Quaestio 7

Septimo quaero circa distinctionem primam secundi utrum deus possit creare finitam caritatem aliquam qua non possit creare maiorem vel aliquam aliam ita magnam secundum extensionem quod non possit maiorem illa producere et sic de similibus quod sic videtur per philosophum 2o de anima ubi dicit quod omnium natura constantium determinata est ratio magnitudinis et augmenti Item per commentatorem 3o physicorum commento 60 ubi est processus ad formam quantum contigit esse in potentia tantum contigit esse in actu sed in augmento caritatis vel magnitudinis est processus ad perfectionem et formam igitur contingint dare in actu ibi maximum possibile

¶ Sed contra per philosophum 2o de anima si apponerentur combustibilia ignis potest crescere in infinitum potest et caritas et sic de similibus igitur etc

¶ Praeterea aliter non videretur deus iuste et sufficienter posse punire quemlibet delinquentem probatio consequentiae quia accipiamus unum qui circa principium mundi dampnatus est aeternaliter pro culpa mortali qua meruit secundum dei legem communem puniri maxima ista pena sibi possibili et alium qui post mille annos a principio dampnationis primi pro culpa per omnia aequali incurrit poenam dampnationis aeternae et sic de aliis gradatim quaero igitur aut 2us habebit poenam intensiorem primo vel pro semper vel pro alia finita datione et 3us 2o et sic procedendo quantum libuerit et habetur intentum quod non erit dare poenam maximam possibilem secundum intentionem vel non et tunc non iuste punietur secundus nec aliquis posterior nam ex quo per omnia aequaliter de liquido quo ad gravitatem culpae igitur debet aeque graviter puniri saltem secundum aequivalentiam sed hoc non esset si praecise poena aequalis secundum intentionem infligeretur sibi sicut primo quia primus tunc per mille annos percasset poenam et iste posterior non et tamen ex nunc praeter illos mille annos aequaliter torquebuntur hoc dato igitur

¶ In ista quaestione primo ponendae sunt conclusiones aliquae deinde movebuntur dubia aliqua ipsas inpungnatia et solventur

¶ de primo articulo dico primo hanc conclusionem quod etiam dato quod esset dare maximam caritatem creabilem vel aliquam ad hoc alicui caritati assignabili aliquae assignabili posset in infinitum fieri additio ita quod cum priori in quodam ordine sumptibilium esset dare maiorem possibilem per huius additionem etiam in infinitum procedendo haec patet quia divisa una tali forma vel quanto potest reliqua pars dividi in infinitum immedietates et medietates medietatum et sic deinceps et altera semper medietas addi integro residua alterius dividenda etc et hanc conclusionem ponit philosophus plane 3o physicorum

¶ 2o dico quod okam libro 1 distinctione 17 quaestione 8 quod in augmentatione extensiva quae esset per additionem alterius eiusdem rationis prioribus semper requisitis utpote aquae ad aquam et per consequens humiditatis ad humiditatem et frigiditatis ad firgiditatem et sic de aliis quocumque dato potest fieri maius et hoc tam secundum partes eiusdem proportionis faciendo additionem modo quo tangit praecedens conclusio quam secundum partes eiusdem quantitatis hanc probat okam et stat ratio in 3bus propositionibus quas ponit in principio 2i articuli consequenter probando eas quae et apud me snt vere et evidentes vel evidenter probabiles et duas quidam primas sufficienter probat quarum prima est haec in sententia quod deus non potest tot individua creare in eadem s?e quin possit plura causare 2a quod quocumque individuo posito in specie in qua possunt esse plura potest deus aliud individuum eiusdem rationis creare illo non destructo 3a est quod quaecumque eiusdem rationis sunt aequaliter unibilia sicut alia illius speciei si tamen alia

¶ Sed in probatione 3ae secum non teneo propter instantias mihi nostras de multis habitibus effectuum ad causas sed econtra de habitibus causarum ad effectus non credo esset instantiam quin si istae causae intrinsece vel extrinsece possent causare talem effectum quin quaelibet similes possent similem non dico eundem nec dico quod aequalem sed similem sit autem est in proposito quia esse unibilia adinvicem est posse intrinsece causare effectum resultatem ex eorum unione ex hoc sequitur ista 3a proposito okam quod quaecumque sunt eiusdem rationis sunt aequaliter unibilia vel aequaliter non unibilia ista scilicet quod si haec duo sunt unibilia quaelibet alia duo sunt unibilia et haec non nec alium alia duo eiusdem speciei existentia iam et non unica sit enim intelligatur pro quibusdam cavillationibus fieri possibilibus

