Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XXXIII et XXXIIII. Questio. I Circa distinctionem. 33. et 34. Quero vtrum in deo persona vel proprietas personalis distinguatur ab essentia diuina seu deitate communi personarum aliquo modo ex natura rei seu circunscripta omni anime operatione:

Et arguo quod sic. Primo qui dem sic. omnis filius est genitus: essentia diuina non est genita. ergo essentia diuina non est filius: et vltra sequitur: essentia diuina est: et filius est: et essentia diuina non est filius. ergo essentia diuina est distincta a filio. Patet hec vltima consequentia ex significatione huius quod dicitur est distinctum et due prime partes antecedentis sunt certe secundum fidem. et 3a pars que est conclusio primi syllogismi probatur esse vera: quia maiori est vera. Nam ideo quippe est filius: quia genitus: et quia genitus vtique filius. vt dicit Aug. 5o de tri. minor quoque vera est et determinata per ecclesiam: vt patet extra. de summa triet fi. cato. Dannamus. Et forma arguedi est bona. Nam ex opi posito conclusionis cum maiore sequitur in 3o prime oppositum minoris. sic arguendo: omnis filius est genitus: essentia diui na est filius. ergo essentia diuina est genita. ergo. prima con clusio est vera.

⁋ 2o si essentia diuina nullo modo ex natura rei distingueretur a persona: sed esset ipsa. sequitur quod vna perso na sit alia. nec sit ibi alius pater et alius filius: quod est heret cum. consequentia probatur expositorie arguendo in 3a figura sic. hec essentia est pater. hec essentia est filius. ergo filius est paterforma est ex se perfecta: et vtraque premissa sequitur ex antecedente

⁋ 3o idem consequens ostenditur sequi per illud principium. Quecumque vni et eidem sunt eadem. illa inter se sunt eadem: sed pater et filius sunt vni essentie idem. ergo inter se sunt idem. et per con sequens is est pater qui est filius: et non alius pater alius fili¬

⁋ 4o de quibuscumque verificantur praedicata contradictoria si quaelibet est res sunt distincte res: sed de patre et essentia verificantur praedicata contradictoria. verificatur enim de patre quod gene: rat: et de essentia verificatur quod non generat. vt patet in io praealle gato capitulo dannamus. Et constat quod tam pater quam essentia est res. ergo essentia et pater sunt distincte res. maior est euidens. Nam alias sequeretur quod de aliquibus pro eodem omnino supponenti bus verificentur huiusmodi praedicata: et per consequens contradictoria aliqua erum simul vera: quod est impossibile.

⁋ Praeterea maior illa negetur tolitur omnis via probandi aliqua esse res distinctas: quia nulla alia via habet efficaciam nisi ex ista: vt patet consideranti. Si ergo ista non est efficax: nulla est efficax. et sic poterit defendi quod homo et lapis non sunt distincte res. sed sicut tum dicis quod essentia et pater non sunt distincte res: sed sunt distinguibiles aut quod distinguitur ratione: aut quod formaliter tantum: vel modaliter: aut quidita tiue vel intentionaliter: aut aliquo alio modo excogitato per opiniones aliquas: vel excogitabili: sic dicam de lapide et huiusmodi mine nec in perpetuum hoc magis improbabitur quam illud.

⁋ 5o per istas easdem rationes potest probari. quod proprietas et essentia distinguantur ex natura rei: quod etiam aliter arguitur sic. hec essen¬ tia est ex natura rei formaliter infinita et necesse esse: proprie tas nec ex se est necesse esse: nec formaliter infinita. ergo essen tia et proprietas ex natura rei distinguuntur. consequentia patet. alias idem esset infinitum et non esset infinitum: necesse esse et non necesse esse: quod implicat contradictionem. Prima pars antecedentis conceditur et secunda probatur. quia alioquin in diuinis essent tria infinita: et tria necesse esse: quod est falsum. iuxta illud Athanasuer in symbo lo: non tres immensi: sed vnus immensus.

⁋ 6o essentia est perfe ctio simpliciter secundum Ansel. in monologion. proprietas non est perfectio simpliciter: alioquin cuilibet persone deficeret aliqua perfectio sim pliciter: et per consequens nulla esset summe perfecta. quod est erroneum. ergo proprietas et essentia aliquo modo ex natura rei distinguuntur.

⁋ 7o si essentia est paternitas. ergo essentia est non filiatio. patet consequentia. quia omnis paternitas est non filiatio: sed vltra sequitur. essentia est non filiatio. ergo essentia non est filiatio: per illam regulam. Ad affirmatinam de praedicato infinito sequitur negatiua de praedicato finito: sed si essentia non est filiatio. ergo eadem ratione essentia non est paternitas. ergo de primo ad vltimum. si essentia est paternitas: essentia non est paternitas et est paternitas. illud consequens est impossibile. ergo et antecedens. Si vero essentia non est paternitas ccum vtraque sit ve rum ens) sequitur quod sunt adinuicem ex natura rei distincte: et eo modo potest probari quod persona et essentia distinguantur.

Oppositum arguitur: inter esentiam et personam vel proprietatem non est oppositio relatiua producetis et producti. ergo essentia et persona sunt idem. et similiter essentia et proprietas personalis: nec adinuicem distinguuntur. Antecedens est notum: quia essentia nec est producens nec producta. vt patet ex capruo damnamus. consequents tbet ex intentione Ansel. de proces. spiritus scient. vbi vult quod in deo omnia sunt idem: vbi non obuiat talis oppositio relatiua

In responsione ad. q. primo recitabo vnam opinionem: et ex suis dictis propriis reprobabo. 2o dicam quod videbitur ad quesitum. 3o quedam dubia mouebunt

Quantum ad primum est opinio cuiusdam doctoris qui di cit quod essentia et proprietas sunt idem: quia deus est simplex: et est quicquid habet excepto eo ad quod dicitur relatiue: quia secundum Aug. xi. de ciui. cau. c. "ideo deus simplex dicitur: quoniam hoc est quod habet: excepto quod relatiue quelibet persona ad alteram dicitur. Nam vtique pater habet filium: nec ipse tamen est filius: nec econuerso". essentia etiam diuina habet proprietates relatiuas (cum omnes fundet) non tamen dicitur relatiue ad eas. est ergo essentia diuina paternitas et quecunque alia proprietas et econuerso. licet non formaliter. est ergo inter eam et proprietatem aliqua differentia: quia essentia diuina est vna realiter. proprietates autem sunt plures realiter realitate relatiua. ideo restat inquirere differentiam inter essentiam et proprietatem. Et probo quod non differunt tantum per actum intellectus creati vel increati negociantis circa ea: quia pater ex natura reiante omnem actum intellectus in primo signo originis habet rem communicabilem vt essentiam: quia aliter eam non communicaret. habet etiam ex natura rei in primo signo originis ante actum intellectus rem incommunicabilem scilicet proprietatem personalem. quia aliter non esset persona ex natura rei: sed non est eadem realitas illa que est communicabilis ex natura rei: et que est incommunicabilis ex natura rei. immo hoc includit contradictionem. ergo in patre non est idem ex natura rei essentia que est communicabilis de se: et proprietas que est incommunicabilis.

⁋ 2o quod secundum sui aliquid conuenit realiter cum aliquo: et per aliquid sui realiter differt ab illo: habet in se aliqua distincta realiter ex natura rei: sed patur realiter conuenit cum filio per essentiam: et realiter distinguitur ab eodem per proprietatem relatiuam. ergo in patre essentia et relatio ditir stinguunt ex natura rei.

