Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XII. Questio. I QUantum ad duodecimam distinctionem. Quero vtrum pater et filius sint vnum principium spirans spiritum sanctum.

⁋ Et arguitur quod non sic. pater et filius non sunt vnus spira tor. spiritus sanctus ergo pater et filius non sunt vnum principium spec rans spiritum sanctum. Antecedens patet per hyla. 2o de tri.vbi ait. quod spiritus secus a patre et filio auctoribus confitendus est. pater ergo et filius sunt auctores spiritus sancti seu spiratores: et non sunt auctor seu spirator. consequentia patet. quia hoc est esse principium spirans spectum sanctum quod esse spiratorem spiritus sancti. Ad oppositum piter et filius sunt vnus creator et vnum principium producens creaturas. ergo pater et filius sunt vnus spirator et vnum principium spirans spectum sanctu. Antecedens notum est per Aug. 5. de tri. Et consequentia probatur. quoniam non magis ipsi vniuntur in productione creature: quam in productione spiritus sancti snndeo quamuis de ista. pater et silius sunt vnus spirator sint diuerse opiniones doc. hec tamen. pater et filius sunt vnum principium spirans spectum scuentum. communiter conceditur. vnde Aug. 5. de tri. ait. atendum est patrem et filium principium esse spitus scient: non duo principio: sed sicut pater et filius vnus deus et ad creaturam relatiue vnus crea tor et vnus dominus. sic relatiue ad spectum scentum vnum principium. Constat ergo ex his concedendum esse quod pater et filius sunt vnum principium spirans et non duo spirantia.s cilise. Sed vtrum illud sit proprie dictum et de virtute sermonis concedendum: dubium est. Quoniam principium in praedicato vel supponit pro essentia communi: vel pro persona aliqua determinate: vel pro aliqua notitione communi patri et filio. vltimum a nemine ponitur: et rationabiliter: quoniam demostrata tali notione si sit aliqua talis non vere dicitur hoc spirat spiritum scentum: et per consequens nec vere dicitur hoc est principium spirans spectum scuendum. Item nec suppone re potest pro aliqua persona: quoniam quacumque data falsum est dicere. dicitur et filius sunt hec persona spirans etc. Item nec pro essen tia: et eadem ratione nec pro aliquo communi tribus personis. quoniam essen tia non spirat nec est principium spirans: sicut nec generat nec est generans: vt dicit concilium.

⁋ Respondetur a quibusdam. quod illa propositio est propria: et in sua proprietate concedenda. Ad id quod argutum est dicunt: quod principium non habet determinatam suppositine: sed confusam pro duabus personis simul.

⁋ Contra primo: quia de virtute sermonis principium in praedicato non potest stare confuse. cum nullum signum vel sincaptilia praecedat confundens ipsum. Et ideo si propositio il la est vera. quia praedicatum stat confuse. cum hoc non sit de virtute sermonis: sequitur quod ipsa non sit propria: nec de virtute sermo nis concedenda.

⁋ 2o quia si principium supponit confuse et non determinate: cum constat quod non supponit confuse et distributiue: sequitur quod supponit confuse tantum: et per consequens sub ipso contingit descendere ad singularia per propositionem de disiuncto praedicato nulla mutatione facta ex parte subiecti. Sequitur ergo pater et filius sunt principium etc. ergo pater et filius sunt hoc principium: vel hoc principium demonstrando primo personam vnam: deinde aliam: pro quibus dicitur principium supponere confuse: sed istud consequens sic est falsum: cum eius opp sit verum. valet. pater et filius non sunt hoc principium: nec sunt hoc principium sicut verum est quod pater et filius non sunt hec persona patris: nec sint hec persona filii.

⁋ 3o si principium supponit pro duabus perso nis simul. ergo hec erit magis vel non minus propria et concedenda. pater et filius sunt principim: sicut dicitur quod pater et filius sunt persone.