¶ uli vel aliter fiat ratio in singulari et tantumdem ad propositum valebit et erit liberior ad in pactionem posse uniri alteri suae speciei ad causationem provenientis alicuius suae speciei convenit hoc individuo igitur cuilibet eiusdem speciei simile poterit convenire scilicet uniri alteri suae speciei ad constitutionem cuiusdam totius similiter absurdum prima facie apparet quin aqua facta finita quantumcumque magna aqua sibi immeditate secundum situm contiguate concurreret ad unitatem resultantis eodem modo argui potest de augmentatione gratiae intensiva

¶ 2o ad idem probabiliter arguit magister geraldus odonis libro 3o distinctione 4 quaestione prima ubi probat hanc conclusionem primo sic quocumque quanto cuius speciem non variat ad deo quantitatis et extra quod potest esse aliquid eiusdem rationis potest esse maius quantum in eadem specie sed quaelibet gratia possibilis est huius quantum igitur etc

¶ ad evidentiam maioris notandum quod tripliciter posset contingere quod aliquo dato non posset deus causare maius in speciei illius dati primo si illud et indivisibile et hoc excluditur per hoc quod dicitur in maiore omne quantum 2o quod variatio quantitatis variet speciem ideo non potest deus unum trinarium facere maiorem alio quia omnis unitas addita variaret speciem numeri et eodem modo haec est causa quare deus non potest facere unum bicu?tum maius alio sed hoc etiam excluditur in maiore 3o ex eo quod in tota speciei non posset esse nisi unicum individuum sicut si tempus sic infinitum a parte ante et post 2m philosophum in cuius speciei non sunt simul compossibilia plura individua deus non potest facere aliud tempus maius pro eo quod non potest esse aliud individuum in speciei temporis praeter illud et partes suas isto tempore quod nunc est supposito haec est ratio quare repungnantia et contradictio est quod sic aliquod individuum maius et perfectius deo hoc excluditur etiam per istam particulam maioris extra quod potest esse aliquod individuum eiusdem rationis ubicumque igitur nulum istorum inpedit ibi quolibet dato potest a deo fieri maius sed in proposito nichil istorum inpedit gratia enim est quod quodam quantum nec eius variatio secundum maius et minus variat speciem et similiter extra quantamcumque datam potest dari aliud individuum puta extra individuum gratiae in anima christi aliud individuum in anima pauli

¶ Et hoc confirmatur licet philosophus negaret possibilitatem aliorum mundorum vel maioris mundi catholici cum non nota magis videtur quar enon possit quacumque gratia maiorem facere quam quare non possit quantocumque corpore maius facere hoc autem potest unde augustinus epistola 4 ad nebridium si minimum in corporibus esse non finitur cur non et nec maximum

Item 2o sic quocumque quanto eiusdem rationis in toto et partibus potest deus facere maius qui si totum est eiusdem rationis cum partibus suis et aliae partes eiusdem rationis possit inveniri et iste poterunt proribus addi et fiet maius sed gratia est eiusdem rationis in toto et partibus quantumcumque magna detur quicumque enim gradus eiusdem rationis additus perficit speciem sicut dicit et philosophus de delectione quod quemcumque particula addita perficit eam igitur etc

¶ 3o sic si quod minus videtur in esse in est et illud quod magis videtur sed minus videtur quod quacumque figatur data possit dari maior quam de gratia et tamen hoc est verum igitur et de gratia prima pars minoris quod minus videatur hoc de figura patet quia quaelibet finita de ratione sua includit finitatem et terminum ut patet de trangulo intus diffinitione ponitur quod sic figatur 3us lineis contenta ecce quod terminatio et finitas cadit in eius diffinitione

¶ 2a pars patet scilicet quod omni figura data possibile sic dare maiorem quia cuiuscumque tranguli quovis latere potest dari maius latus illo triangulo possibile est dare triangulum maiorem sed quocumque latere cuiuscumque trianguli dati possibile est dare latus longius sive maius quod patet ex demonstratione qua probatur 3lum angulum habere 3 angulos aequales duobus hoc enim probatur per hoc quod angulus extrinsecus valet duos intrinsecos et hoc supponit latus unum in longius produci posse igitur etc haec ille

¶ praeterea quod maxime videtur moverea ad contrarium videtur esse quod tunc sequeretur ut multis videtur quod deus posset causare caritatem infinitam vel aquam infinitam ut patet per argumenta scoti et aliorum argumentum et tenentium contrarium sed hoc movere non debet sicut bene arguit okam ubi supra inprobando scotum et gadefridum quare Et etiam aliter probo hoc quia per eadem eorum media tunc sequeretur quod deus posset facere multitudinem infinitam quod constat includere contradictionem et consequentia patet tibi et cuilibet advertenti igitur

