Quaestio 3

¶ Ad Arg. patet. Quaestio. iii. Respectus fundamentales Tum sint in deo ad creaturam. Quod non. quia in quo est respectus illud est relati uum. sed deus: vt dictum est: non est relatiuum l ergo in eo non est aliquis respectus.

¶ Contra. Deus est creatiuus. hoc autem est ad aliquid. non formaliter: ergo fundamentaliter.

¶ hic primo ad euidentiam multorum dictorum su perius et in posterius dicendorum: oportet videre quid est respe ctus fundamentalis. et 2o vtrum sit in deo respectu creature. ad primum dico quod illum voco respectum Quantum fundamentalem. qui est in suo fundamento: non per accidens: sed per se. formalis vel actualis est ille quod inest suo fundamento per accidens. Intelligo autem sic inherere per se: quod inest sibi in 2o modo. ita quod est propria passio sui fundamenti: respectus autem actualis est accidens per accidens.

¶ Exentum. Angelus mouens caelum habet 4or respectus ad caelum. Primus est mouentis ad motum. 2us est producentis ad productum: non autem adcaelum quod est motum: sed ad terminum motus primi. 3u est ex cedentis ad excessum. 4us est mensurantis ad mensuratum scientia enim angeli mensurat motum celi. Isti autem respectus sunt actuales et accidentales. Voco autem istos respectus actuales qui per accidens conueniunt fundamento: huiusmodi autem sunt omnes isti¬

¶ Istis autem 4or formalibus respectibus et accidentalibus correspondent 4or fundamentales qui per se insunt et necessario. Angelus enim comparatur ad caelum vt motiuum ad mobile: existente. enim angelo deus non posset facere quin angelus esset motiuus celi. 2us est productiui ad producibile. 3us est excessiui ad excessibile. 4us est mensuratiui ad mensurabile: et isti aliis prioribus actualibus corrspondent. ita quod primum primo etc.

¶ Sed cont hoc instatur 4r. Primo sic. Relationes originis in deo sunt per se: et tamen sunt relationes formales et actuales: non ergo sunt omnes respectus fundamentales qui insunt per se. 2o sic. Nam similitudo et equalitas et alie relationes communes sunt formales et actuales. et tamen insunt per se personis. 3o sic. Nam dependentia creature ad deum est formalis et actualis. et tamen per se inest creature. 4o sic. Quia relatio compositi ad causas intrinsecas inest per se: et tamen est formalis.

¶ Ad primum dico quod relatio originis nis in diuinis non inest per se: sed per accidens: tamen inesse per accidens otest dupliciter intelligi: vel sicut accidens inest subiecto. et sic non in est relatio in divinis: vel sicut inferius inest superiori: et sic inest per accidens. Si enim paternitas inesset per se essentie. vbicumque esset essentia esset paternitas: et sic esset in filio: quod est impossibile: inest grgopaternitas ad modum quo proprietas indiuindualis inest naturae in creaturis. et non aliter.

¶ Ad 2m dico eodem modo: similitudo n. non inest per se essentie vel attributo: quia tunc esset illa eadem in filio: quod est slentdum. quia in filio est alia. nec inest sicut accidents accidit subiecto: quia tale non est in diuinis: sed alio modo: vel consequentur ad illum.

¶ Ad 3m dico eodem modo quod relatio creature ad deum inest per accidens creature. Ista enim propositione creatura creatur: est in contingenti materia: quia est contingens: et potest non creari: et ideo creatio non inest sibi per se: sed per accidens.

¶ Ad 4m dicuo quod dependentia compositi ad causas intrinsecas actualiter non inest per se composito: accidit enim homin quod causaetur. vnde in potentia ob¬ iectiua: vbi sunt quiditates non est creatio compositi. ea autem quae per se in sunt homin sunt in potentia obiectiua. Dico ergo quod relatio fu ndamentalis inest per se fundamento suo: et est de praedicamento: de quo est suum subiectum vel fundamentum: sicut omnis alia propria passio: sicut risibilitas: ista enim licet habeant quantum ad aliquid modum accidentis: sunt tamen eiusdem praedicamenti cum illis quorum si. ad 2m videndum est vtrum tales respect Quantum sint in deo in ordine ad creaturam. Di cunt aliqui quod non. quia sic referretur realiter ad creaturam: quod est impossibile.

¶ Ego autem dico. quod licet impossibile sit quod deus actuali et formali respectu qui sit in deo formaliter referatur ad creaturam: tamen de fundamentali dico quod deus habet respectum fundamentalem in se respectu creature: et patet quantum ad illos 4o respectus qua positi sunt in angelo respectu celi. Est enim deum productiuus respectu creature: et motiuus: et mensuratium et excessiuus creature. et ista omnia sunt de deo ratione divinita tis demonstrabilia: et per consequens sunt in deo ex nam rei. et sic non est inconueniens quod deus referatur ad creaturam respectu fundamentali.

¶ Sed hic sunt difficultas de isto respectu fundamentali. Prima est. Utrum sit ad se vel ad aliud. Dico quod isti respe ctus fundamentales ex ratione sua formali sunt ad aliud quia non est intelligibile si deus est productinus quin sit alicuius alterius productiuus: non tamen sic sunt formaliter ad aliud quod dicant rem additam super suum fundamentum eo modo sicut relationes actuales et de genere relationis sunt ad aliud.

¶ Sed dico quod talis est propria passio non differens realiter. sed formaliter ab eo cuius est.

¶ Secunda difficultas est. Si inste respectus habet terminum. Dico quod impossibile est intelligere relatione esse quin intelligatur habere terminum. Unde dico quod productiuum habet terminum producibile. Si autem quaras quid est producibile. Dico quod ip sa creatura quae fuit ab eterno producibilis.

¶ 3a difficultas. Utrum productiuitas dependeat a termino. quia dictum est quod respectus causatur a termino. Dico quod illud dictum est verum de respectu formali et actuali: non autem de fundamentali: quia sicut ab eodem procedit subiectum et eius passio: ita ab eodem producitur fundamentum et respectus fundamentalis. et ideo talis respectus non dependet a termino.

¶ Quarta difficultas. si requrit terminum in actu. Dico quod nec in actu nec in potentia: sed tantum requirit quiditatem. Sed quid intelligis per quiditatem: Dico quod quiditatem vt abstrahit ab esse in actu et esse in potentia. Unde ad omne ens non prohibitum terminatur respectus productiuitatis.

¶ Sed est difficultas si deus dicitur creans per tales respectus. Dico quod non: sed creatiuus et creans per respectum actualem qui est in creatura.

¶ Ad arinitum patet.