Table of Contents
Compendium moralium notabilium
Pars 1
Liber 1
Rubrica 1 : De religione et superstitione
Rubrica 2 : De magnificentia et potentia dei
Rubrica 5 : De retributione Dei
Rubrica 6 : De iustitia et iudicio Dei
Rubrica 7 : De misericordia et clementia
Rubrica 8 : De iustitia et iudicio Dei
Rubrica 9 : De mundana flagellatione et tentatione dei ad suos dilectos
Rubrica 10 : De charitate hominis ad deum
Rubrica 11 : De verbo dei et exauditione eius
Rubrica 13 : De querendo et adeundo Deum
Rubrica 14 : De spe atque desperatione hominis ad deum.
Rubrica 15 : De oratione religiosa
Rubrica 16 : De ieiunii religione
Rubrica 17 : De voti religione
Rubrica 18 : De iuramenti religione
Rubrica 19 : De charitate religiosa hominis ad proximum
Rubrica 21 : De decimarum et primitiarum religione
Rubrica 22 : De vsurarum prohibitione religiosa et morali
Rubrica 23 : De puritate animi et cogitatione atque voluntate peccati
Rubrica 24 : De vanitate mundi et hominis et humanorum bonorum
Rubrica 26 : De peccatorum conuersione ad religionem.
Rubrica 27 : De penitentia et congtritione peccatorum
Rubrica 28 : De paradiso salute praemio et gloria animarum bonorum hominum
Rubrica 30 : De peccato et peccatoribus consideratione religiosa
Rubrica 31 : De inferno et penis animarum peccatorum
Rubrica 32 : De christo et trinitate diuina
Rubrica 33 : De fide seu firma credulitate religionis christiane
Rubrica 34 : De corporis et sanguis christi religione
Rubrica 37 : De confessione et indulgentia peccatorum
Rubrica 39 : De religione obseruationis sabbatorum et quarumcumque festiuitatum
Rubrica 40 : De iudaica vana religione circumcisionis
Rubrica 41 : De iudaica vana religione prohibitionis quarundam specierum ciborum
Liber 2
Rubrica 2 : De honesto et licito et inhonesto seu turpi
Rubrica 3 : De virtutibus et vitiis
Rubrica 4 : De felicitate et beatitudine et summo bono
Rubrica 5 : De tranquilli et bona vita
Liber 3
Rubrica 1 : De naturalitate consideratione morali
Rubrica 3 : De affectibus et motibus animorum
Rubrica 4 : De naturalitate animi circa se et alium
Rubrica 5 : De moralitate circa se et alium
Rubrica 6 : De naturali errore circa seipsum
Rubrica 7 : De diuersitate moralitatum et naturalitatum diuersorum hominum
Rubrica 8 : De defectu naturali humane moralitatis et naturalitatis
Rubrica 9 : De salute corporis
Rubrica 10 : De viribus corporis
Rubrica 11 : De possibilitate et impossibilitate
Rubrica 12 : De facilitate et difficultate
Rubrica 14 : De crebritate seu frequentia et raritate vsus rerum
Rubrica 15 : De raris naturaliter
Rubrica 17 : De iuuenum moralitate et naturalitate
Rubrica 18 : De senum moralitate et naturalitate
Pars 2
Liber 1
Rubrica 1 : De iustitia equitate et iniquitate
Rubrica 2 : De bonitate et prauitate
Rubrica 3 : De conscientia benignitatis et malignitatis
Rubrica 5 : De iniuria seu contumelia et offensione
Rubrica 6 : De defensione licita
Rubrica 7 : De voluntario et inuoluntario
Rubrica 8 : De intentione et facto
Rubrica 9 : De errore facti et erronea existimatione
Rubrica 10 : De assensu permissione et prohibitione
Rubrica 12 : De violentia et coactione
Rubrica 13 : De culpa et excusatione
Rubrica 14 : De iustitie naturali iudicio
Liber 2
Rubrica 1 : De veritate et falsitate et mendacio
Rubrica 2 : De fidelitate et fide et infidelitate seu perfidia
Rubrica 3 : De proditione exprobanda
Rubrica 4 : De adulatione: blandimento et assentione
Rubrica 5 : De simulatione et dissimulatione
Rubrica 6 : De apparentia: existentia: et hypocrisi
Rubrica 7 : De versutia dolo malo: seu malitia fraude et deceptione
