Table of Contents
Logica
Praefatio
Dialectica
Pars 1
Articulus 1 : De operatione in communi et praecipue de simplici apprehensione
Articulus 2 : De termino
Articulus 3 : De signo
Articulus 4 : De terminorum divisione
Articulus 5 : De variis terminorum affectionibus
Articulus 6 : De primo modo sciendi, nempe de definitione
Articulus 7 : De divisione
Articulus 8 : De singularibus et universalibus
Articulus 10 : De differentia, proprio et accidente
Articulus 11 : De categoriis
Articulus 12 : De substantia
Articulus 13 : De accidente et quantitate
Articulus 14 : De qualitate
Articulus 15 : De relatione
Articulus 16 : De reliquis praedicamentis
Articulus 17 : De oppositis et modis prioris et posterioris
Pars 2
Articulus 1 : De judicio et enuntiatione vocali
Articulus 2 : De divisionibus enuntiationis
Articulus 3 : De oppositione absolutarum enuntiationum
Articulus 4 : De aequipollentia et conversione propositionum
Articulus 5 : De modalibus propositionibus
Pars 3
Articulus 1 : De discursu et consequentia
Articulus 2 : De speciebus argumentationis, praecipue de syllogismo
Articulus 3 : De materia et forma syllogismi
Articulus 4 : De regulis communibus omnibus figuris
Articulus 5 : De reductione ostensiva syllogismorum
Articulus 6 : De reductione ad impossibilem
Articulus 7 : De inventione medii termini
Articulus 8 : De syllogismo expositorio, modali et conjuncto
Articulus 9 : De locis topicis, et primum de genere et specie
Articulus 10 : De loco definitionis, divisionis et totius
Articulus 11 : De loco subjecti proprii et accidentis
Articulus 12 : De causis et effectibus
Articulus 13 : De notatione, conjugatis, similibus et aliis
Articulus 14 : De syllogismo sophistico
Logica
Tractatus 1
Capitulum 1 : An dentur entia rationis
Capitulum 2 : Quid sit ens rationis
Capitulum 3 : De divisione entis rationis
Capitulum 4 : De alia divisione entis rationis
Capitulum 5 : An entia rationis logica in solis denominationibus, an vero in esse objectivo fictitio consistant
Capitulum 6 : De causa efficiente entis rationis
Capitulum 7 : Per quam operationem intellectus fiat ens rationis
Capitulum 8 : An Deus cognoscat et faciat ens rationis
Tractatus 2
Capitulum 1
Capitulum 2 : An objectum logicae sint voces, an vero res
Capitulum 3 : An conceptus objectivus vel formalis sit objectum logicae materiale
Capitulum 4 : An objectum logicae formale sit ens rationis
Capitulum 5 : An ens rationis sit directivum operationum
Capitulum 6 : Quomodo operationibus veritas aut falsitas convenit
Capitulum 7 : Neque demonstratio, neque modus sciendi, neque syllogismus sunt objectum attributionis logicae
Tractatus 3
Capitulum 1 : De unitate et distinctione in communi
Capitulum 2 : De divisione distinctionis realis et rationis
Capitulum 3 : In quo de distinctione scotistica quaeritur
Capitulum 4 : De distinctione virtuali
Capitulum 5 : In quo distinctio scotistica probatur
Capitulum 6
Capitulum 7 : In quo probatur distinctio virtualis
Capitulum 8 : In quo concluditur distinctio virtualis et scotistica
Capitulum 9 : De praecisionibus objectivis
Tractatus 4
Capitulum 1 : An dentur universalia a parte rei
Capitulum 2 : Utrum natura universalis distinguatur a singularibus
Capitulum 3 : De unitate formali
Capitulum 4 : An sit a parte rei universale formaliter et an sit aptum inesse multis
Capitulum 5 : De abstractione naturae a singularibus
Capitulum 6 : Per quem actum sit universale formaliter
Capitulum 7 : An universalia sunt aeterna, et quomodo universales propositiones aeternae sint veritatis
Capitulum 8 : Utrum divisio universalis in quinque sit adaequata
Capitulum 9 : An universale sit genus ad quinque universalia
Capitulum 10 : An definitio porfiriana generis sit bona et conveniens
Capitulum 11 : Quid nam sit definitum generis
Capitulum 12 : An genus aptum sit praedicari ut pars, an ut totum
Capitulum 13 : Quomodo genus requirat plures species
Capitulum 14 : Quomodo genus praedicetur de speciebus et individuis
Capitulum 15 : De specie
Capitulum 16 : De individuo
Capitulum 17 : An ab omnibus individuis possit abstrahi aliqua ratio omnibus communis
Capitulum 18 : De individuo secundo intentionali et individuo vago
Capitulum 19 : Quid sit differentia et quotuplexf
Capitulum 20 : De proprio
Capitulum 21 : De accidente
