Quaestio 1

⁋ Distinctionis. XL. et. XLI. Questio. I Uantum ad materiam praedestinationis et reprobationis de qua magister tractat in distinctione. 4o. et 4i Quero vtrum quilibet homo fuerit ab eterno praedestinatus vel reprobatus a deo: Et ar guitur primo quod non. primo sic. quia si quilibet homo etc. vel huius reprobationis et praedestinationis esset aliqua causa in praedestinato vel reprobato: aut non: non potest dici quod sic. Tum quia nullius eterni aliquid temporale potest esse causa: tum quia si aliqua causa esset vtique essent merita: aut demerita hominum: sed hoc est falsum secundum magistunum in dist. 4is. vbi expresse dicit: quod propter nulla merita praesentia vel futura fuerunt eternaliter aliqui reprobati vel praedestinati: nec potest dici quod nulla sit causa: tum quia videretur deus inique agere cum reprobatis: ordinans eos ad penam eternam non propter eorum culpam. Tum quoniam nullus quantum est ex se: fit magis dignus praedestinari quam alius: vel omnes essent praedestinati: quod est falsum. vel deus esset acceptator personarum vnum eligendo et alium reiiciendo: sed hoc est contra sententiam beati Petri actuum. 10 In veritate comperi quod non est acceptator personarum deus.

⁋ 2o quia si quilibet ho est eternaliter praedestinatus vel reprobatus: quilibet vel de necessitate saluabitur vel de necessitate damnabitur. hoc autem est falsum: quoniam tunc superfluerent omnes doctrie et monitiones christi: et apltolorum: et prophetarum ceterorumque sanctorum exhortantium homines ad bene agendum propter spem vite eterne vel timorem gehenne: quia siue bene siue praue quis ageret: nihil inde plus vel minus saluabitur: si necessario est saluandus: aut damnabitur: si necessario est damnandus. consequentia patet. quia ordinatio et propositum dei est immutabile. iuxta illud praesal. consilium domini manet in eternum: et contra ipsum nullus agere potest. iuxta illud apost. ad Ro. "Uoluntati eius qui resistit".

Ad oppositum artituo ex eo quod scribitur in euangelio Math. Quia cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue congregabuntur ante eum omnes gentes a dextris et a sinistris: et dicet his qui a dextris. venite benedicti patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi: Sinistris vero. ite maledicti in ignem eternum: qui praeparatus est dyabolo ea angelis eius. Preparatio autem regni dei praedestinatio est: praeparatio vero eterne pe ne que nomine ignis describitur reprobatio est. Cum ergo quilibet homo sit tunc alteram accepturus ex his sententiam: sequitur quod quilibet est praedestinatus vel reprobatus.

In ista questione primo videbitur de quesito. 2o vtrum in praedestinatis sit aliqua causa sue praedestinationis: et in reprobatis sue reprobationis: quod tangitur in primo argumento. 3o vtrum sit possibile quemquam praedestinatum damnari finaliter: aut reprobatum saluari quod tangitur in alio argumen to. Uerum quia hec perscrutatio altissima est: et imperscrutabi lis nobis mortalibus: et in ipsa errare multum est periculosum. idcirco nihil ex me in hac materia loqui intendo: sed simpliciter sententias quas puto esse scientorum: et maxime beati Aug. nihil penitus temerarie aut pertinaciter asserendo.

Quantum ad primum praemitto quid nomis praedestinatio nis et reprobationis secundum quod eis communiter vti mur: vt intelligamus quis praedestinatus vel reprobatus dicatur. Et dico quod praedestinatio est propositum dandi vitam eternam. Reprobatio vero propositum non dandi. Unde ille dicitur praede ergo stinatus cui proposuit deus dare vitam eternam. Et ille reprobatus cui proposuit non dare. hoc satis innuit apostolus cum gratuitam ab eterno Iacob praedestinationem: et Esau reprobationem volens ostendere introducit verbum dei dicentis. Iacob dilexi. Esau autem odio habui. et postea generaliter concludit. ergo cuius vult miseretur. et quem vult indurat id est non miseretur: vt exponit Aug. ad simpli. libro primo ita quod idem intelligit apostolus per pdire in proposito quod per velle non misereri: et per diligere idem quod per velle misereri id est misericorditer vitam eternam largiriNam de tali misericorida ibi loquitur apostolus principaliter. vnde et subsequen ter electos vocat vasa misericordia. his concordat sententialiter Aug. in liuo de perseue. circa medium. vbi ait. Namque in sua quae falli mutarique non potest praescientia: opera sua futura disponere id omnino nec aliud quicquam est praedesti nare. De quibus aut operibus intelligensit paulo ante praemisit. vbi ait. quod praedestinatio est praescientia et praeparatia benficiorum dei quibus certissime liberantur quicumque liberant. horum autem primum et maxium est vita eterna. Preperatio ergo et dispositio dandi vitam et nam est praedestinatio: Dispositio autem e propositum idem sunt. et hec est propria significatio huius nominis praedestinatio. quia cum non est possibile deum pdestinare nisi praesciendo: ideo sancti frequenter praedestinationem diffiniunt per scientiam: immo vt in eodem libro dicit Aug. nomine praescientie pro nomine praedestinationis vtuntur. Est ergo praedestinatio dispositio seu propositum dandi vitam eternam. Dare autem vitam eternam et vocare et iustificare sunt praedestinationis actus. Reprobatio vero est velle non misereri: seu quod idem est propositum non dandi vitam eternam: non misereri autem seu non dare vitam eternam: est effe ctus reprobationis iuxta modum loquendi magistri.

⁋ his praemissis dicendum illum articulum vt mihi videtur secundum dicta sanctorum: quod quilibet fuit ab eterno a deo praedestinatus vel reprobatus. Quod probatur sic. Cuilibet homini dabit deus vitam eternam vel non dabit. ergo quilibet homo fuit ab eterno praedestinatus vberempropatus. Antecedens patet. et consequentia probatur. quia si alicui dabit. constat quod voents dabit: quia deus non nisi volens facit quicquid facit. vt dicit Aug. in ench. Si cui autem vult dare semper voluit illi dare cum nihil possit velle voluntate accedente et noua. vt patet per eundem. id 1est de tri. ergo cuicumque dabit vitam eternam ab eterno voluit sibi illam dare. et per consequens ab eterno fuit praedestinatus. et similiter sequitur quod tuicumque non dabit: ab eterno voluit illi non dare. ergo ab eternon fuit reprobatus.

⁋ 2o sic. cuilibet homini deus ab eterno praeordi nauit vel praesciuit regnum eternum vel penam eternam. ergo quilibet homo fuit ab eterno praedestinatus vel reprobatus. consequentia patet. Antecedens autem ponit Aug. in libro qui intitulatur de disputatione praedestiatonis contra pelagianos. et ex intentione probat per verbum saluatoris allegatum ad opoitum quod expresse dicit quod omnibus pariter siue cum pectins propriis vt adulti: siue cum originali vt pueri: morituris preordina ta est pena eterna: electis vero omnibus regnum eternum: vnde introducta illa auctoritate cum pluribus aliis sacre scripture conmcludit sic. tenenda est igitur inconcusse huius disputationis regula que divinis testimoniis claruit: peccatores in malis propriis antequam essent in mundo praescitos esse tantum: non praedestinatos. pe nara autem eis esse praedestinatam secundum quod presciti sunt: paruulos quoque non renatos ex aqua et sprum scon praedestinate pene esse obnoxios: qui presciti sunt non in propriis voluntatibus: quorum nulla est vel bona vel mala: nisi tantum in ade peccato quod traxere nascentes et in hoc manentes soluerunt tempus vite praesentis. Et post subdit: qui vero secundum propositum dei viuunt prescitos esse et predestinatos electione gratuite gratie eius et regnum ei celorum praedestinatum esse sine dubitatione dicendum est. Quantum ad 2m articulm valet vtrum in praedestinatis sit ali qua causa eterne sue praedestinationis: et in reprobatis sue reprobationis eterne. Sciendum propter rudiores: quod non est intentio articuli: nec est doctorum hoc modo loquendi vtentium. quarere. Utrum in praedestinatis sit aliquid quod sit causa illi us entitatis quae est praedestinatio: quae non est nisi diuinitas ipsa. hoc enim nullus vertit in dubium certus omnino quod nulla talis sit causa. Sed intellectus articuli et eorum est quarere. Utrum propter aliquod praedestinatorum complexe vel incomplexe significabile deus ab eterno illos praedestinauit. Et similiter. Utrum propter aliquid reprobatorum deus eternaliter eos reprobauerit: ita quod dici posset de aliquo: propter hoc deus aut peper illud: aut quia illud ille fec vel facturus erat hoc vel illud: ipse praedestinatus est: aut aliquo alio modo per causales propositiones explicando: quia propositiones causales licem in aliis materiis frequenter explicent causalitatem vnius rei super aliam: non tamen semper sicut in vltima. q. 38. dicit de claratum est. Secundum autem hunc intellictum doctorum volentium reddere causam: quare isti vel illi sunt praedestinati vel reprobati quidam reddiderunt causam positiuam dicentes: quod propter bona opera vel vsum bonum liberi arbitrii: quem deus praesciuit ali quos habituros: praedestinauit eos: et per malum vsum futurum in aliis eos reprobauit. Et in hoc fuit diuersitas: quia quidam dixerunt propter bonum vsum libir arbitrio quo ad actum credendi: aliqui quo ad illum et alios a libero arbitrio procedentes. Rursus alii dixerunt quod vsus bonus li ar. dupliciter considerari poterat. Uno modo inquantum procedit partialiter a gratia: et est bonus bonitate gratuita vel meritoria secundum quid. sic non est secundum eos causa praedestinationis: sed effectus. Alio modo vt procedit ab ipso lir. ar. et est bonus bo nitate morali: et sic est causa praedestinationis. id est de congruo licet non de condigno. Demum alii dixerunt quod praedestinationis nul la est in praedestinatis causa positiua: sed priuatiua tantum scilicet absentia finalis obicis per culpam originalem vel actualem respectum gratie dei. Reprobationis vero causa est positiua in reprobis scilicet talis obex pectrem gratie. Unde dicunt quod in primo instanti quo offertur divino co spectui omnis homo. vult illi deus gratiam et salutem: immo et omnes creat ad istum finem: nisi tamen obicem gre reperiat per quam homo reddatir indignus: et sic ergo praescientiam sumentes sub illa generali volitione dicunt quod offeruntur in dei praescientia aliqui cum obice gratie et indignitate actuali vel habituali sicut in paruulis est originale peccatum: vel actuale: vel malus vsus liberi ar.o in prouectis Alii autem offeruntur non quidem cum aliqua dignitate aut dispositione positiua: nec illud etiam oportet: sed sufficit quod sine indignitate et obice offerantur: et tunc concluditur pro istis finalis gratia et sa lus eterna: et pro illis subtractio gratie: et preparatimo pene: et per consequens illi sunt reprobati iusto iudicio: et isti sola misericorida liberati: non tamen sine causa negatiua. Mihi autem videtur quod ex dictis sacre scripture et sanctorum sequuntur he conclusiones: cum quarum omni veritate non stat veritas alicuius modi dicendi de praedictis.