Rubrica 8 : De simplicitate seu puritate et multiplicitate animi
Rubrica 9 : De obliquis actionibus
Rubrica 10 : De confidentia: credulitate et credulis atque incredulis
Rubrica 11 : De suspitione et suspitiosis
Rubrica 12 : De clandestinatione et patulitate
Liber 3
Rubrica 1 : De amore et dilectione
Rubrica 3 : De prediectione suiiipsius
Rubrica 4 : De parentibus et liberis
Rubrica 6 : De vincinis propinquitate et longinquitate
Rubrica 7 : De conuersatione conspectu: societate et sollicitudine
Rubrica 8 : De vera amicitia et amicis veris
Rubrica 10 : De amicorum experientia et cognitione
Rubrica 11 : De acquirendis amicis
Rubrica 12 : De conseruandis et retinendis amicis
Rubrica 13 : De amicorum confidentia
Rubrica 14 : De amicorum constantia et inconstantia
Liber 4
Rubrica 2 : De inuidia: zelo et nemessatione
Rubrica 4 : De inimicitia et inimicis
Rubrica 6 : De susurratione et seminatione discordiarum
Rubrica 8 : De rixis et scandalis
Rubrica 9 : De litibus et iurgiis
Rubrica 10 : De seditionibus ciuium
Rubrica 11 : De tranquillitate populi
Rubrica 12 : De satisfactione illate iniurie
Rubrica 13 : De pace seu concordia
Rubrica 14 : De causis inducentibus pacem et concordiam
Liber 5
Rubrica 1 : De petitionibus et rogationibus beneficiorum: et exauditionibus vel de negationibus
Rubrica 3 : De liberalite et munificentia
Rubrica 4 : De celeri aut morosa prestatione muneris et beneficii
Rubrica 5 : De auxilio et fauore
Rubrica 6 : De vtilitate oblationis munerum et beneficiorum
Rubrica 7 : De nocumento susceptionis munerum et beneficiorum
Rubrica 8 : De credito et debito
Rubrica 9 : De gratia et gratitudine et ingratitudine
Rubrica 10 : De mercede premio et retributione
Liber 6
Rubrica 1 : De politia seu ciuilitate
Rubrica 3 : De principibus: ducibus et regibus
Rubrica 4 : De moribus subiectorum regibus et principibus
Rubrica 5 : De tyrannide et tyranno
Rubrica 6 : De iure et lege et pacto
Rubrica 7 : De licentia facultate et regularitate
Rubrica 8 : De iudicibus et iudiciis
Rubrica 9 : De placiditate et ferocitate regis et iudicis
Rubrica 11 : De legatis et nunciis
Rubrica 12 : De obedientia et contumacia
Rubrica 13 : De facti probatione et testimonio
Rubrica 14 : De naturalibus iudiciis facti
Rubrica 15 : De vulgari seu famosa asseueratione facti
Rubrica 16 : De diuersis penis diuersorum criminum statutis in lege mosayca
Rubrica 17 : De iudiciali vindicta
Rubrica 18 : De iudiciali misericordia: venia et impunitate
Rubrica 19 : De seueritate seu rigore: et crudelitate seu seuitia
Pars 3
Liber 1
Rubrica 1 : De intelligentia: cognitione: ingenio et scientia consideratione morali
Rubrica 3 : De naturali perspicuitate veri
Rubrica 4 : De ratione morali consideratione
Rubrica 6 : De imaginatione: memoria: reminiscentia: et obliuione: consideratione morali
Rubrica 9 : De iudicio et prognosticatione futurorum
Rubrica 10 : De coniectura morum per aspectum et gestus
Rubrica 11 : De coniectura morum per verba
Liber 2
Rubrica 1 : De prudentia et sapientia
Rubrica 2 : De stultitia et insipientia
Rubrica 3 : De prouidentia et premeditatione atque deliberatione
Rubrica 5 : De preeligibilibus
Rubrica 6 : De ordine et ordinatione
Rubrica 7 : De principii qualitate et potentia consideranda
Rubrica 8 : De finis consideratione
Rubrica 9 : De perfectione operis
Rubrica 10 : De cause et effectus consideratione et occasione
Rubrica 11 : De potioritate qualitatis et quantitatis
Rubrica 12 : De cautione: securitate et periculo
Rubrica 13 : De partium morali consideratione
Rubrica 14 : De certitudine et incertitudine
Liber 3