Capitulum 22 : De praedicatione universalium
Tractatus 5
Capitulum 1 : De univocis et aequivocis
Capitulum 2 : De analogis
Capitulum 3 : De conditionibus analogicorum
Capitulum 4 : Quae requiruntur ad analogia proportionalitatis
Capitulum 5 : Utrum in analogis detur unus conceptus ab inferioribus praecisus
Capitulum 6 : An ens sit analogum respectu substantiae et accidentis
Capitulum 7 : Quot sunt praedicamenta, quot habeant conditiones et quomodo distinguantur
Tractatus 6
Capitulum 1 : De essentia substantiae
Capitulum 2 : De primis et secundis substantiis
Capitulum 3 : De proprietatibus substantiae
Capitulum 4 : De accidente
Capitulum 5 : De quantitate
Capitulum 6 : De divisione quantitatis
Capitulum 7 : De divisione quantitatis continuae in permanentem et successivam
Capitulum 8 : De essentia et proprietatibus qualitatis
Capitulum 9 : De speciebus qualitatis
Tractatus 7
Capitulum 1 : An et quid et quotuplex sit relatio
Capitulum 2 : De requisitis ad relationem realem praedicamentalem
Capitulum 3 : Utrum dentur relationes reales distinctae ab extremis
Capitulum 4 : In quo argumenta adversarium resolvuntur
Capitulum 5 : An relatio terminetur ad absolutum, an ad relativum terminum
Capitulum 6 : Unde relatio desumit suam speciem
Capitulum 7 : An multiplicatur relatio per multiplicitatem terminorum
Capitulum 8 : De speciebus relationis
Capitulum 9 : De proprietatibus relationis
Capitulum 10 : De accione et passione
Capitulum 11 : De reliquis quatuor praedicamentis
Capitulum 12 : De postpraedicamentis
Tractatus 8
Capitulum 1 : An voces significant immediate conceptus, an vero res
Capitulum 2 : An voces significant res naturaliter, an ex placito
Capitulum 3 : Quid sit secunda operatio, seu judicium
Capitulum 4 : Utrum enunciatio sit una simplex qualitas
Capitulum 5 : De speciebus enunciationis
Capitulum 6 : De veritate et falsitate enunсiationum et utrum possit de vera mutari in falsam enunciationem
Capitulum 7 : Utrum ex propositionibus contradictoriis de futuro contingenti altera sit determinate vera, altera falsa
Tractatus 9
Capitulum 1 : De discursu
Capitulum 2 : Utrum assensus praemissarum necessitat intellectum ad assentiendum conclusioni
Capitulum 3 : De syllogismo
Capitulum 4 : An conclusio semper sequitur debiliorem partem
Capitulum 5 : De praecognitionibus ex praecognitis demonstrationis
Capitulum 6 : Quid sit demonstratio
Capitulum 7 : De divisione demonstrationis
Capitulum 8 : An omnis demonstratio necessario debet constare ex veris praemissis, et an sit necessarium praemissas esse veriores, quam sit conclusio
Capitulum 9 : Quomodo praemissae debeant esse causae conclusionis
Capitulum 10 : Debeantne praemissae esse necessariae
Capitulum 11 : De circulo et regressu inter demonstrationes
Tractatus 10
Capitulum 1 : An datur scientia
Capitulum 2 : Quid sit scientia
Capitulum 3 : De objecto scientiae
Capitulum 4 : Utrum certitudo et evidentia sint de essentia scientiae
Capitulum 5 : Quid sit fides et opinio
Capitulum 6 : Utrum scientia actualis possit esse simul cum opinione et fide de eodem objecto et in eodem intellectu
Capitulum 7 : An possit scientia simul consistere cum errore
Capitulum 8 : An dentur habitus scientiae et in quo consistunt
Capitulum 9 : De divisione habitus
Capitulum 10 : An scientia totalis sit una et simplex qualitas
Capitulum 11 : De scientia subalternante et subalternata
Capitulum 12 : Quid sit scientia speculativa et practica
Capitulum 13 : De unitate et distinctione scientiarum
Capitulum 14 : An logica sit scientia
Capitulum 15 : An logica sit scientia speculativa, an vero practica
Capitulum 16 : An logica sit necessaria ad acquirendas scientias
Capitulum 17 : De divisione logicae in utente et docente
Articulus 10
De differentia, proprio, et accidenteDifferentia est id quo aliquid differt ab aliquo, Sunt autem differentiae aliae aliis maiores, rerum nam quaedam differunt solo numero ut Joannes a Jacobo, Quaedam numero et specie ut equus ab homine quaedam numero specie et genere ut homo a lapide. Sunt et differentiarum quaedam Essentiales quibus res ad invicem differunt essentia ac definitione ac proinde specie. Quaedam accidentales quibus res quandam eiusdem speciei differunt ad invicem accidentibus ut ethyops a sarmata differunt colore mas a faemina femina sexu.