⁋ harum prima est. quod nullus est praedestinatus propter bonum vsum liberi arbi. quem deus sciuit illum habiturum qualitercumque consideretur bonitas eius. 2a est. quod nullus est praedestinatus: qui praestitutus finaliter fore sine obice habituali gratie. 3a quod quemcunque deus praedestinauit: gratis tantum modo et misericorditer predestinauit. 4a quod nullus est reprobatus propter malum vsum libe. arbi. quem deus preuident illum habiturum. 5a quod nullus est reprobatus: quia preuisus fore finaliter cum obice gratie.

⁋ Prima conclusio deducit primo sic. aliqui fuerunt praedestinati: non habituri vllum bonum vsum li. abir. ergo nullus fuit praedestinatus propter talem vsum. Consequentia patet: quia si vni proposuit dare vitam eternam sine vsu li. ar. futuro. sequitur quod alteri non proposuit dare propter talem futurum vsum: sed libere et gratis: aut propter aliam causam. Antecedens patet de pueris baptiçatis morientibus in eta: te infantili. Et per hoc argumentum dicit Aug. maxime conuinci quoscumque dicentes: homines fuisse praedestiatos ex futuris operibus: et eodem modo ex futuro vsu lib. ar.

⁋ Ad hoc tamen conati sunt aliqui respondere dicentes: quod licet paruuli huiusmodi non fuerunt praedestinati propter vsum bonum libro arbitrio quem habituri fuerunt: tamen pre destinati sunt propter eum quem habituri fuissent si ad debitam etatem peruenissent.

⁋ Sed ista responsio nulla omnino est: vnde arguo contra eam. iuxta intentionem Aug. de praedestinatione sanctorum. vbi eam in propria forma refellit. Primo sic. nullus praemiatur a deo prarpter merita quae nec eius nec alterius sunt fuerunt aut erunt. ergo nec per talia fuit praedestinatus: sed merita quae pueri habuissent si vixissent nec eorum nec alterius sunt fuerunt et erunt: vt patet. ergo etc. prima consequentia patet: et antecedens cuilibet habenti rationem est notum: quonido talia merita non sunt vlla merita: nec per hoc premianda cum omnino sint nulla. Unde Aug. hanc responsionem admirans. Unde hoc talibus inquit viris in mentem venerit nescio: vt futura quae non sunt fu tura puniantur: aut honorentur merita paruulorum. Et infra. quia hominum inquit futura quae non sunt futura proculdubio nulla sut merita. et hoc videre facillimum est: ideo nec pelagiani hoc dicere potuerunt: et multo magis nec isti dicere potuerunt.

⁋ Praeterea ait. Aug. ibidem. Apostolus limitem fecit quem transgredi non debeat hominis incauta suspicatio. ait enim omnes astabimus ante tribunal christi: vt ferat vnusquisque secundum ea quae per corpus gessit id est illo tempore quo in corpore vixit siue bonum siue malum gesserit inquit non adiunxit vel gesturus fuit. Est igitur determinatus apostoli quod praecise secundum ea quae fecit quis merita: et simili modo secundum eum vsum quem habuit praecise dum vixit praemiabitur. non ergo secundum eum: quem si vixisset habiturus fuisset. Et certe hanc determinationem apostoli trans fero nihil aliud afferendo.

⁋ Praeterea arguit Aug. Si iudicarentur inquit homines pro meritis sue vite: quae non habuerunt mor te praeuenti: sed habituri si viuerent nihil prodesset ei qui raptus est ne malitia mutaret intellictum: sicut scribitur Sapientie 4o nihil prodesset eis qui lapsi moriuntur: si ante morerentur: quod nullus christianus dicere audebit. Et subdit. Nam quis christianus non confiteatur quod bonum iude fuisset si suscepto bapremo mox decessisset. Et idem de quolibet baptiçato damnato: et tamen oppositum sequeretur si cum eo fieret circa actum quem huisset li. ar. si vixisset. Sed contra argui potest quod bto paulo nihil obfuisset si fuisset mortuus: dum persequebatur ecclariam: ex quo iudicandus fuisset secundum vsum quem habuisset si vixisset.

⁋ Praeterea sequeretur quod quilibet paruus ba ptiçatus moriens: tantum premium reciperet quantum si vixisset mille annis in gratia: et cum bono vsu liberi arbitrii: posito quod ita contigisset si vixisset. Nam sic dicit vnus doctor et in hoc benen. non solum deus praedestinat quicquam ad praemium eternum: sed etiam ad determinatum praemii gradum. Et ideo si propter tale conditionalem vsum quemquam praedestinasset: et propter gradum bonitatis illius vsus praedesti nasset ad certum gradum premii: et illum vtique consequeretur quandocumque moreretur: quod nullus diceret: et sic patet quod responsio: illa nulla est. Et propterea dicit Aug. vbi supra quod tales sic soluentes moliuntur astruere: quod non dico inquit crediturum: sed solum opiniaturum neminem puta uerimus secundum ea scilicet iudicare quemquam mortuorum qua gesturus fuerat si tempore prolixiori vixisset. quar etc.

⁋ 2o idem principium probo de adultis sic. quicumque fuerit habiturus bonum vsum lib ar. qualis requiritur in saluandis: ideo fuit illum habiturus: quia fuit praedestinatus. ergo non fuit praedestinatus propter talem bonum qualis requiritur bonus in saluandis: alioquin multi dannandi essent praedestinati: cum mul tos bonos vsus habuerint li. ar. quod est erroneum. Si autem talem exiguum bonum vsum fuit habiturus quia praedestinatus. con stat quod non econverso fuit praedestinatus: quia illum fuit habiturus. patet eg consequentia. Et antecedens ego probo primo auctoritas Aug. de fi. ad petrus vbi ait. Ill cum christo regnabunt quos deus gratuita bonitate sua praedesti nauit ad regnum: quia enim eos tales praedestinatio praeparauit vt in regno dei esent: praeparauit vtique secundum propositum vocandos vt obediant: praeparauit iustificandos: vt accepta gratia recte credant et bene viuant. praeparauit et glorificandos vt christi co heredes effecti regnum celorum sine fine possideant. Ex hac auctoritate patet manifeste: quod quia praedestinatio praeparauit ali quos ad regnum eternum id est quia deus proposuit: et suo proposito ordinauit aliquos ad eternum regnu: ideo etiam preordinauit eos vocare et iustificare etc. Soli autem sic vocati et iustificadi sunt saluandi: sicut patet per eundem iam tactum verbum apostoli exponentem in libro de praedestinatione sanctorum. vbi sic ait. Quos enim praedestinauit illos vocauit: ipsa scilicet vocatione secundum propositum. non ergo alios: sed quia praedestinauit ipsos et vocauit: nec alios: sed quos vtique vocauit ipsos et iustificauit: nec alios: sed quaes praedestinauit vocauit iustificauit ipsos et glorificauit: illo vtique fine qui non habet finem. ergo soli sic vocandi et iustificandi fuerunt habituri talem bonum vsum lir ar.o qualis requiritur in saluandis. Constat autem vlterius quod talis vocatio cum iustificatione est causa talis boni vsus: et non econuerso: quod in prima auctoritate tangit Aug. cum dicit quod praeparauit vt obediant et vt accepta gratia recte credant et bene viuant: obedire enim vocationi: et recte credere: ac bene viuere sunt illi boni vsus li. ar. Ex his itaque patet: quod ideo tales habituri fuerunt huiusmodi bonum vsum: quia fuerunt iustificandi et sic vocandi: quia fuerunt pre destinati. ergo de primo ad vltimum: ideo fuerunt huiusmodi vsum habituri: quia fuerunt praedestinati.

