Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XXIIII. Quaestio. I CIrca distinctionem. 24. in qua magister inquirit quo termini numerales. vt vnus duo tres dicantur de deo et personis divinis: Quero primo de hoc termino vnus. Utrum scilicet vere de deo dicatur.

⁋ Et arguitur quod non: quia vel dice retur de deo secundum quod vnum est principium numeri: vel secundum quod est conuertibile cum ente. non primo. tum qui tale vnum non dicitur nisi de continuo. sicut patet per Commmen. 5o meta. vbi ait. Et debes scire: quod illud quod est huiusmodi est indiuisibile in quantitatem tantum. si non habet situm est principium nuoarum: et si habet est punctus: et illud quod est tale in vnoquoque generum est simplex in illo genere. Tum quia vnum sic sumptum significat accidens in re que dicitur vna. sicut patet per eundem libro. 4. vbi ait: quod Auic. fuit deceptus: quia estimauit quod vnum dictum de omnibus praedicamentis id est vnum quod est principium numoarum. numerus autem est accidens. Unde opinatus fuit: quod hoc nomen vnum significat accidens in entibus: et non intellexit quod vnum quod est principioum nuoarum est ex entibus: de quibus dicitur hoc nomen vnum. hec Commen. Ex his patet quod Commen. intendit: quod vnum quod est principium nuoarum significat accidens: sicut et numerus. et ex hoc dicit Auic. fuisse opinatum: quod vnum conuertibile enti significat accidens. quia non distinxit vnum hoc ab illo. Nec est vnum 2o modo sumptum scilicet conuertibile enti potest dici de deo: quia et tale vnum significat aliquid extra animam superadditum rei: quae dicitur vna: quod non contin git esse in deo. assumptum patet: tum quia alias esset nugatio. dicendo ens vnum: vel homo vnus. Tum quia tale vnum est patiao entis: passio aut significat aliquod distinctum a subiecto: tamen praecise id ipsum quod subiectum: alioquin non praedicaretur de ipso in 2o modo sed in primo dicendi per se. nec est diffini retur per subiectum plusquam subiectum per passionem.

⁋ Item diffinitio passionis per subiectum non esset per additamentum: cuius oppositum patet. 7o meta. Ad oppositum arguitur per illud. Deu. 6. Audi istum: dominus deus vester deus vnus est. et ie. meta. ait philosophus. vnus ergo princeps: per quem non nisi deum intellexit. In hac quaestione duo erunt arti. Primus erit vtrum vnum conuertibile cum ente vere dicatur de deo: Secundus vero: vtrum de deo dicatur vnum quod dicitur principium nuoarum vel principium numerandi: seu quod significat principium numeri. In primo articulato sic procedam: quia primo praemittam quaedam necessaria ad propositum 2o ponam aliquas conclusiones spremittendum autem primo est quid importatur per hoc nomen vnum generaliter sum ptum. et dico quod id ipsum penitus quod per hanc orationem: in se indiui sum seu non diuisum. Sumo aut diuisum quemadmodum omne ens dicitur esse diuisum a qualibet ente: quod non est ipsum. quo loquitur philosophus. 6o meta. cum ait: quod verum affirmationem habet in composito: negationem autem in diuiso. vel disiuncto. quod exponens Commentatoris. ait id est vera affirmatiua significat compositionem in entibus: et vera negatiua diui sionem. De quibuscumque ergo entibus verum est dicere hoc non est illud: illa dicuntur hoc modo diuisa: et econtra de quibus vere dicitur hoc est illud illa a philosoph vocantur composita. Isto ergo modo illud dicitur in se diuisum quod est aliqua sic adinuice diuisa: et ipsum non est aliquod illorum: et per oppositum illud ens dicitur indiuisum in se quod non est aliqua sic adiuicem diuisa. Uel in aliis verbis et redit in idem. illud est diuisum in se cui est intrinsece aliquod quod non est ipsum. illud vero indiuisum in se: cuius nihil est intrinsece: quod non sit ipsum: et quod sic in se est indiuisum est vnum.

⁋ his consonat illud dictum philosophi 10 meta. vni esse est indiuisibile esse. et in 5o eiusdem dicit: quod quaecumque non habent diuisionem: inquantum non habent: vnum dicuntur.

⁋ Quod vero huic diffinitioni dicenti quid nois huius vnum. aliqui addunt. et a quaelibet alio diuisum: superflue additur. Nam si solus deus esset: deitas esset vna. et tamen non esset ab alio diuisa: non est ergo de ratione vnius esse ab alio diuisum.

⁋ Praeterea sic patet. io. meta. vnum et multa opponuntur priuatiue: sicut diuisum et non diuisum. ad hoc autem vt aliqua dicantur vere multa: sufficit quod sint inter se diuisa: ergo ad ratione vnius sufficit quod sit in se indiuisum.

⁋ 2o praemitto quod hunc terminum vnum. praedicari de aliquo potest intelligi dupliciter. Uno modo vt ipse simpliciter sine additione expraessa vel subintellecta alicuius alterius termini per ipsum determinabilis praedicetur: sicut de angelo dicimus quod est vnus vel vnum: substantiue accipiendo vnum. Alio modo quod ipse praedicetur cum additione alterius termini: quem determinet expressi vel subintellecti. vbi gratia dicendo de aliquo quod ipse est vnum hoc vel illud: vt vnus homo vel vnum animal aut aliquod aliud.

⁋ his praemissis po non quatuor conclusiones. Quarum prima est: quod de quolibet supponente pre

⁋ 2a quod de nullo supponente pro re habente partem et partem: potest pre cise pro re simplici potest praedicari vnum vtroque modo praedictorum. dicari vnum primo scilicet simpliciter. 2o autem modo potest.

⁋ 3a. quod neutro mod praedicatum significat aliquam entitatem distinctam et superadditam reipro qua supponit illud de quo praedicatur et per quam illa sit vna.

⁋ 4a conclusio est: quod iste terminus vnum verissime praedicatur de deo.

⁋ Prima conclusio probatur: quoniam omnis res simplex est indiuisa in se: ergo omnis res simplex est vna: et per consequens de omni termino supponente praecise quod re simplici praedicari potest etc. consequentia patet ex ratione huius nominis vnum promissa. Antecedens aut notum est: quoniam illas tantum res simplices dicim quae non sunt aliqua quaerum aliquod ipse non sunt: et vnum non sit aliud. quaelibet aut talium dicitur esse indiuisa in se.

⁋ Quia autem vnum possit de tali bus praedicari cum adiuncto certum est: quia de quocumque potest vnum praedicari simpliciter: potest etiam praedicari cum adiuncto: licet non cum quolibet adiuncto. Unde sicut dicitur Michael est vnus vel vnum: ita vere dici potest. Michael est vnus angelus: et vna subiecta: et vnus spiritus.

⁋ 2a conclusio hatet duas partes. quarum prima sic probatur. Smne habens partem et partem est aliqua quorum vnum non est aliud neque ipsum: et per consequens est in se diuisum. ergo nullum habens partem et partem est simpliciter vnum: ac per hoc de nullo supponente pro tali praedicatur vnum simpliciter. Antecedens patet: quia cuiuslibet habentis partem et partem vna pars non est alia pars neque ipsum cuius est pars. consequentia probatur. quia si de aliquo suppone te pro habente partem et partem praedicetur simpliciter vnum: illud pro quo subiecut supponit: est in se indiuisum: et non est aliqua: quorum vnum non est aliud: aut quorum aliquod non est ipsum. et per consequens non habet partem et partem.