Differentia Principalis et Propriissima quae constituit tertium praedicabile est ea qua species ad invicem differunt discrimine essentiali, eius munus est triplex nam primo dividit genus, secundo constituit Speciem tertio addita Generi definitionem specie implet veluti rationalitas constituit hominem et dividit animal et addita animali efficit definitionem hominis
Eadem differentia inquantum est praedicabilis definitur a PorphirioPorphyrio sic "Est universalis natura quae de pluribus differentibus specie predicari potest in Quale Quid seu in quale Essentiale", debetque hoc modo distingui duplex differentia una Generica, quae constituit naturam Genericam, Altera Specifica quae constituit naturam specificam infimam, Illa praedicatur de pluribus speciebus, ut sensitivum constituit animal, et dicitur de omnibus speciebus animalis, Alia dicitur de solis individuis ut rationale constituit hominem et dicitur de singulis hominibus Definitio PorphiriiPorphyrii spectat ad solam differentiam Genericam adaequate Ergo differentia essentialis in tota sua Latitudine debet definiri: est quae praedicatur de pluribus essentialiter in Quaele.
Quod attinet Proprium. Nomen Proprii duobus praecipue modis sumitur. Primo ut opponitur improprio Sicut homo pictus dicitur improprie, homo vivus autem proprie. Secundo sumitur ut opponitur communi, sic proprium dicitur quod proprie et determinate alicui convenit. Proprium itaque hoc modo sumptum dicitur quatuor modis. Primo quod soli cuidam speciei convenit sed non omni sic esse Delirium convenit homini soli sed non omni. Secundo modo est quod omni quidem convenit sed non soli, sic esse capitatum convenit omni homini sed non soli tertio quod omni soli convenit sed non semper sic canescere quarto quod omni soli et semper esse risibilem. esse flebilem.
Definitur Proprium quatenus est quartum universale id quod aptum est praedicari de multis in Quale accidentaliter et necessario de singulis et cum sua specie reciprocatur sic risible de homine praedicatur primo quidem in quale quia quaerenti qualis est homo recte Respondeo per risibile homo est risibilis secundo de homine praedicatur accidentaliter quia non est eius attributum essentiale ut pote Quod non designet partem essentiae sed potius proprietatem seu potentiam ex essentia hominis promanantem. Tertio singulis convenit necessario quia quemlibet hominem esse risibilem necesse est. Quarto Cum sua specie id est cum homine reciprocatur nam omnis homo est risibilis et omne risibile est homo.
Proprium est duplex in quantum Universale unum Genericum alterum Specificum Genericum est quod reciprocatur cum Genere ut mortale respectu viventis. Specificum reciprocatur cum specie ut risibile cum homine. Agnosci poteris et tertium proprium nempe Transcedentals ut unum verum bonum respectu entis.
Accidens quoque duplicter sumitur. Primo prout distinguitur contra substantiam et hoc dicitur Accidens praedicamentale, sub quo continentur novem praedicamenta Accidentium. Secundo prout dicit quod quod est extra essentiam rei ita, ut etiam si una substantia adsit alteri extra essentiam eius, dicatur eius Accidens. Hoc accidens rursus vel sumitur in tota sua Latitudine et sit complectitur enim proprium vel sumitur distinguendo Accidens proprium et commune et per accidens absolute dictum intelligendo accidens commune distinctum a proprio, et hoc modo nunc Sumitur dum distincte nominantur Proprium et Accidens ac si dicantur accidens Proprium et commune Accidens sic sumptum definitur a PorphirioPorphyrio: "Quod adest et abest praeter subiecti corruptionem id est advenit subiecto ad eoque recedit incorrupto remanente ipso subiecto." Adhuc autem distinguuntur duplex Accidens Separabile. ut sessio et similia et inseparabile ut nigrum Corno, album sygno. Quamvis autem huiusmodi Accidens est Separetur realiter a subiecto, tamen saltem cogitatione seiungitur, quia possumus Corvum intelligere cum albedine sine praeiuditio essentiae Corvi Secus est in proprio nam ne abstractione quidem mentis a subiecto sepa rari potest, fluit nam a forma subiecti.
On this page