¶ 3a conclusio sic de augmentatione extensiva secundum unam dimensionem cum dimensione secundum aliam dimensionem sine appositione extrinsecorum totaliter sed praecise ex transpositione partium scilicet quod de quanto quantumcumque parvo posset fieri tunica vel pallium circumdatum caeli utpote de folio vel gutta aquae per divisionem secundum unam divisionem et appositionem secundum aliam partibus omnibus a corrumptionibus conservatis haec patet sufficienter ex quaestionibus de divisibilitate et compositione continui ex partibus infinitis quas alias diligentissime protractam

¶ 4o dico cum okam quod in augmentatione quae est per solam rarefactionem probabile est licet non sic plene evidens quod non potest procedere secundum omnem divisionem in infinitum secundum duplum et quadruplum et sic procedendo ad maius secundum partes eiusdem proportionis vel maioris licet idem corpus possit miraculose simul esse non in toto locis aequalibus sibi quin in pluribus per suadeo hanc sicut okam ubi prius aliter deus posset aerem quantitatis unius ulne? rarefacere ad quantitatem mille mundorum immo non tot quin plurium sine fine firalf tamen tenet contrarium de materia prima quantumcumque parva nec potest esse plena evidentia pro una parte vel pro alia ideo sub dubio hoc relinquo licet mihi verisimilius sic naturam rei hoc non permittere quamvis claram causam nesciam assignare

¶ 5o apparet mihi similiter cum okam ubi supra et multis aliis doctoribus quod omnis forma augmentabilis secundum intentionem in infinitum potest intensive crescere modo superius exposito et concesso in 2a quaestione huius distinctione de modo augmenti formarum hoc est non est dare ita intensa quin possit a deo fieri duplo intensior et 4lo et sic in infinitum haec munda est sicut 2a

¶ Item hanc conclusionem aliter probavi supra quaestione 5lo articulo 7 respondendo ad argumenta skeleton ultimo loco posita contra me per modum reductionum et hoc per 3am media quare ea ibi

¶ 6o dico quod licet sic absolute qualibet tali forma possit dari duplo intensior non tamen quodlibet subiectum receptum talis formae est naturaliter capax duple et 4le etc

¶ ad intellectum 5 quaestione huius secundi ibi expositum et hic statim replicandum hoc patuit supra quaestione 5 huius distinctione et prima quaestione primi sicut enim vas corporale et circumscriptivum potest repleri ita quod non potest plus capere naturaliter etc ita est de subiecto capaci formae secundum intensionem verumptamen forte sicut non est negandum quin hoc vasae repleto hic unio possit deus tantum inponere simul de unio et iterum et iterum quotiens voluit ita non apparet quin ultra formam tantam quanta naturalis capacitas subiecti repleretur posset deus in eo subiective ponere aliam et aliam et sic quotiens sibi libuerit actum tamen naturale sicut non potest simul ponere duo corpora in eodem loco adaequato ita est da r t e formam ita intensam in subiecto quolibet vel magis loquendo in quolibet tantam quod actum naturale non posset in subiecto illo causare intensiorem

¶ Sed contra praedicta potest argui multipliciter primo per modum dubiorum per argumenta scoti libro 3o suo distinctione 13 quaestione 1 et ponuntur in okam in principio responsionis ad quaestione 8 distinctione 17 primi libri primo sic accepta alia gratia determinata puta a quaero ascendendo aut erit status ad aliquam suppremam et habetur propositum aut non sed poterit procedi in infinitum et tunc sequitur quod quanto aliqua magis extendit a tanto est perfectior et per consequens alium alia quae in infinitum excedit est in infinitum perfectior et ista erit in se intensive infinita et cum ipsa ab intellectu divino videatur sicut unum creabile poterit tunc una creatione creari

¶ 2o sic et accipitur ab aristotele 3 physicorum c d infinito quantum convenit esse in potentia tantum convenit esse in actu et ideo necesse fuit in forma quaecumque perfecta ponere terminum maximum possibilem

¶ 3o quantamcumque realitatem potest deus dare tantam potest creare ponatur igitur in esse quod tantam creet quantam potest creare igitur non potest manifestare

¶ ad ista respondet okam quod non concludunt quia aequaliter probant quod deus potest facere tot individua alicuius speciei quod non potest facere plura

¶ ad primum igitur concedetur quod ultra a potest procedi in infinitum et cum dicitur quod quanto alia caritas excedit a tanto erit perfectior conceditur sed non sequitur igitur quae in infinitum excedit est in infinitum perfectior quia inplicatur quod aliqua caritas in infinitum excedat a quod est manifeste falsum quia quaecumque accipiatur illa est finita etc

¶ Si dices quod videt quodlibet factibile igitur si omni caritate data potest fieri maior in infinitum videt hoc et per consequens videt caritatem infinitam Responsio quod deus videt quodlibet factibile et videt hoc est actualiter cognoscit quod in infinitum potest fieri maior caritas sumendo ly infinitum id est quod non est dare aliquam caritatem quin ea possit fieri maior sed ex hoc non sequitur quod videt aliquam in infinitum maiorem quia nulla talis est factibilis nec per consequens visibilis a deo etc