⁋ 2o si de aliquo huiusmodi simpliciter dicitur vnum demonstratis omnibus: quarum quodlibet est pars eius. vere diceretur hec sunt vnum. vt demonstratis anima et corpore sortis: verum est dicere: hec sunt vnum. consequentia patet: quia omnes partes simul sumpte: sunt ipsum totum: et anima et corpus sunt sortes. et per consequens. si totum est vnum: et ipse partes sunt vnum. sed consequens est falsum. sic probat Aug. 6. de tri. vbi ait. cum sic dicitur vnum. vt non addatur quod vnum et plura vnum dicuntur vna natura atque essentia non dissidens naet dissentiens significatur: cum vero additur quod vnum potest aliquid significari ex pluribus vnum secitam: quaeuis diuersis natura. sict anima et corpus non vtique vnum. Quid enim tam diuersum nisi addatur aut subintelligatur quid vnum id est vnus homo aut vnum animal. 2o idem probatur per argumentationem Aug. qui 2o de li airo probat nullum corpus esse vnum ex hoc quod quodlibet corpus habet partes. vnde ait sic. quicquid corporis sensu attingitur: iam non vnum: sed multa esse conuincitur. corpus est enim et ideo habet innumerabiles partes. et decularato immediate omne corpus habere multas partes concludit. et propterea nullum corpus vere pure quod vnum esse concedimus. Et infra. id ipsum quod simpliciter vnum est non potest habere partem dimidiam vel tertiam vel quotamlibet: quoniam simplex vel simpliciter secundum aliam litteram et ve re vnum est. Ex his sequitur. quod nullum totum essentiale vel integrale homogeneum vel etherogeneum continuum et discretum aut quolibet ex pluribus intrinsece constitutum est simpliciter vnum. sicut de quolibet huiusmodi potest per iam dicta probari. Illud autem dico simu vnum de quo vel de termino stante pro eo simpliciter et sine adiuncto vificatur vnum.

⁋ Aduertendum autem: quod cum dico totum est omnes sue partes. vel cum dico: sumo omnes partes huiusmodi aut illius: non aliud in telligo quam si dico omnia quarum quodlibet est pars totius sunt totum. et ita in eade significatione accipio omnes partes et omnia quorum quodlibet est pars: quod dico ad vitandum multas calunias et forte inconuenientia: quae possent inferri: si praedicte sumerentur secundum suam propriam significatio nem. et ad hunc intellectum vtor talibus propositionibus propter communem vsum loquendi: in quibuscumque locis me contingat vti eis.

⁋ 2o pars conclusionis: videlibet: quod vnum post praedicari cum aliqua adiuncto de eo quod supponit pro habente partem et partem: probatur: nam de sorte composito ex anima intellectiua et corpore vere dicitur sortes est vnus homo sequitur enim sortiest homo. et non est plures homines quarum vnus non est alius. ergo sortes est vnus homo. et antecedens est verum quantum ad vtramque partem.

⁋ Ad hoc facit verbum philosophi. 5o meta. cauis de vno. vbi ait vniversaliter. inm qucumque non habent diuisionem inquantum non habent sic vnum dicuntur: vt si inquantum homo non habet dionem vnus homo. Si vero inquantum animal vnum animal etc. per non habere autem dionem inquantum homo vel inquantum animal nihil aliud intelligit quam non didi in animalia nec in homines sumendo divisionem secundum modum supra exponitum.

⁋ Item 10 meta. c. 1. in fine. dicit indisibile est quod vnum aut simus. aut inquantum vnum: volens quod sicut aliquod est indiuisibile ita est vnum: si est indinsibile simpliciter est vnum simpliciter. si non simpliciter: sed secundum aliquid secundum illud est vnum. Et dicitur vnum illud: vt vnus homo vel vnum animal: quam uis ergo sortes sit divisus in plura: quia tamen non est divisus in plures homines. et ipse homo ideo vere dicitur quod ipse est vnus homo: non autem sequitur: sortes est vnus homo. ergo sortes est vnus. sicut non sequitur: sortes est vnus homo. ergo sortes non est aliqua adiuicem distincta: sed potius seu oppositum. Nam sequitur: ergo sortes est corpus et anima intellectia. et vltra: ergo est aliqua adinuice distincta. et sicut est non sequitur: sortes est indiuisus in homines. vel non est plures homines. ergo sortes est indiuisus in aliqua: vel non est plura aliqua. nec est sequitur: ergo est indiuisus. Nam in omnibus talibus consequentia arguitur negatiue ab inferiori ad superius a parte praedicati: in plus enim est plura et plura aliqua quam plures homines.

⁋ Circa istam conclusionem occurrunt dubia Et primum est ex dicto philosophi. 4o meta. vbi dicit ens et vnum consequunti se sicut principium et causa. Et Commen. ibi. intelligit istam consecutionem pe niversalem conuertibilitatem vnius super alterum. De enim ens inquit Co men.) est vnum: et omne vnum est ens et hoc ipsum communiter ab omnibus conceditur: sed istud esset falsum: si nullum compositum esset vnum: cum ipsum sit vere ens.

⁋ Secudo quia seu: quod simpliciter loquendo verius dicatur: quod homo est multa quam quod est vnum: immo quod primum est verum. et 2m est falsum. Sed hoc est contra philosophum. 8o meta. vbi quaerens causam vnitatis diffinitionis dicit: quod ideo est vna: quia res diffinita est vna. et tunc vlterius inquirit propter quid tales res. verbi gratia. homo est vnum. et non est multa sup ponens pro constanti talem rem qua vtique est composita esse vnam et non multa. huic etiam consonat communis concessio. nullus enim est qui non concedat singularem quemlibet hominem esse vnam rem. et similiter quodlibet lignum demonstratum esse vnam et esse vnum.

⁋ Praeterea pilosophus. 7o meta. et ideo et multis ego aliis locis dicit: quod compositum quod est per se vnum: est vnum in actu. et plura tantum in potentia et idem dicit de continuo: et est intentio eius: quod partes ta lis compositi et continui non sint plures neque distincte in actu. idem et vult Commen. vnde de partibus essentialibus compositi ait. 2o de anima. quod materia et forma non sunt in composito existentes in actu. et quod materia non differt a forma in composito: nisi in potentia. alioquin copositum non esset vnum: nisi sicut illa quae sunt vnum secundum tactum eliga mentum.

⁋ Item 3o de anima. dicit: quod due partes non sunt due actu in linea donec linea diuidatur: sed tantum sunt due in potentia. Ex his autem sequitur quod magis est concedendum quodlibet talium. esse verum quam esse multa simul loquendo: nec debeat concedi ipsum esse multa simpliciter: sed cum determinatione tantum mo verbi gratia. dicendo quod ipsum est multa in potentia.

⁋ Item si homo non dicatur vnus nisi cum adiuncto: sequitur quod non verius diceretur vnus quam populus vel exercitus. Nam sicut homo est vnus homo. ita exerci. tus est vnus exercitus: et populus vnus populus.