⁋ 2o probo idem antecedens sic ratione. Quicunr que fuit habiturus tale bonum vsum fuit illum habiturus a deo: et nullum deus praedestinauit: quia fuit talem vsum ei daturus: sed econ tra: quia illum praedestinauit: ideo talem vsum fuit sibi daturus. ergo quicumque fuit habiturus huiusmodi vsum: ideo fuit habiturus: quia fuit praedestinatus. consequentia patet: et prima pars antecedentis in multis auctoritatibus scri pture probatur: sicut illa apostoli prima ad Cortis quid enim habes quod non accepisti: et illa eiusdem ad Phil. Deus operatur in nobis velle et perficere pro bona voluntate: et illa eiusdem ad Eph. Ipsius su mus factura creati in christo id est per christum in operibus bonis quae pre parauit nobis deus: vt in illis ambulemus: et plurime aliqui quas recurrere longum esset. 2a pars autem satis patet ex se. Nam in praecedenti arti: satis dictum est: non est aliud praedestinatio quam propositum dandi alicui vitam eternam: quia proposuit illi dare bo num vsum li. ar. sed non econtra: quia proposuit sibi dare vitam eter nam: ideo consequentur voluit dare illi taliter vti li. ar. sine quali vsu ne minem potentem libro ar. vti voluit ad vitam eternam admittere

⁋ Et confirmatur: quia vt sancti et doctores communiter dicunt: vocatio ea iustificatio sunt effectus praedestinationis: et sumitur ex ver bis apostoli in epistola ad Ro. qui sunt inquit "qui secundum propositum vocat sunt sancti" id est ad scitatem: vt di glo. non dicit apostolus quod propositun sit secundum vocationem: sed econuerso. ideo dicit glo. quod ex praedestinati: ne est: quod sunt vocati et ex aliis sequentibus etiam ibidem patet. cum dicit quos praedestinauit etc. talis autem bonus vsus est iustifi cationis et vocationis effectus. Nam vt dicit Aug. libro primo ad Simpli. Nemo propterea bene operatur vt accipiat gratiam: sed quia ad cepit: quo enim post iuste viuere qui non fuerit iustificatus: iustificat autem grata: vt iustificatus possit iuste viuere. prima autem est gratia. 2a autem sunt opera. Et paulo ante super illo apostoli ad RoNo ex operibus sed ex vocante dictum est: quia maior seruiet mi nori inquit. ergo vocantis est gratia: percipientis autem gratiam consequenter sunt opera non quem gratiam periant: sed quae gra periantur. Et infra. iuxta medium libri dicit. quod vocatio est effectrix bone voluntatis et eam prae¬ cedit non econuerso: et propter hoc a deo recte tribuitur: quod bene volu mus nobis tribui: non propter quod vocamur.

⁋ Sed ad hanc ratio nem forsan respondebitur quod talis bonus vsus inquantum est partialiter a gratia elicitiue: et bonus bonitate meritoria est vtique praedestinationis effectus: sed inquantum est partialiter a voluntate seu li ar. et bo nus bonitate morali: non est effectus praedestinationis: sed poticausa.

⁋ Contra. quia voluntas non potest causare tale bonum velle etiam secundum illam propriam partialem causalitatem quam habet respectum volitionis nisi gratis a deo specialiter adiuta: et mota ad causandum. dicente Aug. in de gratia et li. ar. vltra medium. Certum est nos velle cum volumus: sed ille facit vt velimus bonum: de quo dictum est. quod praeparatur voluntas a domino: et de quo dictum est: quod operatur in nobis et velle: et certum est nos facere cum faciamus: sed ille facit vt faciamus. praebendo vires efficacissimas voluntati: et vniversaliter ipse ait. in de vera innocentia. Quotiens bona agimus: de in nobis atque nobiscum vt operemur operatur. Et propterea in eodem libro Multa inquit deus fecit in homine bona: quae non facit homo. nulla vero facit homo quae deus non facit vt faciat homo. multe autem au ctoritates possent adduci ad ostendendum: quod ad nullum bonum actum agit homo vel coagit: nisi ad coagendum moueat et iu uetur a deo: sed iste pro nunc sufficiant: quia in 2o distinctione6. prolixius istud probabitur. Sed constat quod talis motio: et diuinum adiuto rium respectum talis boni vsus est effectus praedestinationis: et non causa quare etc.

⁋ 3o principaliter ad quaestionem arguo: expressa determinatione apostoli ad Ro. quae sola (vbi omnis alia probatio deficeret) debet conuincere quemlibet fidelem: ad tenendum hanc conclusionem. vbi de terminat quod non ex operibus illis est futuris: vt exponunt omnes glo. Iacob fuit praedestinatus: et idem vult sentiendum esse de omninbus: ne quis de merito operis glorietur.

⁋ 2am conclusionem probo prgm sic. quod aliquis sit sine obice culpe originalis et actualis taliter quod non impediatur a consecutione salutis: aut sit eius indignus. est effectus divine praedestinationis. ergo non quia quis praeuidetur futurus sine obice talis salutis: aut gratiae est praedestinatus. Consequentia pate et antecedens probatur primo expressa auctoritate apostoli dicentis in eplara ad Eph. Elegit nos ante mundi constitutionem vt essemus sancti et inmaculati: vbi vt dicit glo. loquitur apostolus de electione quae predestinauit nos: et sicut non praedestinauit nos: eo quod scien essemus et immaculati: sic nec quia futuri eramus: sed quia nos praedestina uit: ideo futuri eramus per eius gratiam sancti et immaculati.

⁋ Praeterea iustificatio electorum est praedestinationis effectus: vt dictum est. iustificatio autem includit vel exigit remissionem peccatorum: et puritatem ab omni labe originalis vel actualis culpe mortalis. Unde glo. iustificauit scilicet remissionem peccatorum et bona operatione.

⁋ Praeterea absoluo ab omni tali culpa secundum Aug. de fi. ad petrus est effectus gratie dei quam eternaliter sciuit se homnibus largiturum: quod pro bat per illud apostoli ad Ro. "quos praesciuit et praedestiauit conformes fieri imagini filii eius". Et in sequenti capitulo dicit quod praedestinatio est gratuite donationis praeparatio. Ex quo sequitur quod absoluio et puri tas a tali culpa est praedestinationis effectus. 2o paruuli moriem tes puius bapseum sunt sine obice pectiam originalis quia sunt baptiçati et ideo sunt baptiçati: quia sunt praedestinati. ergo ipsi non: quia sunt sine culpa originali sut praedestinati: sed econtra: quia sunt praedestinati: sunt sine tali culpa. consequentia patet: et prima pars antecedentis communiter a catholicis conceditur. et 2a pars probatur per apostolum ad Tytum. dicentem. non ex operibus iu sticie quae fecimus nos: sed secundum suam misericoridam saluos nos fec: per lauacrum regnationis etc id est bapseum.

⁋ Ad hoc respondent qui tenent huius conclusionis oppositum dicentes. quod puer non habet a praedestinatione quod baptiçatur: sed hoc potius est secundum cursum nature. Nam si puer ex compluatione mori debeat statim natus. non peruenit ad bapum. non erit autem hoc ex aliquo reprobatione: sed quia non vult deus propter ipsum facere nouum miracu lum: immo ipsum relinquit cursui naturae. Similiter si natus fuerit ex pari tibus infidelibus non baptiçabitur. Si vero ex fidelibus baptiçabitur. hoc autem non habet alteri imputari nisi cursui naturalis secundum quem iste nascitur ex istis: ille ex illis: nec propter hoc vt iste baptiçetur. debuit deus ordinare vt ex aliis parentibus nasceretur. Ista solutio non continet veritatem. primo quidem: quia contradicit manifeste auctoritati apostoli iam inducte: dicentis quod secundum suam misericoridam saluos nos fecit per baptismum: et per consequens ex eius misericordia est quod sumus baptiçati. non ergo hoc prouenit ex opere tantum: et cursu nature. Et mirum est de isto doctore qui prefatam contra se inducit auctoritatem nes vllum verbum respondet ad ipsam: immo certe mirandum non est: quia nihil ad ipsam secundum veritatem dicere potest. Item con tra hoc est expressa auctoritas Aug. in de praedestinatione sanctorum. satis vltra medium. vbi ait. quod gratia dei maxime apparet in paruulis: quorum cum alii baptiçati: alii non baptiçati vite huius terminum sumunt: satis predicant misericoridam et iudicium. misericoridam quidem gratuitam: iudicium autem debitum. Item paulo post. apparet inquit nobis in nostro capite ipse fons gratie. vnde secundum vniuscuiusque mensuram: se per cuncta eius membra diffundit. Ea gratia fit ab initio fidei sue homo quicunque christianus: qua gratia homo ille ab initio suo factus est christus: de ipso spritum: et hic renatus de quo est ille natus: eodem spscitum fit in nobis remissio peccatorum: quo spium factum est vt nullum habe ret ille peccatum. hoc se deus esse facturum profecto praesciuit. ipsa est igitur praedestinatio quae in sancto scintorum maxime claruit. Et post subdit. sicut ergo praedestinatus est ille vnus vt caput nostrum esset: ita multi praedestinati sumus vt membra eius essemus. Constat autem quod per baptismum sumus membra christi. Item ait. neque enim retributa est christo illa generatio: sed tributa: vt alienus ab omni obligatione peccati de spritum et virgine nasceretur: sic et nobis vt ex aqua et spium renasceremur: non retribu tum est pro aliquo merito: sed gratis tributum. Et si nos ad lauacrum regenaerationis fides duxit: non ideo putare debemus priores res nos dedisse aliquid vt retribueret nobis regene: ratio salutaris. Ille quippe nos fecit credere in christum: qui nobis fecit in quem credimus. Ex omnibus istis multipliciter patet euidenter quod sicut humana natura in christo ex eterna gratur ta praedestinatione diuina vnita est verbo: et absque peccato concepta et nata. sic quicumque baptiçati sunt: siue antequam credant vt pueri: siue postquam crediderunt vt prouecti: hoc ex gratuita eorum praedestinatione consecuti sunt.

