Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Summa quaestionum ordinariarum

Articulus 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem aliquid scire

Quaestio 2 : Utrum contingat hominem aliquid scire sine divina illustratione

Quaestio 3 : Utrum homo cognoscat lucem divinam qua cognoscit alia

Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire a natura, an ab acquisitione

Quaestio 5 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam per semetipsum

Quaestio 6 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam alio homine docente

Quaestio 7 : Utrum homo acquirat scientiam deo in quolibet actu discendi docente

Quaestio 8 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam angelo docente

Quaestio 9 : Utrum acquirens per se scientiam possit dici seipsum docere

Quaestio 10 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam nihil praesciendo

Quaestio 11 : Utrum notitia praecedens omnem scientiam acquisitam sit homini innata

Quaestio 12 : Utrum contingat hominem aeque primo sine discursu cuiuslibet rei scientiam acqirere

Articulus 2

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scire aliquid certitudinaliter

Quaestio 2 : Utrum quilibet homo certitudinaliter scit quaecunque scit

Quaestio 3 : Utrum omnes homines quicunque sciunt eadem, sciunt ea aequae certitudinaliter

Quaestio 4 : Utrum quilibet homo quaecumque scit, sciat ea aeque certitudinaliter

Quaestio 5 : Utrum omnes homines apti sint aeque certitudinaliter scire

Quaestio 6 : Utrum omnia scibilia nata sint aeque certitudinaliter

Articulus 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scitae non entia

Quaestio 2 : Utrum contingat hominem scire omnia entia

Quaestio 3 : Utrum contingat hominem scire omnia ex philosophicis disciplinis

Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire omnia ex puris naturalibus

Quaestio 5 : Utrum contingat hominem scire per gratiam illa quae excedunt naturam

Articulus 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo appetat scire

Quaestio 2 : Utrum omnis homo appetat scire

Quaestio 3 : Utrum homo naturaliter appetat scire

Quaestio 4 : Utrum omnes homines aequaliter appetant scire

Quaestio 5 : Utrum homo appetat scire ea quae notitiam rationis naturalis excedunt

Quaestio 6 : Utrum homo appetat scire omnia

Quaestio 7 : Utrum homo aequaliter appetat scire singula

Quaestio 8 : Utrum sit aliquod unum quod homo principaliter appetat scire

Quaestio 9 : Utrum propter illud quod homo principaliter appetit scire, appetat omnia alia scire

Articulus 5

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum studendum sit homini ut sciat

Quaestio 2 : Utrum studendum sit homini ut omnia sciat

Quaestio 3 : Utrum studendum sit homini ut sciat scibilia super scientias philosophicas

Quaestio 4 : Utrum studendum sit homini ut sciat omnia contenta scientiis philosophicis

Quaestio 5 : Utrum studendum est homini ut sciat singula eodem modo

Quaestio 6 : Utrum studendum est ei scire propter se

Quaestio 7 : Utrum debeat studio suo terminum imponere

Articulus 6

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum proprie dicenda sit sapientia

Quaestio 3 : Utrum sit scientia una

Quaestio 4 : Utrum sit scientia perfecta

Articulus 7

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia distincta ab aliis scientiis

Quaestio 2 : Utrum sit certissima scientiarum

Quaestio 3 : Utrum sit universalis super alias

Quaestio 4 : Utrum subalternet sibi alias

Quaestio 5 : Utrum subalternetur alicui aliarum

Quaestio 6 : Utrum sit principalis super omnes alias

Quaestio 7 : Utrum sit prima omnium scientiarum

Quaestio 8 : Utrum omnes aliae ordinentur ad eam

Quaestio 9 : Utrum habeat assumere in usum suum exquisita in aliis scientiis

Quaestio 10 : Utrum alia sin discendae ad usum ipsius

Quaestio 11 : Utrum in usum suum habeat assumere quaecumque sunt determinata in aliis scientiis

Quaestio 12 : Utrum omnes scientiae aequalem usum habeant ad eam

Quaestio 13 : Utrum aliae scientiae concordent veritati huius scientiae et econverso

