Quaestio 1

Clericos nichil possidere multis auctoritatibus iubetur .

Ait enim Tolletanum Concilium [IV. c. 23.]:

Omnis etas ab adolescentia in malum prona est. Nichilincertius quam uita adolescentium. Ob hoc constituere oportuit, ut, si qui inpuberes, aut adolescentes in cleroexistunt, omnes in uno conclaui atrii conmaneant ut lubricae etatis annos non in luxuria, sed in disciplinis ecclesiasticis agant, deputati probatissimo seniori, quem et magistrum doctrinae, et testem uitae habeant.

§. 1. Quod sialiqui ex his pupilli existunt, sacerdotali tutela foueantur, ut et uita eorum a criminibus intacta sit, et res ab iniuria inpiorum. Qui autem his preceptis resultauerint, monasteriis deputentur, ut uagantes animae et superbae seue-riori regula distringantur.

Item Clemens in epist. IV. Dilectissimis fatribus et condiscipulis, Ierosolimis cum karissimo fatre Iacobo et coepiscopo habitantibus, Clemens episcopus. Communis uita, omnibus est necessaria, fratres, et maxime his, qui Deo inreprehensibiliter militare cupiunt, et uitam apostolorum eorumque discipulorumimitari uolunt.

§. 1. Communis enim usus omnium, que sunt in hoc mundo, omnibus hominibus esse debuit. Sed per iniquitatem alius hoc dixit esse suum, et alius istud, et sic inter mortales facta est diuisio.

§. 2. Denique Grecorum quidam sapientissimus, hec ita esse sciens, communiadebere, ait, esse amicorum omnia. In omnibus autemsunt sine dubio et coniuges. Et sicut non potest, inquit, diuidi aer, neque splendor solis, ita nec reliqua, que communiter omnibus data sunt ad habendum, diuidi debere, sed habenda esse communia. Unde et Dominus per Prophetam loquitur, dicens: , , Ecce quam bonum et quamiucundum, et reliqua.

§. 3. Istius enim consuetudinismore retento etiam apostoli eorumque discipuli, ut predictum est, una nobiscum et uobiscum communem uitamduxerunt s. Ut enim bene nostis, erat multitudinis eorum cor unum et anima una, nec quisquam eorum aut nostrum de his, que possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed omnia illis et nobis erant communia, nec quisquamegens erat inter nos.

§. 4. Omnes uero, qui domos uelagros possidebant, uenaebant eos, et precia eorum et reliquas res, quas habebant, offerebant, ponentes antepedes apostolorum (sicut nobiscum quidam uestrum cogno-uerunt et uiderunt), et diuidebant singulis, prout cuiqueopus erat.

§. 5. Ananias autem uir austerus, et Saphirauxor eius, quia mentiti sunt apostolis de precio agrorumsuorum, quos uendiderant, nobis presentibus, in conspectuomnium circumstantium a conspectu apostolorum propter peccatum eorum et mendacium, quod fecerunt, mortuidelati sunt ambo °. Quapropter hec cauenda uobismandamus, et doctrinis et exemplis apostolorum obedireprecipimus, quia hi, qui mandata eorum postponunt, nonsolum rei, sed etiam P extorres fiunt. Que non solumuobis cauenda, sed etiam q omnibus predicanda sunt.

§. 6. Unde consilium dantes uestram prudentiam hortamur, ut ab apostolicis regulis non recedatis, sed communemuitam ducentes, et scripturas sacras recte intelligentes, que bene nouistis adinplere satagatis.

Item Eugenius Papa [II.] et Leo /X. Necessaria etenim res existit, ut iuxta ecclesiam claustra constituantur, in quibus clerici disciplinis ecclesiasticis uacent. Itaque omnibus sit unum refectorium acdormitorium, seu ceterae officinae ad usus clericorum necessariae. Ministri uero post episcopum super eos eligantur, quorum uita atque doctrina illos potius exornet quamdehonestet.

Nec in atrio ecclesiae alia edificia nisi clericorum ponantur.

Unde Nicolaus Papa:

Nulla edificia in atrio ecclesiae ponantur nisi tantum clericorum.