⁋ Praeterea suscipiatur vnus qui statim post baptismum moriatur. constat quod secundum fidem adibit vitam eternam. ergo fuit praedestinatus. Si sic ergo fuit iustificatus a deo: et ideo iustificatus quia praedestinatus: quia quos praedestinauit. hos iustificauit: vt dicit apostolus. cum igitur non sit iusti ficatus nisi per baptismum. sequitur quod non fuit baptiçatus ni si quia fuit praedestinatus: et sic nec ex cursu nature: sed ex diuina praedestinatione consecutus est sacientdum.

⁋ Praeterea quicquid sit de hoc. vtrum scilicet ex solo cursu naturali. et non ex speciali prouidentia. dei aliquis praedestinatus nascatur de parentibus fidelibus: aut quod eius parentes velint aut faciant ipsum baptiçari non ex cursu naturali: aut li. arb. solum hoc prouenit: sed ex speciali gratia dei que in eis operatur illud bonum velle et perficere pro sua scilicet dei bona voluntate: vt dicit apostolus.

⁋ Et confirmatur: quia siparentes sine dei speciali monitione vellent et facerent filium: baptiçari: eadem ratione posset vnus adultus iudeus vel gentilis inter christianos conuersatus et de consuetudine baptiçandi christianorum experientia informatus ex virtute li. ar. velle baptiçari et baptismum petere atque suscipere: deo hanc volun tate in eo specialiter non operante: et per consequens ex puris naturalibus posset quis de statu perditionis ad statum salutis et gratie peruenire: quod forte non exit pelagiane heresis methas. Et est ex presse contra apostolum in epslara ad Cols. Gratias agentes deo pateri qui dignos nos fecit in partem sortis scintorum in lumine. Qui eripuit nos de potestate tenebrarum: et transtulit in regnum filii dilectionis sue.

⁋ Praeterea sequitur secundum hanc responsionem quod ex solo cursu naturali: stante communi ordinatione divina: quis sit determi nate praedestinatus et ordinatus ad vitam eternam: illamque consequatur: quod vtique non dubium est aduersari catholice fidei. tunc enim non secundum electionem esset dei propositum scilicet predestinatio saluandorum: nec secundum electionem gratie reliquie salue fierent. nec electi essent vasa misericria: que deus praeparauit in gulariam: et innumerabilia dicta scripture essent falsa. Sed consequentia patet: quia secundum responsionem ex solo cursu naturali prouenit quod aliquis baptiçetur: et sicut ex complexione naturali dicunt prouenire: quod aliquis moriati statim natus: sic etiam oportet dicere quod ex complexione naturali proueniat quod aliquis modicum viuat post baptismum. hoc autem posito sequitur quod fuit praedestinatus: et consequatur vitam eternam: intercedentibus tantum modo his que secundum naturalem cursum proueniunt: et diuina ordinatione commin scilicet quod quilibet baptiçatus mundetur a culpa et suscipiat gratiam in qua si decedat vitam habebit eternam.

⁋ Praeterea non videtur bene dictum quod deus sic electorum suorum curam negligat: vt quos ordinauit ad gloriam: quam eis non sine baptismo dare proposuit. relinquat naturali cursui vt bapti getur et non potius ipse sue misericordiae prouidentia id ei tribuat: per quod suum propositum impleatur: quo enim dicit apostolus. omnia procedunt in bonum his qui secundum propositum vocati sunt sancti: et quo ait Saluator electis in euangelio Math. quod vnus passer non cadit in terra sine prouidentia dei. vos autem inquit multis passeribus meliores estis. Aug. in de bono perseue. circa medium. neque res humanas inquit in paruulis non divina proui dentia sed fortuitas agi casibus opinabimur: cum rationales vel damnande vel liberande sint anime: quando quidem nec passer ca dit in terram sine voluntate patris nostri qui in celis est.

⁋ Praeterea possibile est quod nati ex fidelibus parentibus per parentum negligentiam vel malitiam non baptiçentur: et similiter nati ex infidelibus baptiçentur: et post cito moriantur. hi vtique erunt sine culpa originali. hi vero non. et non prouenit hoc eis ex cursu naturali secundum modum responsionis loquendi: sed potius contra talem cur sum: nec apparet vnde posset prouenire nisi a deo. hos praedestinanmte: illos vero reprobante: et per consequens non quia isti sunt mundati a culpa: ideo sunt praedestinati sed econtra.

⁋ Ad hoc est expressa auctoritas Aug. in de gratia et li ar. circa finem. vbi ait. aliquando filiis infidelium praestatur hec gratia scilicet baptismalis cum occulta dei prouidentia: vt in manibus priorum quomoncumque perueniunt: aliquando fidelium filii non eam consequunt: aliquo impedimento existente ne possit pariclitantibus subueniri: et vt dicit in li. de bo. perse. vbi hanc opinionem ex toto refellit plerumque festinantibus parentibus et paratis ministris vt baptismus paruulo detur: deo tamen volente non datur: qui eum paululum in hac vita non tenuit vt daretur: ideo vbi supra scilicet in de gratia et li. ar. subdit ad verba iam allegata. ad occulta ergo dei iudicia reuocate: quando videtis in vna causa quam certe habent omnes paruuli hereditarium malum trahabentes ex adam. huic subueniri vt baptiçetur: illi non subueniri vt in ipsa obligatione moriatur: illu baptiçatum in hac vita relinqui: quem praesciuit deus impium futurum: istum vero baptiçatum rapiex hac vita: ne malitia immutet intellectum eius. Ex quibus verbis patet quod talis discretio est non naturali cursui: sed divino iuditio tribuenda.

⁋ Praeterea qud dicetur de scientis innocentibus: quas constat per martyrium fuisse ab originali culpa mundatos: si qui eorum non fuerunt circuncisi: sicut plures eorum non erant: vtpote interfecti ante octauam diem: quae secundum legem circuncidendi erant. Non enim potest dici quod ex cursu naturali fuerunt interfecti propter christum: ac per hoc non naturaliter ab originali peccato mum dati. vnde oportet hoc reducere solum in impietatem herodis: quod insanissimum est: vel quod verum est in divinam prouidentiam: quae eos hoc modo saluare disposuit et ab originali culpa mundare: et per consequens talis mundatio est divine praedestinationis effectus.

⁋ 3a conclusio valet quod quisque praedestinatus fuit ex sola misericorida et gratuita voluntate divina. probatur. primo quidem ex praecedentibus per quae demonstratum est quod nec propter bona opera aut propter boum vsum lir ar. nec propter carentiam culpe: aut cuiuscumque reddentis hominem indignum vite eterne: quae deus praeuideret futura quisquamem praedestinatus: sed potius eius praedestinationem talia consequuum tur.

⁋ 2o proril auctoritatibus plurimis scripture: vnde apostolus ad Eph. praedestinauit inquit vos in adoptione filiorum per phlhseptum christum in ipsum secundu propositum voluntatis sue in laudem glorie gratie sue. Et infra praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis sue. Et ad Ro. vocat praedestinatos "vasa misericordie": et multa alia possent induci quibus manifeste probatur quod quicumque praedestinatus est ex sola gratuita: dei bonitate est praedestinatus. Et ideo Aug. de fi. ad petrus firmissime in quit tene et nullatenus dubites. omnes quos vasa misericordiae deus facit electos vel praedestinatos: gratuita bonitate ante mundi constitutionem in adoptione filiorum dei predestinatos a deo. Et in praecedentibus vt supra allegatum est ait. quod illi soli cum christo regnabunt quos deus gratuita bonitate sua predetinauit ad regnum.

⁋ 4a conclusio probatur ex determinatione apostoli expressa: et determinatione Aug. ipsum exponentis lilo primo ad Simpli. multipliciter. primo quidem: quia apostolus ad Ro. loquens de praedestinatione Iacob: et reprobatione Esau. et per hoc quid sit de ceteris sentiendum nos edocens ait: quod cum non dum nati essent aut aliquid egissent boni aut mali vt secundum electionem propositum dei maneret non ex opoeribus: sed ex volunta te dictum est: quia maior seruiet minori: per hoc autem quod ait maior seruiet minori: significatur reprobatio Esau et praedestinatio Iacob: sicut declarant verba sequentia. Sicut inquit scri ptum est Iacob dilexi: Esau autem odio habui. hoc autem scilicet odium seu reprobationem Esau: et Iacob dilectionem seu praedestina tionem. dicit apostolus. non ex operibus eorum esse: sed ex deo vocante: vt secundum electionem etc. Unde sicut non potest dici quod ex oporibus praete ritis praesentibus vel futuris sit Iacob praedestinatus: vt supra probatum est: sic secundum intentionem apostoli et Aug. non vere dicitur quod Esau sit ex futuris oporibus reprobatus. de vtroque namque ait quod non ex operibus.