⁋ Con firmatur. quoniam terminus in plurali numero magis proprie suppo nit pro pluribus singularibus coniunctim: quam in numero singulari.

⁋ Item secundum hoc principium non supponeret confuse tantum: vt dicunt: sed determinate: sicut in ista. sortes et plato sunt homines. praedicatum sup ponit determinate: non obstante quod supponat pro pluribus simul scilicet prod sorte et platone.

⁋ Et vtrumque probatur. quia sub praedicato contin git descendere per disiunctiuam quae vtique vera erit et sua contradictoria falsa.

⁋ Alii similiter tenentes hanc esse propriam dicunt. quod principium non supponit pro aliqua praedictorum primo: sed pro constituto ex essentia et spiratione actiua praecise circunscribendo patrnitatem et filiationem: quod quidem constitutum est realiter pater et filius: licet non formaliter. vnde dicut quod sicut ex essentia et spiratione passiua praecise aliquid constituitur: quod vere spiratur: sic ex essentia et spiratione actiua praecise aliquid vnum constituitur quod vere dicitur spirare: et per consequens quod est principium spirans: et qui pater et filius sunt istud vnum constitutum: idcirco vere et proprie conce ditur quod pater et filius sunt vnum principium spirans spoectum scuntum.

⁋ Sed istud non videtur bene dictum. Tum quia falso innititur fundamento de huiusmodi constitutiuis et constitutis in deo. sicut in praecedenti. q. tactum est: et in fra plus tangetur. Tum quia difficile videtur euadere: quin illud tale vnicum constitutum ex essentia et spiratione actiua sit persona quaedam: sicut constitutum ex eadem esentia et spiratione passiua praecise sibi opposita est persona scilice scilicet vt dicunt: et per consequens pater et filius erunt vna persona et due persone: quod non est sane dictum. Tum quia constat quod non minus distinguitur spiratus a spirante: quam genitus a generante. et per consequens tantum distinguetur spiriutus secus ab illo constituto quod ipsum spirat: quantum filius a patre qui ipsum generat. filius autem distinguitur a patre personaliter. et sic vna persona ab alia persona: et distinctio personalis est maxima distinctio: quae est in deo. ergo illud constitutum vnicum sic praecise sumptum distinguetur a spum scondo personaliter. et sicut vna aliqua persona alia a persona spirit sci.

⁋ Confirmatur. quoniam vel spiritus scus erit aliud ab illo constituto: vel alius: non aliud vt constat: sicut nec aliqua persona diui na est aliud ab alia: vt dicit concilium. ergo alius. sed in deo non dicuntur aliqui alius et alius: nisi vterque sit persona: et per consequens sequitur sicut prius quod illud constitutum secundum se erit quaedam persona.

⁋ Alii dicunt quod pater et filius dicuntur vnum principium spiritus scient propter vnam vim spiratiuam qua vterque spirat. Sed nec istud bene dicitur. tum quia non est danda aliqua vis spiratiua que sit princius quo spiritus sci: et non principium quod: vt supra patet. tum esto quod daretur illa. tamen non posset dici principium spirans spiritum scuntdum: vt queritur in quaestione: alioquin esset principium quod. et per consequens non potest dici pro quo supponit principium in praedicato dicte propositionis.

⁋ Alii dixerunt quod distinguitur vnum principium propter vnam proprietatem quam significat hoc nomen principium: sed nec istud sufficit: quia esto quod aliquam talem vnam proprietatem significaret: non tamen pro illa supponit: sicut etiam ipsi cocedunt. Et ideo probabiliter et absque assertione loquer do: videretur mihi dicendum esse: quod licet illa propositio sit vera et communiter concessa: non est tamen in sua proprietate accipienda: nec in sensu quem primo facit et de virtute sermommis: sed in sensu quem intendebant sancti illam scribentes.