⁋ 3o btuns intuendo deum videt distincte deitatem: et proprietate. aut ergo videt illa vt disticta obiecta: ante omnem actum intellectus: aut videt illa vt distincta secundum diuer sos modos concipiendi idem obiectum grammaticales vel logicales: si primo modo. ergo sunt ibi ex natura rei: quia cognitio intuitiua est rei: vt existit in se ante omnem actum intellectus. Si 2o modo. ergo non est maior differentia quam in concipiendo deitatem et deum: et abstractum et concretum: et per consequens sicut pater est btums in essentia: ita in paternitate et filiatione et processione spunssci: et cum illa distinguamtur formaliter sicut persone quas constituunt: sequitur quod pater erit in tribus obiectis primo btuns: quod est impossibile.

⁋ 4o idem alibi probat i Aug. 7. de tri. Dis inquit essentia quae relatiue dicitur est etiam aliquid aliud excepto relatiuo.

⁋ Item ibidem si pater non est aliquid ad seipsum: non est omnino qui relatiue dicat ad aliquid. est ergo in re essentia ad se et non ad aliquid: et in re pater inquantum pater relatiue dicitur Non est autem formaliter eadem entitas ad se et non ad se. igitur.

⁋ 5o Aug. eodem libro ait quod filius non eo verbum quo sa pientia: quia verbum non ad se dicitur sed tantum relatiue ad eum cuius est vel bum: sicut filius ad patrem. sapientia vero eo quo essentia. eodem modo pater non eodem pater est: et deus. Et ex hoc infra in eodem captio: concludit: quapropter non quia pater non est filius. et filius non est pater aut ille ingenitus. ille autem genitus: ideo non vna essentia: quia his nominibus relatiua eorum ostenduntur. vterque autem simul vna sapientia. et vna essentia. vbi hoc est esse: quod sapere. Est ergo secundum Aug. ta lis non identitas relationis ad absolutum in diuinis. quod si vnum est quo respectum alicuius: alterum non est quo respectum eiusdem. esse autem quo contingit alicui secundum eius rationem formalem. ergo vnum eorum non est de ratione formali alterius: sed extra eam: et per consequens non est idem formaliter alteri.

⁋ Ex istis etiam concludit quod persona non est eadem formaliter cum essentia. cum persona includat proprietatem: quam non includit essentia nec persona est eadem formaliter proprei tati: cum includat essentiam: quam proprietas non includit. sicut contra opinionem praepositini nititu arguere.

⁋ his tamen non obstantibus dicunt quod persona diuina est summe simplex. et hoc propter infinitatem essentie. propter quam non potest illa essentia esse cum aliqua realitate in eode: nisi illa realitas sit perfecte eadem sibi.

⁋ hec opinio quae est in suis verbis propriis recitata: sicut apparet tam ex ra tionibus eius recitatis quam ex eius dictis eiusdem alibi. supra in disise podi cum de attributis diuinis ageretur insimul recollectis ponit ex natura rei distingui essentiam a proprietate. sic quod in persona diuina sunt aliqua plura inter se distincta ex natura rei ante omnem operationem intellectus creati vel increati: qui plura aliquando vocat realitates: vbi supra aliquando entitates: vt distintionem q. vltima. aliquando vero formalitates. Sed vbi constat de intellectu non est cur de nomine. hac tamen pluralitate non obstante dicunt tam essen tiam quam personam esse summe simplicem. propter perfectionem: immo vt alibi dicunt perfectissimam identitatem proprietatis ad essentiam: et econverso conclusio ista videtur mihi falsa et incompossibilis istis aliis simul dictis. Unde probo. primo quod huiusmodi distinctio vel pluralitas non est com possibilis cum simplicitate essentie: quod ex dictis illiusmet opi naratis ostendo.

⁋ Primo sic. entitas communicabilis patris scilicet essentia divina est summe simplex vt dicunt. et verum est. ergo ipsa est omne quod ipsa habet ad quod non debitur relatiue. Patet consequentia per eos supra: sed vt dicunt: ipsa habet istas entitates incommunicabiles: quas vocant proprietates personales: cum omnes fundet nec ad eas debter relatiue. ergo ipsa est quelibet illarum ex natura rei: et per consequens non sunt distincte realita tes vel entitates ex natura rei: aut si sint: essentia ipsa non est sum me simplex.

⁋ Confirmatur. quia sic ipsimet dicunt in hac di833 q. 2. in repor. Parisien. contra opiniones duas: quarum vna posuit inter essentiam et proprietatem distinctionem realem non simpliciter: sed rei absolute et rei relatiue. alia vero distinctionem modalem quam pro tanto (vt isti referunt) dicebat posse vocari realem: quia non erat per operationem intellectus: sic oportet saluare simplicitatem diuinam: vt ratio quae est causa simplicitatis in persona ponat habens esse id quod habetur. Ex quo sequitur necessario quod si for malitas communicabilis habet formalitatem vel entitatem incommunicabilem (vt dicunt) quod ipsa sit illa vel ipsa non est simplex.

⁋ 2o probo quod talis distinctio repugnet simplicitati persone per ratio nem eorum ibidem contra dictas opiniones qua talis est: ex quibuscunquo qualitercumque distinctis ex natura rei est aliquid vnum: alterum illorum est actus et alterum potentia. Si ergo essentia et relatio distinguun tur qualitercumque ex natura rei: et ex eis est persona) alterum erit. actus et alterum potentia: et per consequens persona ex natura rei erit composita compositione que destruit simpliciter eius simplicitatem: hec omnia verba sua sunt. Deinde exquisite probant illam maiorem: quam probationem non oportet nunc recitare hic. nulla argumentatio vel declaratio alia est opportuna ad ostendendum dictam in compossibilitatem secundum dicta eorum: aut etiam falsitatem conclusionis in se: cum expresse dicant quod si qualitercumque distinctio est: aut sit ex natura rei inter proprietatem et essentiam persona non erit simplex simpliciter: sed composita compositione quae destruit eius simplicitatem. cum ergo secundu ipsos et secundum veritatem persona sit summe et simpliciter simplex) sequitur quod nulla omnino est ibi ex natura rei distinctio.

⁋ Praeterea. ad idem arguo sic. pater habet in se aliquam entitatem communicatam filio: et aliquam entitatem non communicatam filio. ergo pater non est omnino simplex. antecedens licem sit sicutu) est datum ab opinione in prima responsione supra facta. Et consequentia tbet per concilium. extra de summa tri. et fi. cau. Dannamus. sicut supra patet. distinctio 26. conclusione. 3. illius. q.

⁋ 3o arguo contra conclusionem in se ex dictis opinionis: et probo per aliam rationem quam supra facit con tra praedictam opinionem que est talis de verbo ad vebum. Sis res accipiendo rem generalissime habens distinctionem ab alia re qualitercumque: aut est ens informans: aut informatum: aut per se existens: nec informans nec informatum. Si ergo relatio sit res distincta ab essentia. aut ergo sic vel sic. non primo vel 2o modo: quia sic esset actus vel potentia respectum essentie: et per consequens faceret compositionem in persona. Si vero sit res 3o scilicet per se subsistens: sequitur quod proprietas per se subsistit sicut persona: et sic persona non includeret essentiam vt aliquid sui: sed tantum relationem: quod est impossibile. hec ipse. Ex quibus patet quod ccum accipiat rem generalissi me et qualitercumque distinctam ab alia) sequitur quod proprietas non est realitas vel entitas aut formalitas aut modalitas: aut quouis alio modo nominaretur ex natura rei distincta ab essen tia: saltem si argumentatio ipsorum bona sit: cum res generalissime accepta dicatur de qualibet entitate. vnde eadem argumentatio po test fieri. posito hoc termino entitas: vel hoc termino formalitas loco huius termini communis res.