Articulus 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit utilis

Quaestio 2 : Utrum sit necessaria homini

Quaestio 3 : Utrum si theorica an practica

Quaestio 4 : Utrum literis erat conscribenda

Quaestio 5 : Utrum simul tota erat conscribenda

Quaestio 6 : Utrum perfecte conscripta sit in duobus testamentis novo et veteri

Articulus 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum idem sit auctor utriusque testamenti

Quaestio 2 : Utrum Deus sit auctor sacrae scripturae

Quaestio 3 : Utrum propter Dei auctoritatem principaliter credendum sit sacrae scripturae

Articulus 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam ecclesiae, an econverso

Quaestio 2 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam rationi naturali

Quaestio 3 : Utrum auctoritas huius scripturae possit esse contraria rationi naturali

Articulus 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum solus deus sit doctor theologiae

Quaestio 2 : Utrum mulier possit esse doctrix eius

Quaestio 3 : Utrum iuvenis possit esse doctor eius

Quaestio 4 : Utrum vir religiosus possit doctor eius

Quaestio 5 : Utrum homo peccator possit doctor eius

Quaestio 6 : Utrum primi doctores eius simplices et idiotae esse debebant

Quaestio 7 : Utrum doctores sequentes debeant esse instructi et eruditi in scieentiis secularibus

Articulus 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum mulier possit esse auditor seu auditrix theologiae

Quaestio 2 : Utrum iuvenis possit esse auditor theologiae

Quaestio 3 : Utrum peccator possit esse auditor theologiae

Quaestio 4 : Utrum volens inhaerere naturali rationi potest esse auditor theologiae

Quaestio 5 : Utrum non instructus nec eruditus in scientiis secularibus possit esse auditor theologiae

Quaestio 6 : Utrum omnis homo debeat esse auditor theologiae

Quaestio 7 : Utrum quilibet homo ad auditum eius admittendus sit

Quaestio 8 : Utrum quilibet fidelis sit ad audiendum eam admittendus

Articulus 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia possit addisci ab homine

Quaestio 2 : Utrum theologia possit addisci ab homine sine speciali illustratine divina

Quaestio 3 : Utrum theologia possit disci ab homine sine lumine fidei

Quaestio 4 : Utrum ad eam discendam sufficiat lumen fidei

Quaestio 5 : Utrum ad eam addiscendam requiratur lumen gratiae gratum facientis

Quaestio 6 : Utrum eam addiscens acquirat aliquam notitiam eius super notitiam fidei

Quaestio 7 : Utrum cum illa ulteriori notitia stet notitia fidei

Quaestio 8 : Utrum homo per se, sine doctore possit theologiam discere

Quaestio 9 : Utrum scriptores huius scientiae hoc est theologiae habebant perfectum intellectum eius

Articulus 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum modus tradendi theologiam debeat esse multiformis an uniformis

Quaestio 2 : Utrum sit argumentativus an narrativus

Articulus 15

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit exponenda

Quaestio 2 : Utrum specialiter vetus testamentum sit exponendum

Quaestio 3 : Utrum theologia sit ubique exponenda

Articulus 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum expositio profunda sit in theologia investiganda

Quaestio 2 : Utrum multiplex sit in ea expositio quaerenda

Quaestio 3 : Utrum solum quadruplex expositio sit in ea quaerenda

Quaestio 4 : Utrum ubique in ea sit multiplex expositio investiganda

Quaestio 5 : Utrum in qualibet expositione et sensu sub sit ei veritas

Quaestio 6 : Utrum omnis expositio vera, sit in ea indifferenter accipienda

Quaestio 7 : Utrum rationis investigatione sit exponenda

Quaestio 8 : Utrum potior sit expositio rationis investigatione, an auctoritate

Quaestio 9 : Utrum expositio investigata claro sermone proponenda sit

Articulus 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit omnibus indifferenter exponenda

Quaestio 2 : Utrum quaecumque eius expositio cuilibet indifferenter sit proponenda

Articulus 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum hominis sit scientiam sitam exponere

