Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XIX. et. XX. Qo. Circa distinctionem 19. et 2o. simul quaero. vtrum perso ne diuine sint equales magnitudi ne et potentia.

⁋ Et videtur primo quod non sunt equales magnitudine: quia in personis diuinis nulla est magnitudo. ergo ipse non sunt equales qul magnitudine: consequentia patet: antecedens probatur: quia magnitudo species est quantitatis continue: nulla vero quantitas continua est in deo.

⁋ 2o videtur quod non sint equales potentia sic: piaiter est omnipotens. filius autem non est omimpotens: ergo filius noti est equalis potestatis cum patre. consequentia patet: et similiter prima pars antecedentis: iuxta illud simboli. Credo in deum patrem omimpotentem. Sed secunda probatur: quia si filius esset omimpotens. filius posset generare filium sibi equalem: consequens falsum est: et consequentia probatur per consequentiam Au gustini contra Maximium: per quam probat pattrem genuisse filium sibi equalem. vt ponitur in littera. 2o. dictinit ait enim. si pater genuit filium minorem: aut non potuit: aut non voluit gignere equalem. Si autem dicis: quod non voluit: eum inuidum esse dixisti. Si aut non potuit. vbi est oimpotentia patris: et infra. si non potuit infirmus fuit etc. Si autem hec consequentia bona est. illa est bona est: cum procedat ex opposito consequentis in oppositum antecedentis. Sppositum arguitur per Augustinum. de fi. ad pere ego et ponitur in principio 10 dicit dicentem. quod nullus trium alium aut precedit eternitate: aut excedit magnitudine aut superat potestate.

⁋ hic sunt duo videnda. Unum est an persone divine sint equales magnitudine. Aliud vtrum sint equales potestate: Quantum ad primum praemitto: quod quaestio non est intelligenda de magnitudine molis. sed bonitatis et perfe ctionis: secundum quem modum loquitur Aug. 6. de tri. In his quae non mole magna sunt hoc est maius esse quod est melius esse: et per consequens hoc est magnum quod bonum: et hoc magnitudo quod bo nitas. Quo premisso dico: quod quelibet persona diuina est equalis vtrique reliquarum et ambabus simul: quod probatur sic. omnes divine persone sunt vna bonitas. et nulla bonitas est in aliqua personarum distincta ab illa communi bonitate. ergo quelibet est equalis vtrique reliquarum. et ambabus simul. consequentia nota est et similiter prima pars antecedentis: quoniam omnes sunt vna essentia. et vna natura: que vtique bonitas: immo summa bonitas est. Secundavero pars probatur: quia nulla entitas est in aliqua persona que sit distincta ab essentia communi. ergo etiam nulla bonitas: cum omnis bonitas sit entitas. assumptum patebit infra. distinctione 6. Sed cir ca hoc occurrit dubium de relationibus: nam aliqua relatio est in vna persona que non est in alia: vt paternitas in solo patre. Et in aliqua persona. verbi gratia in filio plures quam in spiriusancto: et in patre et filio simul plures quam in solo spum scincto. cum ergo quelibet relatio sit quedam spiritualis magnitudo: sicut est quedam bonitas et perfectio. sequi videtur quod non omnium diuina rum personarum sit equalis magnitudo.

⁋ hic dicitur quod relatio diuina secundum suam propriam entitatem que est entitas ad alterum non habet aliquam quantitatem seu magnitudinem perfectionalem. Et ideo non est finita nec infinita: cum finitum et infinitum sint passio nes quanti solum.

⁋ Contra. dicit August. 3. den. libr ar. omnia que sunt eo ipso quod sunt bona sunt. et 83 q. "omne inquit quod est: inquantum est: bonum est". Si ergo relatio diuina habeat propriam entitatem: vt dicit opinio: habet ergo propriam bonitatem: et per consequens perfectionis magnitudinem.

⁋ Praeterea isti idem primo libro dicens primo q. secunda in solutione primo mi argumenti ad quaestionem volunt: quod relatio divina habeat aliquam propriam bonitatem: sed non bonitatem fruibilem. Unde concedunt: quod bonum in communi conuertitur cum ente: et sic bonum reperitur in quolibet gnaesente. sed vt sic bonum non habet rationem fruibilis: quia ratio boni fruibilis non est ratio boni in communi: sed boni perfecti: quod est bonum nullum habens defectum: vel saltem secundum apparentiam ens tale: vel secundum praefixionem voluntatis qualis non est relatio: concedunt ergo isti relationem secundum suam propriam entitatem esse quandam bonitatem: et non fruibilem in quo et iam dictis per eos repugnare videntur.