⁋ Confirmatur: quia si non sic intelligant vt dicatur quod non valet argumentatio in aliis terminis: simili facilitate diceret: quod nec sua argumentatio contra ponentes relationem non esse proprie rem: sed modalitatem rei: contra quos isti arguunt: valet. Praeterea ista formalitas relationis praecise secundum se est distincta ab essentia ex natura rei: et cum hoc ( vt dicunt in. q. proximo allegata) est sibi eadem perfectissima iden titate ac si non distingueretur ab ea. ergo secundum argumentationem eius contra prepositinum dis. 26. ipsa non est ab essentia se tota primo diuersa: sed aliquo sui conuenit cum illa: et aliquo sui distinguitur. ergo per secundam suam rationem nunc supra allegatam habet in se aliqua distincta ex natura rei. et sit a. id quo ista aliqua formalitas est eadem essentie: et sit b id quo distinguitur ab ea: et tunc de b. precise sumpto quero vtrum sit aliquo modo idem essentie ex natura rei. vel non. si non. ergo persona includens b. et essentiam non est simplex: quia secundum illos non saluatur simplicitas persone ni si propter perfectissimam identitatem eorum que includit et preterea de ipso b. queretur an sit informans vel informatum: aut per se subsistens sicut statim ipsi arguebant Si vo sit aliquo modo idem ex natura rei ipsi essentie. ergo aliquo sui est idem: et aliquo sui distinguitur sicut prius. et sic in infinitum: vel oportet dare aliquid in persona: quod nullo modo erit idem ex natura rei ipsi essentie: et per con sequens persona non erit summe simplex: quod est erroneum et contra eos. Plura alia ex dictis eorundem possent ad duci repugnantia istis: sed dicta sufficiant.

⁋ Ad rationes opi nionis respondetur in secundo articulo sequentiespondeo ergo nunc 2o ad quaestionem sub quatuor conclusionibus. Prima est quod essentia divina seu diuinitas communis patri et filio et spiriuisancto nullo modo distin guitur ex natura rei ab aliquo illorum: sic quod aliquid cum ipsa aliquo modo ponant in numerum seu sint due alique quaeuis entitates: siue ille appellentur formalitates siue modalita tes vel realitates aut quouis aliquo nomine censeantur. 2a quod deitas nullo modo distinguitur ex natura rei a proprietate personali: sic quod extra animam deitas et personalis proprietas sint alique due quaeuis entitates qualitercumque ille nominentur. 3a quod cuiuslibet persone nomen: et nomen diuinitatis vel diuine essentie de seiuicem praedicantur conuersim: et tamen nec a parte subiecti nec a parte praedicati semper est vtriusque ad reliquum bona consequentia. 4 quod neutrius praedicatio de altero est formalis.

⁋ Pro declaratione priuae conclusionis primo praemitto quod de distinctione persone a deitate posset esse duplex imaginatio. vna quod per sona et deitas essent aliqua due entitates: quarum neutra esset pars: aut aliquod extrinum alterius. Alia imaginatio posset esse: quod vna est intrinseca alteri scilicet deitas persone: et persona vltra ipsam deitatem includeret quamdam aliam entitatem per quam diceretur disti gui a deitate: sicut dicimus quod totum distinguitur a sua parte. 2o otra vtramque imaginatione pono primam conclusionem. Unde primo probo quod non sunt aliqua entitates distincte primo modo.

⁋ Et a. guo sic. quelibet persona diuina est essentia diuina: seu diui nitas: et essentia diuina est quelibet persona diuina. ergo nulla per sona diuina et diuinitas sunt isto modo distincte. Antecedens quo ad vtramque partem habetur ex determinatione ecclesie in illo caDamnamus. vbi dicitur quod quedam summa res vna veraciter pater est et filius et.s scilicet simul tres persone ac sigillatim qualibet earundem. et hec est secunda pars antecedentis: et sequitur: et ideo solummo do est trinitas et non quaternitas: quia quelibet trium personarum est illa res. valet. subiecta essentia: seu diuina natura: et ex hoc patet prima pars antecedentis. Consequentia vero patet ex eo quod ex opposito com sequentis sequitur oppositum antecedentis. sequitur enim generaliter in omni bus. hoc et hoc sunt distincte entitates. ergo hoc non est illud

⁋ 2o si persona diuina et essentia essent distincte entitates me do praedicto. in deo esset quaternitas: quam ioachim imponebat magistro Petro lombardo: et quam in deo esse negat in vet bis pallegatis concilium. patet consequentia. Nam ibi esset quedam res 6 non esset pater nec filius nec spiritus scunus: et praeter illam essent tres persone: et hoc est quaternitas: quam ioachim imponebat magistro vt patet in praeallegato capitulo hac autem dicit ecclesia non esse in deo: qui quaelibet trium personarum est illa vna res: innuens manifeste quod si non quelibet esset illa res: vtique ibi esset quaternitas: quia si non quaelibet esset illa res. nulla esset illa res: cum in hoc vna sit de omnibus ratio: et si nulla esset illa res. ibi essent quatuor: quorum nullum esset aliquod aliorum trium.

⁋ 3o sequitur quod nulla persona esset deus: vel essent quatuor dii. consequens est expresse hereticum. Com sequentia patet: quia nulla persona esset illa deitas communis: nec illa essentia esset (vt dicitur) aliquid intrinum alicui persone. cum non esset forma informans aliquam personam: cum hoc repugnet deitati. cum ergo deus non dicatur de aliquo relatiue sed ad se (sequitur quod pater vel non esset deus: vel esset deus aliqua deitate alia ab illa commu ni. et eodem modo filius et s scilicet esset aliqua propria deitate deus et sic essent quatuor deitates: tres proprie et vna communis: et per consequens quatuor dii.

⁋ 2o probo quod persona non distinguitur ab essentia 2o modo: tum quia persona non esset essentia seu deitas: cum nullum inclu dens plura sit aliquid illorum: vnde et si posset dici quod in personis esset deitas: non tamen vere diceretur quod persone essent deitas: hoc autem est falsum: vt patet per Danmeni. libro primo qui cum dixisset cum respeximus ad ea in quibus est diuinitas loquens de ipsis personis: volens osten dere hoc non proprie dici. corrigendo quasi dictum immediate: ad dit vel quod dictu certius dicamus quae sunt diuinitas. hoc est ad tres ypostases etc. patet etiam quod illud sit falsum per allegatam Decre talem. tum quia persona non esset simplex et alia plura inconuenier tia sequerentur: sicut ostensum est di 26. q. 3.