Quaestio 2 : Utrum indifferenter sit cuiuslibet hominis eam exponere

Quaestio 3 : Utrum homo possit eam exponere sine speciali illustratione divina

Articulus 19

Praeambulum

Quaestio 1 : De quo est theologia ut de subiecto: utrum de Deo an de aliquo alio

Quaestio 2 : De quo est ut de materia, utrum de quolibet scibili universaliter

Articulus 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sermone humano de Deo et de rebus divinis debeat uti theologia

Quaestio 2 : Utrum indifferenter loqui debeat de eis significando ea rebus et vocibus

Quaestio 3 : Utrum loqui debeat de eis sermone proprio et claro, an figurativo et obscuro

Quaestio 4 : Utrum de eis loqui debeat sermone simplici, an ornaot

Articulus 21

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat esse

Quaestio 2 : Utrum in esse communicet cum creaturis

Quaestio 3 : Utrum esse Dei sit aliquid praeter eius essentiam

Quaestio 4 : Utrum esse Dei sit ipsa essentia eius

Quaestio 5 : Utrum Deus habeat esse a seipso

Articulus 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deum esse sit cognoscibile ab homine

Quaestio 2 : Utrum Deum esse sit homini notum naturaliter

Quaestio 3 : Utrum contingat cogitare Deum non cogitando eum esse

Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit homini demonstrabile

Quaestio 5 : Utrum Deum esse possit fieri notum homini alia via quam ex creaturis

Quaestio 6 : Utrum contingat aliquid intelligere circa creaturam esse, non cointelligendo Deum esse

Articulus 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo ponendum sit esse quiditatem

Quaestio 2 : Utrum Deus ipse sit sua quidditas et essentia

Articulus 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum quiditas Dei sit cognoscibilis a nobis

Quaestio 2 : Utrum ex puris naturalibus cognoscibile sit quid sit Deus

Quaestio 3 : Utrum eadem cognitione cognoscatur de Deo an sit et quid sit

Quaestio 4 : Utrum scire quid Deus non sit, expediat ad sciendum quid sit

Quaestio 5 : Utrum quid Deus non sit, possit sciri non sciendo quid sit, vel econverso

Quaestio 6 : Utrum quid sit Deus, possit sciri ex creaturis

Quaestio 7 : Utrum quiditas Dei sit primum quod homo ex creaturis cognoscit

Quaestio 8 : Utrum scire id quod Deus est, sit ratio sciendi omnia alia

Quaestio 9 : Utrum homo cognoscendo alia per id quod Deus est, discernat illud ab aliis

Articulus 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit unus

Quaestio 2 : Utrum Deus sit tantum unus

Quaestio 3 : Utrum sit possibile esse plures Deos quam unum

Articulus 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit res, et natura aliqua sub ente

Quaestio 2 : Utrum Deus sit res et natura alicuius praedicamenti

Articulus 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Quid sit vita in vivente et quid nominet ibi

Quaestio 2 : Utrum Deo conveniat vita

Articulus 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio ex partibus quantitativus

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio ex materia de forma

Quaestio 3 : Utrum in Deo sit compositio ex genere et differentiis

Quaestio 4 : Utrum sit in Deo compositio ex natura et supposito

Quaestio 5 : Utrum sit in Deo compositio ex essentiae esse

Quaestio 6 : Utrum sit in Deo compositio ex potentia et actu

Articulus 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat componi cum alio: ut forma cum materia

Quaestio 2 : Utrum, ut materia cum forma, et hoc ad constituendum unum secundum substantiam

Quaestio 3 : Utrum, ut accidens cum subiecto

Quaestio 4 : Utrum, ut subiectum cum accidente, ad constituendum unum per accidens

Quaestio 5 : Utrum, ut motor cum mobili, ad constituendum unum ex se motum

Quaestio 6 : Utrum, ut finis cum ordinabili ad finem, ad constituendum universum

Quaestio 7 : Utrum, ut unitas cum alio uno, ad constitutionem numeri

Quaestio 8 : Utrum Deus omnino careat omni modo compositionis

Articulus 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione a non esse in esse