Rubrica 1 : De philosophia et scientia litterarum
Rubrica 2 : De auctoribus scientiarum et libris eorum
Rubrica 3 : De doctrina et doctoribus seu magistris
Rubrica 4 : De admonitione: castigatione seu correctione
Rubrica 5 : De increpatione et reprehensione
Rubrica 6 : De exemplo et imitatione
Rubrica 8 : De etate acceptabili discipline
Rubrica 9 : De studio discipline et continuatione eius
Rubrica 10 : De inuestigatione seu indagatione et inuentione
Rubrica 11 : De curiositate vana
Liber 4
Rubrica 1 : De vtilitate seu proficuo
Rubrica 2 : De effectu verborum et operum
Rubrica 3 : De vanitate et frustratione humanorum actuum
Rubrica 4 : De promotione ingeniositatis et artificiositatis
Rubrica 5 : De artibus et artificiis
Rubrica 6 : De exercitio et vsu exercitii
Rubrica 7 : De cura et intentione animi et negligentia
Rubrica 8 : De labore operatiuo et corpore seu mollitie vel ocio
Liber 5
Rubrica 1 : De taciturnitate et loquacitate
Rubrica 2 : De temperantia locutionis
Rubrica 3 : Quando loquendum sit
Rubrica 4 : De interrogationis et responsionis prudentia
Rubrica 5 : De ennunciatione: iudicatione: affirmatione: approbatione et reprobatione
Rubrica 6 : De premediatione: et temeritate locutionis
Rubrica 7 : De circumspectione prolocutionis aliene malignitatis
Rubrica 8 : De tacendis et celandis propriis et alienis criminibus
Rubrica 9 : De Tacendis secretis et celandis: et propalatione eorum
Rubrica 10 : Cum quibus non sit loquendum
Rubrica 11 : De vaniloquio et multiloquio
Rubrica 12 : De locutione et auditione inhonestarum actionum
Rubrica 13 et 14 : De benigna ac placabili locutione: vel aspersa et rigida
Liber 6
Rubrica 1 : De rethorica et poetria et eloquentia facundia: oratione et oratore atque poeta
Rubrica 2 : De potentia et effectu eloquentie
Rubrica 3 : De necessariis cogitationi oratoris
Rubrica 4 : De exordio et partibus eius
Rubrica 6 : De argumentationibus et argumentis: rethoricis et dispositione eorum
Rubrica 7 : De locutione illatiua passionis animi et electis exemplis huiusmodi
Rubrica 8 : De qualitate verborum obseruanda eloquenti
Rubrica 9 : De iteratione sermonis vitanda
Rubrica 10 : De breuitate atque longitudine orationis et partium eius
Rubrica 11 : De verborum prolatione rethorica
Rubrica 12 : De electis benedictionibus
Rubrica 13 : De electis blandimentis
Rubrica 14 : De electis blasphemiis
Rubrica 16 : De electis rogaminibus et petitionibus miserabilium personarum
Rubrica 17 : De electis locutionibus significantibus miserabilitatem
Rubrica 19 : De scomatibus id est calide dictis conuitiis que vulgo in italia dicuntur moti
Rubrica 20 : De facetis dictis exclusiuis verecundie imminentis
Rubrica 21 : De iocali seu faceta excusatione
Rubrica 22 : De electis laudationibus: blandimentis et garulationibus
Rubrica 23 : De electis conclusionibus rethorice orationis
Pars 4
Liber 1
Rubrica 1 : De temperantia modestia: et modo atque nimietate
Rubrica 2 : De medio et extremis
Rubrica 3 : De modo exigentie cuiusque proportionalitatis seu conformitatis
Rubrica 4 : De paucitatis acceptabilitate et reprobatione multitudinis
Rubrica 5 : De paulatinorum potentia
Rubrica 6 : De multitudinis acceptabilitate et reprobatione paucitatis
Rubrica 7 : De acceptabilitate temporis et loci
Rubrica 8 : De modo celeritatis dilationis et more
Rubrica 9 : De serotinis et tempestiuis
Rubrica 10 : De repentinis seu subitis actibus
Rubrica 11 : De sufficientia satietate et insatietate
Liber 2
Rubrica 1 : De diuitiarum proficuo et nocumento paupertatis
Rubrica 2 : De paupertatis proficuo et molestia ac illaudatione diuitiarum