¶ ad rationem aliam quae sumitur a philosopho dicitur quod philosophus negaret talem processum et poneret terminum in omni tali processu qui non causatur ex infinitate partium alicuius unius totius et ideo nec auctoritas sua nec commentatoris est in hac parte recipienda

¶ ad 3m dicit quod propositio talis de possibili in sensu divisionis vel etiam aequivalens sensui divisionis non debet poni in esse sed tantum in sensu composito unde haec est vera videns potest esset caecus et cum haec est inpossibilis videns est caecus verumptamen si praedicta propositio ponatur in esse debet sic poni quantam deus creat tantam dat tunc nihil est ad propositum

¶ Sed contra solutiones okam quas et econverso teneo potest argui per philosophum 3 physicorum circa particulam 60 ubi consequens qualiter diversimode procedit in infinitum ad deo et divino dicit parum ante illud casum accidit aut contrarium quia additio sic procedit in infinitum quod tum non est dare omni magnitudine aliquam magnitudinem maiorem excellentem in quantitate sed in diminuatione et divisione proceditur sic in infinitum quia omni quantitate quantumcumque parva est dare minorem quod autem non sic procedatur in infinitum in additione in permanentibus quae non tantum habent esse in fieri sicut dies et ag?o ita quod non est omni magnitudine dare maiorem nec etiam est possibile quod omn magnitudine fiat maior secundum 2lum et 2lum etc probat philosophus quia tunc esset vel esse posset aliquod corpus actu infinitum sicut dixerunt philologi quod extra corpus mundi est aliquod corpus puta aer vel simile actu sed consequens est inpossibile secundum philosophum igitur antecedens consequentiam supponit nec probat philosophus dicens is non est possibile infinitum corpus sensibile esse in actu quod neque potentia utique erit secundum appositum sed aut sicut dictum est econtrario dividi id est cum non sit possibile esse aliquod corpus actu infinitum manifestum est quod neque omni magnitudine est aliqua maior neque possibile est omni magnitudine esse maiorem supp in duplo vel quadruplo et deinceps sed econtrario divisioni ut patet tri? modus quo in infinitum crescat magnitudo absque excessu unius pedis et hoc vult commentator commento 60 in ratio stat in hoc quod ista est consequentia philosophi

¶ Respondet okam et probabiliter in reportatione super 3m quod ista consequentia non est formalis et evidens omni magnitudine potest esse maior magnitudo igitur alia potest esse magnitudo infinita quod autem consequentia talis non valeat pater secundum eum quia quantumcumque omni magnitudine data posset fieri maior magnitudo et maior ex quibus tamen ille processus non poterit terminari quin semper acceptum poterit esse finitum immo nisi unica additione adderetur infinitum semper acceptum de necessitate erit finitum quaero enim utrum processus iste finietur vel non si finietur erog non vadit in infinitum et per consequens vel aliquando erit additio unius infiniti vel totum erit finitum si non stabiliter sed ibitur in infinitum in addendo finitum aequale vel maius igitur quocumuque huius addito semper totum acceptum erit finitum et per consequens si numquam processus finietur numquam pervenitur ad infinitum et ita quamvis sine fine fieret vel fieri posset additio numquam cum ex hoc haberetur infinitum in actu sicut numquam iste processus finietur

¶ ad philosophum igitur respondet quod philosophus intendit istam consequentiam omni magnitudine finita est maior magnitudo igitur alia est magnitudo infinita similiter intendit istam consequentiam haec est possibilis omni magnitudine finita est magnitudo alia maior igitur haec est possibilis aliqua magnitudo est infinita ita scilicet quod dictum philosophi sumatur in sensu compositionis et utraque istarum consequentiarum est necessaria secundum eum et bene credo quod gratia materiae licet non gratia formae concludat infinitam non vere sed per aequivalentiam prima consequentia patet quia si haec sic vera omni magnitudine finita est magnitudo maior accipio tamen totam magnitudinem aggregatam vel compositam ex omnibus magnitudinibus existentibus per modum circuli vel qualitercumque continuatorum vel contiguatorum quod aggregatum vocetur a et quaero de a aut est finitum vel infinitum si infinitum habetur propositum si finitum et a est total magnitudo igitur non est ea alia maior magnitudo et per consequens non omni magnitudine est alia magnitudo maior igitur ex opposito si omni magnitudine finita est magnitudo maior igitur alia magnitudo est infinita et haec erat consequentia probanda igitur 2a etiam consequentia est bona per illam regulam si antecedens alicuius consequentiae est possibile et consequens est possibile et hoc ut addit okam sufficit ad intentionem philosophi quia non intendit plus dicere nisi quod quamvis haec sit vera omni magnitudine est minor magnitudo et tamen tantum quod omni magnitudine potest esse minor magnitudo licet etiam quod ista est de facto quia aliter de facto esset aliqua magnitudo quae non haberet partem quod est inpossibile non tamen est haec vera omni magnitudine est magnitudo maior nec unquam potest esse vera nec sequitur formaliter omni magnitudine potest esse maior magnitudo igitur haec est possibilis omni magnitudine finita est maior magnitudo sicut non sequitur omne falsum contingens potest esse verum igitur haec est possibilis omne falsum contingens est verum haec iste