⁋ 2am conclusionem valet quod proprietas personalis et essentia non sunt distincte ex natura rei. probo qui si sic oporteret quod hoc intelligatur de proprietate primo vel 2o modo accepta: supra. distintio 6. Quia 3o modo sumpta proprietas perso nalis non est aliqua entitas: et per consequens non est ab aliqui entitate distincta. Si vero accipiatur primo mod scilicet pro ipsa persona patet ex praecedenti conclusione quod non est distincta ab essentia. Si autem accipiatur 2o mod scilicet pro aliquo intrinseco persone sibi proprio: qualecumque il lud imaginet quis in persona distinctum a commni essentia personarum: et qualitercumque illud vocetur. patet etiam quod non sit aliquid tale ex dictis in illa. 26. dicit. Et pro nunc etiam probo quod nihil tale sit in persona divina cogitandum: quia si aliquid tale esset ibi cogitam dum: hoc non esset: nisi quia non videtur aliter quod vna persona posset distingui ab alia: supposita vnitate essentie earum: sed propter hoc non oportet illud sic esse. Probo: quia si sit talis proprietas in persona distincta ab essentia: siue illa proprie tas dicatur forma litas siue modalitas: aut aliter quoncumque nominetur: quero aut ipsa et essentia sint aliqua vna entitas qui sit sigillatim tam hec quam illa: aut non. si non. ergo cum hoc et illa simul sint persona: et econuerso persona sit hoc et illa coniuncta. si nulla vna entitas est sigillatim vtraque earum: sequitur necessario quod persona non sit vere simplex: quod est erroneum. Consequentia patet: quia nulla entitas includens aliqua quorum nullum est ipsa: aut aliqua entitas qua sit quodlibet illorum sigillatim: sed quodlibet est ipsius et omnia simu sunt: ipsa est entitas simplex. ista patet ex diffinitione expri mente quid significat hoc vocabulum simplex. et. supra distinctionem qo prima est declarata. Nunc autem si nulla vna entitas esset sigillatim tam essentia ipsa communis quam proprietas. ergo vel persona non esset aliqua vna entitas: et per consequens nec aliqua entitas simplex vel persona non esset tam hoc quam illa sigillatim. esset autem secundum ypo thesim hoc et illa communiunctim: et quaelibet esset aliquid eius: et ambe simul essent ipsa: et per consequens ipsa non esset entitas simplex. Si vero essentia communis et proprietas sunt aliqua vna entitas quae sigillatim est vtraque illarum. Quero an ab illa entitate proprietas ipsa sit aliquo modo distincta vel non: si sic: tunc de il la entitate et de ipsa propri tate adhuc queratur: et sic vel opor tebit deuenire ad aliquam entitatem persone: quae non est aliqua enti tas vna: quae sit tam ipsa quam alia: a qua distinguitur sigillatim et sic tollitur persone simplicitas. vel erit processus in infinitum vel vltimo deueniet ad aliquam quae erit aliqua talis entitas: qua erit ipsa: et illa a qua ipsa distinguitur sigillatim: et tamen in ter ipsam et illam nulla penitus erit distinctio. Ex quo sequi tur quod non est impossibile aliqua abinuicem distincta esse aliquamvnam entitatem: a qua nullum ipsorum modo aliquo distinguatur: et ita in principio potuit: et poni post quod persone diuine vere sint in ter se distincte: et tamen hec sint vna entitas: et essentia vnica et simplex a qua nulla earum ex natura rei modo aliquo distinguatur.

⁋ Tertia conclusio quantum ad primam partem ( valet quod nomina personarum et diuinitatis de se conuersim praedicentur. patet per Decretalem allegatam in prima ratione prime conclusionis. Quan tum ad 2m c scilicet quod inter ipsa non semper sit vtriusque ad reliquum bona consequentia) probatur. primo quod non a parte subiecti: quoniam non sequitur. esentia est filius. ergo pater est filius: nec est sequitur. pa generat. ergo essentia generat. vtrobique enim antecedens est verum: et consequens sfilibet Et sic patet: quod nedum vtrumque ad reliquum: sed neutrum ad alterum sequitur a parte subiecti respectum cuiuslibet praedicati. Quiaet non respectum cuiuslibet subiecti vtriusque ad reliquum sit bona consequentia patet na non sequitur: filius est essentia ergo filius est plaiter: quamuis econverso equeretur: sed antecedens esset fal sum. Ratio autem quare sic sequitur et non econverso est propter ipsius essentie communitatem: quia quamuis non sit nisi vnica singularis essentia: sicut et vnicus pater: non tamen omne quod est essentia est pliter: sict omne quod est parer est essentia: et loquor de patre et essentia in diuinis praecise.

⁋ 4am conclusionem. valet quod neutrius praedicatio de altero ergo est formalis: et intelligo per praedicationem formale. iuxta modernum modum loquendi: eam qui est in primo modo dicendi per se.

⁋ Probo. et primo quod hoc non sit formalis. pater est diuinitas: quia nullius abstracti mere absoluti de aliquo per se relatiuo praedicatio in recto est for¬ malis. ergo hec non est formalis. consequentia patet. antecedens probatur: qui nulla talis est in quale quid siue in quale essentialiter: sicut est praedicatio differentie esentialis de specie: cum nullum sic quod praedicatur praedicetur in abstracto.

⁋ Item hec praedicatio non est in quid: quia nulla praedicatio: cuius subiectum aliquid significat vel consignificat: quod non eodem modo significat vel consigni ficat praedicatum: est in quid. Unde nec praedicatio animalis de musico vel risibili est in quid: nec etiat entis de vno vel de bono: quamuis nihil significetur per bonum et vnum: quod non significetur per ens: sed quia bonum et vnum aliqua consignificant: quae non consignificat ens: quia ens quicquid significat primo significat: et nihil consignificat: ideo huiusmodi praedicationes. omne bonum est ens: et omne vnum est ens: non sunt in quid: et quia omnis praedicatio formalis est in quid vel in quale quid. ergo patet antecedens.

⁋ Praeterea loquendo in creaturis iste non sunt formales. pater et animal. similitudo est qualitas. ergo nec ista. in diuinis pater est diuinitas. Antecedens est notum: quia nec animal est diffinitio vel dis ferentia vel per se genus patris: nec qualitas similitudinis. consequentia probatur ex eo: quoniam nulla alia causa apparet propter quam iste non sint formales: nisi quia subiecta sunt co notatiua: et non praedicata: quia nullam penitus entitatem significant vel consignificant subiecta: quam non significant praedicata: sicut patet ex dictis de relatiuis.

⁋ Deinde probo quod hec non sit formalis. diuinitas est pater: quoniam ista non est in quid nec in quale quid. ergo non est formalis. consequentia patet. et antecedens quantum ad secundam partem notum est ex summa simplicitate diuinitatis. Et quantum ad primam probatur: quia interroganti quid est deitas non conuenienter respondetur pater: nec aliquid quod relatiue praedicatur: quoniam nullum tale secundum Aug. indicat subiectam id est quid est ipsum de quo dicitur: vt probatum est cum tractarem de relationibus. q. 2.

⁋ Confirmatur per Ans. in monologion. dicentem sic. quod relatiuis quidem nulli dubium: quia nullum eorum subsieactale est: et illi de quo relatiue dicitur: quia si quid de summa natura dicitur relatiue non est eius significatiuum subiecte.

⁋ Item subdit. quod nul lum relatiuorum simpliciter demonstrat alicuius essentiam. et iuxta finem capostoli dicit notum esse nullum relatiuorum designare simplicem summe nature subiectam. Constat autem illud non esse intel ligendum quasi talia relatiua de deo dicta non significant illam entitatem que est dei subiecta: sed aliam sibi quandam accidentem: cum nulla talis sit ibi: sed pro quanto dicuntur non designare substantiam: quia cum praedicantur non significant quid est illud de quo dicuntur: et ideo non subsiectaliter seu in quid praedicantur. Et hoc totum sumptum est ab Aug. 5o de tri. qui frequenter dicit quod nul lum eorum quae relatiue dicuntur dicitur secundum subiectam: nec tamen omne tale dicitur secundum accidens. Unde deus non dicitur pater secundum accidens: nec tamen secundum subiectam: vt dicit ibidem.

⁋ Deinde coniunctim vtramque partem illius conclusionis probo per eundem. 7. de tri. dicen tem quod aliud est deo esse et aliud patrem esse. Et ibidem dicit quod hoc illi est deum esse quod est esse: et per consequens aliud est esse deum. aliud esse patrem. Similiter Ansel. de proces.s scilicet non enim est inquit idem esse deu quod est esse patrem aut filium. Ex his infero. ergo neutra horum est formalis. deitas vel deus est pater: aut pater est deitas siue deus: et patet consequentia quia de quibuscumque quorum vnius de alio praedicatio est formalis: vt hoc accipitur praedicatio formalis scilicet que est per se in primo modo: verum est dicere quod esse hoc est esse illud. vbi gratia. quia hec est formalis. homo est animal: ide vere dicitur quod esse hominem est esse animal: et vna causa est vtriusque quia scilicet de esentiali ratione homnis est quod sit animal siue in eius diffi nitione essentiali ponitur animal: et ideo esse hominem est esse animalit et hec dicitur formalis. homo est animal: et si econuerso: hec est for malis. animal est homo. esse animal esset esse hominem: et quia non sic est: ideo nec ipsa est formalis: in proposito autem nec esse deum est esse patrem: nec esse patrem est esse deum: vt patet per Aug. quare neutra est formalis.