Rubrica 3 : De lucro et acquisitione diuitiarum
Rubrica 4 : De lucri acquisitionis honestate consideranda
Rubrica 5 : De rapina et furto et quacunque ablatione alieni
Rubrica 6 : De rebus propriis communibus et alienis
Rubrica 7 : De conseruatione diuitiarum
Rubrica 8 : De credito et debito maxime vsurario
Rubrica 9 : De damno et amissione diuitiarum
Rubrica 10 : De ludis fortuite amissionis bonorum
Rubrica 11 : De tranquillitate et inquietudinie animi circa diuitias et paupertatem
Rubrica 12 : De exemplis acceptate paupertatis illustrium virorum
Rubrica 13 : De modo diuitiarum cupiendarum et habendarum
Rubrica 14 : De auaritia et cupiditate pecunie
Rubrica 15 : De fruitione pecunie
Rubrica 16 : De parsimonia seu parcitate: largitate: et prodigalitate id est de modo expensarum
Liber 3
Rubrica 1 : De potentioribus et impotentioribus maioribus et minoribus
Rubrica 2 : De imperio et potestate et dominatione priuatorum
Rubrica 3 : De humilitate seu mititate superbia: elatione et fastu
Rubrica 4 : De arrogantia: insolentia: iactantia et vanagloria
Rubrica 5 : De presumptuositate seu fiducia sui falsa
Rubrica 6 : De contemptu seu despectione
Rubrica 7 : De irrisione et illusione
Rubrica 9 : De libertate et seruitute dominis et seruis
Rubrica 10 : De famulis et domesticis
Rubrica 11 : De nobilitate et ignobilitate
Rubrica 12 : De preciositate et vilitate
Rubrica 13 : De laude et commendatione
Rubrica 14 : De fama seu estimatione laudabili et infamia
Rubrica 15 : De gloria: dignitate: ambitione: honore et vituperio
Rubrica 16 : De reuerentia et honorificatione
Rubrica 17 : De obsequio et resistentia
Liber 4
Rubrica 2 : De musicali delectatione
Rubrica 3 : De delectatione variationis vsus rerum et tedio continuationis
Rubrica 5 : De gaudio petulantia et letitia
Rubrica 7 : De riduculis et vtrapelia
Rubrica 8 : De risu apto atque inepto
Rubrica 9 : De ludo et requie seu ocio laudabili
Rubrica 10 : De appetitu et desiderio
Rubrica 11 : De concupiscentia voluptatum
Rubrica 12 : De voluptate seu libidine
Rubrica 13 : De continentia et incontinentia cupiditatum et voluptatum
Rubrica 14 : De oculorum continentia et incontinentia
Rubrica 15 : De fame et siti seu ieiunio morali consideratione
Rubrica 16 : De saturitate: crapula et ebrietate
Rubrica 18 : De mundana pulchritudine et ornatu humani corporis
Liber 5
Rubrica 1 : De venerei amoris laude
Rubrica 2 : De eligibilibus personis coamandis amore venereo
Rubrica 5 : De natura venerei amoris
Rubrica 6 : De concupiscentia veneree voluptatis
Rubrica 7 : De amenitate actionis veneree
Rubrica 8 : De meretricio amore
Rubrica 9 : De incestuoso et nephario coitu
Rubrica 10 : De molestia et damno amoris venerei
Rubrica 11 : De exclusiuis et diminutiuis amoris venerei et libinidis eius
Liber 6
Rubrica 1 : De laudibus mulierum et acceptabilitate earum
Rubrica 2 : De vitiis mulierum et reprobatione earum
Rubrica 3 : De laude matrimonii et eius acceptabilitate
Rubrica 4 : De prouidentia contrahendi matrimonii vel non contrahendi
Rubrica 5 : De officio et cura pertinentibus ad vxores et maritos
Rubrica 6 : De mutua dilectione et fide mariti ex vxoris
Rubrica 8 : De castiate et pudicitia atque impudicitia
Rubrica 9 : De custodia et indagatione suspecte impudicitie mulieris
Rubrica 10 : De molestia vxorum et dissuasione vxorationis
Rubrica 11 : De conseruatione aut separatione matrimonii
Pars 5
Liber 1
Rubrica 1 : De fortitudine animi
Rubrica 2 : De patientia et impatientia
Rubrica 3 : De spernendis conuitiis et malis dictis
Rubrica 4 : De animi constantia seu perseuerantia: leuitate: pertinacia et mutabilitate