Item Ieronimus ad Nepotianum . Clericus, qui Christi ecclesiae seruit, interpreteturprimum uocabulum suum, et, nominis diffinitione prolata, nitatur esse quod dicitur. Si enim xArjoos grece latine sors appellatur, propterea clerici dicuntur, quia de sorte Domini sunt, uel quia ipse Dominus sors, id est pars, clericorum est. Et quia uel ipse pars Domini est, uel Dominum partem habet, talem se exhibere debet, ut ipse possideat Dominum, et ipse s possideatur a Domino. Qui ominum possidet et cum Propheta dicit: „Pars mea Dominus, “ nichil extra Dominum habere potest. Quodsi quippiam aliud habuerit preter Dominum, pars eius non erit Dominus; uerbi gratia, si aurum, si argentum, si E ossessiones, si uariam suppellectilem, cum istis partibus ominus non dignatur fieri pars eius. Si autem ego pars Domini sum, et funiculus hereditatis eius, non accipiopartes inter ceteras tribus, sed quasi Leuita et sacerdosuiuo de decimis, et altari seruiens altaris oblationesustentor. Habens uictum et uestitum, his contentus ero, et nudam crucem nudus sequor.

Item Ambrosius de fuga seculi , [c, 2.] Cui portio Deus est nichil debet curare nisi Deum, ne alterius inpediatur necessitatis munere. Quod enim ad alia offitia confertur, hoc religionis cultui atque huic nostro offitio decerpitur. Hec enim uera est sacerdotis fuga, abdicatio domesticorum, et quedam alienatio karissimorum, ut suis se abneget qui Deo seruire gestit.

Item Ieronimus ad quendam suum Leuitam, de duobus generibus hominum. Duo sunt genera Christianorum. Est autem genus unum, quod mancipatum diuino offitio, et deditum contemplationi et orationi, ab omni strepitu temporalium cessare conuenit, ut sunt clerici, et Deo deuoti, uidelicetconuersi. Klrjpoe enim grece latine sors. Inde huiusmodihomines uocantur clerici, id est sorte electi. Omnes enimDeus in suos elegit. Hi namque sunt reges, id est se etalios regentes in uirtutibus, et ita in Deo regnum habent.Et hoc designat corona in capite. Hanc coronam habent abinstitutione Romanae ecclesiae in signo regni, quod inChristo expectatur. Rasio uero capitis est temporaliumomnium depositio. Illi enim uictu et uestitu contenti nullam inter se proprietatem habentes, debent habere omniacommunia,

§. 1. Aliud uero est genus Christianorum, utsunt laici, slabs enim est populus. His licet temporalia possidere, sed non nisi ad usum. Nichil enimmiserius est quam propter nummum Deum contempnere.His concessum est uxorem ducere, terram colere, inter uirumet uirum iudicare, causas agere, oblationes super altariaponere, decimas reddere, et ita saluari poterunt, si uiciatamen benefaciendo euitauerint.

Item Gregorius Augustino Anglorum Episcopo, [responsionum c. 1. et 2.] Quia tua fraternitas monasterii regulis erudita seorsum non debet fieri a clericis suis in ecclesia Anglorum, que auctore Deo nuper ad fidem perducta est, hanc debet instituere conuersationem, que in inicio fuit Patribus nostris, in quibus nullus eorum ex his, que possidebat, proprium habebat sed erant illis omnia communia.

§. i. Si qui uero sunt clerici extra sacros ordines constituti, qui se non possunt continere, sortiri uxores debent, etstipendia sua accipere exterius, quia et de eisdem Patribus nouimus scriptum: „ quod diuidebant proutcuique opus erat. De eorum quoque s stipendio cogitandum atque prouidendum est, et sub ecclesiastica regula sunt tenendi, ut bonis moribus uiuant, et canendis psalmisinuigilent, et ab omnibus illicitis cor, et linguam, et corpus Deo auctore conseruent.

§. 2. Communiter autem uiuentibus iam de faciendis porcionibus, uel exhibenda hospitalitate, et adinplenda misericordia a nobis quid erit loquendum, cum omne, quod superest necessitatibus incausis piis ac religiosis erogandum est? Domino magistroomnibus dicente: „Quod superest date elemosinam, et omnia munda sunt uobis.“

Item Urbanus Papa omnibus catholicis , [epistola unica, c. i.] Scimus uos non ignorare, quia hactenus uita communis inter omnes Christianos uiguit, et adhuc Dei gratia uiget, et maxime inter eos, qui in sorte Domini sunt electi, idest clericos, sicut in Actibus apostolorum legitur: , , Multitudinis autem credentium erat cor unum, et anima una, nec quisquam eorum, que possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis omnia communia.

