Text List

Donate

Table of Contents

Only show available transcriptions

Sentences Commentary

Principia

Principium I

Principium II

Principium III

Principium IV

de Fide

Lectio 1, De fide

Lectio 2, De fide

Lectio 3, De fide

Lectio 4, De fide

Lectio 5, De fide

Lectio 6, De fide

Lectio 7, De fide

Lectio 8, De fide

Lectio 9, De fide

Lectio 10, De fide

Lectio 11, De fide

Lectio 12, De fide

Lectio 13, De fide

Lectio 14, De fide

Lectio 15, De fide

Lectio 16, De fide

Lectio 17, De fide

Lectio 18, De fide

Lectio 19, De fide

de Notitia

Lectio 20, de Notitia

Lectio 21, de Notitia

Lectio 22, de Notitia

Lectio 23, de Notitia

Lectio 24, de Notitia

Lectio 25, de Notitia

Lectio 26, de Notitia

Lectio 27, de Notitia

Lectio 28, de Notitia

Lectio 29, de Notitia

Lectio 30, de Notitia

Lectio 31, de Notitia

Lectio 32, de Notitia

Lectio 33, de Notitia

de Fruitione

Lectio 34, de Fruitione

Lectio 35, de Fruitione

Lectio 36, de Fruitione

Lectio 37, de Fruitione

Lectio 38, de Fruitione

Lectio 39, de Fruitione

Lectio 40, de Fruitione

Lectio 41, de Fruitione

Lectio 42, de Fruitione

Lectio 43, de Fruitione

Lectio 44, de Fruitione

Lectio 45, de Fruitione

Lectio 46, de Fruitione

Lectio 47, de Fruitione

Lectio 48, de Fruitione

Lectio 49, de Fruitione

Lectio 50, de Fruitione

Lectio 51, de Fruitione

Lectio 52, de Fruitione

Lectio 53, de Fruitione

Lectio 54, de Fruitione

Lectio 55, de Fruitione

de Trinitate

Lectio 57, de Trinitate

Lectio 58, de Trinitate

Lectio 59, de Trinitate

Lectio 60, de Trinitate

Lectio 61, de Trinitate

Lectio 62, de Trinitate

Lectio 63, de Trinitate

Lectio 64, de Trinitate

Lectio 65, de Trinitate

Lectio 66, de Trinitate

Lectio 67, de Trinitate

Lectio 68, de Trinitate

Lectio 69, de Trinitate

Lectio 70, de Trinitate

Lectio 71, de Trinitate

Lectio 72, de Trinitate

Lectio 73, de Trinitate

Lectio 74, de Trinitate

Lectio 75, de Trinitate

Lectio 76, de Trinitate

Lectio 77, de Trinitate

Lectio 78, de Trinitate

Lectio 79, de Trinitate

de Caritate

Lectio 80, de Caritate

Lectio 81, de Caritate

Lectio 82, de Caritate

Lectio 83, de Caritate

Lectio 84, de Caritate

Lectio 85, de Caritate

Lectio 86, de Caritate

Lectio 87, de Caritate

Lectio 88, de Caritate

Lectio 89, de Caritate

Lectio 90, de Caritate

Lectio 91, de Caritate

Lectio 92, de Caritate

Lectio 93, de Caritate

Lectio 94, de Caritate

de Libertate

Lectio 95, de Libertate

Lectio 96, de Libertate

Lectio 97, de Libertate

Lectio 98, de Libertate

Lectio 99, de Libertate

Lectio 100, de Libertate

Lectio 101, de Libertate

Lectio 102, de Libertate

Lectio 103, de Libertate

Lectio 104, de Libertate

Lectio 105, de Libertate

Lectio 106, de Libertate

Lectio 107, de Libertate

Lectio 108, de Libertate

Lectio 109, de Libertate

Lectio 110, de Libertate

Lectio 111, de Libertate

Lectio 112, de Libertate

Lectio 113, de Libertate

Lectio 114, de Libertate

Lectio 115, de Libertate

Lectio 116, de Libertate

Lectio 117, de Libertate

Lectio 118, de Libertate

Lectio 119, de Libertate

Lectio 120, de Libertate

Lectio 121, de Libertate

Lectio 122, de Libertate

Lectio 123, de Libertate

Lectio 124, de Libertate

Lectio 125, de Libertate

Lectio 126, de Libertate

Lectio 127, de Libertate

Lectio 128, de Libertate

Lectio 129, de Libertate

de Incarnatione

Lectio 130, de Incarnatione

Lectio 131, de Incarnatione

Lectio 132, de Incarnatione

Lectio 133, de Incarnatione

Lectio 134, de Incarnatione

Prev

How to Cite

Next

Lectio 15, De fide

Recapitulatio duarum praedictarum conclusionum

1

Sciendum est quod in praecedenti lectione positae fuerunt duae conclusiones. Una fuit quod actus sciendi et actus fidei de eodem sunt compossibiles. Secunda fuit quod lumen naturale in infinitum ascendit per latitudinem veritatum a principiis distantium.