Rubrica 5 : De spe et desperatione
Rubrica 6 : De magnanimitate et magnificentia et pusillanimitate
Rubrica 7 : De mansuetudine: ira et furore
Rubrica 8 : De vindicta et clementia seu remissione proprie iniuri
Liber 2
Rubrica 1 : Unde oriantur bella
Rubrica 2 : De iustis causis assumendi bellum
Rubrica 3 : De belli pressura periculo et euentu
Rubrica 4 : De eis que prius et potius agenda sunt quam prelium
Rubrica 5 : De militia et officio et laudibus militum et sacramento eorum
Rubrica 6 : De eligendis ad militiam seu officium bellicum
Rubrica 7 : De peritia atque imperitia bellice operationis
Rubrica 8 : De experientia et vsu bellici exercitii
Rubrica 9 : De velocitate atque pigritia bellatorum
Rubrica 10 : De ocio et perpessione bellici operis
Rubrica 11 : De prouidencia et preconsiliatione belli
Rubrica 12 : De preparatione necessariorum belli
Rubrica 13 : De munitione et custodia locorum
Rubrica 14 : De experienda dubia fide suorum
Rubrica 15 : De explorationibus et exploratoribus
Rubrica 16 : De occultandis consiliis initis contra hostes
Rubrica 17 : De modo quantitatis exercitus habendo
Rubrica 18 : De aciebus et ordinibus exeritus disponendis
Rubrica 19 : De modis artificiosis preliandi
Rubrica 20 : De audacia timore spe et desperatione et magnanimitate bellatorum
Rubrica 21 : De aduersis occultandis hostibus
Rubrica 22 : De exhortatione et incitatione suorum ad prelium
Rubrica 23 : De remouendo timore a suo exercitu
Rubrica 24 : De suis cohercendis ad pugnam
Rubrica 25 : De suis infidelibus seu criminosis caute emittendis vel puniendis
Rubrica 26 : De infidelitate suorum eminentium dissimulanda et caute corrigenda
Rubrica 27 : De temerario furore suorum eminentium caute mitigando vel remouendo
Rubrica 28 : De cautelis inducendi suspitiones malignas inter hostes dimicandi
Rubrica 29 : De cautelis tollendi vel minuendi hostibus animositatem
Rubrica 30 : De turbandis hostibus
Rubrica 31 : De cautelis fugandi hostes vano terrore
Rubrica 32 : De cautelis inferendi hostibus veras occasiones recedendi ab instanti oppressione
Rubrica 33 : De fatigandis seu inquietandis hostibus ante conflictum
Rubrica 34 : De eligenda commodiori suppetentia incitandi hostes et preliandi
Rubrica 35 : Quod hostes non sunt includendi ad pugnandum sed excludendum
Rubrica 36 : De insidiis disponendis contra hostes
Rubrica 37 : De simulationibus habendis ad decipiendum hostes
Rubrica 38 : De cautelis educendi exercitum de locis periculosis
Liber 3
Rubrica 1 : De aduersitate et prosperitate
Rubrica 2 : De fortuitis aut fatalibus accidentibus aduersitatis vel prosperitatis
Rubrica 4 : De naturali mutabilitate status cuiusque
Rubrica 5 : De pressura temporis
Rubrica 7 : De fletu et lamentatione
Rubrica 8 : De miseria et miseris
Rubrica 9 : De miserabilibus personis
Rubrica 10 : De misericordia et immisericordia
Rubrica 11 : De diuina consolatione miserabilium personarum
Rubrica 12 : De humana consolatione miserorum
Liber 4
Rubrica 1 : De laboriositate et vanitate vite
Rubrica 2 : De vite breuitate et quantitate
Rubrica 3 : De mortis naturalitate
Rubrica 4 : De incertitudine hore mortis et multiplicitate occasionis mortis
Rubrica 5 : De meditatione mortis et vite
Rubrica 6 : De mortis horribilitate
Rubrica 7 : Quid mors non sit metuenda
Rubrica 8 : De turpi et mala vita spernenda et mortis acceptabilitate
Rubrica 10 : De laudabiliter morientibus et laudabili fama mortuorum
Rubrica 1
De iustitia equitate et iniquitateSEcunde partis primus liber Tractat de iustitia et pertinentibus ad eam et de contrariis sub his titulis sequentibus.