⁋ Confirmatio: quia apostolus volens probare quod non ex operibus ponit illa verba: cum nondum nati essent aut egissent ali quid boni vel mali. nec solum dixit de Iacob: cum nondum na tus esset. aut aliquid boni egisset: vt ostenderet eum non ex operibus suis et futuris praedestinatum: sed pluraliter locutus est: et actionem mali commemorauit: vt similiter declararet Esau non fuisse ex futuris malis operibus reprobatum: et ideo sicut sententialiter dicit Aug. si dicatur Esau fuisse reprobatum ex futuris suis oporibus que deus presciebat: nec apostolum voluisse nega re de operibus futuris: sed praesentibus vel praeteritis tantum: sic dici poterit quod Iacob fuit ex futuris oporibus approbatus: nec ad probandum oppositum te iuuabit illud verbum apostoli. cum nondum nati essent etc.

⁋ 2o idem probatur ex sequenti verbo apostoli. Non est inquit volentis aut currentis: sed dei est miserentis. Et statim concludit. ergo cuius vult miseretur: et quem vult indurat ti. non miseretur: vt exponit Aug. per quorum verborum consequentiam secundum Aug. colligitur: quod sict apostolus dixerat: non est volentis: neque currentis: sed dei miserentis: sic etiam dici debeat secundum intentionem apostoli non est volentis neque currentis: sed obdurantis. id est non miserentis dei: vt induratio: secundum quod dicit Aug. sit nolle mise reri: non vt aliquid ab illo erogetur quo homo sit deterior: sed tantum quo sit melior non erogetur. ergo sicut non quia aliquis bene vult aut currit id est operatur: ideo deus eius miseretur: nec etiam ab eter non deus voluit eius misereri: quia ille habiturus erat bonam voluntatem et opera: sic non quia aliquis erat habiturus malam voluntatem et opera mala: ido deus ab eterno voluit eius non misereri.

⁋ 3o idem probatur ex quaestionibus: quas apostolus obicit con tra se. Nam cum dixisset cum nondum nati essent vsque: Esau autem pdio habui. mox obiciendo subiecit: quid ergo dicemus: nun uid est iniquitas apud deum: vt enim ait Aug. in ench. iniquum videtur: vt sine vllis bonorum malorumue operum meritis vnum deus diligat alterumque oderit. Item cum post dixisset cuius vult miseretur: et quem vult indurat. statim obicit dicens. dicis itaque mihi vt quod deus queritur: et conqueritur de his qui nec bene volunt nec bene operantur. nam voluntati eius quis resistit. q. dce cum nullus quicquam possit contra voluntatem domini si deus quos vult indurat non possunt illi bene agere: et per consequens ipse de eis non iu te conqueritur. Constat autem quod prima quaestio nullum haberet locum si propter futura opera Iacob fuisset electus et Esau repro batus: vt dicit Aug. in ench. Si futura inquit opora vel bo e na huius vel mala illius quae deus vtique praesciebat vellet inteligi: nequequam diceret non ex operibns: sed diceret ex futuris ope ribus: eoque modo istam solueret quaestionem: immo nullam quam solui opus esset faceret quaestionem: quia vero non propter opera: ideo conuenien ter quaestio ponitur et opportunius propter reprobationem Esau: quam propter electione Iacob. Nam et si quedam inequalitas appareat ex eo quod sine operibus bonis vel malis iste approbatur: ille autem reprobatur: iniquitas tamen magis videtur conuinci ex eo quod quis non propter sua mala opera reprobatur. Unde si propter sua opera mala futura Esau reprobatus diceretur. esto quod Iacob non diceretur electus propter sua bona futura: sed ex sola gra dei: non esset cuiuscumque ponderis articuli quod deus esset iniquus: quamuis alteri tantum esset gratiosus. 2a vero obiectio solum locum videtur habere propter reprobationem malorum: sicut et tantum de malis dominus conqueritur quae tamen non haberet locum si propter mala opera repro parentur.

⁋ Praeterea idem patet ex responsione apostoli: qui non dixit quod propter ma la opera deus reprobat quod si ita esset: vtique dixisset et plane sa tisfecisset contradicenti sicut hominem ad considerationem proprie infirmitatis qua non potest capere alta iudicia dei reuocauit dicens. Qtu homo quid es vt respondeas deo: Et postea adhi buit exemplum de figulo in cuius potestate est ex eadem massa vasa facere in honorem et vasa ad contumeliam: vt ex hoc ostenderet deum eos quibus non vult misereri: sine cuius misericorida nemo potest bona operari: absque iniusticia permittere ex viciata massa generis humani in interitum ire.

⁋ 4o euidentissime idem videtur probari secundum intentionem Aug. in de bo. perse. circa medium libri. ex verbo christi dicentis Luc. ideo. Ue tibi coroçaim. ve tibi bethsayda: quia si in tyro et sydone facte esent virtutes que facte sunt in vobis: olim in cilicio eta cinere penitentiam egissent: expresse denotat quod ideo tyrii et sydonii non crediderunt coram quibus non sunt facte virtutes: quia praedestinati non fuerunt: ideo virtutes per quas credidissent et penitentiam gissent coram eis facte non fuerunt. Similiter iudei coram quibus sunt facte virtutes non crediderunt quia praedestinati non fuerunt. Ex quo sequitur manifeste quod non propter incredulita tem eorum futuram: aut opera mala non fuerunt non praedestinati: et per consequens nec reprobati: sed potius econtra: non quidem quod a deo eis fuerit irrogata incredulitas vel malitia: aut aliquid per quod fierent increduli vel mali: sed quia non fuit eis collata gratia per quam crederent et essent boni: que vtique non collata: quia ab eterno reprobati. Unde ibidem dicit Aug. sic. hec est predestinatio sanctorum: prescientia scilicet et preparatio beneficiorum dei: quibus certissime liberantur quicumque liberantur. Cete ri autem vbi non est: in massa perditionis iusto diuino iuditio relinquuntur: vbi tyrii relicti sunt et sydonii: qui etiam credere potuerunt: si mira christi illa signa vidissent: sed quoniam vt cre derent non eis erat datum. etiam vnde crederent est negatum. Ecce quod ue non erat eis datum id est praedestinatum vt crederent: ideo negatum est eis illud vnde credidissent scilicet visio miraculorum. Et ex hoc dem contingere in pluribus aliis homnibus concludit Aug. nullo interposito. dicens ex quo apparet habere quosdam in ipso ingenio di uinum naturaliter munus intelligentie quo moueant ad fidem si congrua suis mentibus vel audiunt verba vel signa conspiciant: et tamen si dei altiore iudicio a perditionis massa non sunt gratia pre destinationis discreti: nec ipsa eis adhibentur vel dicta divina vel facta per quao possent credere si audirent vtique talia vel vi derent. Deide continue subdit quod dictum est de iudeis: in eadem inquit parditionis massa relicti sunt. etiam iudei: qui non potuerunt cre dere factis in conspectu suo tam magnis clarisque virtutibus. Cur enim non poterant credere: non tacuit euangenum dicens: cum autem tanta signa fecisset coram eis non crediderunt in eum: vt Ysaie prophiee sermo impleretur quem dixit. domine quis credidit auditui nostro et brachium domini cui reuelatum est: et ideo non poterant credere: qui iterum dixit Ysa. excecauit oculos eorum et indurauit cor eorum: vt non videant oculis nec intelligant corde nec conuertantur: et sanem illos. non erant ergo sic execati oculi: nec sic induratum cor tyriorum et sydoniorum: quando credidissent si qualia vide runt ista signa vidissent. sed nec illis profuit quod poterant cre dere: quia praedestinati non erant ab eo cuius inscrutabilia sunt iudicia et inuestigales vie: nec istis obfuisset quod non poterant credere si ita praedestinati esent vt eos cecos deus illuminaret: et induratis cor lapideum vellet auferre. hec Aug. hanc etiam rationem et ad idem propositum tangit breuiter Aug. in ench.

⁋ 5o ad hoc est insolubile argumentum quod etiam ibidem in ench. tangit Aug. de paruulis morientibus ante baptismum quorum nulle fuerunt male voluntates vel opera mala: et per consequens non fuerunt propterea eternaliter reprobati.

⁋ 5a conclusio est. quod nullus est eternaliter reprobatus: quia praeuisus finaliter fore cum obice gratie siue originali siue actuali. Et probatur intentione apostoli dicentis cum nondum nati essent aut egissent aliquid boni aut mali etc. per que verba non dubium est quod velit significare quod nec iacob propter aliquod bonum eius factum praedestinatus est: nec Esau propter aliquod eius malum est reprobatus. Sed constat quod in homnibus adultis et baptiçatis non potest esse obex respectum gratie: nisi alicuius mali et culpe mortalis.

⁋ Confirmatur iuxta modum arguendi Aug. pretactum in prima ratione praecedentis conclusionis: quia si propter praesentiam talis obicis dicatur reprobatus Esau: sic propter absentiam dici poterat Iacob praedestinatus: et tunc non concludet apostolus. quod ex vocante praecise: sicut intendit. praeterea hoc est reprobatum supra in 2a conclusione.