⁋ Praeterea omnis entitas creata est aliqua bonitas secundum se. ergo relatio divina secundum quod est quaedam entitas est quaedam bonitas.

⁋ Alii vero concedunt: quod relatio dina est ex se quaedam magnitudo: sicut ex se est quadam entitas realis. et ex se est res cui sepugnat omnis imperfectio: et sic concedunt quod aliqua magnitudo est in vna persona quae non est in alia: non quidem magnitudo absoluta: sed relatiua. non tamen per hoc vna persona perfectior est altera: quia ita perfecta est vna relatis sicut alia: nec distinctio magnitudinum repugnat equalitati. cum autem dicitur quod plures relationes sunt in vna persona quam in alia: dicunt non esse verum: quia spiratio et patrnitas non sunt plures relationes: quamuis non sint idem formaliter.

⁋ Contra. si paternitas et filiatio sunt distincte magnitudines seu perfectiones et equae perfecte. ergo si eiusdem rationis. et sic vel sunt due patrnitates vel due filiatio nes: et non vna patrnitas: et vna filiatus. consequens est falsum: quia eadem ratione non essent paiater et filius: sed duo patres vel duo filii inter divinas personas: quod est erroneum. consequentia probatur per Aug. 3. de libro ar. vbi vult puod si luna esset equalis perfectionis cum sole non essent sol et luna: et duo soles. sic in proposito.

⁋ Alii conuenientes cum istis in hoc quod dixerunt quamlibet relationem secundum se esse perfectionem: immo perfectionem infinitam: dixerunt: quod ex hoc non impeditur equalitas perfectionis personarum. tum quia earum equalitas perfectionis non atteditur: nisi secundum perfectiones simpliciter. Relationes aut ille non sunt perfectiones simpliciter. Nam non esset melius patri: quod haberet proprietates filii: quia ex hoc amitteret esse patrem. Nec similiter esset melior filius si haberet propri tates scispus vel patris. Tum quia esto: quod ille relationes sint alterius rationis abinuicem: vna tamen non est perfectior aliis. Ratio est. quia non continentur sub vna ratione communi quae diuidatur in eis per differentia quarum vna sit habitus et reliqua priuatio.

⁋ Contra primum Ansel. mogin. nephas inquit est putare: quod subiecta suprime naturae sit aliquod quo me lius sit aliquo modo non ipsum. cum ergo ipsa sit entitas quelibet. et perfectio que est in ipsa alioquin non esset in deo summa simplicitas: nephas est cogitare: quod ibi sit aliqua perfectio qua in aliquo sit melius non ipsa quam ipsa.

⁋ Praeterea aut pratre melior est entitas sue proprietatis quam non ipsa aut non: non potest dici secundum. quia tunc sequitur: quod pater non minus esset perfectus: nec minus esset: si in ipso non esset talis entitas. Et vlterius sequitur: quod ipsa superflue sit in eo: quod impium est sentire. Est ergo ipsa in patre melior quam non ipsa. et ipse ex ea melior est. ergo in filio ea dem entitas proprietatis patris est esset melior quam non ipsa. Et hec consequentia patet: ex eo quod in personis divinis secundum ymaginationem: sic loquentium non est praeter entitates suarum proprietatum nisi enti tas absoluta naturae quae est equae perfecta in omnibus et singulis. et per consequens omnis entitas vel perfectio quae vnam personam reddit meliorem quamlibet redderet meliorem si esset in illa.

⁋ Secundum quoque dictum non valet. uoniam probatum est supra. distinctione 5. q. 3. quod aliquis vnus conceptus qui est genus communis est relationibus divinis et creatis. et per consequens est aliquis vnus conceptus gnaesienis communis illis relactionibus personarum.

⁋ Secundum doctrinam vero huius doctoris. distinctione 5. qid e1 abitro primo. in probatione prime propositionis. omne genus diuiditur per differentia: quarum vna est respectu alterius vt habitus. et reliqua vt priuatio. et per consequens. species vna est alia nobilior.

