Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XIII. Questio. I CIrca distinctionem. 13. Quero an proces sio spiritus sancti aut spiratio sit generatio:

⁋ Arguitur quod sic. omnis productio viuentis a viuente eiusdem naturae numero vel specie est generatio: spiratio est huiusmodi ergo etc. Maior qui patet per locum a diffinitione. Sic enim diffinitur communtietr gaenseratio strictissime sumpta: et secundum quod conceditur in deo. minor est nota est secundum fidem. Nam spiritus secus est viuens et eiusdem nature cum patre: et non minus quam pater et filius sint eiusdem nature. ergo eius productio est productio viuentis etc.

⁋ otra spiritum sanctus non est genitus: vt dicitur in secundum l bolo athanasi. ergo spiratio non est generatio: et consequentia patens est. Respondeo veritas. q. certa est. Nam cum non sit nisi vnus filius in trinitate. Iuxta quod scnibitur Io. 3. Sic deus dilexit mundum vt filium suum vnigenitum darent etc. propter quod in symbolo apostolorum confitemsur vnicum dei filium. et cum ideo filius: quia genitus et quia filius vtique genitus. vt dicit Aug. 5. de tri. constant quod spitus scus non est filius neque genitus. et per consequens nec eius processio est generatio.

⁋ Quamuis autem ita sit. differentiam tamen spirationis a generatione: et cur productio filii sit generatio: non autem productio s scilicet et cur. s scilicet non sit etiam filius: ita vt ambo producti dicantur filii: et geniti in vita ista per tales quales non sumus) explicari reputo impossibile. Et ratio est: quoniam productio vtraque est ineffabilis et incomprehensibilis a nobis in statu praesenti: sic dicit Aug. et habetur in littera.

⁋ Assignant tamen aliqui differentiam harum productionum ex differentia producentium: quoniam filius est ab vno tantum: spiritus autem secus a duobus: filius autem nullus potest esse duorum: nisi vnus illorum sit plater et alter mater. quod in trinitate imaginari absurdissimum est. Et hanc rationem assignat Aug. 15. de tri. et Ansel. moodio.

⁋ Sed ista ratio non est euindenter vnquequaque suf ficiens: quia vbi productum eodem modo penitus est a duobus nec aliter ab vno: quam ab altero: neque ab ambobus simul: quam ab altero tantum: ibi productio. ex hoc precise quod est a duobus non videtur minus debere dici generatio: quam si esset ab vno tantum: ceteris simul concurrentibus. vnitas enim et pluralitas producen tium non variat rationem productionis. sicut patet quod productrio vnius: ignis a duobus non minus dicitur generatio: quam productio vnius ab vno. spiritus scunus autem quamuis sit a duobus. eodem tamen modo penitus est ab vtroque vt in praecedenti. q. dictum est.

⁋ Ex hoc patet quod non sequitur. si spiritus scus esset filius duorum: quam esset vnius tanquam patris: et alterius velut matris: cum filius non sit vniformiter ex patre et matre: alioquin non esset vnus pater vel mater: potius quam alter nec econverso

⁋ Alii assignant differentiam ex princius quo vnius: et principio quo alterius. Dicunt enim quod productionis filii principium quo est intellectus: et productionis. s scilicet est voluntas.

⁋ Istud sset non valet. Tum quia neutrius productionis est aliquod principium quo distincum a principio quod. vt supra probatum est. Tum quia intellectus et voluntas in deo nullo modo ex naturatura rei distinguuntur. vt etiam supra patet. et ideo si vnius illarum est intellectus principium etiam voluntas erit eius principium: et econverso

⁋ Alii dant differentiam ex diuer sitate modi procedendi: quoniam vnus procedit quo natus: aliautem quo datus. Et hanc ponit Aug. 5. de tri. sed nec istud sufficit cum non declaret quod spiritus scus non procedit quo natus.

⁋ Aliter assignatur ista differentia ex ipsis productis. Nam filius est verbum quod pater intelligendo se producit. spiritus autem scuns est donum quod pater et filius se amando producunt. verbum autem ex eo quod verbum: simile est rei intellecte cuius est verbum: sed donum non ex eo quod donum est simile: sed potest esse dissimile. productio autem viuentis similis producenti est generatio. quamuis ergo spiritus secuns quod est donum patris et filii sit similis patri et filion: non minus quam filius patri: quia cum non est similis ex hoc quod est do num: ideo eius productio non est eius generatio. et ista ratio sumitur. ab Ansel. mondloion. etc.

⁋ Quamuis autem hec sit subtilis via ad manifestandum differentiam praedictam: nihilominus tamen nec ipsa euidens est: quoniam eque incognitum est nobis quod spiritus scus non sit verbum patris et filii: sicut quod eius productio non sit generatio: et etiam immanifestum est quod ipse non sit filius. Unde cum. scilicet sit eque similis patri et filio: sicut filius patri et intellectio a volitio nullo modo distinguantur ex natura rei in deo non apparet cur spiritus scuns non sit verbum quod se intelligendo producut pater et filius: ita bene sicut filius est verbum quod se intelligendo paiter producit.

⁋ Dico ergo quod spiratio et generatio sunt distincte productio nes et seipsis formaliter sunt distincte: sicut filius qui est genera tio: et spiritus scuns qui est spiratio sunt seipsis distincti: vt supra dicebatur. et quod suiratio non est generatio: nec generatio est spiratio. sicut. s scilicet non est filius: nec filius.s scilicet est. id est donum: et quod processio spiritus scint ideo est spiratio: quia spiritus secus est. scilicet seu donum: et processio seu productio filii est generatio: quia filius est filius seu verbum.

⁋ Quia autem iste sit verbum et filius: non sit autem donum: et per consequens eius productio que non est nisi ipse (vnde dicitur productio filii intransitiue id est que est filius) sit generatio a non sit spiratio: et quod iste sit donum: non sit autem verbum nec filius: ac per hoc eius productio sit spiratio: et non sit generatio. Dico quod non est mihi possibile intelligere: sicut etiam dicit de se Aug. 15. c de tri. et contra maxium. vt habetur in littera. Damen. etiam lib. primo coa ait. quoniam quidem est diferentia generationis et processionis didicimus. Quis autem est inodus differentie: nequaquam. Quamuis autem intelligere ista non possumus: veraciter tamen sic esse confitemur et credimus.

⁋ Ad rationem principalem dico: quod illa diffinitio non est perfecte expli a catiua generationis divine: neque cum ea conuertibilis nec aliqua talis a no bis dari potest. cum illa generatio sit incomprehensibilis a nobis.