IOb hystoria. c. 11. "Si iniquitatem que est in manu tua abstuleris a te et non manserit in tabernaculo tuo in iustitia: tunc leuare poteris faciem tuam absque macula: et eris stabilis et non timebis."
/ c. 12. "Diridetur iusti simplicitas: lampas contempta apud cogitationes diuitum: parata ad tempus statu tum."
/ 36 c. "Nec multitudo donorum te inclinet: Caue ne declines ad iniquitatem: hanc enim cepisti sequi post miseriam."
¶ Moyses in deuteronomio. c. 24. "Non occidentur patres pro filiis: nec filii pro patribus sed vnusquisque pro suo peccato moriatur."
/ 36. "Noli emulari in eo qui prosperatur in via sua in homine faciente inniustitias. Confirmat iustos dominus. Iustus miseretur et tribuet. Cum ceciderit iustus non collidetur: quia dominus supponit manum suam. Iusti hereditabunt terram et inhabitabunt in seculum seculi super eam. Considerat peccator iustum: et quae rit mortificare eum: dominus autem non derelinquit eum in manibus eius. Custodi innocentiam et vide equitatrm."
/ 84 psalmus "Iustitia et pax osculate sunt. Ueritas de terra orta est: et iustitia de celo prospexit."
¶ Salomon in prouer. c. 4. "Ne declines ad dexteram neque ad sinistram: auerte pedem tuum a malo."
/ 14. c. "Iustitia elevat gentem: miseros facit populos peccatum. Domus impiorum delebitur: tabernacula iustorum germinabuntur."
¶ Esaias propheta. c. 5. "Uhe qui iustificat impium pro muneribus: et iustitiam iusti aufertis ab eo."
¶ Aristo. ethi. li. 5. c. i. "Preclarissima virtutum esse videtur iustitia: et neque esperus neque lucifer ita admirabilis."
/ c. 5. "Iustitia est habitus secundum quem iustus dicitur operatiuus secundum electionem iusti. Non est iniustitia ad seipsum."
/ c. 6 "Pollitici iusti hoc quidem naturale est: hoc autem legale: naturale quidem est quod vbique habet eandem potentiam: et non in videri vel non: legale autem quod ex principio quidem nihil differt." c. 7. "Iniustum patitur nullus volens."
/ Idem magnorum moralium li. i. c. 61 "Melius est iustum quod secundum naturam est: eo quod est secundum legem."
/ 64. c. "Iniustum pati ledi est." / Li. 2. c. 6. "Iniustitia est in lesione: lesio autem in praeuatione bonorum."
/ Idem retho. li. 2. ca. 13 "Iustitia est virtus propter quam que sua sunt singuli habent: et vt lex. Iniustitia autem proptur quam aliena non vt lex"
/ Idem politicorum libro i. ca. i. "Sicut perfectum optimum animalium est homo sic separatu a lege et iustitia pessimum omnium."
/ c. 2. "Iustum violentum non est." / Li. 3. c. 7. "Communi catiuam virtutem dicimus esse iustitiam cui necessarium est omnes alias assequi."
/ Li. 6. c. 2. "Semper querunt quod iustum et quod equile est qui minores sunt: praeeminentes autem nihil curant." / Li. 7. c. i. "Iustus nullus neque temperatus a fortuna: neque propter fortunam est."
¶ Cronica de nugis philosophurum. c. 28. "scilicet de aristo tele. Aristoteles iustitiam ait virtutem anime distributiuam digni."