⁋ Praeterea secumd dicta sequitur: quod vna res nuoa sit plures res nuoa. vbi gratia. vnum lignum nuoa sit plura ligna nuo: et vna aqua plures aqua. et ita de quibuslibet corporibus homogeneis. consequens autem est impossibile: quoniam vnum et plura opponuntur priuatiue. et per consequens eidem secundum idem non possunt inesse. consequentia probatur. Nam quodlibet talium habet partes similes. Si ergo lignum perper multitudinem partium est multa: cum quelibet sit lignum: ipsum erit multa ligna nuoa. quod autem etiam ipsum sit vnum lignum nuero certum est: alioquin non esset aliquod indiui duum singulare in specie ligni. Patet est ex alio. quia si ipsum non sit vnum numero eadem ratione nulla pars eius erit vna nuoa: cum qualibet etiam habeat suas partes: et cum ipossibile sit esse multitudine sine vnitatibus: quia multitudo non est aliud nisi vnitates: sequitur quod ipsum non erit multa ligna nuoa. vel ergo oportet con cedere quod ipsum est vnum lignum numero: et non multa: et habetur propositum: vel quod ipsum est vnum nuoa: et multa nuoa: quod est possibile.

⁋ Ad primum dico: quod si isti termini ens et vnum suman tur simus sine adiuncto expresso vel subintellecto: et vterque in nuo singulari sunt adinuicem vniversaliter conuertibiles. et ita intel ligi debet philosophus et dictum commune. Nam si ens sumatur in nuoa plurali non praedicatur de ipso vnum simpliciter sumptum. hec enim est falsa. en tia sunt vnum: et econverso si vnum pluraliter sumatur non praedicatur de ipso ens singuliter. cum hec sit falsa proprie loquendo: vna vel vnitates sunt ens: sed sunt entitates et entia.

⁋ Tunc ad proposo situm dico quod proprie loquendo: nullum compositum vel habens partes est ens vel est entitas: sed entia. quamuis aliquo modo possit dici ens vt patebit in solutione sequenti

⁋ Pro solutione trium argumentorum simul est sciendum quod eorum quae dicuntur habere partes. quadam habent partes quarum vna est forma alterius. vt compositum ex materia et forma. Quedam vero habent partes quarum nulla est forma alteri us. Et hec sunt in triplici differentia. Nam quorumdam sunt partes que constituunt vnum hoc aliquid sic secundum se namturaliter continuum cuius motus est indiuisibilis secundum modum loquendi phy. 5o meta. cade vno id est cuius non potest vna pars localiter moueri alia quiescente: et talia sunt corpora que proprie dicimus continua. Quorumdam vere partes constituunt vnum hoc aliquid secundum se. non quidem per naturam: sed artificialiter continuum modo praedicto: sicut partes compactus ex cemento et lapidibus. et sicut domus et nauis et huiusmodi talia. Quorumdam vero partes neutro modo constituunt vnum hoc aliquid per se continuum: sed quelibet parti um est secundum se vnum hoc aliquid praecisum et distinctum ab alia parte nulla actione nouiter facta: et ipsam moueri localiter possibile est alia quiescente: quo se habent partes exercitus et acerui. quocumque istorum modorum aliquid habeat partes ipsum est vere multa. non tamen eodem modo. Nam quod habet partes 4o modo est multa hec aliqua: siue quorum quodlibet est secundum se hoc aliquid. et omnia simul non sunt vnum hoc aliquid. Quod vero habet partes 3o modo est multa que non sunt plu ra hec aliqua: sed vnum: quamuis non per naturam. Quod vero habet partes primo. vel 2o modo est multa que sunt tantum vnum hoc aliquid per naturam et per consequens nullum talium est vnum simpliciter.

⁋ Cum ergo philosophus dicit: per homo et quaelibet res cuius est diffinitio vna: est vnum: et non multa: non intelligit: quod sit vnum similiter: sed quod est vnum hoc aliquid per seet non per artificium: et non est multa quorum quodlibet sit hoc aliquid secundum se sicut aceruus: aut omnia sint verum hoc aliquid per ligamen tum solumu vel artificium. Et quamuis simpliciter proferatur quod est vnum: non tamen est simpliciter dictum illud intelligendum. sicut est. 5o me ta. inter ea quae sunt vnum per se ponit ea quae sunt continua per ligamen tum. et simpliciter eni nciat illa esse vnum: cum tamen constet ea esse vere multa. hac esnt ratione conceditur a recte intelligentibus: quod quilibet singularis homo et quilibet ignis est ens et vnum ens et vna res. Io videlibet quia est vnum hoc aliquid: vt dictum est. quod non conceditur de propluro vel aceruo. quia neutrum est vnum hoc aliquid. quia tamen illa praedica ta ens res: et vna res cum praedicantur de huiusmodi subiectis: vere supponunt pro pluribus entitatibus: sicut et ea de quibus praedican tur. ideo simpliciter et magis proprie de quolibet illorum dicitur quod est entitates et entia. sicut est quamuis simpliciter concedatur quod vna domus est vna res: verius tamen dicitur simpliciter loquendo quod est etitates plures: et res plures. et ideo cum illa simpliciter proferuntur: non sunt simpliciter: sed cum adiuncto intelligenda.

⁋ Quantum ad aliud quod sequitur dicendum: quod philosophus et Commen. partes 4o modo dictas. et aliquando 3o modo vocant partes in actu et existentes in actu et distinctas actu. et congregata ex eis dicit non esse vnum in actu. aut non nisi per liga mentum. et hoc ideo: quia non sunt vnum hoc aliquid secundum se per naturam.

⁋ Partes vero primo modo dictas que dicun partes essentiales scilicet materia et forma: et 2o modo que vocant partes quantitatiue vocant ipsi partes in potentia et que existunt in potentia et distinctas in potentia: non quod dem quia huiusmodi partes non accidentaliter actualitate praesentie sint: sed solum possint esse in rerum natura. hoc enim penitus falsum est: sicut patet ad sensum. etiam nec congregata ex eis essent actualiter: nec est quid vna non sit actualiter diuersa et distincta ab alia. Nam absurdu esset dicere quod palmus corporis celi existens in oriente non sit distictus et diuersus a palmo celi in occidente: et quod anima non sit distin cta a corpore loquendo de diuisione et distinctione secundum modum supra dictum. hec enim actualiter vera est. palmus orientalis non est palmus occidentalis: et simpliciter hec est actualiter vera. anima non est corpus. Sed ideo sic vocant eas: quia nulla secundum se est vnum hoc aliquid praecisum et distinctum ab alia. vt partes de quibus est di ctum: sed omne simul sunt vnum hoc aliquid: et propter hoc addunt quod congregatum ex talibus non est plura in actu: sed vnum. Quia autem iste sit intellectus eorum patet. Primo quidem de partibus essentia ibus. 3o ce. per Commen. vbi loquens de materia dicit. hoc enim e subiectum positum non est in potentia nisi inquantum non est in actu inquantum est non in actu est pars alicuius quod est in actu. Et infrasubdit: si ergo inueniet per se et singulariter non secundum quod est pars alicuius non est ens in potentia: sed in actu: ens enim in potentia non inuenitur nisi in ente in actu. et si seperaretur esset ens supple actu