⁋ Est ergo notandum quod numquam in creaturis concurrunt plures simul per se cause ad vnum effcntium quin vna earum aliter causet quam alia: vel omnes simul plus vel mag causent: quam vna illarum tantum: sicut patet manifeste. Spius scus autem: quamuis a duobus scilicet patre et filio producatur: non tamen aliter ab vno quam ab alio: nec ab ambobus simul magis vel plenius: quam ab altero tantum: ac per hoc non procedit ex eis tamquam ex duobus principiis sed tanquam ex vno. hoc ergo sancti denotare volentes dixerunt patrem et filium non esse duo: sed vnum principium spiritus scint. sic et plin eandem rationem dixerunt tres personas esse vnum non tria principia creature: quamuis etiam alia ratione speciali possint dici vnum princium creature: vt infra dicetur. Est ergo sensus. pater et filius sunt vnum principium spirans spiritum scumm. id est paiter et filius vno eodem modo et simul tamquam vnum principium spirant spiritum scum.

⁋ Istud expresse habetur a magtro infra. distione 6. cum enim dixisset patrem et filium et spirium scntdum esse vnum principium creaturarum: qualiter hoc sit intelligendum exponens contio subdit. Et dicuntur hi tres non tria: sed vnum principium omnium creaturarum: quia vno eodemque modo principium rerum sunt: non enim aliter res sunt a patre et aliter a filio. Sed penitus eodem modo hunc sensum videtur Aug. habuisse. 5. de tri. vbi ait. cum dicimus patrem principium et filium principium: non duo principia creature dicimus: qui pater et filius simul ad creaturam vnum principium est: sicut vnus creator vnus deus. Et hec verba cum pluribus aliis sequentibus ma gister vbi supra inducens. mox ait. Ecce aparte ostendit Aug patrem et filium et spiritum scntum esse vnum principium rerum creatarum id est vno eodemque modo esse principium: et illum modum satis aperuit: quia scilicet ope ratur omnia: et quia simul operantur hi tres: ideo vnum principium esse dicuntur: hec magister.

⁋ Item in fine praedicte distinctonis querens vtrum eadem notione pater et filius sint principium spiritus sancti. R spondet. ad quod dicimus cum pater dicatur principium spiritus scint et filius: quia spiritus sanctus procedit vel datur ab vtroque: nec aliter procedit a patre: quam a filio: sane intelligi potest patrem et filium ea dem ratione vel notione dici principium spiis sancti.

⁋ Ex his pa secundum Aug. et magism: quod quia eundem spiritum scum pater et filius simul et eodem modo penitus spirant: ideo vnum dicuntur eius esse prin cipium.

⁋ Item altissiodorens in sua summa. lib. primo dicit quod hec. pater et filius sunt vnum principium spiritus sancti. est vera eodem¬ modo locutionis: quo spiritus sanctus dicitur multiplex propter diuersos effectus. eode modo quasi propter vnum effectum quem habent paitur et filius et spiritus secus dicunt vnum principium. Et quia eodem modo prorsus procedit ab eis spiritus sanctus. verba sua sunt. et infra. dicit quod communis opinio dicit dictam propositionem proprie sumptam esse falsam: sed intelligendam esse sic: quod sunt vnum principium id est vna spiratione spirant spiritum scum.