¶ Tamen leviter responderet sibi protervus aliquis cum accipit magnitudinem agregatam ex omnibus magnitudinibus existentibus quod in illo sunt omnes etc et iterum quod non probat aliquam esse infinitam ex antecedente dato sed esse infinitas multiplice nec quod etiam probat aggregatum aliquod esse infinitum inchoatum ab alia finita magnitudine quia diceret omne acceptum vel acceptibile esse finitum

¶ Aliter tamen dicitur vel dici potest quod secundum philosophum bene sequitur omni magnitudine finita potest esse maior igitur omni finita est maior Et tunc si haec inferri possit aliquam esset infinitam quod non credo de forma igitur aliqua est infinita quia apud eum prima causa causat naturaliter et necessario quidquid causare potest et quantum etiam et ideo si qualibet finita potest causare maiorem causat de causa alia a deo constat quod non omni finita potest causare maiorem finitam quia nulla talis potest causare quantum aequale celo quia nec habet unde et non potest agere nisi de potentia alicuius subiecti et haec responsio vadit etiam ad sensum divisum et quod de forma non teneant istae consequentiae patent in simili quia omni finita magnitudine cognoscit deus vel ymaginatur maiorem et tamen nullam ymaginatur vel apprehendit infinitam quia tunc talem posset producere

¶ Contra secundum philosophus 2o metaphysicae concedit ymaginari li?am infinitam esse id est non habere termini et hoc est verum Et circa hoc adde si vis quod etiam similis consequentia non valet de minori vel de numero vel de multitudibus finitis vel quod etiam non sequitur omni imaginatione finita potest esse maior finita igitur alia finita potest esse infinita et sic de similibus immo quod plus est non sequitur gratia formae omni magnitudine finita est alia finita maior igitur alia est infinita finita maior quia consequens includit contradictoria secundum ymaginationem et antecedens non licet secundum veritatem exemplum de facto omni multitudine finita partium in existentium toti totaliter ab invicem distinctarum est multitudo finita maior et tamen non sequitur igitur aliqua est infinita finita multitudo

¶ ad philosophum igitur dico quod supposuit quod nullus poneret quod omni finita magnitudine posset esse maior nisi qui poneret esse vel esse posse infinitam et contra talem bene arguit quia inprobat 2m quo inprobato inprobatur et primum secundum talem

¶ contra secundum omni magnitudine posset esse magnitudo maior et processus in infinitum in addendo secundum 2lum et 4lum etc falsum esse quod dicit philosophus 3o physicorum capitulo penultimo circa partem 69 ubi dicit quodlibet divisibile sic magnitudo quaelibet in infinitum et ideo infinitae sint possibiles divisiones sue decisiones magnitudinis potentia quidam inquit in actu vero non et ideo numeris sicut potest crescere licet non sic actu infinitus quia eius crementum in infinitum possibile non est separabile a decisione continui neque manet huius infinitas sed sic semper sint tempus et numeris temporis tamen in magnitudinibus ad maius non est ire in infinitum quantum enim convenit potentia esset et actu convenit tantum esse quare quoniam finita est nulla magnitudo sensibilis non convenit omnis excellentia esse magnitudinis determinate esset enim utique aliquid maius celo

¶ ad illud dicerem sicut prius quod haec fuit via philosophi tenentis quod omnis causa productam magnitudinis mere naturalis cuius etiam posuit esse deum non posse prodcere nisi de materia materia autem apud eum non est nova generaliter loquendo de prima ista autem antiqua quam posuit potest tantumdem extendi apud eum quod non ultra et ideo apud eum non potest esse alia magnitudo maior celo et contentis infra ipsum simul et ideo apud eum ad litteram magnitudo maxima possibilis erat factibilis vel iam existens in entibus