⁋ Ex his patet: quod ideo dicit materiam esse ens in potentia. quia est pars eius quod et in actu id est alicuius quod est vnum hoc aliquid secundum se. vnde vt ait si seperaretur: et esset per se singulariter esset ens actu. quia scilicet esset secundum se vnum hoc aliquid praecisum et distinctum: non constituens cum aliquo alio vnum hoc aliquid. Et se sic intelligere vbique declarat per llud quod subdit dicens. Et hoc intendimus cum dicimus in hoc loco de prima materia quod est non ens in actu: et est ens in ente in actu non distinctum ab eo. et hec est intentio mei sermonis: quod est in eo in potentia. De partibus vero quantitatiuis in continuo quod eundem habeant intellectum: patet per eundem 2o de generatione super illo capitulo De elementis autem: ex quibus corpora constituta sunt. vbi ait quod partes in continuo sunt in potentia partes quousque diuidantur et fiant partes in actu. Constat autem: quod per solam divionem nulla entitas fit: quae bus non esset: sed tantum modo quod non erat secundum se vnum hoc aliquid fit vnum hoc aliquid. et illa quae erant vnum hoc aliquid fiunt plura hec aliqua. Et ideo cum dicitur quod continuum est multa in potentia tantum et non in actu. duplex sensus potest hic distingui. Unus secundum quod ly in potentia. et in actu. possunt determinare compositionem seu verbum: et tunc equiualet dictum illud huic. continuum potest esse multa: et non est multa: et sic est falsum. Alius sensus potest esse secundum quod ly in potentia. et in actu. possunt determinare praedicatum secundum se: et tunc equivalet huic: con tinuum est multa possibilia. et non multa accidentalia siue ad tum existentia. et hoc est verum accipiendo esse potentiale et actua le siue ens actu secundum intellectu datum supra immediate.

⁋ Et eodem modo dicendum: quod partes continui sunt distincte in potentia et non in actu id est sunt distincte partes potentiales et non actuales. Cum vero vltimo additur quod homo non verius diceretur vnus quam acet uus. patet esse falsum. Nam aceruus non est vnum hoc aliquid sicut homo vt dictum est.

⁋ Ad aliud dico: quod aliquid esse vnum nuoa potest intelligi dupliciter. Uno modo: quod sit vnum et non plura. Alio quod sit secundum se vnum hoc aliquid. et hec multum dicternt. Nam primo modo anima intellectiua coniuncta corpri vt forma est vna entitas nuoa: non autem 2o modo homo vero est vna entitas 2o modo et non primo.

⁋ Tunc ad argumentum dico: quod primo nullum lignum est vnum lignum nuoa: sed quodlibet est plura ligna. Et prima probatio qua adducitur contra non procedit accipiendo vnum nuoa primo: sed 2o modo.

⁋ Ad aliam probationem qua inducitur: concedo consequens. Et vlterius dico quod non est impossibile: esse aliquam multitudinem que nec sit vnitas: nec constituta ex vnitatibus simpliciter: sicu de vnitate et de vno simpliciter supra loquutus sum: quinymo omnis multitudo partium continui est huiusmodi Si vero accipiatur vnum numero 2o modo Tunc dico: quod aliquod lignum est vnum numero: sed cum hoc stat quod sit etiam multa ligna. licet non multa quorum quodlibet sit vnum numero isto 2o modo sicut homo est vnum numero 2o modo et non primo modo: cum sint plures entitates. Est tamen differenti qui aliquid eorum qui est homo est vnum numero prio modo: scilicet anima intellectiua: quaet nullum eorum quia est lignum est vnum numero primo modo:

⁋ 3a conclusio duas partes habet. vna est quod vnum non significat aliquam entitatem superadditam entitati quae est vna simpliciter: seu pro qua supponit illud de quo ipsum simpliciter praedicatu. hoc autem probo primo sic: sumo aliquam entitatem simpliciter vnam. vbi gratia. subiectam angeli Michaelis. et arguo sic. Si hec subiecta esset sine aliqua entitate superaddita sibi ipsa esset vna. ergo ipsa non est vna per aliquam entitatem sibi superadditam. Consequentia est euidens. Quia enim subiecta niuis est alba per entitatem sibi superadditam. ideo si ipsa esset sine aliqua entitate sibi superaddita ipsa non esset alba.

⁋ Patet est ratione: quia per nullam rem aliquid est tale: qua remota et nullo alio ipsius vice posito ipsum nihilominus est tale. Antecedens probatur. quoniam si hec subiecta esset illo casu posito: ipsa tunc esset hec subiecta: que ipsa nunc est. ergo tunc non haberet aliquam entitatem intrinsecam: quam nunc non habet. Nam sicut nulla subiecta includens aliquam entitatem quam hec non includit: est hec subiecta ita si esset aliqua quae includeret aliquam quam hec non inclu dit: non esset hec. quamuis posset hanc includere vt eius partem. patet est hec consequentia ex alio. quia propter nullam entitatem sibi superadditam aliqua subiecta vel entitas caret aliqua entitate intrinseca: quam includeret si ipsa esset sine aliqua entitate superaddita sibi. et per consequens non includeret aliquam huiusmodi entitatem per praecisam remotionem omnis entitatis sibi superad¬. dite. Si autem non includeret tunc aliquam entitatem quam nunc non includit. ergo ipsa tunc non esset aliqua entitas: quarum vna non esset alia: et aliqua non esset ipsa: ac per hoc ipsa esset in se indiuisa et vna. Assumptum probatur. quia si ipsa tunc esset aliqua tales entitatens: sint ille entitates b. c. et ipsa sit a. cum ergo positum sit quod tunc a. non haberet aliqua intrinsecam entitatem: quam modo non habet: ergo nunc non habet b. et c. Aut ergo nunc entitas que est b. est entitas que est c. Et similiter est entitas que est a. aut non. sit non: ergo a. nunc non est vnum simpliciter vt supponitur. Si sic: ergo et tunc entitas que est b. esset tunc entitas quae est c. et esset etiam entitas que est a. sicut entitas que est b. esset tunc entitas que est b. Et si entitas que est c. esset tunc enti tas que est c. et entitas que est b. esset tunc entitas que est c. et per consequens a. non esset aliqua entitates quarum vna non esset alia etc.

⁋ Nec obstat si dicatur quod impossibile est huiusmod subiectam esse sine aliqua entitate superaddita. Primo quidem qui esto quod illud esset impossibile: nihilominus sequitur propositum. quia si ista subiecta esset vna non seipsa: sed per aliquam entitatem superadditam. Si etiam per impossibile poneretur ipsam esse sine entitate superaddita. ipsa tunc non esset vna. sicut quia ignis est calidus caliditate sibi superaddita: si poneretur quod ignis esset si¬ ne caliditatem: ipse non esset calidus: esto quod impossibile esset ipsum sic poni: sicut dicerent philosophi. ergo per oppositum: si posito illo possibili adhuc subiecta esset vna: sequitur necessario quod ipsa non est vna per aliquam entitatem superadditam. Simili modo probat Aug. 5o de tri. quod paiter non ideo est ingenitus: quia filium genuit. qui si filium non genuisset nihil prohiberet eum dici ingenitum: et tamen suppositio est penitus impossibilis.

⁋ 2o quia falsum est illud esse impossibile: non enim aliqua contradictio implicatur: si ponatur illa subiecta esse et nulla entitas sibi superaddita esse.

⁋ Praeterea non minus possibile est esse subiectam sine aliqua entitate superaddi ta quam esse accidens aliquod sine subiecto: quod tamen constat per fidemnesse possibile.