⁋ Confirmatur ex eo: quia dicit philosophus. 7. meta. in 1d0 capitulo Et primo dicemus quedam de eo logice. vbi inquirit de quodquiderat esse. ibi enim in principio determinat quod omne illud: et solum: est alicui esse quod de ipso dicitur per se in primo modo. vnde dicit non enim est tibi esse musicum esse: quia non secundum te ipsum es musicus. quid ergo est tibi esse quod es secundum te ipsum. Et quia illud posset intelligi de eo quod esses secundum te in 2o modo: statim hic concludit in sequen ti particula: sicut ibi patet in textu. et per Commen. Et ideo quia homo secundum quod homo est animal et rationale: vt ly secundum quod. denotat illam praedi cationem esse per se in primo modo: ideo homini esse: est esse animal: et esse rationale: sic in proposito. si hec esset per se in primo modo deus est pater: tunc deum esse esset esse patrem: et si hec esset in prio modo pater est deus: tunc patri esse vel esse patrem esset esse deum: et vtrumque consequens est falsum secundum Aug.

⁋ Sed nunquid he sunt vere. pater est formalitate diuinitas. deitas est formaliter pater. intelligendo formaliter siout prius. id est per se in primo modo

⁋ Respondeo quamuis forte non oporteret eas distinguere: eo quod de virtute sermonis notant sensum divisionis: quia tamen multi tales distinguunt et pro maiori decularatione di stinguo quod vel dicte propositiones sumuntur in sensu composito: et tunc denotatur quod ille praedicationes. pater est diuinitas: et diuinitas est iciter: sunt formales: quod est improbatum: et per consequens in illo sensu ille sunt false. Uel sumuntur in sensu diuiso: et tunc dico quod prima est vera. Nam in illo sensu non denotatur quod sua de inesse sit formalis: sed quod praedicatio in qua idem praedicatum praedicatur de pronomine demonstrante illud pro quo subiectum supponit est formalis: et hoc est verum. Nam demonstrato eo pro quo supponit pliter in prima propositione hoc est formalis. hoc est deitas. non minus quam hoc. hoc est animal: demonstrato eo pro quo supponit homo in ista. homo est animal.

⁋ Confirmatur. quia demmonstrato eo pro quo supponit paiter. si quaera tur quid est hoc. bene respondetur deitas: sicut patet. Et etiam potest probari per Ansu. in monologio. et ideo hoc est vera. pater est formaliter deitas: et hoc quae est ea dem in significatione pater est per se primo modo deitas. 2a vero etiam in illo sensu non est vera: quoniam ista non est formalis. hoc est paiter. demonstrato eo pro quo in illa supponit divinitas: et est ratio: quoniam nullum praedicatum relatiuum respondet ad. q. fcaumam per pro nomen demonstratiuum. diceno quid est hoc: quicquid sit illud quod demonstratur: vt. supra patet. et ideo hoc non est vera. deitas est formaliter vel in primo modo dicendi per se pater: quamuis ista sit verissima: diuinitas est piter: vt probatum est supraunc tertio mouenda sunt aliqua dubia. Et primum est. An hec. essentia est eadem formaliter paternita ti vel patri (quod pro eodem nunc accipio) sit vera an opposita eius. 2m vtrum hoc essentia formaliter distinguatur a patre vel eius opposita sit vera. 3m de veritate istarum. essentia et pater sunt idem formaliter. essentia et paiter distinguuntur formaliter. 4o de dicto aliquorum satis vulgato scilicet essentia et paiter non sunt idem conuertibiliter et adequate: vel sunt idem non conuertibiliter et inadequate.

⁋ Ad primum dico quod iste terminus formaliter 2a quantum pertinet ad propositum potest capi. Uno modo sed quod est quidam modus verificabilis de tota propositione seu potens reddere propositionem modalem: et equivalens huic toti per se primo modo: qualiter eo vsus sum in praecenq. Alio modo: potest accipi secundum quod est casus vel casuale huius principalis forma vel formalitas: sicut hoc aduerbium realiter est casuale huius nominis res: et eius sumptum est reale: sic in proposito principiur est forma vel formalitas: sumptum est formale: et casus est formaliter. Si primo modo accipiatur. dico quod ista est falsa. essentia est formaliter eadem paternitati. et est ratio: quia illud praedicatum non potest praedicari de esentia nec de prinomine demonstrante illud pro quo supponit essentia praedicatione forma¬. li: eo quod ly eadem. sit terminus relatiuus: et propter eandem causam dico quod sic accipiendo formaliter hoc non est vera. pater est formaliter idem essentie: quamuis hic sit vera in sensu. dicens pater est formaliter essentia. Si vero sumatur 2o modo est vera: quia tunc equiualibet isti. essentia est eadem formalitas cum patre. vel eade forma: sicut ista. essentia est eadem rcaliter pa tri. equiualibet isti essentia est eadem res cum patre.

⁋ Ad 2m dico quod si vtrolibet modo accipitur ly formaliter: proportio est flera: quoniam nec illa praedicatio in quae hoc praedicatu distiguitur a patre. praedicatur de esentia: nec illa in qui praedicatur de pronomine demonstratiuo est formalis: et per consequens si ly formaliter accipiatur primo modo propositio data est falsa.

⁋ Sed contra: sequitur. esentia non est formaliter eadem patri. ergo essentia formaliter distinguitur a patre. primo quia sequitur esen tia non est eadem patri. ergo essentia distinguitur a patre: supposi ta constantia extremorum. ergo vtrobique addito ly formaliter. erit. consequentia bona: et primum antecedens est datum in solutione praecedentis dubii.

⁋ Respondeo negando consequentiam.

⁋ Et ad probationem dico quod il la regula non est vera: de quocumque addito. instantia. demon stratis duobus qualibus scilicet albo a nigro: optime sequitur. hoc quale non est simile illi quali. ergo est dissimile illi: et tamen non sequitur. hoc non est per se primo modo simile illi. ergo est per se primo mod dissimile illi. Nam antecedens est verum: et consequens falsum. Similiter sequitur. hec linea non est curua. ergo est recta. et tamen non sequitur. hec linea non est per se primo modo vel necessario curua. ergo est per se primo modo recta: vel ergo est necessario recta: et multe alie instantie dari possent. Si militer in praesenti materia. sequitur esentia non est eadem patri. ergo distin guitur a patre: quamuis antecedens sit falsum: et tamen non sequitur. essentia non est contingenter eadem patri. ergo contingenter distinguitur a patre: qui antecedens est verum: et consequens falsum: sed nunquid sequitur esentia non est formaliter. eadem patri. ergo distinguitur formaliter a patre: ita quod l formaliter. postponatur verbo a non praeponatur: sicut in consequentia proxime facta.