Et infra: §. i. Quicumque uestrum communem uitam susceptam habet, et uouit se nichil proprium habere, uideat ne pollicitationem suam irritam faciat, sed hoc, quod Domino pollicitus est, fideliter custodiat, ne dampnationem sibi, sed premium acquirat, quoniam satius est non uouere, quam uotum, prout melius potest, non perficere. Grauius enim puniunturqui uotum fecerunt aut fidem perceperunt, et uotum non perfecerunt aut in malis uitam finierunt, quam illi, qui, sine uoto aut fide mortui sunt, et tamen bona egerunt opera.

Item Augustinus in sermone de communi vita clericorum Nolo, ut aliquis de nobis inueniat male uiuendi occasionem. Prouiaemus enim bona, ut ait Apostolus, non solum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus. Propter nos conscientia nostra nobis necessaria est, propter uos fama nostra non pollui, sed pollere debet inuobis. Duae sunt res, conscientia et fama. Conscientia necessaria est tibi, fama proximo tuo. Qui fidensconscientiae negligit famam suam, crudelis est.

Et infra: §. i. Nulli in societate nostra licet aliquid habere proprium; sed forte aliqui habent, nulli licet, sed s qui habuerint faciunt quod non licet.

Et post pauca: §.2. Enthecam habere non licet. Non est episcoporum aurum seruare, et a se reuocare mendicantis manum. Cottidie tam multi petunt, tam multigemunt, tam multi inopes nos interpellant, ut plures tristes relinquamus, quia quod dare omnibus possimus non habemus. Non habemus ergo enthecam.

Et infra: §. 3. Qui habuerit proprium, uel habere uoluerit, et deproprio uiuere, et contra precepta ista facere, parum estut dicam, non mecum manebit, sed nec clericus erit. Dixeram enim, et scio me dixisse, ut si nollent etiam p suscipere socialem uitam mecum, non illis tollerem clericatum, seorsumQ manerent, seorsum uiuerent. Malui enim habere uel claudos, quam plangere mortuos. Quienim ypocrita est mortuus est. Quomodo ergo, quicumque uoluisset extra manere, et de suo uiuere, non tollerem clericatum ei? ita modo, quia placuit eis Deo propitio hec socialis uita, quisquis cum ypocrisi uixerit, quisquis inuentus fuerit habens proprium, non illi permitto, ut indefaciat testamentum, sed delebo eum de tabula clericorum. iitem

§. 4. Qui non uult mecum manere et in communi uiuere, habeat libertatem, sed uideat, utrum habere possit felicitatis hereditatem.

Idem [serm. III. de communi uita clericorum]. Non dicatis uos aliquid habere proprium, sed sint uobis omnia communia.

Et infra: §. 1. Quicumque autem progressus in tantum fuerit malum, ut occulte litteras ab aliquo uel quodlibet munus accipiat, si hoc ultro confitetur, parcatur illi, et oretur pro illo. Si autem deprehenditur atque conuincitur, secundum arbitrium presbiteri uel prepositi grauius emendetur.

Et infra: §. 2. Cum huius nostrae congregationis fratres non solum facultatibus, seduoluntatibus propriis in ipsa ordinis susceptione re-nunciauerint, et se per promissam obedientiam penitus aliorum potestati, et inperiis in Christo et pro Christo subdiderint, certum est eos nichil habere, possidere, dare, uel accipere sine superioris licentia debere.

§. 3. Quodsi propinquus, uel amicus, uel quilibet fratrum cuiquam aliquid offere uoluerit, primo quidem priori insinuetur, et sic suscipiatur, si ipse mandauerit. De quo tamen nichil aliud fiat, nisi quod priori placuerit.

Idem [tractatu L. ad c. 12. Iohannis]. "Exemplum Domini accipite conuersantis in terra. Quare habuit loculos cui angeli ministrabant, nisi quia ecclesia ipsius loculos habitura erat? Quare furem admisit, nisi ut eius ecclesia fures cum patitur tolleret?"