⁋ Posset autem virtus praemisse rationis euiden tius deduci. ponendo scilicet quod deus causaret aliquam subiectam angelicam sine entitate superaddita: et post lapsum temporis causaret in ipsa alias entitates quales sunt in aliis substantiis angelicis. quo facto stat quod ista subiecta ita esset vna sicut subiecta alterius angeli. Tunc arguitur sic demonstraniso ipsam: hec sub stantia est vna et fuit vna dum fuit sine superaddita enti tate. ergo hec subiecta non est vna per entitatem superadditam. osequentia patet ex dictis et prima pars antecedentis. 2o vero probatur. quia dum illa fuit sine superaddita entitate si non fuit vna. ergo fuit alique entitates in se diuise id est quarum vna non erat alia. et si sic: ergo a nunc ipsa est alique entitates iuicem diuise: et per consequens illa non est vna. consequentia patet: quia constat secundum casum quod ille entitates que ipsa fuit. verbi gratia b. c. eedem ipse sunt nunc: ita quod illa eadem entitas b. que tunc fuit est nunc. et ipsa eadem entitas c. que tunc fuit: est est nunc: et per consequens neutra est in alteram vel aliam aliquam conuersa vel transmutata. ergo a nunc vna non est alia: et cum vtraque sit: sequitur quod vna a reliqua sit diuisa.

⁋ Confirmatur. quia ideo praecise tunc hec entitas b. non erat illa entitas c. quia hec erat hec. et illa erat illa. Unde sicut omnis entitas seipsa formaliter est ipsa: sic seipsa est diuisa a non ipsa: seu non est alia: et per consequens quandiu ipsa est ipsa: ipsa est diuisa ab alia: sed constat quod quandiu ipsa est: ipsa est ipsa. Non enim est putandum: quod sicut possibile est aliquam eandem rem prius fuisse non tantam vel talem: et postea esse tantam et talem. sic sit possibile eandem entitatem prius fuisse non hanc vel illam entitate: et postea esse illam. hoc enim posito illa non esset eadem entitas sed alia: sed nunc est entitas b. que fuit. ergo nunc ipsa non est entitas c. sed ab illa diuisa. ex quo vlterius sequitur: quod hec subiecta angeli nunc est vna.

⁋ 2o ad conclusionem sic: nulla entitas simplex est simplex per aliquam entitatem supadditam sibi. ergo nulla entitas simplex est simpliciter vna per aliquam entitatem. Antecedens est notum: quia non est intelligibile quod aliquid sit simplex. quia in ipso estaliquid quod non est ipsum: sed potius quia nihil est in ipso quod non sit ipsum. et quidem si nihil sit in ipso intrinsece quod non sit ipsum: sit autem in ipso extrinsece id est non tamquam intrinseca pars eius aliquid quod non sit ipsum: tunc illud est simplex intrinsece siue simplicitate opposita compositioni ex his: sed non simpliciter simplicitate opposita compositioni huic secundum communem modum loquendi. Si vero neutro modo aliquid sit in ipso quod non sit ipsum. illud est vtroque modo simu et magis simplex quam illud quod primo modo tantum est simplex. Unde ex hoc con cludit Aug. 6. de tri. quod solus deus est simpliciter simplex. omnis autem creatura est multiplex.

⁋ Et ex hoc apparet manifeste: quod nulla res simplex est simplex intrinsece. de qua sim plicitate sum semper supra loquutus in hac quaestione: per aliquam entitatem sibi superadditam. Consequentia patet: quoniam omnis entitas simplex intrinsece: ideo est sic simplex: quia est simpliciter vna et in seipsa indiuisa. Unde si ipsa esset in se simpliciter vna per aliquam entitatem superadditam: sequitur quod illa per illam superadditam entitatem esset simplex.

⁋ 3o adhuc posset argui per rationem Commen. contra Auicit. 4o. et ideo meta. vide eam.

⁋ 2a pars conclusionis illius est quod vnum pdicatum cum adiuncto expresso vel subintellecto non significat aliquam entitatem secundum se distinctam ab ea quam significat terminus cui adiungitur superadditam entitati. pro qua supponit id de quo praedicatur. vbi gratia cum dicitur sortes est vnus homo: ly vnus. non significat aliquam entitatem secundum se distinctam ab ea quam significat homo: et superadditam entitati pro qua supponit sortes sic quod sortis per aliam entitatem sit homo et per aliam sit vnus homo.

⁋ probatur aut hoc. Primo: quia si sortes esset sine omni entitate extrinseca sibi supaddita: sortes esset vnus homo. ergo sortes non est vnus homo per entitatem aliquam extrinsecam sibi additam: consequentia patet vt consequentia prime rationis pro prima parte huius conclusionis. et antecedens etiam simili modo probatur vt illud. Nam si sortes esset sortes esset sortes et per consequens esset homo: et non esset plures homines. ergo esset vnus homo.

⁋ 2o sumatur aliquis vnasinus singularis. si iste est vnus asinus per aliquam entitatem talem superadditam. vel illa est quanta dimensiue vel non. Si non. aut ipsa est substantia: aut accidens. non subiecta: quia non subiecta immaterialis. cum nulla talis sit in asino. nec materialis: quia omnis talis siue sit materia siue forma seu compositum est quanta Nec accidens. tum quia non esset signare in asino aliquam determinatam partem in qua illud accidens esset. non enim appa ret cur potius sit in capite quam in cauda. tum quia esto quod ipsum esset in aliqua parte. verbi gratia. in capite non propter illud pars materie existentis in cauda esset vnum cum alia proxima parte mrie: nec cum parte forme qua informatur. nec etia pars forme cau de cum alia parte sibi proxima. Si vero huiusmodi entitas sit quanta dimensiue. ergo est multa. et tunc queratur per quid illa mul ta sunt vnum: quia vel seipsis. et tunc eadem ratione vna pars for me asini cum alia simili. et similiter cum materia seipsis possunt esse vnum: cum non minus iste partes sint ex se nate facere vnum inten se: et similiter partes materie illius entitatis addite inter se. et similiter partes materie cum partibus forme quam partes illius entita tis addite inter se. vel illa multa sunt vnum per aliquam aliam entitatem. et tunc de illa queratur: et sic in infin. Smiliter hec ratio t forsitan euidentius quo ad aliquid posset formari de aliqua aqua vna et aliis corporibus homogeneis.