⁋ 2o quia multi si fuissent vocati fuissent sine obice gratie. iuxta praeallegatum Saluatoris verbum. ve tibi coroçain. erg non quia fuerunt praeuisi habituri finalem obicem gratie: ideo deus eos non vocare proposuit vel reprobauit.

⁋ 3o quaerendum est vnde quis habeat quod in fine careat obice gratie id est peccato: et certe oportet dicere quod vel a libero arbitrio et propria voluntate: et sic labi in Pelagiani errorem: vel a deo eum gratis conuertente ad se per penitentiam et remittente peccata: et tunc restat quarere cur vnum et non alium sic conuertit: cum eque faciliter posset si vellet: quis enim dicit Aug. in ench. ita desipiat: vt dicat deum malas hominum voluntates quas voluerit: et quando voluerit et vbi voluerit in bonum non posse conuertere: Et ideo non potest aliter responderi: nisi quia sibi non placet: et iuxta apostolum cuius vult miseretur: et quem vult indurat id est immiseretur: vel quod tantum valet non miseretur. Concludo igitur vna cum Magistro nostro. distinctione 41. quod sicut deus quos voluit ab eterno praedestinauit: et non propter merita aliqua futura: ita quos voluit ab eterno reprobauit: non propter demerita eorum futura. Et ex hoc etiam sequitur hoc non propter obicem aliquem gratie. iuxta modum loquendi illius doctoris contra cuius sententiam agit 5a conclusio hec.

⁋ Contra praedicta potest argui praeter argumenta facta ad quaestionem: et quidam primo probant quod tam praedestinationis quam reprobationis sit causa ex parte praedestinatorum et reprobatorum. primo quia praedestinatio includit electionem. iuxta illud ad Eph. Elegit vos ante mundi constitutionem: sed electio non est inter equales omnino: oportet ergo inter electos et non electos reperiri diuersitate: propter quam isti eliguntur. illi vero reiiciuntur.

⁋ 2o agens vniversale agit in omne quod non habet impedimentum: sicut patet de sole qui in omnem partem aeris diffundit radios suos: nisi sit impedimentum: sed deus est ex sua bonitate agens vniversale. volens omni creature rationali gratiam et salutem: offert enim quantum est ex se omnibus gratiam suam: qui solem suum facit oriri super bonos et super malos. ergo omnibus dat gratiam et salutem: nisi in illis sit impedimentum. ergo quod aliquis careat salute et sit reproba tus: causa est positio impedimenti prauisi ab eterno. quod vero alius sit praedestinatus causa est neo impedimeti talis.

⁋ 3o probatur auctoritas Aug. 83 q. dicente "prorsus cuius vult miseretur: et quem vult obdurat: sed hec voluntas dei iniusta esse non potest. venit enim de occultis meritis: quia et ipsi peccatores: cum propter generale peccatum vnam massam fecerint. Non tamen inter illos vlla est diuersitas: praecedit ergo aliquid in peccatoribus. quo quamuis nondum sint iustificati. digni effi ciantur iustificatione. et item praecedit in aliis peccatoribus quo digni sunt obtusione". Ex quibus patet Augu. sensisse. quod ex meritis et demeritis fit iustificatio et obduratio:

⁋ Deinde 4o arguo quod reprobationis sit causa in reprobatis: quia si non sed pro libito suo deus homines reprobat: sequitur quod deus sit crudelis iniu stus: et per se delectetur in penis: que prorsus sunt falsa. consequentia patet: qui omnis qui pro libito aliquem punit et affligit: et in peccatum labi permittit. ad hoc vt puniat et affligat est crudelis et iniu stus etc. hec omnia sequerentur de deo si pro libito reprobaret.

⁋ Confirmatio: quia licem in carentibus sensu et experientia boni et mali artifex disponeret: ita pro libito in contumelia et honorem absque vicio seu nota crudelitatis et iniusticie: in habentibus tamen experientiam boni et mali honoris et contumelie istud fieri non potest.

⁋ Praeterea licet in gratuitis posset distributor plus vel minus pro libito damnare absque iniusticia. Non tamen potest sine iniusticia pro libito suo penam infligere: sed in reprobatione infligitur pena. ergo non pro libito reprobat deus.

⁋ Praeterea si hoc esset verum: sequeretur quod deus non vellet omnes homines saluos fieri: sic dicit apostolus prima ad Thy. quinimmo quos reprobaret sine causa vellet non saluos fieri.

⁋ Praeterea. ad hoc auctoritas Magistri dicentis in 41 distinctione quod si meritum quaerimus obdurationis et misericordiae obdurationis meritum inuenimus: misericordiae vero meritum non inuenimus. ergo saltem reprobationis est aliqua causa ex parte reprobatorum.

⁋ Ad primum dico quod de electione possumus loqui dupliciter. Uno modo specialiter scilicet prout sequitur deliberationem et sententiam consilium secundum quem modum diffinitur 3o ethicorum quod electio est desiderium consiliabile et talis electio non cadit inter penitus equalia ante consilium scita esse equalia: sicut nec consilium nec predestinatio includit aut exigit huusmodi electionem: quin immo nec ta lis electio nullatenus competit deo: vt dicit Damascenus libro 2o Alio modo possumus loqui de electione communiter et large: prout qualibet libera praeacceptatio vnius ante alterum dicitur electio: et hoc adhuc est duplex: quadam quasi praeueniens causaliter bonitatem electi: quadamvero consequens. hoc est dictu quod aliquid eligitur vt sit bonum: et aliquid quia est iam bonum. Primo modo praedestinatio includit electionem seu potius est electio. Non autem 2o modo vnde Aug. libro primo ad Simpli. iuxta finem. Si electio inquit hec sit aliqua: sic intelligimus quod dictum est: reliquie per electionem gratie salue facte sunt: non vt iustificatorum electio fiat ad vitam eternam: sed vt eligantur. qui iustificentur. talis autem electio vtique potest esse inter equales: sicut patet in exemplo apostoli de figulo: qui ex eadem massa pe nitus vniformiter pro libito partem vnam eligit: vt perfectam recipiat formam: et reliquam dimittit informem.

⁋ Ad 2m dico quod si illa prima propositio sumatur pro vna vniersali falsa est: et habet instantiam de agente libero. artifex namque non agit in quamlibet par tem materiae obiecte: sed in aliquam sic: in aliquam non: vt sibi placet. deus autem liberius est agens in agendo.

⁋ Praeterea alia propositio assumpta est falsa loquendo de gratia et salute quae sunt effectus praedestinationis: sic oportet si ratio debeat esse ad propositum. constat enim quod non omnibus talia tribuit: immo certe sicut dicit Aug. in de praedestinatione sanctorum. fides incohata et fides perfecta donum dei sunt. et hoc donum quibusdam dari: quibusdam non dari omnino non dubitabit: qui non vult manifestissimis sacris litteris repugnare: et sicut est de fide: ita est de aliis gratuitis donis dei: nec valet ad obsi stendum dicere: quod quibus non dat huiusmodi dona in eis reperit impedimentum: quia nullum impedimentum est possibile esse: vbi vult agere: sicut patet in conuersione pauli: cui maiorem gratiam contulit quam multi iam fidelibus et iustis: in quibus nullum erat impedimentum et in aliis est minus indispositi quam ipse non tribuit. Uerum est tamen quod alla creatura est cui non communicet deus gratis dona sua scilicet esse et viuere: et omnino quodcumque boum sit donum dei: sed de talibus nihil ad propositum.

⁋ Ad 3m dicit Magister quod credendum est Aug. illa verba vo luisse retractasse in libro de retrac. vbi prius quadam alia circa istam materiam retractauit. Sed salua reueremus illud non videtur verum. propter tria. primo quia non est similis sententia priorum verborum que retractat. et istorum: sicut patet diligenter consideranti. 2o quia primo retrac. retractat seu potius declarat quoddam dictum immediate consequens verba nunc allegata: et in eorum decularatione assumptum. et ista nullo modo: quod non est verisi mile ipsum tacuisse si voluisset illa retractare. 3o si praedicta verba ad intentionem Aug. capiantur non continent sententiam rationabiliter retractandam: neque proposito contrariam.