¶ aliter tamen respondet okam quod philosophus loquitur de additione possibili fieri per subtractionem ab alio iam existente ut addatur alteri et constat satis quod de tali veritatem haberet dictum philosophi nam si esset talis additio magnitudinis in infinitum secundum partes eiusdem quantitatis vel maioris sumptibilis a corpore aliquo existente necessario esset vel esse posset magnitudo infinita quia necessario sequeretur quod in illo a quo debent auferri omnia illa addenda essent infinita aequalia ad invicem vel quorum quodlibet esse aequale huic singulari demonstrato significando aliquod vel maius ex totaliter abinvicem distincta et per consequens magnitudo ista omnia contingens esset actu infinita et quia quaelibet magnitudo posset intelligi addi unica additione ad aliam si detur in actu ideo oportet ut omnes istae possibilitates quibus adduntur diversae partes sint unius possibilis addi in actu sed secus est de numero nam inpossibilis est quod fiat una divisio quin alia divisio remaneat in potentia nam eo ipso quod haec li?a dividitur restabit alia pars eiusdem li?e dividenda non sic autem est in additione nam non eo ipso quod haec pars additur oportet quod alia pars sit addenda sed posset totum simul addi et quaelibet eius pars non autem omnes additiones numeri sunt partes numerales unius numeri quae possent simul addi immo post additionem unius numeri provenientis ex divisione continui crescat semper possibilitas ut addatur alius per ulteriorem divisionem partium continui quae numquam possunt omnes simul dividi Et ista est expositio commentatoris commento 69 sicut patet nam quotiens quaero hoc est verum in quacumque etiam quantitate ponatur magnitudo in ista quantitate potest poni magnitudo in actu maxima et tamen non est sic de numero dicit quod additio cuiuslibet partis genite id est addite est possibilitas alia a possibilitate alterius et non sunt omnes partes unius possibilitatis demonstratae hic est non sunt partes unius quae posset unica additione addi numero sicut nec omnes divisiones continui sunt partes unius quod simul posset dividi secundum omnia digibilia in eo sed omnes adere unum post aliud aliter autem est in additione magnitudinis et ideo subdit in additione autem eius s?p magnitudinis cuius partis possibilitas est pars unius possibilitatis demonstratae id est pars totius quod secundum se totum posset simul addi et ideo subdit et additio quae est de magnitudine demonstrata est de genere istius additionis et causa in hoc est quia potentiae quae sunt in additione cuiuslibet partis partium mensurae sunt partes unius potentiae et non est ista in numero quoniam mensura est una et continua et numerus non id est omnes partes addendae sunt partes unius magnitudinis continue quae posset ita simul addit sint pars sua et non est ita de numero etc

¶ aliter potest leviter dici de philosopho nec repungnat iam dictis quia praeponendo li quantum et sumendo ipsum syncategorematice in parte subiecti ita quod tantumdem sic dictum actum quantum contingit esse in potentia tantum contingit esse in actu id est quantacumque magnitudo est possibilis tanta potest esse actu propositio est verissima in sensu diviso etiam dato quod sic possibile procedere in infinitum secundum duplum et quadruplum et sic in infinitum quia non significat nisi quod in quacumque quantitate est alia magnitudo possibilis de facto quod verum esset etiam tunc sicut etiam unius est ad eundem modum loquendi quantum numerum convenit esse in potentia tantum convenit esse in actu sed sicud non econtra unde nec dicitur vere quod tantum numerum convenit esse in actu quantum convenit esse in potentia hoc enim notat quod tantus numerus fieri posset in actu quod maior eo modo posset esse quod falsum est et ideo inpossibile est quod tantus numerus sic in actu quantus potest esse praeponendo illud sincategorema quantus ita est ex alia parte quia haec est falsa causa tam magnitudinem convenit esse in actu quantam convenit esse in potentia quia hoc significat quod tanta potest esse actu quod maior non esset possibilis ideo dictum philosophi verum est nec in aliquo est econtra augmentum magnitudinis vel formae in infinitum sumptum ad veritatem vocis verumptamen secundum veritatem licet philosophus exprimat primam tamen per antecedentia et consequentia patet quia intendit etiam dicere conversam sicut patet satis ex verbis auctoritatis superius allegatae et hoc deviat a verbo theologiae quo tenetur ultra omne magnitudinem factam vel factibilem deum posse facere magnitudinem maiorem

¶ dices secundum iam dicta deus non posset facere tantam magnitudine quantam potest facere

¶ Item si deus quantam potest facere tantam potest facere ponatur in esse Respondet ockam ad 2m illorum quod non debet poni in esse talis de possibili nisi ad sensum compositum et divisum non divisum vel sic ponatur in esse tantam facit quantam facit non sic autem causatam facit quantam potest facere sicut ymaginatur argumentum 2m scoti

¶ Dico tamen quod in exadvertentia communicat terminos unde eodem ordine sumptis illis terminis tantum et quantum potest poni sic in esse quantam facit tantam potest facere nec sequitur aliquid mali sicut quando permutantur c? illi