⁋ Dico ergo ad dubium factum. quod sicut in deo nulla relatio secundum se est aliqua entitas praecisa: et distincta quomocumque. ex natura rei ab essentia dei que sit in vna persona et non in qualibet. sic nulla prorsus perfectio est in vna persona quae non sit in qualibet. Quantum ad 2m articulum dico: quod vnam potentiam vel vir tutem esse equalem alteri vel inequalem potest dupliciter intelligi. Uno modo: vt inequalitas vel equalitas intelligatur in ipsis entitatibus quae sunt potentie: secundum quem modum duo calores equales ossunt dici equales potentie calefactiue. duo autem inequales: inequales potentie calefactiue. Et de calore maiore potest dici: quod est atie. potentia. et de minore: quod est minor. Alio modo vt equalitas: vel inequalitas intelligitur in his in que possunt dicte potentie: vel secundum modos: quibus possunt in illa. Primo modo illa potentia actiua dicitur mo que potest agere effectum maiorem intensiue vel extensiue: mul titudine vel magnitudinie.

⁋ 2o modo illa dicitur mai qua maiori vel perfectiori modo potest in equalem effcantum. puta: quia facilius: vel ve locius potest aut aliquo alio modo consimili: et econtra dicuntur ille equales qua possunt equa lem effectum et equali modo producere: sic quod nullus excessus est quae ad effectus vel modos producendi.

⁋ Cum ergo quaeritur vtrum. persone divine sint equales in potentia seu virtute: vnus sensus quaestionis potest esse vtium sint equales in entitate illa quae est potentia. Alius potest esse vtrum possint equales effectus producere. sic quod vna non possit maiorem effectum aut facilius vel velocius aut alio modo perfectiori producere quam potest alia persona.

⁋ Item potentia potest accipi duus Uno modo pro potentia actiua propria seu factiua: et sic non dicitur de deo nisi respectu aliorum a deo. Alio modo potest accipi communiter: vt dicitur tam de actiua modo praedicto quam de productiua alicuius quae est deus: hoc 2o modo non sunt vsi hoc nomine potentia scient: dum contra hereticos probant personam vnam eque potentem alteri. et quamlibet et oimpotentem: sed pro modo. Quod patet per Aug. 3o li. contra maxium. vbi contra eum sic arguit: si patris omimpotentia filii non est: quo quaecumque pater facit: hec et filius facit. similiter quod vtique non potest omnimpotens non est. Constat aut: quod nisi dipotentia attendatur praecise respectum factibilium non sequitur: filius potest facere quaecumque potest facere pater. ergo est omimpotens sic paiter. quam tamen consequentia virtualiter facit Aug. in praedictis verbis.

⁋ Sumendo. ergo pro nunc potentiam pro virtute actiua seu factiua tantum. Pono quo ad istum articulum duas conclusiones.

⁋ Prima est. quod persone prima diuine sunt equales in potentia iuxta sensum prius datum

⁋ Secunda est: quod ipse sunt equales penes sensum secundum.

⁋ Pri ma conclusio probatur simili modo quo probata est conclusio proecedentis articuli videlibet quod persone sunt vna numero simplex entitas. et in nulla sonarum est aliqua entitas distincta a communi essentia.

⁋ 2am conclusionem probo. Et primo quod nulla persona potest maiorem aliquo modo effitam producere quam alia: et quantumlibet potest vna: tantumlibet poest quaelibet earum. Et arguo sic. quicquid potest vna producere potest quelibet. ergo nulla potest maiorem etc. consequenti a patet. quia si aliqua potest maiorem intensiue id est perfectiorem eiusdem rationis vel alterius: siue possit maiorem extensiue: siue secundum magnitudinem: vel secundum multitudinem id est quia possit plura. semper sequi tur quod possit aliquid quod non posset quaelibet. et per consequens non quicquid potest vna potest quaelibet: quod repugnat antecedenti. Antecedens autem probatur: ex eo quod quelibet persona omnimpotens est. et de filio quidem patet apotit. Ego sum alpha et o. principium et finis dicit dominus: qui est et qui erat et qui venturus est onimpotens. Et sapientie. 7. de sapientia increata que est emanatio sincera omimpotentis dei. hec autem est filius dei. scribitur: cum sit vna omnia potest. Item ibidem de spunscton legitur. omnium habens virtutem. patrem quoque esse oimpotentem ex eodem loco colligitur vbi de filio scribitur quod est emanatio omimpotentis dei. constat autem quod filius non est emanatio nisi pa tris. Item Io. 5o ait saluator: non potest filius a seipso facere quid quam nisi quod viderit patrem facientem. omnia autem potest filius. vt probatum est. ergo et omnia potest paiter.