⁋ Respondeo quod si distingui exponatur per non esse idem: vt mul ti volunt: consequentia est bona: et consequens verum: quamuis si ly formaliter. pre poneretur verbo: vt in praecedentibus praeponebatur esset secultum: propter causam assignatam: sed illa causa non habet hic locum: quia propter negationem inclusam in hoc verbo distinguitur: si sic exponatur: vt dictum est: equiualenter negatur iste modus formaliter: et per consequens non oportet quo aliqua propositio sit formalis: in qua illud praedicatum affirmetur de illo subiecto: aut de pronomine demonstrante illud pro quo ipsum suppo nit. Unde et similiter hec esset concedenda: essentia distinguitur contin genter a patre: sicut et ista cui equiualibet: essentia est et pater est et essentia non est contingenter pater: nec oportet quod aliqua istarum sit contingens: essentia distinguitur a patre aut hoc distinguitur a patre: demonstrato eo pro quo in priuea supponit essentia. Si vero ly distinguitur. exponatur per esse non idem vt aliis magis pla cet. Dicendum quod consequentia non valet: et consequens est falsum: sicut et hec cuequiualibet secundum hunc modum exponendi. essentia est non eadem formaliter patri. Nam quia ista est affirmatiua: si ly formaliter intelli gatur determinare compositionem: ita quod non differat sic dicere: aut dicere esentia est formaliter non idem patri: oporteret aliquam esse veram et formalem in qua illud praedicatum non idem predicaretur affirmatiue de esentia: vel de pronomine demonstrativo: quod est impossibile. et eodem modo hec est falsa: essentia non est idem patri contingenter. Qualiter autem hoc verbum distingui debeat expo ni primo vel 2o modo non curo pro nunc: quia talis concertatio non est multum vtilis: et sufficit scire quid sit dicendum: vtrolibet modo expe natur. Si vero ly formaliter. accipitur 2o modo sic ista est falsa. een tia distiguitur formaliter a patre: et illa similiter: in qua ly formaliter. praeponeretur verbo: quia et ista est falsa: essentia est distincta formalitas a patre: et ista essentia est distincta formaliter a patre. Et similiter. ista essentia non est eadem formalitas cum patre.

⁋ Ad 3m patet ex dictis quid dicendum. Nam si in prima propositione scilicet ista: essen tia et pater sunt idem formaliter. si ly formaliter accipiatur primo modo: propositio est falsa. Si autem 2o modo est vera. Secunda vero propositio silicet hec. essentia est pater distinguitur formaliter: ita quod ly formaliter. postponatur verbo: si ly distinguitur exponitur per non esse idem et accipiat primo modo ipsa est vera: si autem exponatur per esse non idem ipsa est falsa. Si autem ly formaliter. praeponatur verbo: qualitercum que verbum illud exponatur falsa est. Si autem formaliter accipia tur 2o modo: siue praeponatur siue postponatur falsa est: sicut et hec essentia et pater sunt distincte formalitates: intelligendo scilicet quod sint inter se vel abinuicem distincte: quem sensum ex commu ni vsu accipimus ex propositione praedicta.

⁋ Ad 4m dicendum quod illud dictum dupliciter exponitur. Uno modo quod non sunt idem conuertibiliter: quia non cuicumque essentia est eadem: est pater idem. cuicumque autem patere idem. essentia etiam est eadem. Et quamuis modus exponendi est multum communis apud illos qui vtuntur illo dicto. et bonum etiam intellectum possit habere: quia tamen concedimus aliquo modo quod pa ter est idem filio et spiriui scondo et econtra. iuxta illud concilii. non autem aliud pater: non aliud filius aut spitus scuns: sed idem omnino: vt con subiectales esse credantur: et illud quod ecclaria causatat in hymno. Nunc sancte nobis spiritus vnum patri cum filio etc. et si vnum patri. ergo idem patri. ad bonum intellectum: ideo videtur mihi quod aliter posset intel ligi illud dictum et sine aliqua apparenti calumnia scilicet quod ideo dicitur quod non sunt idem conuertibiliter sed inconuertibiliter: quia omne quod est pater est essentia: sed non omne quod est essentia est pater: et similiter de filio et scil se et sic intelligendo dico illud dictum esse verum et vtile multum in ista materia.

⁋ Nunc restat respondere ad rationes opinionis recitate. ad ratioe

⁋ Ad primam cum dicitur quod essentia est vna realiter: proprietates sunt plures dco. ad realiter realitate relatiua. ergo differunt.

⁋ Respondeo primo quod si ar ductas gumentum sit efficax: probaret quod essentia non esset realiter proprie superius tates: quod est hereticum et contra istummet doctorem in verbis sine arti: medio praecedentibus. vbi ait. est ergo essentia divina paternitas et quaecumque alia alia proprietas: et econuerso: licet non formaliter.

⁋ Ad argumentum tamen dico: quod sicut essentia est vna substantiandi essentia realiter: ita proprietates sunt vna essentia realiter: et sicut proprietates sunt plures non quidem essentialiter: sed plures proprietates realiter: ita essentia est plures proprietates realiter: licet non sit plures essentie: et ita si suppleantur propositiones. addendo illis adiectiuis sua substantiua: sicut oportet in isto argumento: et multis aliis circa istam materiam patebit quod non concludunt.

⁋ Ad aliam cum dicitur quod pater habet rem commu nicabilem et rem incommunicabilem etc. Istud argumentum etiam probaret quod non esset eadem res nec eadem essentia: quia sicut dicunt quod non est eadem realitas que est communicabilis et que est incommunicabilis realiter: sic nec eadem res est que est communicabilis et que incommunicabilis est. Similiter nec ea dem essentia: et tamen constat quod proprietas est res et essentia quedam. dico ergo ad argumentum quod antecedens est falsum: et vt apparet non bene consonum fidei propter illam partem que dicit quod pa ter habet aliquam rem vel realitatem vel aliquam entitatem non curo de nomine) non communicatam filio. Nam manifeste re pugnat expresse determinationi ecclesie in illo capitulo Dam namus: vt in. 3. conclusione quaestionis. circa distinctioe 6. in prima responsione illius quaestionis patet euidenter. Et si arguatur contra hoc: quia si sic sequitur quod pater communicauit filio paternitatem. dico quod hoc consequens potesti habere duplicem sensum. Unus est quod communicauit filio entitatem illam que est paternitas: et sic concedo illud. Alius communicauit filio paternitatem id est communicauit filio quod fili us esset pater: et iste sensus est falsus: nec sequitur ex primo qui verus est: et quem omnes habent concedere: sicut omnes concedunt: quod comunicauit essentiam que est paternitas.

⁋ Ad Ad 2oa alium dicendum quod pater nullo sui transitiue conuenit aut dicitur stinguitur a filio: sed seipso primo conuenit essentialiter cum filio: et distin guitur personaliter ab eodem: sicut ibidem ad eandem rationem clarius est responsum.

⁋ Ad aliam dico quod assumptum fundamentum Ad illius rationis scilicet quod beatus intuendo deum videt distinctam deitatem a proprietate: est falsum: immo videt eam penitus indistinctam sicut est in rei veritate: et ideo argumentationi (que super hoc fundatur) non oportet vlterius respondere.

⁋ Ad pri Ad maeam auctoritatem. omnis essentia que relatiue dicitur etc. dico primo quod false additur ibi ly aliud. nihilominus tamen siue sit siue non: auctoritas non est contra: quia non aliud vult Aug. nisi quod omnis essentia que dicitur aliquid relatiue dicitur etiam aliquid ad se: vt dictum est supra de relationibus. q. 2. et cum dicitur quod in re est essentia: que est ad se et non ad aliquid: et pater dicitur relatiue: sed non est formaliter eadem entitas ad seet non ad se. Dico primo. quod ita potest argui: quod non eadem entitas est realiter ad se: et non ed se: et sic si argumentum valeat: valebit illud ad probandum quod non sunt vna res. Secundo dico. quod istud contradicit auctoritati allegate que dicit quod omnis essentia quae relatiue dicitur est aliquid etc. et si pater non esset aliquid ad se etc. ergo essentia esset aliquid ad aliud et aliquid ad se: alioquin non omnis res que dicitur relatiue esset aliquid ad se: vt dicit auctoritas. Dico ergo quod auctoritas est expresse ad oppositum eius ad quod inducitur: et est pro conclusione quam teneo. Nam ex ea patet et supra dici 3o. est diffusius declaratum. quod omnis entitas de mun do qui est relatiua vel aliquid ad aliud est etiat absoluta: seu aliquid ad se: nulla tamen est illud ad aliud: quod ipsa est ad se: sic in proposito dico quod pater est paiter ad aliquid seu relatiue: sed cum hoc est diuinitas et essentia non ad aliquid sed ad se. Similiter essentia est essentia ad se et non ad aliquid: et est patur ad aliquid: et non ad se. Nec propter ista oportet ponere aliquam distinctionem in patre: quoniam et si aliqua entitas relatiua poneretur in illo: praeter essentiam communem adhuc illa esset entitas quedam et essentia. Et constat: quod non diceretur entitas vel essentia relatiue: vt ibi. supra ostensum est ex intentione Aug. ibidem.