¶ ad primum autem dicendum quod verum est de virtute vocis loquendo sicut et illud quod idem significant deus non potest tantam facere magnitudinem quin possit facere maiorem sicut nec potest facere tantam multitudinem finitam animarum quantam potest facere haec enim de virtute sermonis sumpta significat quod posset facere tantam multitudinem finitarum animarum quod non posset facere maiorem et hanc constat falsam esse

¶ 2m dubium contra eandem 5 conclusionem est an deus possit facere maximam gratiam possibile et videtur quod sic quia potest facere infinitam gratiam quia tantam potest facere quantam comprehendit vel cognoscit sed infinita apprehendit et intuetur igitur infinita potest facere sed si faceret infinita non posset facere maiorem quia nec alia maior esset possibilis igitur deus posset facere maximam gratiam factibilem

¶ Quod autem cognoscat gratiam infinitam probari potest ut videtur per hoc quod iste qui omnem possibilem apprehendit distincte et in quantacumque quantitate possibilem nec potest maiorem apprehendere quam actualiter apprehendit cum omni finita apprehensa apprehendat maiorem videtur apprehendere infinitam possibilem et si hoc igitur poterit infinitam producere immo etiam poterit producere infinita quia non erit ei inpossibile omne verbum immo si negetur consequentia fiat tota deductio de quantitate factibilis gratiae et redibit plenarie argumentum

¶ Contra talis maxima possibilis non est gratia finita nec infinita

¶ Responsio quod non quia non est aliqua maxima possibilis ergo non potest facere maximam possibilem consequentia nota est antecedens probo quia nulla finita gratia possibilis est aut potest esse maxima possibilis quia ultra omnem finitem potest maiorem ex qua conclusione et eius probationibus nec infinito alia eset maxima factibilis quia nihil infinitum est factibile secundum communiter opinantes et probatur a simili de corpore quia nullum corpus infinitum secundum extentionem est factibile quia causale nec esset mobile et immobile sicut rationibus philosophicis potest argui ex primo caeli et mundi et forte alia contradictoria possent ex hoc inferri de quibus super se deo ista vice

¶ ad argumentum in contrarium ad illam propositum causatam potest facere etc potest responderi ut supra tantam potest facere quantam potest facere verum est tamen ut ibi in simili dictum est quia quantam et quantamcumque apprehendit tantam facere potest sed minor neganda est cum accipitur quod infinitam apprehendit si ly infinitam sumatur cathegorimatice licet sic vera si sumatur sincategorematice et cum probatur ista minor in sensu naturae eo negandum est quod sumitur sicut et illud qui omnem finitam possibilem apprehendit distincte etc posita de finita loquendo sicut ibi indistincte certum est enim quod deus non potest facere finitam aliquam infinitam et cum ad hoc esset tanta evidentia sicut in assumpto Eodem modo potest exemplari de multitudine finita quia nulla est multitudo maxima finita possibilis neque finita neque infinita tamen assumptum non habet maiorem colorem quam haberet quod posset facere multitudinem finitam infinitam ubi cum contradictoria includuntur igitur etc

¶ 3m dubium an tale augmentum continuum caritatis prosit homini in quo fit et videtur quod sic quia deus et natura nihil agit frustra sed videretur quod frustra fieret nisi prodesset illi in quo fieret si alias bene se haberet igitur

¶ Praeterea quanto plus crescit caritas in aliquo tanto fit iste carior deo et tanto opera eius ex caritate procedentia ceteris paribus sunt magis meritoria igitur prodest quod concedo

¶ Sed contra quod eius augmentum non prosit homini videtur quia operans ex maiori caritate aliquem actum minus meretur quam operans consimilem actum secundum quantitatem ex minori caritate cuius probatio est quia ista actio est sibi facilior igitur ceteris paribus minus difficilis et per consequens minus laudibilis aut virtuosa cum virtus sic circa difficile 2o ethicorum et si operans aequale ex minori caritate fit magis laudabilis igitur magis meretur

¶ ad illud Respondet firalf cum probatur quod operans accipit aequalem etc hic nichil asserendo dico quod conclusio est vera nec sequitur ex hac conclusione quod augmentum caritatis abest quia habens maiorem caritatem potest virtuosius operari si velit quam alius ceteris paribus quia si uterque secundum ultimum suae potentiae operetur tunc habens meliorem caritatem fruentius operatur et melius potest tamen esse quod habens maiorem caritatem non tantum conetur bene operari sicut habens minorem et credo quod tunc minus meretur henricus 8 quolibet quaestione 16 secundum istum quod aequaliter merentur sed hoc erit ut mihi videtur rarissime sed plurimum inaequaliter sicut in alia quaestione diffusius prosecutus sum sed potest contingere quod aequaliter et potest contingere quod plus et potest contingere quod minus secundum relatas ibi tactactas ideo responsio firaf in proposito non est vera nisi partialiter intellecta