Circa primam conclusionem: opinio quod actus fidei actus scientificus non sunt compossibiles

2

Et circa primam conclusionem fuit tacta opinio communis quod: actus fidei et actus scientificus respectu eiusdem non possunt simul stare.

Opinio Petri de Candia

3

Nihilominus considerando materiam, sciendum est quod Magister Petrus de Candia in ista materia ponit istam conclusionem: quod licet actus fidei et actus scientificus sic sunt impossibiles respectu eiusdem quod impossibile sit aliquem assentire eidem actu fidei et actu scientifico, tamen sunt simul compossibiles subiective, ita quod conclusio est ista: quod actus fidei et actus scientificus de eodem sunt facilis compossibiles in eadem potentia subiective, non tamen sic: quod quilibet illorum actuum immutet vitaliter potentiam, ita quod vel nullus immutat vel, si unus immutet, alter non immutat.

Responsio ad opinionem Petri de Candia: quattuor conclusiones circa rationem cognitionis

4

Circa istam conclusionem, possunt poni plura quae pro nunc non discutientur ad plenum, sed solum ponentur aliqua in generali et possunt poni in modum conclusionum.

Prima conclusio: cognitio non dicitur "cognitio" essentialiter

5

Primum dictum est: cognitio non dicitur intrinsece et essentialiter cognitio, et ita diceretur de quocumque actu cognoscendi generaliter. Probatur sic primo: quia, circumscriptis potentia et obiecto, cognitio non remaneret cognitio, ergo etc. Consequentia tenet quia illud quod est intrinsece aliquale semper remanet tale omnibus extrinsecis circumscriptis. Patet antecedens quia, si non, esset potentia praeceptiva talis qualitas quae est cognitio, non esset cognitio quia nec sibi quia non cognovit, nec potentiae, quia per casum nulla est potentia.

6

Secundo probatur conclusio praedicta quia si cognitio esset essentialiter et intrinsece cognitio, tunc cum quilibet gradus repositus in latitudine cognitionum dicat perfectionem similiter repositam sub latitudine viventium sequeretur quod cognitio viveret. Et per consequens esset perfectior subiecta non vivente, quod est falsum, cum sit quaedam qualitas.

7

Tertio ad idem sic, si cognitio poneretur in lapide, si esset essentialiter cognitio, tunc lapis per eam denominaretur intrinsece et essentialiter cognoscens. Consequens est falsum quia non stat lapidem intrinsece cognoscere, nisi esset per communicationem idiomatum quod non est ad propositum. Ergo illa cognitio non est intrinsece et essentialiter cognitio. Consequentia probatur quia quandocumque aliqua forma communicatur alicui subiecto, illa forma communicat sibi, in concreto omnem denominationem sibi competentem, in abstracto supple essentialem. Et eodem modo esset dicendum de omnibus aliis actibus intellectus et voluntatis quod nullus talis est intrinsece et essentialiter cognitio vel volitio, et sic patet propositum, et sic patet propositio probata.

Secunda conclusio: cognitio non dicitur "cognitio" ex habitudine potentiae ut activa

8

Secunda conclusio: non ex habitudine potentiae ut activa est cognitio denominatur cognitio. Unde imaginandum est quod cognitio habet habitudinem multiplicem ad suum subiectum. Una est habitudo ut formae inhaerentis. Alia est habitudo ut effectus a potentia producti. Alia est habitudo ut vitaliter immutativus. Modo venandum est ex quo cognitio intrinsece et essentialiter non est cognitio a qua denominatione sine habitudine extrinseca dicatur cognitio. Probatur ergo conclusio secunda, scilicet quod cognitio non dicitur cognitio ex habitudine potentiae ut activa est quia habitudo productionis notitiae est prior, saltem natura, quam sit immutatio potentiae vitalis. Ergo Deus posset facere quod potentia produceret cognitionem, et tamen per eam potentia non cognosceret, quia non vitaliter immutaret potentiam. Igitur conclusio vera.