⁋ Et notandum quod vbi sancti dicunt ali quid esse vel dici ad se. aliquid vero ad aliquid. illud potest intelligi de illis termins absoluto et relatiuo: et est sensus: quod ille praedicatur de aliquo ad aliquid. ille autem non ad aliquid: sed ad se abso lute. cum hoc autem stat quod praedicentur de eodem. potest etiam intelligi de rebus pro quibus termini tales supponunt aut verificantur: et tunc cum dicitur de aliquo quod est ad aliquod debet intelligi quod est ipsum ad aliquid. vbi gratia cum dicitur quod pater est ad aliquid: debet intelligi quod est priter ad aliquid: et cum dicitur quod aliquid est ad se: debet intelligi: quod est ipsum ad se. vbi gratia. si dicatur quod homo est ad se: intelligedum est quod homo est homeno ad se. Sed patet quod simul c hoc quod homo est ho mo ad se: etiam est pater ad aliquid: et cum hoc quod deus est creator ad aliquid: est etiam deus et spiritus ad se: nec sequitur sicut patet ad bonum intellectum. non est deus ad aliquid. ergo non est ad aliquid.

⁋ Ad aliam auctoritatem eiusdem dico: quod ly eo et quo. possunt dupliciter accipi. Uno modo secundum quod sunt pronomnia que possunt pro aliquibus entitatibus extra animam supponere: quo modo non accipit argumentum: et tunc dico quod non sic accipit Aug. cum ait quod filius non est eo verbum quo sapientia: quia hoc esset prorsus scultum: quoniam filius vnica simpliuma entitas est: et ea est sapientia: et verbum et filius et omne quod est: et ideo sic acceptis illis vocabulis vere dicitur quod filius est eo verbum quo sapientia. id est ea entitate est verbum qua est sapientia: et similiter econ uerso ea entitate quae est verbum est sapientia: propter quod secundum hanc acceptionem etiam vere dicitur quod eo est sapientia quo verbum. Alio modo ly eo ea quo. possunt accipi: vt sunt comniunctiones: et hoc dupliciter. Nam aliquando sic accepte sumuntur vt equiualent dictioni in qua nota est reduplicationis: vt inquantum secundum quod: et huiusmodi: et sic reddunt propositionem reduplicatiuam: et secundum hunc modum iste due equiualent. homo inquantum animal est sensibilis: et homo eo quo est animalis est sensibilis: ita quod ly quo. ponatur ad terminum reduplicatiuum. Alio modo possunt accipi vt sunt coniunctiones causales equi ualentes istis: ideo: et quia: et eodem modo reddentes propositionem causalem: et hoc modo iste due equivalent homo eo quo est animalis est sensibilis: et homo quia est animal est sensibilis. Nunc ad propositum dico quod Aug. accipit in verbis allegatis ly eo et quo. prim modo scilicet vt habent vim reduplicandi et idem valet ista. filius non eo est verbum quo est sapientia: quod et ista. filius non inquantum sapien tia est verbum: et hec est vera: quia sua opposita est falsa scilicet hec. filius inquantum sapientia est verbum: quoniam tunc sequitur: quod pater esset verbum: cum pater sit sapientia: et eodem modo accipit ly eo et quo. cumibidem ait: quod eo sapientia quo essentia. Nam istis vocabulis acce ptis contracte ad essentiam et sapientiam dei. hec est vera. filius inquantum est essentia est sapientia. Et quia pater est essentia et ambo vna essentia: ideo concludit in fine praecedentis capostoli. per istud medium. quod pa ter et filius sunt vna sapientia: et ne quis putaret quod sicut sunt vna sapientia sic essent vnum verbum cum ipsum verbum sit sapientia: ideo ait: quod filius non inquantum sapientia: est verbum. hoc expresse est intentio sua in llo capitulo sicut patet diligenter aduertenti. Et quamuis (vtputo) iste fuerit intellectus Aug. posset tamen intelligi et bene 2o modo etiam vt ly eo: et quo. teneantur causaliter vt essent nota causalitatis praecise: et tunc esset sensus quod filius non praecise: quia est sapientia est verbum: et hoc est verum: quia tunc paterccum sit sapientia) esset verbum. Sed ad hunc sensum non videtur posset intelligi quod sequitur scilicet sapientia nullo eo quo essentia. non enim quia essentia: ideo sapientia: non plus quam econtra: ideo essentia: quia sapientia: vt videtur: et ideo praecedens modus conuenientior est. Ex neutro autem istorum modorum exponendi dictum Aug. sequitur quod filius aliqua modo exa animam sit sapientia: et alio sit verbum: sicut cocludere nititur argumentum: sicut non sequitur quod albedo aliquo alio extra animam sit ens: et alio sit albedo: quamuis vtroque modo ista sit vera. albedo non inquantum ens est albedo: et similiter ista albedo non inquantum color est albedo: et tamen non per aliud a parte rei est color et per aliud est ali bedo.

⁋ Ad primam rationem principalem dicendum: quod maior est falsa: vel si sumit in sensu in quo est vera forma arguendi non valet. nec potest reduci in syllogismum prima figure qui sit regulatus per dici de omni: sicut est dictum distinctione 5. i. 1. in responsione ad primam rationem factam ad. q.

⁋ Ad 2m etiam dicendum: sic ibidem dictum est ad 2am ra nem ibi factam.

⁋ Ad 3am quamuis diuersimode a diuersis respondeatur. dico quod illis adiectiuis: vnum et idem sunt addenda substantiua: et tunc secundum quod alia et alia adderentur: statim pateret quid dicendum esset: sed quia sic sine substantiuis proferuntur: ratio videtur facere difficultatem soluendi: vbi tamen nulla est. Unde sisupplendo propositiones arguatur sic: quaecumque vni et eidem esentie vel rei sunt eadem res vel essentia inter se sunt eadem res vel eadem esentia: sed pater et filius vni et eidem esentie seu rei sunt eadem res vel essentia. Sequitur ergo pater et filius sunt eadem esentia. vel ergo sunt eadem res. que conclusio vera est et catholica. Si vero adderetur illis adiectiuis hoc substantiuum persona. sic dicendo: quaecumque vni et eidem persone sunt eadem illa inter se sunt eadem persona: sed pater et filius sunt huomo scilicet vni et eidem persone eadem persona. ergo pater et filius inter se sunt eadem persona. conclusio est fal sa. non est dubium: et minor est similiter falsa est. nulli enim vni persone sunt eadem persona pater et filius. iuxta illud Aug. 7. de tri. habet tria non vnam personam dicimus sicut vnam essentiam et vnum deum: et in libro i15o dicit quod non vnius dei: sed vnus deus est et tres sunt ille non vna persona. et ratio est: quia ipsa essentia communis tribus non est secundum se posona aliqua tribus communis. Si tamen in conclusione illius rationis scilicet ergo pater et filius sunt idem: ly idem esset singularis numeri: et neutri generis. ipsa esset concedenda. non autem si sit generis masculini: sicut ista oceditur. pater et filius sunt vnum. et negatur ista. pater et filius sunt vnus. Ex hac autem. pater et filius sunt idem: isto modo concessa: non sequitur quod pater sit filius: nec similiter ex ista. pater et filius sunt vna res vel essentia: quae prius concessa est etc.