¶ 4m dubium potest esse de illo qui continue meretur per momentum aliquod augmendo meritum suum si hoc sit tamen possibile in casu aliquo secundum cursum legis ordinate dubium inquam videtur an talis continue habeat maiorem caritatem et maiorem et teneo quod immo quia si continue augmentatur eius meritum continue fit melior et ideo acceptor quam ante et sic hoc igitur continue fit carior et carior et habens maiorem et maiorem caritatem per consequens quia unusquisque tanto meliorem quanto maiorem habet caritatem secundum augustinum enchiridion capitulo 83

¶ Sed contra illud potest sic argui quia si sic possibile quod aliquis fiat per terminus aliquod continue carior et carior et habens continue malo maiorem caritatem et maiorem quam prius cum quilibet secundum legem dei ordinatam praemiandus intellectio praemietur secundum correspondentiam ad caritatem suam habitam in via ponatur quod aliquis talis dum sic se habet infieri subito moriatur ita quod mereatur augmendo meritorie glosam suam usque ad instans mortis suae miraculose factae quia aliter perderet usum rationis ante instans mortis ante cum numquam in via habuerit talis maximam caritatem quam habuit in vita hac non esset aliquod maximum praemium sibi debitum et per consequens sibi deus talem in null certo gradu praemiaret consequens videtur inconveniens igitur illud ex quo sequitur scilicet quod aliquis possit continue per aliquod tempus mereri augmentum gratiae quod aut non esset aliquis summus gradus caritatis talis sic merentis usque ad finem vitae suae probatur quia si aliquis esset gradus maximus suae caritatis ille haberet gradum illum in aliquod instanti in quo esset sic igitur quod in a instanti et hoc non quia vel a esset immediatum instanti in quo moritur et hoc non vel meritum et tunc cum per positum meruit usque ad finem vitae suae post a habuit maiorem caritatem quam in a et eadem ratione argueretur de quolibet alio instanti et ista sequitur propositum quod nullus fuit summus gradus suae caritatis

¶ hic respondetur et bene quod si ista esset possibile quoniam sine facto dei non esset hoc possibile quod homo continue usque ad instans mortis augmentaret meritum vel fiat argumentum de instanti finite usum rationis tunc non esset aliquis gradus maximus caritatis quem talis haberet in vita sua sed tunc deberetur praemium secundum gradum quem habuisset si in isto instant vixisset quia illum meruit Sed contra per nullum actum meruit iste illud gradum beatitudinis vel gratiae ponatur quod continue intendebat actum suum quia haec est ista via sit a quam sub dubio credidi forsitan esse possibile quod quis augmentet continue meritum suum si libera aliqua bona aut meritoria volitio continue cresceret pert? n s aliquas qualescumque isto igitur posito talis per nullum gradum actus sui meruit tantam gratiam vel beatitudinem quantam habebit quia omnis quem habuit in vita fuit pars et nulla pars fuit sufficiens ad hoc nec meruit beatitudinem sibi danda per totum actum aliquem quem habuit quia nullus fuit maximus gradus actus sui meritorii quia nihil fuit in vita illius maximus gradus per quem meruit secundum casum propositum

¶ ad illud respondet firaf quia retento casu argumenti per nullam actionem suam seu per nullum gradum actionis suae meruit talis gradum praemii quem recipiet sed per infinitas partes suae meritoriae actionis meruit illum gradum tamquam per merita particula respectu illius gradus praemii

¶ Et si arguas quod ex hoc sequitur quod non meruit gradum illum quia per nullam actionem meritoriam unam nec per alias multas quia nec per infinitas nec per quascumque praecise posset dici inquid quod praecise meruit gradum illum per actiones infinitas quia tamen ista responsio est obscura et alibi negat talis etiam negat deum cognoscere infinita cum ly infinita stet categorematice sive sincategorematice etiam non videtur clara responsio quia non dat per quas infinitas praecipue

¶ Ideo dico sicut alias in simili quod meruit illam portionem beatitudinis vel illam caritatem quam primo habuit in instanti mortis per actionem usque tunc augmentatam quae tunc primo esset si persona ista superesset nec aliquod istius penitus superfluo acquirendum concedo igitur quod meruit beatitudinem iam per gradum dilectionis qui numquam fuit sed qui fuisset nisi in hoc instanti partes eius usque tunc genite destruerentur et simul cum hoc nihil eius nunc produceretur si non fieret destructio sed solum primo esset in producto esse

¶ ad primum argumentum principale dicendum quod auctoritas philosophi vera est secundum cursum communem naturalem non aut est vera nec intelligenda de quantitate in termino quantitatis maximo possibili secundum dei omni potentiam absolutam

¶ ad 2m responsum est in primo dubio articuli 2i