Item Prosper [de uita contemplatiua, lib. II. c. 9.] Expedit facultates ecclesiae possideri, et proprias perfectionis amore contempni. Non enim propriae sunt, sed communes ecclesiae facultates, et ideo quisquis omnibus, que habuit, dimissis aut uenditis fit rei suae contemptor, cum prepositus factus fuerit ecclesiae, omnium, que habet ecclesia, efficitur dispensator. Denique S. Paulinus, ut ipsi melius nostis, ingentia predia, que fuerunt sua, uendita pauperibus erogauit; sed cum factus esset episcopus, non contempsit ecclesiae facultates, sed fidelissime dispensauit. Quo facto satis ostendit, et propria debere propter perfectionem contempni, et sine impedimento perfectionis posse ecclesiae facultates, que sunt profecto communia, possidere. Quid S. Ylarius? nonne et ipse omniasua aut parentibus reliquit, aut uendita pauperibus erogauit?Is tamen, cum merito perfectionis suae fieret ecclesiae Arelatensis episcopus, que illa tunc habebat ecclesia non solum possedit, sed etiam acceptis fidelium numerosis hereditatibus ampliauit. Itaque homines tam seculariumquam diuinarum litterarum s sine ambiguitate doctissimi, si scirent res ecclesiae contempni debere, nunquam eas debuerant suscipere, qui omnia reliquerant.

Item Gregorius Felici Episcopo de Acropoli, [lib. II. ep. 29.] Quoniam Velina, Vixentina, et Blandina ecclesiae, tibi in uicino constitutae sunt, propterea fraternitati tuae earum solempniter operam uisitationis iniungimus, illud pre omnibus conmonentes, ut, ubicumque prefatarum ecclesiarum, siue dioceseosearum, uel diaconi uel religiosae personae inuentae fuerint, districte ac s canonice uiuant.

Item Melciades Papa. Futuram ecclesiam in gentibus apostoli preuidebant; idcirco predia in Iudea minime sunt adepti, sed precia tantummodo ad fouendos egentes. At uero, cum interturbines et aduersa mundi succresceret ecclesia, ad hocusque peruenit, ut non solum gentes, sed etiam Romani principes, qui totius orbis monarchiam tenebant, adfidem Christi et baptismi sacramenta concurrerent. Equibus uir religiosissimus Constantinus, primus fidem ueri-tatis patenter adeptus, licentiam dedit per uniuersum orbemsuo degentibus inperio non-solum fieri Christianos, sed etiam fabricandi ecclesias, et predia constituit tribuenda Denique idem prefatus princeps donaria in-mensa contulit, et fabricam templi primae sedis B. Petris instituit, adeo ut sedem inperialem relinqueret, et B. Petro suisque successoribus profuturam concederet.

§. 1. Idem uero presidens sanctae Sinodo, que apudNicenam congregata est, cum querelam quorumdamcoram se conspiceret deferendam, ait: „Vos a nemine diudicari potestis, quia Dei solius iudicio reserua-mini. Dii etenim uocati estis, et idcirco non potestisab hominibus iudicari.“ Ab illo etenim tempore, et deinceps, uiri religiosi non solum possessiones et predia, quepossederant, sed etiam semetipsos Domino consecrarunt, edificantes basilicas in suis fundis in honore sanctorummartirumper ciuitates ac monasteria innumera, in quibuscetus Domino seruientium conueniret.

Item Urbanus Papa , [epistola unica, c. i.] Videntes autem summi sacerdotes, et alii, atque Leuitae, et reliqui fideles, plus utilitatis posse conferre, si hereditates et agros, quos uendebant, ecclesiis, quibuspresidebant episcopi, traderent, eo quod ex sumptibus eorumtam presentibus quam futuris temporibus plura et eleganti-ora possent ministrare fidelibus communem uitamducentibus, quam ex precio ipsorum, ceperunt prediaet agros, quos uendere solebant, matricibus ecclesiis tradere, et ex sumptibus eorum uiuere.

§. 1. Ipsae uero res in ditione singularum parrochiarum episcoporum (qui locum tenent apostolorum) erant, et sunt usque adhuc, et futuris semper debent esse temporibus. Ex quibus episcopi et fideles dispensatores eorum omnibus communi uita degere uolentibus ministrare cuncta necessaria debent, prout melius potuerint, ut nemo in eis egens inueniatur.

§. 2. Ipsae enim res oblationes fidelium appellantur, quea fidelibus Domino offeruntur.

§. 3. 265e Memoratis augmentationibus ergo in tantum ecclesiae, quibus episcopi president, Domino adminiculante creuerunt, et ins tantis maxima pars earum habundant rebus, ut nullus sit ineis communem uitam degens indigens, sed omnia necessaria ab episcopo suisque ministris percipiat.

§. 4.Ideo, si aliquis extiterit modernis aut futuris temporibus, qui hoc auellere nitatur, iam dicta dampnatione feriatur.