⁋ 2o probo: quod nec facilius: nec cele rius nec aliquo alio modo quo possit argui excessus potentie potest aliqua persona producere quam potest alia. Et istud potest primo propari auctoritas Saluatoris. Io 5o vbi post verba proxime allegata immediate subiungit. Quecumque enim ipse pater facit: hec filius similiter facit. vbi secundum quod Aug. notat. 2o de tri. Non solum quaecumque facit pliter: facit filius. sed etiam et similiter: ac per hoc vt dicit inseparabilis et par operatio est patri et filio: inseparabilis inquam: quia eadem ambo faciunt et eadem ratio est de spunscto.

⁋ 2o idem probat ratione. quia si aliqua persona effectum aliquem posset facilius vel celerius facere quam potest alia persona. potentia factiua ipsius esset ma ior intensiue vel extensiue: quam est potentia factiua alterius. Et accipio maioritatem potentie primo modo supra dicto: scilicet secundum entitatem suam. consequens autem illud patet esse falsum ex prima conclusione. Patet consequentia. quia libet aliqua potentia non maior extensiue ceteris paribus facilius: et ve locius facere possit equalem effectum. vbi gratia. plumbum equalis magnitudinis secundum omnem dimensionem alicui ligno mouer velocius deorsum per equale spacium. virtus tamen motiua quae est forma grauitatis intensiue est maior in plumbo quam in ligno.

⁋ Item possibile est: quod potentia non sit maior intensiue: sed ex. tensiue tantum. et facilius ac velocius equalem effectum faciat: sicut plumbum maioris quantitatis velocius per equale descendit spacium: quam plumbum minoris quantitatis. esto quod non sit intensi or grauitas in maiore quam in minore. Sed quod potentia nec intensiue nec extensiue sit maiori. et tamen facilius vel velocius aut aliquo modo melius et perfectius ceteris existentibus paribus possit age re: est penitus impossibile. Nam qua ratione vna sic potest: quelibet alia similiter potest. Sicut probatum est nullam personam esse maiorem potestate seu potentiore quam alia. Sic et per eandem ratio nem probari potest nec duas nec omnes tres simul maioris esse potentie quam singula earum.

⁋ Ad primum argumentu. q. dicendum quod magnitudo dicitur equiuoce tam de magnitudine molis quam de magnitudine perfectionis et bonitatis. Secundum autem quod dicitur de ma gnitudine molis: est species quantitatis continue. et sic non est ma gnitudo in deo: nec equalitas secundum quod equalitas est passio talis magnitudinis. Secundum vero quod dicitur de magnitudine perfectionis non est species quantitatis continue. et hoc modo sumitur ma gnitudo: cum dicitur deus magnus et magnitudo esse in deo.

⁋ Ad 2m nego antecedens ratione illius partis. filius non est omimpotens Et tamen dico: quod non potest generare. Ad probationem que adducitur ex consequentia Aug. contra maximum quamuis diuersimode respondeatur a diuersis: Dico quod illa consequentia Aug. secundum se non est necessaria. vnde simpliciter non sequitur: paiter non potest generare. ergo paiter non est oimpotens. non plusquam sequatur filius non potest generare. ergo filius non est oimpotens. quae consequentia secundum omnes non est bona. contra hominem autem consequentia bona est. Nam maximus ponebat filium dei esse factum et esse creaturam quandam. Item ponebat: quod esset naturalis filius dei. constat aut quod possibile est filium naturalem esse equalem in perfectione et potentia patrisuo: sicut in homnibus videmus: quod si aliquis filius non sit equalis patri. non est: quia filio talis equalitas repugnet: sed ex aliquo alio. Ex his autem sequitur: quod aliquis filius deo patri equalis fuit possibilis fieri: et fuit quoddam factibile. Et quia omnimpotens dicitur quod omne factibile seu possibile fieri potest facere. ideo bene sequitur: filius equa lis deo patri fuit factibilis: et deus paiter non potuit filium equalem facere. ergo deus pater non fuit omimpotens. Et eodem modo sequitur. filius equalis patri fuit generabilis: et paiter non potuit equalem sibi filium generare. ergo pater non fuit oimpotens. si filius ponatur generabilis sicut aliquod factibile et essentialiter distinctum a deo. vt ponebat maximus. Sed similiter non seu: quia non omne generabile est factibile: nec respectu cuiuslibet generabilis vel producibilis dicitur dimpotens: sed respectu causabilis seu factibilis tantum. Quod ab Aug. etiam habetur de fi. ad petrus ca. 3. vbi ait. In eo dei omimpotentia intelligitur: quod omnem creaturam visibilem atque inuisibilem. id est corporalem et etiam spiritualem de nihilo fecit. Ex quo patet: quod secundum ipsum omimpotentia debitur respectu causabilium tantum.