Quaestio 2 : Utrum Deus sit mutabilis motu corruptionis ab esse in non esse

Quaestio 3 : Utrum Deus possit cogitari non esse

Quaestio 4 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione variationis ab uno esse in aliud esse

Quaestio 5 : Utrum Deus sit mutabilis secundum situm, operationes alternando circa diversa

Quaestio 6 : Utrum Deus aliqua ratione sit mutabilis, an omnino dicendus immutabilis

Articulus 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit dici esse aeternus

Quaestio 2 : Utrum aeternitas possit dici esse mensura Dei

Quaestio 3 : Utrum aeternitas possit distingui secundum differentias temporis, quae sunt praesens praeteritum et futurum

Quaestio 4 : Quae differentiarum temporis magis proprie attribuatur Deo, praesens, praeteritum, an futurum

Articulus 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deo est aliquid tribuendum ex creaturis

Quaestio 2 : Utrum quaelibet res cuiusque praedicamenti indifferenter sit Deo attribuenda

Quaestio 3 : Utrum genus alicuius praedicamenti Deo possit attribui et non species vel econverso

Quaestio 4 : Utrum Deo attributa significent de ipso aliquid positive an negative

Quaestio 5 : Utrum ratio alicuius praedicamenti cadat in Deo

Articulus 33

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligibilis

Quaestio 2 : Utrum Deus seipso sit intelligibilis

Quaestio 3 : Utrum ratio intelligendi Deum: sit ratio intelligendi omnia alia ab eo

Articulus 34

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit veritas

Quaestio 2 : Utrum duplex veritas sit in Deo: videlicet essentialis et personalis

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in Deo ratione eius essentiae secundum se et absolute, an ex respectu aliquo ad eius intellectum

Quaestio 4 : Utrum veritas Dei sit in essentia, an in eius intelligentia

Quaestio 5 : Utrum veritas perfectius et verius esse habeat in eius essentia, an in eius intelligentia

Quaestio 6 : Utrum contrarium veritati, videlicet falsitas aliqua, sit in Deo

Articulus 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia aliqua

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit potentia aliqua

Quaestio 3 : Utrum in Deo sit una tantum potentia an plures

Quaestio 4 : Utrum in Deo sit potentia activa

Quaestio 5 : Utrum sit una potentia activa in eo an plures

Quaestio 6 : Utrum potentia Dei activa sit infinita

Quaestio 7 : Utrum potentia Dei activa sit differens a substantia eius et etiam ab actu

Quaestio 8 : Utrum dicat quid an ad aliquid

Articulus 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum intellectus sit in Deo

Quaestio 2 : Utrum intellectus sit in eo potentia

Quaestio 3 : Utrum intellectus sit in Deo potentia activa an passiva

Quaestio 4 : Utrum speculativa an practica

Quaestio 5 : Utrum naturalis, an rationalis

Quaestio 6 : Utrum intellectus divinus sit compositus

Quaestio 7 : Utrum intellectus in Deo sit discursivus

Articulus 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit ponere rationem habitus

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit ponere rationes omnium habituum intellectualium

Articulus 38

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum scientia Dei sit universalis an particularis

Quaestio 2 : Utrum sit duplex scilicet essentialis et personalis

Articulus 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat agere

Quaestio 2 : Utrum actio Dei sit ipsius essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquam actionem agat divina essentia

Quaestio 4 : Utrum divina essentia sit ratio agendi omnem divinam actionem

Quaestio 5 : Utrum divina essentia sit per se terminus alicuius divinae actionis

Quaestio 6 : Utrum omnes divinas actiones communicet agant omnes personae

Quaestio 7 : Utrum actiones communes agant personae

Quaestio 8 : Utrum Deo conveniat aliqua actio in ipso manens

Articulus 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligens

Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat seipsum

Quaestio 3 : Utrum semper et uniformiter intelligat Deus seipsum

Quaestio 4 : Utrum perfecte intelligat seipsum, ita quod intelligendo se intelligat alia a se

Quaestio 5 : Utrum uno simplici intuitu intelligat Deus se et alia

Quaestio 6 : Utrum intelligere in Deo sit tantum essentiale, an etiam personale

Quaestio 7 : Utrum ipsi intelligere Dei quod non est nisi essentiale, respondeat in Deo aliquod verbum essentiale