¶ Iesus filius sirach in eccle. c. 4 "Pro iustitia agonizmare pro anima tua: et vsque ad mortem certa pro iustitia: et deus expugnabit pro te ini micos tuos."
/ .c. 10. "Execrabilis omnis iniquitas gentium. Regnum a gente in gentem tranffertur propter iniustitias et iniurias et contumelias et di uersos dolos."
¶ Pylon in li. sapiente. ca. i. "Iustitia est perpetua et immortalis. Iniustitia est mortis acquisi tio."
¶ Tullius retho. artis veteris li. 2 ca. 9. "Iustitia est habitus animi coni vtilitate conseruata: suam cuique tribuens dignitatem. Initium iustitie est a natura profectum: deinde quedam in consuetudinem ex vtilitatis ratione venerunt. postea res et a natura profectas et a consuetudine probatas legum metus et religio sancit."
/ Idem retho. artis noue li. 3. c. 2. "Iustitia est equitas ius vnicuique retribuens pro dignitae cuiusque."
¶ Mattheus in euange. c. 5. "Beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam: quoniam ipsi saturabuntur. Beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam: quoniam ipsorum est regnum celorum."
¶ Paulus apostolus in epistola ad timotheum. c. "Sectare iustitiam: pietatem: fidem: charitatem: patien tiam: mansuetudinem."
¶ Lex diges. ti. de iusti. et iu. l. iustitia. "Iustitia est constans et perpetua voluntas: ius suum cuique tribuens."
/ Titum. quod quisque iuris etc. l. i. "Quis aspernabitur idem ius sibi dici quod ipse aliis dixit: vel dici efficit. Quod quis in alterius persona equum esse credidit: id in sua quoque persona valere patiatur."
/ Ti. de reg. iu. l. in scripta. "In omnibus quidem: maxime tantum in iure equitas spectanda est."
¶ Auctor libel. de formila ho. vite. c. 5. "Quid est iustitia nisi nature tacita conuentio in adiutorium multorum inuenta. Quid esti iustitia nisi nature constitutio seu lex diuina et vinculum societatis humane. Quisquis iustitiam sectari desideras time deum prius et ama: amaris a deo. Amabis deum si illum in hoc imitaberis: vt velis omnibus procedere nulli nocere: et tunc te iustum virum appellabunt omnes: sequentur venebuntur et diligent: sicque merito iustus appella beris. Iustus vt sis non solum non nocebis: sed etiam nocentem prohibebis."
¶ Cecilius fir. de beata vita: lib. 3. "Nunquam potest esse iustus qui stultus est: neque sapiens qui fuerit iniustus."
/ Li. 4. "In hoc iu iustitie summa consistit: vt non facias alter i quicquid ipse ab altero pati nolis."
¶ Macrobius de somno scipionis li. i. in prin. "Sine iustitia non solum res publica sed nec exiguus hominum cetus: nec quidem parua domus constabit."
¶ Boetius de consolatione li. i. c. 10. "Obtemperare iustitie summa libertas est." / Lib. 4 c. i. "Imperante florenteque nequitia virtus non solum premiis caret: verumetiam sceleratorum pedibus subiecta calcatur: et in loco facinorum supplicia luit."
¶ Cassiodorus epistolarum li. 2 e. 10. "Nimis absurdum est: vt quos pena meruit consumere etiam sibi lucra valeant vendicare."
/ e. 41. "Tolerabile sit omne quod equali ordinatione disponitur: quia diuisum onus sub conmunione subiectos certum est non grauare."
/ Li. 4. e. 10. "Furentes iusta non sentiunt: quod dum commoti animo in vindictam seuiunt: rerum temperantiam non requirunt."
/ e. 14. "Magni peccati genus est alienis debitis alterum pregrauare. Sua quemque danna respiciant."
/ Li. 6. e. 5. "Theodoricus rex ait: Pro equitate seruanda et nobis patimur condici: cui etiam obediri: oportet."
/e. 26. "Iustitiam ita cunctorum sensibus beneficium diuinitatis attribuit: vt et qui nesciunt iura rationem tantum veritatis agnoscant."
/ Libro 11. e. 13 "Predoni similis est qui sub iniqua cupit voluntate distrahere: vtrosque enim constat aliena diripere: et considerationem iustitie non hahere."
On this page