⁋ 3o si alicui aque iungantur ex diuersis partibus due alie aque. et ex eis fiat vna aqua totalis que sit a. aut a. est vna aqua per vnam aliquam entitatem supadditam: aut non. Si non habetur propositum. si sic: vel illa esset aliqua entitas existens in tota aqua vt aliqua existens tantum in communiunctione illarum aquarum partialium. non potest dici principium quia vel esset entitas absoluta et hoc non. tum quia ex tali coniunctione praecise non apparet quod possit aliqua entitas ab soluta generari per totum. Absurdum enim est dicere quod si sciphus aqui addatur mari ex vna parte: quod ex hoc per totum mare generet aliqua entitas absoluta. Et iterum: quia si alius sciphus secundo adderetur: iterum causaretur per totum mare simul entitas: et sic quotcumque sciphi adderentur. Et tunc esset quaestio per quam illarum to tum esset vna aqua: nec posset dari aliqua. Tum quia de partibus. illius entitatis esset querendum: vtrum seipsis vel per additum essent vnum vt supra. vel illa entitas esset respectus ille. et istud etiam non potest dici: quia non apparet ad quem terminum esset re spectus ille. Tum quia tot causarentur respectus per totam aquam quot sciphi successiue adderentur: et non posset dici per quid esset tota aqua vna aqua. Tum quia esto: quod talis respectus causaretur nihil ad propositum: quia nullus respectus est entitas secundum se distincta ab absolutis: vt infra probabitur. Nec potest dici: quod illa entitas sit causata in coniunctione tantum: vt aliqui forte dicerent: qui aliqua superficies esset nouiter causata continuans illas aquas: vel aliqui respectus vnionis siue quod est vnio illarum adinuicem. et per talem superficiem vel respectum aque illa tunc esset vna aqua. hoc inquam esse non potest. Tum quia neutra huiusmodi entitas noua causatur: cum nec respectus sit entitas secundum se ab illis distincta: nec etiam ipsa superficies vt alias probabitur. Tum quia oporte eadem ratione dicere per quid partes superficiei talis (si poneretur) sunt vnum: et sic vel tandem deueniretur ad punctum: et non esset dare quod punctum esset illud per quod superficies illa esset vna: vel oporteret dicere quod seipsis: et eadem ratione partes aquae seipsis sunt vnum¬

⁋ Eodem mod modo potest argui de respectu vnionis: esto quod poneretur res distincta. Nam vel esset extensus: et tunc querendum esset per quid eius partes sunt vnum. vel esset indiuisibilis. et tunc non posset dari in qua parte aquae esset subiectiue: immo etiam nec in qua illarum aquarum: cum non sit maior ratio de vna quam de alia: tum quia siue ponatur talis superficies siue respectus. diuisio est maior ratio quod respectus vel superficies causata in communiunctione aqua communiuncte priori aquae ex vna parte: sit illud per quod tota aqua sit vna: quam superficies vel respectus causatus in coiunctione alterius aqua ex alia parte coniuncte: immo nec quam alie superficies potinuantes alias partes illarum aquarum vel respectus vnionum illarum adinuicem.

⁋ 4o sicut aliqui arguunt: quando vnum corpus continuum diuiditur per segregationem partium adinuicem. quelibet partium discretarum est vna nuoa hoc aliquid secundum se: igitur prius erat corpus totale non diuisum: et tamen nulla entitas est de nouo generata in aliqua partium per praecisam segregationem earum.

⁋ pro hac conclusione sunt expresse philosophus et Commen. 4. et 1d0eo meta.

⁋ Sed ptra eam potest argui. Nam separatis abinuicem partibus alicuius to tius quod est per se vnum hoc aliquid: et remanentibus illis omnibus in esse. ille partes non sunt vnum vt prius: ergo quando sunt vnum scilibet ante seperationem earum non sunt seipsis vnum: sed per aliquid additum eis. Ex quo vlterius sequitur: quod homo per entitatem sibi additam sit vnus homo: et vnum lignum nuoa per entitatem superaddi tam sit vnum lignum nuoa: et sic de aliis. cuius oppositum dictum est. Antecedens patet in toto essentiali. Nam seperata anima homnis a corpore: et vtroque remanente: illa anima et corpus non sunt vnus homo. Similiter secto vno ligno in partibus remanentibus: ille non sunt vnum lignum.

⁋ Rsponsio dicitur vno modo. quod concesso quod partes homnis non sint seipsis: et per entitatem additam vnus homo. Adhuc non sequitur: quod per aliam entitatem homo sit vnus ab his quibus est homo: nec vnu sic praedicatum de ipso significat aliquam entitatem distinctam ab ea vel eis quam vel quas significat homo superadditam ei: pro quo sup onit illud de quo praedicatur. Nam sicut partes homnis separate non sunt vnus homo: sic est non sunt homo. Si aut essent homo: et non vnus homo: arguent procederet eodem modo. partes ligni secte sicut non sunt vnum lignum sic non sunt lignum: sed ligna.

⁋ 2o responsio negando consequentia primam. Nam quamuis sole entitates partium sint totum vt partes homnis homo: non tamen qualitercumque se habentes ille entitates sunt homo: sed coniuncte et seinuicem perficientes: licet autem non semper sic sint coniuncte: quando tamen sunt: non sunt per aliquam aliam entitatem: sed seipsis coniuncte. non enim vnio earum est aliqua entitas superaddita illis. Similiter de partibus quantitatiuis dico: quod seipsis sunt vnum hoc aliquid: et non per aliquam entitatem. et quando sic sunt: sunt vnum lignum vel vnum aliquid aliud: quando vero non sunt vnum hoc aliquid sed multa hec aliqua. sicut quando sunt discontinua et discreta: tunc non sunt vnum lignum vt prius erant.

⁋ Quarta conclusio: scilicet quod vnum ve re et simpliciter predicatur de deo: et quod deus est vere vnus probatur. quia omnis res simplex est vere et simpliciter vna: vt dicit prima conclusio: sed deus est simplex: immo maxime inter omnia. ergo etc.

⁋ Contra. deus est aliqua plura: quaerum vnum non est aliud: ergo est in se diuisus: et per consequens non est simpliciter vnus. consequentia patet ex dictis: vt videtur. et antecedens est certum per fidem. nam est tres persone quarum vna non est alia.

⁋ Respondeo negando consequentia. Nam ad hoc quod aliquid sit in se diuisum non sufficit quod sit plura quorum vnum non sit aliud. sed vltra hoc vt supra tactum est requiritur quod aliquid illorum plurium non sit ipsum. Tunc enim aliquid ita est ipsius quod non est ipsum et ipsum. et tunc vere est in se diuisum. Nunc autem quamuis vna persona non sit alia: quelibet tamen est deus: nec alius deus est vna quam alia. et per consequens ille non est in se diuisus. Quantum ad secundum articulum: videlibet. Utrum vnum quod est principium numeri dicatur vere de deo: Dicitur. multis quod non: eo quod tale vnum non dicitur secundum ipsos nisi de rebus quantis et continuis: mihi autem videtur horum fundamentum falsum esse. et ideo pro isto artic. pono quatuor conclusiones pia conclusio quod vnum principium numeri non dicitur simpliciter: nisi de rebus simplicibus siue de terminis pro rebus simplicibus supponentibus. 2a. quod cum adiuncto dicitur vel potest dici de his terminis qui supponunt pro habentibus partem et partem. 3a conclusio est quod vnum principium numeri non significat aliquam entitate superadditam ei pro qua supponit illud de quo praedicatur. 4o onclusio quod vnum tale dicitur vere de deo.

⁋ Prima conclusio habet duas partes quarum vna est quod de nulla re non simplici dicitur simpliciter vnum quod est principium numeri. Secunda vero est quod de re simplici simpliciter dicitur et loquor de simplici simplicitate opposita compositioni ex his sicut supra.

⁋ Primam partem probo primo ex intentione bti Aug. 2o de li. ar. vbi volens probare nuoas non esse nobis per sensus corporis no tos assumit pro fundamento quod quilibet numerus tot vocat: quo tiens habet vnum. veri gratia. si bis habuerit vnum vocatur duo: si tertria: si decies decem: et quilibet omnino numerus vt ait quaotiens habet vnum hinc illi nomen est: et tot appellatur: vnum vero quisque verissime cogitat profecto inuenit corporis sensibus: non et posse sentiri. Quicquid enim sensu attingitur: iam non vnum sed multa esse conuincitur etc. vt supra in secunda conclusione primi arti. est allegatum.