Articulus 41

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 42

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 43

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 44

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 45

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 46

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 47

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 48

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 49

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Articulus 50

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 51

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 52

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 53

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 54

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Articulus 55

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Articulus 56

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 57

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Praeambulum

Articulus 58

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Praeambulum

Articulus 59

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Articulus 60

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 61

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 62

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 63

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 64

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 65

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 66

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 67

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 68

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 69

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 70

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 71

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 72

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 73

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Articulus 74

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Articulus 75

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 2

Utrum in Deo sit compositio ex materia de forma
1

CIrca secundum arguitur quod in deo sit compositio ex materia & forma. Primo sic. quae scunque plura in forma conueniunt, habent formam in materia, vt vult Philosophus in xii. metaphy. Deus & creatura sunt huiusmodi. bonum enim, iustum, verum, ens: & huiusmodi fformae sunt: in quibus deus & creatura conueniunt. ergo &c.

2

⁋ Secundo sic. quod est singulare & indiuiduum habet formam in materia: quia secundum Philosophum indiuiduatio fit per materiam. Deus est huiusmodi, vt habitum est supra. ergo &c.

3

⁋ Contra est, quoniam omne compositum ex materia & forma habet causam esse formae in materia: cum materia est quantum est de se solummodo in potentia: & nihil seipsum du cit de potentia in actum: & ita tale est ens causatum, Deus non est ens causatum secundum praedeterminata. ergo &c.

4

⁋ Si dicamus quod materia non est nisi in corporalibus, secundum quod dicit Auicen. in ii. metaphysi. Non est opus materia nisi corporeitati inquantum est corporeitas: cum vt dictum est in praecedenti quaest. in deo non potest esse corporeitas cum non sit corpus: planum est quod dicendum est in proposito, quod in deo nulla est compositio ex materia & forma. Si autem materiam non demus corporalibus tantum: sed etiam incorporalibus: adhuc dicendum quod propter proprietates quae necessario consequum tur compositum ex materia & forma, Deus nullo modo potest esse compositus ex materia & forma

5

⁋ Ad cuius intellectum sciendum: quod licet compositio ex materia & forma minor sit compositione illa quae est ex partibus quantitatiuis, nec includit eam: quia & materia & forma in composito praecedunt rationem quantitatis: sicut substantia praecedit accidens: ipsa tamen est maior illa quae est ex genere & differentia: & includit eam. Omne enim compositum ex materia & forma compositum est ex genere & differentia. Genus enim sequitur materiam in rebus materialibus. & forte non sequi tur nisi materiam: ita quod non possit esse ratio generis nisi in rebus materialibus, vt infra declarabitur Et sic omne compositum ex materia & forma est species sub genere in praedicamento substantiae: cuius partes tam materia quam forma quantum est de se sunt possibiles esse & non esse. Materia enim vt dicit Auicen. in ii. metaphy. non est per se species existens perfecta in effectu: sed acquiritur ei sua existentia perfecta in specie ex eo quod aduenit in illam id quod est forma: quae etiam per se non habet esse: sed solum per hoc quod est in materia: quorum collectio scilicet materiae & formae in composito, est ipsa species: in qua vtrumque eorum est sicut pars: & ideo vt dicit Auicen. sine dubio habent causam quae facit illa debere esse: quod per consequens est causa esse totius compositi ex eis. Vnde & probat Philosophus per hoc quod primum agens & mouens, quia non potest habere suum esse aliunde, non potest esse compositum ex materia & forma. Quare cum deus est primum ens & primum mouens: non potens habere causam sui esse, vt patet ex supra determinatis: igitur nullo modo potest esse compositus ex materia & for ma. secundum quod processit ratio ad istam partem. Quod etiam ex hoc declaratur, quoniam omne habens formam in ma teria necessario habet esse participatum: quod habet formam quae est sua quiditas & essentia participa tam per determinationem eius in materia, a qua habet suum esse, vt infra clarius exponetur. Deus autem non potest habere esse participatum, neque per aliquid ei adueniens determinatum, vt habitum est supra. Idcirco simpliciter dicendum quod omnino absurdum est ponere & impossibile quod deus sit conpositus ex materia & forma.

