Quaestio 1

Unc quibus liceat. Circa istam distinctionem 6am que ratio 4o quaestiones.

¶ Prima est. vtrum causa sit nobilior effectu. Et videtur quod sic: quia Aug. super gen. ad lteram dicit. quod omne agens est praestan tius patiente. et accipit agens prol principio producto.

¶ Sed contra. Aug. 5. de trinitate. ostendit quod actus potentiarum causantur a sensibus sed certum est quod potentie sunt spuales. et sic nobiliores sensibus quaestione ponuntur 4or distinctiones de causa et effectu. In ista

¶ Prima est quod quaedam est causa primaria quae plus influit in suum causatum quod causa secundaria. quia intimius secunda ria enim est quecumque actiua accipiens virtutem a causprima. Difficultas. igitur non est a causa prima. simpliciter. enim psa est nobilior.

¶ Secunda distinctio est quod quaedam est causa per se quedam per accidens. sicut edificator edificat. ista. est per se. Musicus edificat ista est per accidens.

¶ Tertia distinctio. quia quedam est causa per quam. quaedam est causa siue qua non. De causa per quam que directe agit ad effectum est difficultas. de causa sine qua non nihil ad praesens.

¶ Quarta disto. de causa vniuoca et equoca. De causa vniuoca non est quaestio. quia eque nobiles sunt causa et effectus. sed de causa equoca.

¶ Ponuntur enim alie distinctiones quia prime non eumant difficultatem.

¶ Quedam enim est causa vniuersalis. quaedam particularis: et de vtraque causa est difficultas.

¶ Item causarum quaedam est praencipalis. quidam minus praencipalis.

¶ hec est quaestio de priencipali: vt distinguitur contra causam instralem.

¶ Puntus igitur quaestionis est si causa praencipalis et totalis est nobilior suo effectu.

¶ Dico quod sic probo quadriAd questionem plici fudamento.

¶ Pri est naturale. Ex perfectione enim effectuum tenditur in perfectionem cause: est ergo processus iste naturalis in intellectu et causa prima: quod autem ex perfectione effectuum arguatur maior per fectio causae habetur Sapientie. 13o. A magnitudine crea turarum poterit earum creator cognosci.

¶ Item in nouontestamento. Opera que ego facio illa testimonium perhibent de me. sed nullum esset testimonium. si opera essent perfectiora principio.

¶ Item Aug. et alii scti ex perfectione effectuum arguunt maiorem perfectionem in causa.

¶ Secundo patet ex deductione philosophorum: quia ex hoc processerunt ad proban dam perfectionem divinam. aliter non appareret via quin musca producere posset celum: et omnia que in mundo sunt.

¶ Tertium fundamentum est ex continentia virtuali: quia minor quantitas non potest continere maiorem. sed omnes effectus continentur virtualiter in causa: et loquor de virtutis quanti tate. ergo impossibile est quod quantitas effectus sit maior.

¶ Con firmatur. quia tunc virtus anime excederet seipsam: quia continet effectum equalem sibi et adhuc vltra.

¶ Tertio. quia nulla passio excedit suum subiectum: nec contra. sed virtus est causa effectiua passionis. ergo non excedit eius naturam Maior patet. quia esse causatiuum est in secundo modo et non in primo. quia est ad aliud.

¶ Contra. quia illud est nobilius quod conuenit alicui secundum rationem quiditatiuam: quam quod conuenit sibi non secundum rationem quiditatiuam. sed causatiuum ideo non ponitur in diffinitione solis: nec sol est sol quia causa tiuus. sed magis econterso.

¶ Quarto. quia causa habens terminum adequatum stante illo termino plus potest. sed virtus causatiua habet terminum adequatum in eo quod est equaliperfectionis. ergo etc.

¶ Sed instatur 4r.

¶ Primo. quia omnes excludunt causam vniuocam: et tamen videmus quod aqua calida causat maiorem calorem in cupro quam sit in seipsa.

¶ Se cundo. quia calor natura lis hominis videtur esse alterius rationis quam extrinsecus per accidens perueniens vt febrilis et huiusmodi: et ita calor naturalis causat maiorem calorem.

¶ Tertio in corruptione. quia aqua corrumpit ignem. et per consequens virtus eius preualet.

¶ Quarto quia ignis generat siccitatem ma iorem: quam sit sua siccitas in carbone: quia est siccitas terrestris que maxima est.

¶ Responideo ad primum: non habeo pro inconuenienti: quod causa vniuoca producat effectum nobiliorem se non in ratione quiditatiua: sed in gradibus indiuidualibus qui continentur virtualiter in ratione quiditatiua: et ideo potentes in ratione ista possunt in omnes gradus quos continet.

¶ Ad aliud. dico quod calores isti suneiusdem rationis: sed differunt secundum intensum et remissum. vel si non eiusdem rationis. virtus vegetatiua est concausa.

¶ Ad aliud. dico quod quando aqua corrumpit ignem nihi generatur perfectius se: sed aliquis vapor mixtus. quem non causat aqua. per se totaliter: sed cum corpore terrestri¬

¶ Contra. quia aqua semper vicit.

¶ Resondeo quod istud est ex hoc quia inducit formam incompossibilem illi. non quod illa sit postiua quam corrumpit vt supradictum est.

¶ Ad aliud dico quod ficcitas ignis non generat siccitatem carbonis: sed forma ignis generat formam carbonis. et omnes eius passio nes consequentes.

¶ Sed hic est dubium. de fulgore in aere.

¶ D quod sit a corporibus supercelestibus in aere que sunt suprima vel superiora.

¶ Secundum dubium est de anima vegetatiua quae causatur a celo in plantis. propter hoc dixerunt hic philosophi Corpora celestia esse animata: quia nobilius est corpus animatum.

¶ Alii recurrerunt ad intelligentiam motricem.

¶ Sed de anima sensitiua est maius dubium. et de anima intellectiua difficulta cillimum. quia homo generat hominem. et tamen anima est nobilior ho mine. ergo oportet dicere quod anima intellectiua habet virtutem prodictiuam hominis. quod alius negat: vel oportet quod recurratur ad primum

¶ Sed occurrit dubium. si de aliis generibus causarum est idem

¶ De causa finali patet. vbi superior non potest esse propter inferiorem.

¶ Sed de meam non videtur: nec de forma. Ideo concludit scotus quod de composito ex maam et forma quod est productum quod est perfectius causis intrinsecis.