⁋ Ex istis patet. quod Aug. loquitur de vno quod est principium numeri: est quod tale vnum non di simpliciter de aliquo corpore vel habente partes: ac per hoc nec de aliquo non simplici.

⁋ 2o idem probo ex intentione philosophi 10 meta. vbi loquens de vno quod est metrum et principium numeri quod in numeris est metrum cer tissimum: vnitatem enim ponunt omnino indiuisibilem: et satis cito post dicit: quod quamuis metrum semper sit indiuisibile: non simpliciter tamen omne me trum est indiuisibile: vt pes et vnitas: sed hoc quidem omnino illud vero indi uisibile ad sensum voluit sicut dictum est iam. Nam forsan omne continuum est diuisibile: vbi Commentatoris. exponens ait: et non omnes vnita tes que accipiuntur ad mensurandum sunt indiuisibiles eodem modo: sed quedam sunt indiuisibiles simpliciter: vt vnum in nuoa: et quaedam per institutionem vt pes et palmus.

⁋ Ex his patet. quod secundum intentionem philosophi vnum quod est principium numeri est omnino indiuisibile: et per consequens de nullo non simplici huiusmodi vnum simpliciter verificatur.

⁋ 3o idem probatur ratione. Nam quodlibet eorum quae numeramus dicendo: vnum duo tria etc. secundum hoc praecise nuneratur secundum quod est in se indiuisum et non multa: et per consequens quodlibet quod est vnum principium vel integrans cum alii nunerum: ideo praecise est sic vnum: quia est in se indiuisum: ex quo vltra sequitur. quod si est vnum simpliciter: est in se indiuisum simpliciter: et si est vnum secundum quid: est indiuisum secundum quid: cum ergo nullum habens partes sic sit simpliciter indiui sum: quin immo quodlibet sic diuisum est multa: vt patet ex praecedenti arti sequitur quod nullum tale sit simpliciter vnum: et quod de nullo supponente pro aliqui talium posset simpliciter vere dici vnum numerale de quo agitur. Assumptum declaratur deducendo in singulis. Si enim numerentur exercitus vel pospoli et dicantur. verbi gratia duo vel tria. quilibet sic ideo praecise dicitur vnus: quia est in se in plures exercitus indiuisus. Nam si esset plure exercitus: sicut est plures homines: sicut illi non dicuntur nec sunt duo homines sic etiam non essent duo exercitus. Et sicut neutri exercitus est vnus homo sic neutri esset vnus exercitus. Similiter si sint due domus quaelibet ideo praecise est vna: et sic connumeratur alteri: quia est indiuisa in plures do mos quamuis sit diuisa in plures parietes et lapides et ligna: eo dem mo duo homines dicuntur duo secundum quod vterque secundum se est indiui sus in multos homines quamuis sit diuisus in plures partes essentia les et integrales: et ita generaliter reperitur in omnibus.

⁋ huic concordat dictum philosophi. 3. phycorum. qui probans quod in numeris est deuenir ad minimum. dicit quod causa est: quia vnum est indiu isibile quodcumque vnum sit: vt homo vnus homo et non infiniti. Numerus aut est vno plura et quaelibe quaedam: quare necesse est stare ad indiuisibile: et constat quod ipse loqui tur de vno quod est principium numeri. et Commenta. exponens. Ait omne vnum est indiuisibile: vt vnus homo. vnus equus. est enim indiuisibilis illa speciem: ideo vnum simplex scilicet numerale est indiuisibile: et quia numer est coaceruus vnitatum numerus erit compositus ex indiuisibili bus etc.

⁋ Praeterea vnum principium numeri dice retur simpliciter de aliquo non simplici: sequitur quod aliquis numerus simpliciter sumptus esset plura qua quotiens continet vnum: et non praecise tot: consequens est falsum: vt supra patet per Aug. consequentia patet: quia vnum quod ille numerus contineret esset plura et non vnum tantum: et sic nunerus continens tale vnum decies praecise vel tali vna decem esset plura quam decem.

⁋ 2a paes conclusionis probatur sic. aliqua res simplex est simpliciter vna et alteri connumerabilis. ergo vnum quod est principium numeri simpliciter dicitur de aliqua re simplici. antecedens est notum. Nam anima vna intellectiua est simpliciter vna: et est connumerabilis alteri anime intellectiue. dicendo vna due: et vnum et duo neutraliter: sic enim vere anima sortes et anima platone sunt due anime: sicut sortis et plato sunt duo homines. consequentia vero patet.

⁋ 2a conclusio probatur: quia de termis supponentibus pro habentibus partem et partem vere praedicatur vnum cum certo adiuncto: vt patet ex praecedenti arti. et huiusmodi talia sunt inuicem cum eodem adiuncto connumerabilia. verbi gratia vnus homo duo homines. et vltra: ergo de talibus seu supponentibus pro eis vere dicitur vnum quod est principium numeri cum determinato adiuncto.

⁋ Confirmatur. quia de pluribus talium simul vere dicitur quod sunt tot vel tot: hoc vel illa. vbi gratia. decem homines vel decem equi. ergo de quolibet talium vere dicitur vnum hoc vel illud principium numeri. Unde sicut vnum simpliciter est principium numeri simpliciter: sic vnum hoc vel illud: quod potest dici vnum secundum quid est principium numeri secundum quid id est numeri qui non est simpliciter tot vel tot: sed tot hoc vel tot illa.

⁋ 3a conclusio probatur. primo sic: vnum conuertibile enti non significat aliquam entitatem superadditam entitati que est vna. ergo nec vnum principium numeri. Antecedens patet: ex praecedenti arti. consequentia probatur: quia siue vnum naturale dicatur de quolibet de quo dicitur vnum conuertibile enti siue non: de quocumque tamen dicat sufficit illi quod sit vnum vnitate entis: ad hoc vt alii possit connumerari: seu cum alio constituere numerum: et per consequens sufficit ad hoc vt de ipso vel de supponente pro ipso possit praedicari vnum nume rale id est quod est principium numeri. Unde posito quod sortes sit vnus homo vnitate entis praecise: et similiter plures sortes et plato sunt vere duo homines: et per consequens vterque secundum se est vnus vnitate numerali: ex qua ille numerus integratur.

⁋ Praeterea vnitas anime intellectiue vel angeli est distincta entitas ab entitate anime: ergo hec vel illa sunt due entitates: et per consequens vtraque secundum se diui sim est vna. et tunc queratur de illa entitate anime quae connumeratur sue vnitati: an sit vna per se ipsam: et habetur propositum Nam prima frustra ponitur. an per aliam vnitatem: et sic proceditur in infinitum: et similiter potest queri de illa entitate que dicitur vnitas anime: an per seipsam sit vna: et si sic: eadem ratione entitas anime seipa erit vna: an per aliam entitatem superad ditam: et erit processus in infinitum: et patet quod semper loquor de vno numerali.