6

⁋ Ad primum argumentum in oppositum quod deus & creatura formam conmunem participant &c. Dicendum quod falsum est, Deus enim nullo participat secundum praedeterminata. Veruntamen dicen dum quod duplex est formae comnmunitas, vel per participationem formae eiusdem secundum speciem vel secundum ge nus, vel per analogiam & per comparationem formarum omnino diuersarum inter se. De iis quae conveniunt in forma primo modo, solum habet veritatem dictum Philosophi. Si tamen aliquid veritatis habet in se: de quo alias debet esse sermo. Sic autem non communicant in forma deus & creatura: sed solum se cundo modo vt habitum est supra, & amplius videbitur infra. de quibus non verificatur dictum Phi losophi.

7

⁋ Ad secundum quod non est singulare nisi per materiam &c. Dicendum quod cum singulare & indiuiduum inquantum huiusmodi dicat quandam incommunicabilitatem: aut ergo res habet illam ratione sui esse & naturae: aut non: sed solum ratione modi subsistendi indeterminato supposito, cuiusmodi rationem de se non importat. Primo modo rationem singularis & indiuidui solus deus habet: qui ex eo quod est necesse esse, singularitas quaedam est, vt habitum est supra, & infra habebitur amplius. De eo quid sic est singulare, nullo modo habet veritatem dictum Philosophi. tale enim singulare nihil est nisi per suam essentiam. Vnde & ipsemet in. 4. metaphysy. dicit, quod in separatis a materia vnumquodque ex se habet esse id quod est: hoc est indiuiduum & singulare per essentiam suam. ex quo necesse habuit ponere quod in eis sub eadem specie impossibile esset ponere plura indiuidua. sed non est ita, vt infra patebit. Secundo autem modo rationem indiuidui & singularis habet omnis forma creata quae est essentia & qui- ditas rei subsistentis. cui proprie debetur indiuiduatio: non autem formae quae est altera pars compositi, vt infra dicetur: quia forma ex eo quod est forma siue essentia quaedam, omnino indeterminata est ad rationem communis & singularis, vniuersalis & particularis. Dia enim talia sunt de numero eorum quae accidunt es sentiae creatae vt essentia est: ex eo scilicet quod recipit determinationem in supposito in quo subsistit aut vni uersali aut singulari. Suppositum enim inquantum suppositum subsistit formae: & ratione subsistentiae quam de se importat, habet rationem determinationis formae in se: per quam recipit rationem vniuersalis, si si gnificetur per suppositum indeterminatum cuiusmodi est animal aut homo: vel indiuidui particularis, si si gnificetur per suppositum singulare cuiusmodi est hoc animal, vel hic homo. secundum quod amplius declarabitur inferius. Et de eo quid sic factum est indiuidum. scilicet per determinationem sui in supposito, quia. scilicet forma ipsa & essentia de se indeterminata est, solum habet veritatem dictum Philos. Nec tamen forte de omni forma crea ta. nisi ponamus materiam esse in omnibus creatis tam spiritualibus quam corporalibus. ponendo enim quod non sit materia in incorporalibus: & quod tamen omnis essentia creaturae quantum est de se indeterminata est & indifferens, vt ei accidat ratio indiuidui & particularis per determinationem in supposito definito in se subsistente, & ratio vniuersalis per determinationem in supposito indefinito per intellectum abstracto a suppositis definitis, ponenda est ratio indiuiduationis in creaturis spiritualibus aliter quam per materiam, vt per accidentia hypostatica, vel per actionem efficientis quod facit eam subsistere in determinato supposito: ita quod ratio huiusmodi determinationis in supposito determinato, est sicut, propria causa per se essentialis indiuiduationis in vnoquoque indiuiduo creaturae, & est extra ratio nem essentiae vt est essentia, quae etiam ex se non est nata fieri in esse a quocumque agente nisi singulariter Sed de hoc debet esse sermo in suo loco inferius.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2