⁋ Ad 4m dico quod (si maior intelligatur sic. quod de quibuscumque etc. illa sut distincte res inter se: ita quod res quae est vnum non est res que est aliud) propositio est fal sa.

⁋ Ad probationem cum dicitur quod alias sequitur quod de aliquibus proeode omnino supponentibus verificarentur huiusmodi praedicata. Ex quo vlterius sequitur quod contradictoria erunt simul vera. Respondeo: negando primam consequentia: quia esto quod illud pro quo supponit vnus terminorum non sit res distincta ab eo pro quo alter terminus supponit: sed eadem res cum illo: possibile tamen est: quod illud pro quo supponit vnus sit aliquis vel aliquid: quod vel qui non est illud pro quo supponit reliquus terminus: et per consequens non est omnino idem cum illo: quia non conuertibiliter et adequate: quamuis non sit ab eo vllo modo distinctum.

⁋ Ex quo patet quod oppositum consequentis illius consequentie prine stat cum antecedente: quod est quod illa de quibus huiusmodi predicata verificantur non sunt res distincte: ac per hoc consequentia non valet.

⁋ Potest etiam dici secundum viam vnius do ctoris quod vnus terminus non supponit pro eo pro quo supponit alter: licem supponat pro eo quod est illud pro quo supponit alter: et vtroque modo vitatur contradictoria esse simul vera. Aliter posset responderi ad maiorem: et finaliter tamen redit in primam responsionem. valet quod illa maior est vera quando si illa de quibus verificantur praedicata contradictoria non sint adinaicem res distincte: praedicationes huius seu propositiones sunt contradictorie vel inferentes contradictorias. Nam impossibile est aliqua con¬ tradictoria simul esse vera de quibuscunque praedicatis sint vel subiectis. et circa quamcumque materiam. cum autem ex tali verificatione praedicatorum contradictoriorum non sequitur aliquas praedicationes contradictorias esse veras. posito quod illa pro quibus verificantur non sint res distincte adinuicem: tunc ex tali verificatio ne non necessario arguitur illa esse res distinctas: nec ex talibus pre dicatis habet illa maior veritatem: et hoc est rationabiliter dictum: quod etiam finalis probatio illius resoluitur ad hoc quod contradictoria essent simul vera. Si ergo hoc non sequatur remanet illa propositinon probata. Tunc ad minorem dico quod ille propositiones in qui bus verificantur illa praedicata non sunt contradictorie: posito quod essentia et persona non sint aliquo modo res distincte adinuicem cum earum substantiua non sit eadem nec sinonyma scilicet essentia et patur Nam essentia de aliquo potest verificari: de quo non potest verifi cari pater. Nec etia tales propositiones inferunt contradictorias: qui non sequitur. pater generat. ergo essentia generat. Et generaliter in quibuscumque praedicatis que verificantur de persona: et non de essen tia vel econtra discurrendo: nunquam per aliquam formam arguen di possunt concludi contradictoria. sicut hoc aliqualiter et diffusi supra di. 5a. q. primo. ostensum est: et per consequens non potest concludi mu tua distinctio essentie et persone.

⁋ Ad aliam probationem qua dicitur quod non concessa illa maiore perit omnis via probandi aliqua esse adinuicem distincta. dico quod non est verum: quia per possibilitatis separationis vnius ab alio et corruptionis cum constantia altirius. probatur sufficienter mutua aliquorum distinctio. verbi gratia si sortes nunc est in isto loco demonstrato. et potest non esse in isto loco: ipso tamen existente: optime concluditur quod ille sit distinctus a loco illo: quia si non sit distinctus ab eo sed sit ipse quandocunque sortes erit: erit in isto loco: immo verius loquendo erit locus: et per consequens quando non erit in loco illo: erit in eo: et sic simul he contradictorie essent simul vere sortes est in isto loco: sortes non est in isto loco. Similiter si sortes sit albus et potest non esse albus se manemte: optime concluditur quod albedo per quam est albus sit ab ipso distincta: et istis modis processit philosophus ad probandum materiam distin gui a forma et locum a locato. Et si talia possent applicar ad diuinitatem et personam. valet. quod deitas posset non esse: persona existente. vel econuerso: aut persona posset non esse deitas postquam est diuinitas: se manente: optime concluderetur vnam ab alia est distinctam: alioquin sequitur contradictoria esse simul vera: et sic pa quod alia via remanet ad probandum aliqua mutuo distingui: qua magis procedit ex possibilitate successiue verificationis ali quorum predicatorum de eodem subiecto: seu contradictoriorum propositio num qued ex simultate verificationis contradictoriorum praedicatorum de diuersis subiectis.

⁋ Ad 5m nego illam partem antecedent. proprie: tas non est ex se necesse esse: nec formaliter infinita: accipiendo proprietatem pro ipsa persona: nec faciendo vim in hoc. vtrumi praedicata: necesse esse: et infinitum: praedicentur in primo modo de persons vel non: dico tamen quod sicut deitas est ex se necesse esse et formaliter infinita: sic et quaelibet persona. Et cum probatur per hoc: quia alias sequi tur quod in divinis essent tria infinita et tria necesse esse. nego consequentia: sumendo consequens in sensu in quo est falsum. Non enim sequitur: sicut non sequitur quod sint tres diuinitates non obstante quod quelibet persona sit secundum se et formaliter deus: quamuis non quelibet sit a se deus: vt filius et spiritus sanctus. Et est ratio: quia quelibet per sona est illa vnica et singularis diuinitas: sicut dicit Decre talis. nec diuinitas se habet ad personas vt species vel genus ad indiuidua. Et ideo non pluraliter dicitur de illis tribus simul: sed singulariter tantum: vt dicit Aug. 7. de tri. Similiter filius non est aliud necesse: seu alia necessitas: vel infinitas: quam illa que est pater et spiritus sanctus: sicut nec alia sed ea diuinitas: et ideo non sunt tres necessitates vel infinita tes.

⁋ Et eodem modo dicendum ad 6onum: quod quelibet persona est perfectio simpliciter et non alia quam ipsamet deitas: sicut nulla per sona est aliqua alia entitas quam diuinitas: et ideo sicut nulli deficit diuinitas sic nec aliqua perfectio simplex que sit in alia.

⁋ Ad 7m secundum viam vnius doctoris neganda foret ista consequentia eentia est non filiatio. ergo essentia non est filiatio: et ad regulam illam philosophi dicit: quod non tet vniversaliter: nisi in predicationibus denominatiuis. vnde (vt dicit) si esset vnus homo communis qui esset sortes et platonis sicut forte philosophi posuerunt) hec esset vera. homo communis est non plato: et hec est falsa. homo communis non est plato. Ita in proposito quia essentia vna est paternitas et filiatio siue pater et filius substantiue: quamuis hoc dictum non posset forsitan reprobari: bene puto tamen quod philosophus non minus dixisset illam regulam tenere in aliis praedicationibus non denominatiuis. Unde ita bene dixisset sequitur sortes est non lignum. ergo sortes non est lignum: sicut sequitur sortes est non albus. ergo sortes non est albus: et ita vniversaliter in terminis substantiuis et praedicationibus identicis sicut in terminis adiectiuis et praedicationibus formalibus. iuxta modum loquendi antiquum: seu deno minatiuis nisi aliud impediret. Et ideo aliter respondeo ad rationem illam: et nego illam consequentiam essentia est pratrnitas. ergo essentia est non filiatio: et cum probatur quod omnis patrnitas est non filiatio: essentia est paternitas. dicendum est quod syllogismus non est regulatus per dici de omni. vel maior est falsa: sicut patet ad primam supra: et ideo non sequitur illa conclusio. Notandum autem quod cum concedo quod essentia est pratrnitas sumo paternitatem sinonyme ad patre: et patrem substantiue: sicut alias dictum est