⁋ Unde sciendum quod sicut communiter dicunt docto. obduratio potest accipi dupliciter. Uno modo pro ipsa eterna reprobatione: quae non est aliud quam propositum non miserendi: seu non dandi vitam eternam. Alio modo pro obstinatione seu induratione mentis in peccato: et sic non est reprobatio: sed potius sequela eius: quia cui gratiam suam deus non confert: a peccato surgere non potest. Rursus constat quod iustificatio non est praedestinatio: sed praedestinationis effectus. Aug. autem ibi obdurationem accepit pro induratione cordis: et non pro eterna dei reprobatione: quod manifeste patet per exemplum Pharaonis quod inducit ad illud propositum: et praecedentis et sequentis. Cum igitur dicit quod in peccatoribus aliquid praecedit quo sunt digni obduratione: non accipit obdurationem pro eterna reprobatione: et per consequens est cum non dicat quod in aliis praecedit aliquid quo sint digni praedestinatione sed iustificatione: patet quia illa auctoritas in nullo est ad proposi tum de quo agitur. Restat autem tantum videre vtrum ipsa contineat veritatem in se. nec hoc dubium est nisi quantum ad hoc quod dicit quod ali quid praecedit in peccatoribus quibusdam: quo digni iustificatione efficiantur. Et dicendum illud posse dupliciter intelligi. Uno modo quod illud tale peccatores a se habeant: et sic falsus est intellectus. Alio modo quod illud habeant ex praeueniente misericorida et gratia dei: et iste sensus non est falsus: quod patet per Aug. ibidem declarantem quod dictum est. ait enim quia et si leuioribus quisque peccatis: aut certe quamuis gra uioribus et multis: tamen magno gemitu et dolore penitendi misericorida dei dignus fuerit. non est ipsius qui si relinqueretur interiret: sed miseretis dei: qui eius praecibus doloribusque subuenit. parum est eum velle nisi deus misereatur: sed deus non miseretur qui ad pace vocat: nisi voluntas praecesserit: quia in terra pax homnibus bone voluntatis. In istis verbis patet quod ex gemitu et dolore pe nitendi fit peccator dignus mia scilicet iustificationis: alias non esset ad propositum: quod vult declarare. Ista autem verba omnia recitat ipse primo retrac. nec istud retrahit: sed solum dat intellectum eius quod addit deus non miseretur nisi voluntas praecesserit. dicens hoc dictum esse de misericorida quae sequitur penitentiam: quam scilicet praecedit talis voluntas penitendi: non autem de qualibet misericorida dei. Nam vt ait: est etiam misericorida dei praeueniens ipsam voluntatem. qua scilicet misericorida si non esset non prepararetur voluntas a domino: intellige tamen quod etiam sic gemens non est dignus iustificatione ex natura sui gemitus: sed ex liberali ordi natione diuina: qua cuilibet sufficienter gementi disposuit gratiam iustificationis largiri. Unde et propter hanc ordinatione dicunt aliqui doctores quod sufficiens attritio necessario fit contritioquae est actus charitate formatus.

⁋ Ad 4m nego primam consequentia: et similiter aliam quae fit ad probationem primo. Nam affligere et punire non est reprobare: nec propterea reprobat deus quemquam vt puniat: nec punit quia reprobauit: sed quia ille quem punit peccauit: aut peccato reus fuit: cuius etiam peccati non fuit causa divina reproba tio. non enim aliquem deus reprobat impartiendo malitiam: sed non impartiendo gratiam: nec quemquam ad peccandum impellendo: sed eum ad bene agendum per suam gratiam non trahendo.

⁋ Et per hoc patet ad duas alias sequentes rationes.

⁋ Praeterea dico quod sic arguentes ta lem consequentiam non facerent si verba scripture cum debita veneratione attenderent: atque sanctorum. Ait enim sapiens deo supra Saprum. 12. quis tibi imputabit si perierint nationes quas tum fecisti: et pau lopost. cum sis inquit iustus iuste omnia disponis: ipsum quoque qui puniri non debet condenas: et exterum existimas a tua virtute. vbi glose. interlinealis. vel ipsum qui puniri non debet eterna pena condemnas in eternum et exterum etc. id est alienum et indignum a tua pietate. Aug. quoque in libro de praedestinatione divina: vel de praedestinatione gratie. ait sic. Si humanum genus quod creatum primi¬ tus constat ex nihilo: non cum debito mortis et peccati origi ne nasceret: et tamen ex eis creator oimpotens in eternum non nullos damnaret: intereat: qui omimpotenti creatori diceret. quare fecisti sic: qui enim cum non essent esse donaret: quo fine essent habuit potestatem.

⁋ Ad aliam ex auctoritas apostoli incedentem. Dico primo ad auct. quod non plus procedit contra me quam contra ponentes causam reproba ap. prima ad tionis. Nam supposito quod ex causa reprobet: reprobat tamen: et per T. 2t consequens aliquos non vult saluos fieri. 2o dico quod si ratio valeret probaret omnem hominem esse praedestinatum: et neminem reprobatur quod est erroneum.

⁋ Ad rationem ergo dico quod consequens est verum scilicet quod deus non vult omnes homines saluos fieri. Et ad verbum apostoli dico: sicut dicit Aug. in disputatione de praedestinatione contra Pelag. et in praedestinatione sctorum: in quibus locis in hoc proposito contra se. hanc apostoli auctoritas inducit: et similiter in ench. quod verbum apostoli intelligen capitulo i12o dum est secundum distributionem accommodam: vt sit sensus. deus vult omnes homines saluos fieri. id est omnes homines qui saluantur saluos fieri. nullus enim nisi eo volente saluatur: vel vt ibidem subdit in praedicto verbo fit distribntio non pro singulis generum: sed pro generibus singulorum: quia de quolibet genere et statu hominum vult aliquos saluos fieri. Cum istis autem stat quod aliquos reprobauit et velit finaliter non saluari: quod est ipsum velle comprehensibili et irreprehensibili suo iusto iudicio fatetur Aug. in libello quod intitulatur confutatio catholica: quorumdam sibi imputatorum. capitulo 2o

⁋ Ad vltimam dicendum quod magister non accipit obdurationem pro eterna reprobatione vel induratione cordis: cuius meritum est frequenter praecedens peccatum: sicut patet in Pharaone: qui sicut dicit Aug. 83 q. propter "crudelitatem quam exercuit in eis quibus humanitas et misericorida debebatur: meruit penam vt induraretur illi cor" etc.

Quantum ad 3m artium scilicet vtrum sit possibile aliquem pre 3 artimus: destinatum damnari vel reprobatum sal uari. Dicendum est si hoc intelligatur in sensu composito quod non hec etiam est impossibilis praedestinatus damnabitur: et quaelibet talis copulatiua. iste fuit praedestinatus. et iste damnabitur eodem vtrobique demonstrato: iste fuit reprobatus: et iste saluabi tur est impossibilis. Si vero intelligatur in sensu diuiso scilicet quod aliquis qui fuit praedestinatus potest damnari vera est.

⁋ Primum probo probatur: tum quia praescientia dei falli non potest: cuius tamen oppositum sequeretur: quia praedestinatio siue praescientia esse non potest: vt dicit Aug. in praedestinatione scorum: et ideo quenquam deus praedestinauit scit deus esse saluandum: quia si quemquam sciret saluandum et non saluaretur: falleretur scientia eius: immo non esset scientia: sed opinio falsa: quod est impossibile. Tum quia voluntas dei impediri non potest. Si autem aliquis esset predestinatus et non saluaretur impediretur voluntas dei. Nam si est praedestinatus deus vult illi dare vitam eternam. Si autem non saluabitur non dabit: quod est voluntatem impediri. has duas rationes dicit Aug. simul in de correctione et gratia. satis ante medium. praedestinatorum inquit si quisquam perit fallitur deus: sed nemo eorum perit quia non fallitur deus. horum si quisquam perit vicio humano vicitur deus: sed nemo eorum perit quia nulla re vicitur deus. Et propterea ad hunc sensum ait ipse de fi. ad petrus capitulo 3o firmissime tene nec perire posse aliquem eorum quos deus pdestinauit ad regnum nec quemquam eorum quos deus non praedestinauit ad vitam nulla posse ratione saluari.

⁋ Secundum probo 2. probatur: quia cuicumque dabit deus gratiam et finaliter gloriam libere dabit: et per consequens potest non dare. ergo et ille potest non saluari et potest damnari: vtrumque praedictorum patet etiam per Magistrum. distinct 4.

⁋ Sed contra illud 2m potest argui dupliciter. Primo quidem ex pri o 2m an mo dicto: quia talis copulatiua est impossibilis. iste fuit praede gumentu tinatus et iste damnabitur. ergo hec est impossibilis. iste damnabitur: et per consequens etiam ista in sensu diuiso est falsa: iste praedestina tus potest damnari: et sic potest argui de quolibet. Prima consequentia probatur sic: ista copulatiua data est impossibilis: et prima pars. eius est necessaia scilicet ista. iste fuit praedestinatus: cum sit de praeterito. ergo reliqua est impossibilis scilicet iste damnabitur.

⁋ 2o quia si aliquis praedestinatus posset damnari: tunc nunerus electorum posset minui: et si quisquam reprobatus posset saluari: numerus electorum posset augeri: et vtrumque consequens est sultum: quia tunc non esset certitudi naliter notus deo nunerus electorum: et vtraque consequentia videtur satis nota.

⁋ Ad primam responsio: negando illam esse necessariam. iste fuit praedet stinatus. Et dico esse possibile quod iste qui fuit praedestinatus nunquam fuerit praedestinatus. similiter quod iste qui fuit reprobatus nun quam fuerit reprobatus. Et hoc solumto est trahi potest ex dicto Aug. in fine disputationis de praede. contra Pelagia. vbi postquam in praecedentibus probauerat quosdam fuisse praedestinatos ab eterno: et quosdam reprobatos. hic inquit nemo glorietur: nemo despe ret. solus enim deus scit que sunt eius. inquantum autem possumu omnes homines ad bonum opus exhortemur. nulli desperationem demus: pro inuicem oremus in conspectu dei nos humilie mus. dicentes: eFiat voluntas tua. ipsius erit potestatis iu dicium in nobis debitum mutare damnationis: et gratiam praedestinationis indebitam prorogare. hec ipse. Ex quibus dictis patet dupliciter propositum. primo quidem: quia ait quod deus potest mutare iudi cium damnationis: quod non est intelligendum sic: quod in deo posset successiue post iudicium damnationis esse iudicium praedestinationis: sed vult dicere: quod deus potest non velle: et per consequens non voluisse damnare: et potest praedestinare: et per consequens praedestinasse.