⁋ Idem etiam penitus dicit Gerardus nouariens in sua summa. vbi tractat de. 8. articulo fidei hanc est propositionem non esse in sua proprietate: et de vir tute sermonis intelligendam: satis innuunt verba concilii ex. tra. de sum. tri. et fi. catinus li. 6. vbi sic dicitur Fatemur quod spitus secuns eternaliter ex patre et filio non tanquam ex duobus principiis: sed tanquam ex vno principio: non duabus spirationibus: sed vnicaspiratione procedit. vbi patet. quod quia concilium noluit affirmare vnitatem principii: sed vnitatem modi principiandi: ideo ait. tamquam ex vno: quia vere voluit asserere vnitatem spirationis: ait: vnica spiratione: nec ait tanquam vnica spiratione: sicut ait: tanquam ex vno principio. Sic ergo simul et inseparabiliter ac vno modo penitus pater et filius spirant: sicut alter eorum secundum se: et sicut si essent penitus idem principium: et ideo dicuntur vnum principium. scilicet et non duo principia: ne scilicet aliqua diuersitas modi spirandi aut non simultas inter eos posset intelligi. Si tamen inniteremun proprietati sermonis: secundum quam termini pluraliter addito termino numerali vere praedicantur. cum actualiter supponunt pro pluribus: tunc dici deberet quod pater et filius sunt duo princi pia speciritus sancti. Sicut dicimus quod sunt duo qui principiant spiritum scum. Et hoc attendens hylatur. dicit spiritum sanctum esse a patre et filio auctoribus: non ait auctore. ex quo habetur bene posse concedi patrem et filium esse auctores: et per consequens principia spiritus sancti. Quamuis autem sic posset concedi. quod sint duo principia: non potest tamen vere concedi quod spirent tanquam duo principim: sed tanquam vnum. propter causam superius dictam. Et hec videtur intentio ecclesie in verbis allegatis.

⁋ Alia ratio potest assignari secundum Ansel. de processu. scilicet valet quod ideo pater et filius dicuntur vnum et non duo principia spiritus sancti: vt detur intellig quod ipsi non secundum quod in personis discreti et alii abinuicem: sed secundum quod sunt vnum penitus in natura: spirant spiritum scum.

⁋ Et ideo quamuis duo sint qui principiant seu spirant: non tamen quia duo principia: sed quasi vnum pariter spirant spiritum scum. vnde infra. Constat inquit spirium scum esse de filio sicuti est de patre: nec tamen esse quasi de duobus diuersis: sed quasi de vno. Ex eo enim quod pater et filius vnum sunt. id est ex deo est.s scilicet non ex eo vnde alii sunt abinuicem id est ex patre et filio secundum quod sunt vnum in divinitate: non secundum quod sunt alii abinuicem in personis est.s sciliet Et ly secundum quod tenetur specificatiue tantum: non autem reduplicatiue. ex quo tolluntur plura argumentam que fieri consueuerunt contra dictum illud multorum. pater et filius spirant inquantum vnum.

⁋ Ista ratio Ansel. videtur reddere causam primi dicti. Nam ex eo quod pater et filius inquantum sunt vnum in natura spirant spiritum scum: concludit ipse ibidem quod alter nec magis nec prius nec principalius nec aliquo modo aliterspirat: quam alius. Et simili modo potest concludi quod nec aubo simul magis: quam alter tantum. hec sine pertinacia et asser tione dicta sint et absque praeiudicio intelligentie melioris.

⁋ Ex his patet quid dicendum argumentus. Nam consequens promi concedendum est: si su matur proprie et de virtute sermonis. Et consequens secundi quod est in opositum si sumatur improprie et secundum sensum supra dictum in quo sctin locuti sunt: et in isto sensu procedit probatio consequentie. Si autem antecedens sumatur proprie: et similiter consequens neganda est consequentia. Nam creator et princ creature possunt supponere pro divinitate. Nam illa est vniuersorum principium: vt dicitur extra de summa tri. et fi. cauns cau. damnamus. Et ideo cum pater et filius sint divinitas. Ideo de virtute sermonis hec est vera. pater et filius sunt vnus creator: et vnum principium creature. Sed principium spirans non potest supponere pro divinitate ipsa nec per aliquo vno communi patri et filio: vt dictu est. Et ideo ista non est vera de virtute sermdonis pater et filius sunt vnum principium spirans spectum scentum.

⁋ Ex hoc patet quod alia ratione speciali tres persone dicuntur vnum principium creature: quam ea que supra fuit assignata.