⁋ Sed forte dicetur quod vtraque entitas est vna: sed diuersimode. Nam entitas vnitatis est essentialiter vna vel po tius vnitas: entitas vero anime est denominatiue tantum: quia scilicet est habens talem entitatem: sicut si candor dicatur candidus: vt dicit Aug. erg mo de tri. aliter ipse dicitur candidus: quia scilicet essentialiter est candor et alier cygnus. Nam cygnus solum denominatiue dicitur candidus: quia scilicet in se habet candorem: et non est candor: et sicut non potest concludi quod cygnus seipo sit candidus et non per candorem superadditum: nec tamen sequitur processus in infinitum in candoribus: ita in proposito non potest probari quod entitas anime sic sit seipsa vna: aut sit processus in infinitum in vnitatibus.

⁋ Contra. primo entitas anime non est in se indiuisa per illam entitatem superadditam quam ponis nec etiam per illam entitatem superadditam est distincta ab illa. ergo nec per illam aliam entitatem est in se vna et illi connumerata. consequentia nota est: quia posito praecise quod aliquid sit in se indiuisum et sit diuisum ab alio: hoc et illud constituunt numerum vel sunt numerus: et per consequens quodli est vnum.

⁋ Antecedens patet: quia nulla entitas alteri superaddita est causa indiuisionis intrinsece de qua loquimus illius rei cui additur: sicut supra declaratum est: nulla etiam est principium distinguendi aliquid a seipsa: alioquin ipsa esset distincta a seipsa: et ipsa non esset ipsa: quod implicat contradictionem.

⁋ Confirmatur. quia si tam entitas vnitatis quam positionis quam entitas anime esset per se subsistens: nec informaret ipsam animam: constat quod non minus hec et illa est sent due: et per consequens quelibet vna quam habet nunc: et tamen tunc entitas anime non esset vna per istam entitatem.

⁋ Ex hoc patet. quod exemplum inductum non est simile: nam per ipsum candorem cygenus est candidus: et si ille separatus existeret ab eo non esset candidus.

⁋ 2o quia nec minus entitas anime est per seipam in se indiuisa: et ab illa entitate superaddita diuisa quam econverso illa superaddita per se indi uisa in se et ab anima diuisa: et per consequens non minus per seipam est vna quam ista.

⁋ Ex quo sequitur. quod si ista entitas sit per se vna et vnitas: quod etiam entitas anime sit per se vna et vnitas.

⁋ Praeterea nulla res est in se indiuisa per aliquam entitatem sibi superadditam. ergo nulla est vnum numerale per aliquam entitatem superadditam. consequentia patet: quia si ratio talis vniusin praecisa indiuisione intrinseca consistit: siue simpliciter: si simpliciter sit vnum siue secundum quid: vt secundum hoc vel illud: si sit vnum secundum quid: vt vnum hoc vel vnum illud: vt supra dictum est: antecedens etiam est supra declaratum. Ad hanc conclusionem applicari possunt rationes. 3. conclusionis praecedentis arti.

⁋ 4a conclusio probatur sic. de deo angelo michaele vere praedicatur numerus simpliciter. Nam vere dicitur quod sunt duo. ergo de quolibet eorum sed se vere praedicatur vnum nuamerale simpliciter: consequentia patet: quia numerus simpliciter est vna: vel entitas simpliciter: sic numerus secundum quid: est vna secundum quid.

⁋ Praeterea de deo maxime vere dicitur quod est in se indiuisus et non multa. ergo de eo maxime vere dicitur vnum numerale.

⁋ Contra istas conclusiones sit aliqua rationes alterius opinionis: sed quia omnes fundantur. super hoc quod numerus dicatur solum de rebus quantis et materialibus: quod fundamentum falsum esse ostenditur in sequenti quaestione. ideo illas hoc obmitto recitare.

⁋ Ad primam vero rationem. q. respondeo quod vtroque modo sumptum vnum dicitur de deo: cum vero probatur quod vnum numerale non dicitur de deo: quia ipsum non dicitur nisi de continuo: nego istud assumptum. Et ad auc. Commenta. quae ad probandum illud inducitur. Dico primo quod non suffragatur eis: sed potius aduersatur. Tum quia nullum continuum est indiuisibile: tum quia nullum continuum caret situ: et per consequens videtur quod de nullo continuo dicatur vnum numerale quod vtique verum est simpliciter loquendo: vt patet ex dictis.

⁋ Quia ergo Commenta. ait in quantitate non est intelligendum determinate de quantitate continua quae dicitur magnitudo: sed generaliter de quolibet quod est quantitas: vel pars seu principium quantitatis continue vel discrete: omne enim tale quod est indiuisibile et caret situ est vnum numerale et tale est deus: quilibet non sit quantitas: est tamen principium quantitatis discrete: sicut vnitas est principium et pars numeri: et si esset aliquod omnino indiuisibile habens situm: illud esset punctus: vtrum aut aliquid huius sit: alias videbitur. sermo tamen Commeta. in proposito conditio naturaliter intelligi debet. 2o potest dici et forte melius. quod Commentatoris. in verbis illis: et philosophus est qui ibidem dicit similia non loquuntur secundum opinionem propriam: sed secundum opinionem tunc famosam ponentium mathematica separata et puncta et alia indiuisibilia: quae si esset vera. esset aliquid praecise de genere quantitatis carens situ et indiuisibile: et illud esset vni tas principium numeri mathematici separati: esset etiam aliquid tale indiuisibile habens situm quod punctus ab illis vocabatur.

⁋ Ad 2am aucto. eiusdem dico: quod opinio Commenta. vt dicitur in verbis allegatis: et clarius ad hoc 10 meta. fuit quod vnum numerale significaret aliquod accidens inherens rei quae dicitur vna: sicut album significat albedinem inherentem subiecte: et in hoc ille non fuit minus deceptus quam Auicen. nec eius auc. in hac parte recitanda.

⁋ Quod confirmatur: quia et aliquid falsum ibidem dicit simul cum hoc scilicet quod ens quod significat vnum: significat aliquod accidens existens in re: et ideo in neutro ille est recitandus. Cum vero consequentia pro batur quod vnum conuertibile enti non dicitur de deo: quia significat entitatem superadditam rei qua dicitur vna. nego illud assumptum. Ad primam probationem dicendum. quod nugatio vitatur eo quod ens et vnum non significant eadem eodem modo: sed vnum significat negatiue: ea quae ens significat affirma tiue. Nam vt patet: per dicta: verum significat idem quod hoc oratio: quod est in se indiuisum: siue hoc equiualens prime quod non est aliqua et cetera: vel non entia.

⁋ Ad 3am dico quod non semper passio importat rem distinctam a subiecto et inherentem illi: sed aliquando aliquam quae non potest illi inesse: sic causatiuum importat connotatiue creaturam possibilem: quia tamen deo numquam potest inesse: aliquando etiam non importat aliquam quam non importat subiectum. sed easdem: non tamen eodem modo: sic est in proposito de vno quod negatiue importat ea qua affir matiue importantur per ens: vt dictum est: propter quod impeditur predicatio eius de subiecto in primo modo dicendi per se.

⁋ Ad aliud quod additur de diffinitione passionis de subiecto tamquam per additamentum: dicendum hoc verum esse sumendo passionem pro accidente proprio sibi extra animam inherente: non aut hoc est vniversaliter verum de passione quae est praedicabile aliquod de subiecto in 3o modo dicendi per se: vnum autem si sit passio entis non est eius passio primo modo: vt ex dictis patet: sed secundo modo tantum.