9

Secundo, nisi conclusio esset vera, tunc ita videretur esse de qualibet notitia. Modo, instantia est de notitia divina quia non dicitur per hoc cognitio quia producitur a potentia cognitiva.

Tertia conclusio: cognitio non dicitur cognitio ex habitudine potentiae ut receptiva

10

Tertia conclusio: cognitio non dicitur cognitio in habitudine ad suam potentiam ut est receptiva. Probatur conclusio quia de facto aliqua est cognitio, scilicet divina cognitio, quae non est in aliquo subiective, ergo de ratione cognitionis, non est quod sit in subiecto.

11

Secundo, probatur conclusio quia, si per Dei potentiam, cognitio poneretur in lapide, lapis ad eam haberet habitudinem receptivam, et tamen per hoc lapis non denominaretur cognoscens, ergo etc.

Quarta conclusio: cognitio dicitur "cognitio" ex habitudine ad suam potentiam ut perceptivam et vitaliter immutabilem

12

Quarta conclusio: cognitio dicitur esse cognitio ex habitudine ad suam potentiam ut perceptivam et vitaliter immutabilem, et hoc loquendo de cognitione creata. Probatur conclusio, nam oportet ex quo cognitio non est intrinsece et essentialiter cognitio, quod hoc sit ex aliqua habitudine sive denominatione extrinseca et maxime ad suam potentiam, et hoc non est ex habitudine cognitionis ad suam potentiam ut est activa, nec ut est receptiva, per duas conclusiones praecedentes, ergo etc., quia non videntur esse nisi tres habitudines cognitionis ad suam potentiam.

Corollaria circa cognitionem

Triplex habitudo potentiae ad suam cognitionem

13

Ex praedictis patet quod potentiae ad suam cognitionem sive e converso triplex est habitudo. Una est subiectiva in hoc, quod potentia recipit cognitionem in se subiective. Alia est activa in hoc, quod potentia producit illam cognitionem. Alia est vitaliter immutabilis in hoc, quod per illam cognitionem talis potentia fertur vitaliter in obiectum suum. Modo ad propositum dicitur quod illa qualitas, quae est cognitio, dicitur esse cognitio ex habitudine illa tertia, secundum quam, scilicet potentia fertur in obiectum suum et cognoscit illud, et non ex duabus aliis habitudinibus.

[Cognitio extra potentiam cognitivam cognitionem non est]

14

Unde ex istis patet quod, si illa qualitas, quae est cognitio, poneretur extra potentiam cognitivam non esset cognitio quia non haberet illam tertiam habitudinem ad suum subiectum, quae est vitalis immutatio, requisitam ad hoc: quod talis qualitas sit cognitio. Et ista si produceretur a potentia et reciperetur etiam in ipsa potentia, sine hoc quod vitaliter immutaret potentiam, non diceretur per hoc cognitio. Patet ex praedictis. Dicunt consequenter iste Magister Petrus de Candia et sui sequaces, sicut fuit Magister Ioannes de Ripa, quod istae tres habitudines sint separabiles ab invicem, ita quod quaelibet potest esse sine alia. Utrum autem sic sint separabiles ab invicem, alias videbitur et non plus pro nunc causa brevitatis.

PrevBack to TopNext

On this page

Lectio 15, De fide

Recapitulatio duarum praedictarum conclusionum

Circa primam conclusionem: opinio quod actus fidei actus scientificus non sunt compossibiles

Opinio Petri de Candia

Responsio ad opinionem Petri de Candia: quattuor conclusiones circa rationem cognitionis

Prima conclusio: cognitio non dicitur "cognitio" essentialiter

Secunda conclusio: cognitio non dicitur "cognitio" ex habitudine potentiae ut activa

Tertia conclusio: cognitio non dicitur cognitio ex habitudine potentiae ut receptiva

Quarta conclusio: cognitio dicitur "cognitio" ex habitudine ad suam potentiam ut perceptivam et vitaliter immutabilem

Corollaria circa cognitionem

Triplex habitudo potentiae ad suam cognitionem

[Cognitio extra potentiam cognitivam cognitionem non est]

A LombardPress Viewer

Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Fide, Lectio 15, De fide Edit on Github

Powered by SCTA Data