⁋ 2o quia alias pro sua salute frustra quis oraret: quia si est reprobatus nihilominus damnaretur. Ad hoc facit aliud dictum Aug. 12o de ci. dei. vbi ait. quod deus "potest ad opus nouum: non nouum sed sempiternum adhibere consilium". Cum ergo aliquid quod noluit producere ipse posset producere: sicut aliquid quod non est facturus ipse po test facere. sequitur: quod aliquid quod ipse non noluit potest ab eter non seu eternaliter voluisse. Et eadem ratione: cui non voluit finaliter dare vitam eternam: potest voluisse: et per consequens praedestinasse. Et per hoc probatur quod cui voluit potest non voluisse: et per consequens praedestinatu damnare. ergo et potest praedestinatus damnari et reprobatus saluari: in hoc sensu. Cum autem probatur quod illa propositio sit necessaria: per hoc quod ipsa est de praeterito. dicendum quicquid sit de aliis: de istis tamen quarum veritas ab aliquibus de futuro in materia contingenti dependet dicendum est quod ipse sunt contingentes: sicut ille de futuro: vt supra dicebat. Talium autem est ista Nam ad hoc quod ista sit vera. iste fuit praedestinatus: requiritur veritas huius. isti dabit deus vitam eternam: quae vtique est contingens.

⁋ Ad 2m dico quod quamuis consequentia posset et forsan deberet nega ri simpliciter. Ad clariorem tamen intelligentiam distinguo duplicem sensum qui potest esse ipsius consequentis secundum duplicem acceptionem horum terminorum minui et augeri. Nam cum dicitur: quod tunc nunerus ele ctorum posset augeri vel minui: vnus sensus potest esse: quod nume rus electorum posset esse maior vel minor illo numero qui nuc est: Et sic est vera. nam si sint decem milia electi possent tantum mille vel possent esse mille milia: aut in aliquo alio numero maiore vel minore: et in isto sensu et consequens et consequentia sunt con cedenda. Alius sensus est quod non solum posset esse maior vel minor nunerus electorum: sed quod posset esse minor postquam fuit ma ior: et econverso ita quod verum esset dicere nunc sunt plures vel pauciores electi: quam prius fuerunt: et istum sensum proprie facit illud consequens. Nam augeri et minui importat successionem quantitatum maiorum et minorum: et sic est falsum: nec sequitur ex antecedente. Nsam posito quod mille non praedestinatos deus praedestinaret: esto quod plures essent praedestinati quam nunc sint: non tamen essent plures quiea pus fuissent. Nam et illi mille semper antea fuissent: et non essent praedestinati de nouo: ita quod sicut non esset verum dicere: isti mille sunt nunc praedestinati: et pus non fuerunt praedestinati: sic non esset verum de cere: nunc sunt plures praedestinati quam fuerunt prius: nec esset verum dicere. prius erant tot. vebi gratia mille predestinati: et sunt nunc decem milia. vel econverso sed sicut quot vno tempore sunt praedestinati: tot semper fuerunt et erunt: sic et quot essent tot fuissent sen per et forent. Et hoc est simile si diceretur quod numerus rerum futurarum posset augeri. Nam si simpliciter intelligatur quod plures res possunt esse future quam nunc sunt future. verum est quod dicitur. Si autem intelligatur quod possunt esse plures postquam fuerunt pauciores falsum est. Et ratio est: quia nulla res potest incipere esse futura: et ita est in proposito: quia nullus potest incipere esse praedestinatus vel reprobatus.

⁋ Sed contra: consequens in primo sensu secundum quem concessum est videtur esse Ansel. in libro p. Cur deus homo. vbi videt probare: quod nu merus electorum est certus et determinatus: ita quod non posset esse alius maior aut minor: ait enim Rationalem naturam quae dei contemplatione beata est vel futura est: in quodam rationabili et perfecto numero praescitam esse a deo: ita vt nec maiorem nec minorem illum esse deceat: nec est dubium. aut enim nescit deus in quo numero deceat eam melius constitui: quod falsum est: aut si scit: in eo illam constituet: quem ad hoc esse decentiorem intelliget. Unde ex his potest sic argui. deus cognoscit numerum electorum maxime couenientem ciuitati su perne: vel btinficabili naturae. ergo est aliquis talis maxime conueniens et per consequens nullus alius posset esse numerus electorum. patet consequentia quia non potest deus imperfecte agere: sed necessario si quid facit conuenientissime facit.

⁋ 2o et contra hoc videtur Aug. in li. de cors et gratia. vltra medium. vbi ait. quod praedestinatorum ita certus est numerus: vt nec ad datur eis quicquam aut minuatur ex eis. Et post subdit probationem in Apoc. enim dicitur Tene quod habes ne alius accipiat coronam tuam. si alius non est accepturus nisi isti perdiderint certus est numerus. hoc ipse.

⁋ Ad primum dico: quod deus non cognoscit numerum magis conueniente vel decentiorem possibilem electorum: sicut nec cognoscit maximum numerum electorum sibi possibilem: cum nul lus talis sit: et quamuis nullus alius magis deceret quam ille qui nunc est in praedestinatione divina: nihilominus tamen nullus alius sibi possibilis si fuerit deceret minus quam iste: et si aliter intelligeret Ansel. salua eius reuerentia in hac parte eum non tenerem.

⁋ Ad 2m dico quod sicut patet: Aug. non loquitur de possibili: sed de inesse. Item loquitur de augeri et minui proprie scilicet in 2o sensu secundum quem negandum est numerum electorum augeri posse vel minui proprie scilicet in 2o sensu: et ideo eius dictum non est contra.

⁋ Ad rationes 5o ncipales.

⁋ Ad primam iuxta praehabita. quod nec praedestinationis nec reprobationis eterne proprie acceptarum vlla est causa et cum dicitur quod tunc des ageret inique cum reprobatis ordinans eos ad pena nec propter eorum culpam. Dudenmm. hic sunt duo distincte consideranda. vnum est quod deus proposuit se aliquorum non misereri: et in hoc proprie consi stit ratio reprobationis: et cur sic proposuit non est dare causam praeter sui bemplacitum. Sed simpliciter confitendum cum apostolo quod cuius vult miseretur: et quem vult indurat. id est immiseretur: vt exponit Aug. Ali ud est quod in talibus quorum proposuit non misereri. praeparauit etiam quod peccatis penam debitam: et ideo quamuis non propter eorum culpam no lit deus misereri id est dare vitam eternam: tamen propter eorum culpas ori ginales: vel actuales: aut vtrasque vult eis dare penam. et ista voluntas iustissima est. Unde Aug. liuro primo ad Simpli. quis non viderit iniquiter argui neminem posse: qui quod sibi debetur exi git: nec tamen certe quod ei debetur: donare voluerit. hoc autem non esse in eorum qui debitores sunt: sed in eius cui debetur arbitrio. sequitur: sunt ergo omnes homines (quando quidem: vt apostolus ait. in adam omnes moriuntur: a quo in vniuersum genus humanum origo ducitur offensionis dei) vna quidem massa peccati. supplicium debens divine summeque iusticie quod siue exigatur siue donetur. nulla est iniquitas. Cui enim donat: gratuitam exhibet misericoridam: et a quae exigit: iustissimum in illo exercet iudicium: ita vt nec liberatus de suis meritis gulaietur: nec damnatus nisi de suis meritis conquaeratur. vt idem dicit in ench.

⁋ Ad 2m dico primo cum Aug. in epslarla ad Sixti quod isti qui personarum fieri acceptatorem existimant deum: si vna eademque ira super alios veniat: misericorida eius super alios manet. ira eius nempe omnes vires argumentationis humane in paruulis perdunt. Unde sic prolixe consequenter declarat nulla penitus sufficiens causa reddiposset ex parte ipsorum. propter quod vnus peruenit ad baprimum et saluatur: et alter non peruenit et damnatur: et tamen non audebunt dicere in hoc deum esse acceptatorem personarum secundum quod acceptator personarum sonat in vicium: et ideo vt ait mirum est si his consideratis non dignatur exclamare. S altitudo diuitiarum sapientie etc.

⁋ Ad argumentum tamen. iuxta illud quod apostolus docuit negans iniquitatem esse apud deu debemus negare sequi quod deus sit acceptator personarum secundum quod hoc sonat in vicium. non enim est acceptio personarum viciosa vbi nulli fit iniusticia aut debitum denegando bonum: aut indebitum inferendo suppli cium seu malum: sicut patet in proposito esse ex dictis: et ideo Aug. ad illud propositum in fine disputationis de praedestinatione con tra pelagianos. aliis inquit datur nosse viam salutis. aliis non datur hoc cum facit deus: non personarum acceptionem facit: non iniusticia sed iusticia inenarrabili et misericorida indebita.

⁋ Ad 3m nego consequentiam.

⁋ Ad probationem dico quod quamuis diuinum propositum sit immutabile et non posset deus non proponere postquam proposuit: nec proponere postquam non proposuit: contingenter tamen proponit: et proposuit: et potest non proponere et nunquam proposuisse: et ita quem praedestinauit potest non praedestinasse: et quem reprobauit potest non reprobasse: et ideo nullus praedestinatus de necessitate saluatur: nec aliquis reprobatus de necessitate damnatur secundum quod supra dictum est.