Item Augustinus [tractatu LXII. in Iohannem]. "Habebat Dominus loculos, a fidelibus oblata conseruans, et suorum necessitatibus, et aliis indigentibus tribuebat: Tunc primum ecclesiasticae pecuniae forma est instituta, ut intelligeremus quod precepit, non esse cogitandum de crastino, non ad hoc fuisse preceptum, ut nichil pecuniae seruetur a sanctis, sed ne Deo propter ista seruiatur, et propter inopiae timorem iustitia deseratur."

His omnibus claret, quod clericis nullo modo licet habere quid proprium; quod si habuerint, non clerici erunt, nem tamen clericatus eis tollendus est.

Unde Augustinus ait in eodem serm.

Certe ego sum qui statueram, nullum ordinare clericum, nisi qui mecum uellet manere, ut si uellet a proposito discedere, recte illi tollerem clericatum. Ecce in conspectu Dei et uestro muto consilium. Qui uolunt aliquid habere proprium, quibus non sufficit Deus et ecclesiaeius, maneant ubi uolunt et ubi possunt, non eis auferoclericatum, nolo habere ypocritas. Malum s esse quis nesciat? Malum est cadere a proposito, sed peius est simulare propositum.

Et post pauca: §. 1. Si non seruatsanctitatem foris, dimidius cecidit: si intus habuerit simulationem, totus cecidit. Nolo, ut habeat necessitatem simulandi. Scio, quomodo homines amant clericatum. Nemini eum tollo nolenti mecum communiter uiuere.

Econtra sunt aliae auctoritates, quibus conceditur propria habere, non solum aliis, sed etiam episcopis.

Unde in Concilio Agatensi c, 8.] legitur :

Episcopi de rebus propriis uel acquisitis, uel quicuid ae proprio habent, heredibus suis, si uoluerint, erelinquant. Quidquid uero de prouisione ecclesiae suae fuerit siue de agris, siue de frugibus, siue de oblationibus, omnia in iure ecclesiae reseruare censuimus.

Item ex Concilio Martini Papae, [c. 15.] Manifesta autem debent esse que ad ecclesiam pertinent his, qui circa episcopos sunt, presbiteris et diaconis, ut, si episcopo contigerit inopinatus transitus, res ecclesiae nullo modo possint minui et perire; nequeres propriae episcopi inportunitatem patiantur pro rebus ecclesiae, ut nec ecclesia dampnum incurrat, nec episcopus in suis rebus pro rebus ecclesiae proscribatur.

Idem statutum est in canonibus Apostolorum [c. 40.], in quibus legitur : Sint manifestae res propriae episcopi (si tamen habet proprias), et manifestae dominicae, ut potestatem habeat de propriis moriens episcopus sicut uoluerit etquibus uoluerit derelinquere, nec sub occasione ecclesiasticarum rerum ea, que episcopi probantur esse , interdicantur. Fortassis enim aut uxorem habet, autfilios, aut propinquos, aut seruos. Et iustum est hoc apud Deum et homines, ut nec ecclesia patiatur detrimentum ignorantia rerum pontificis, nec episcopi uel eius propinqui sub obtentu ecclesiae proscribantur, et in causas incidant qui ad eum pertinent, mortisque eius iniuriis infamentur s.

Item in eisdem canonibus [c. 41.] Ex his autem, quibus episcopus indiget, (si tamen indiget), in suas necessitates et peregrinorum fratrum usus et ipse percipiat, ut nichil ei possit omnino deesse. Lex enim Dei precipit, ut qui altario deseruiunt pascantur ex ipso.

Item ex Concilio Antio ceno, c. 25. Episcopus ecclesiasticarum rerum habeat potestatem ad dispensandum erga omnes, qui indigent; cum summa reuerentia et timore Dei. Participet autem et ipse quibus indiget, (si tamen indiget), tam in suis quam fratrum, qui abeo suscipiuntur, necessariis usibus profuturis, ita ut nulla qualibet occasione fraudentur, iuxta sanctum Apostolum sic dicentem: „Habentes uictum et tegumentum, his contenti sumus.“ Quod si contentus istisminime fuerit, conuertat autem res ecclesiae in suos domesticos usus, et eius commoda uel agrorum fructus non cum Presbiterorum diaconorumque conscientia pertractet, sed orum potestatem domesticis suis, aut propinquis, aut fratribus filiisque conmittat, ut per huius modi personas occulteres ledantur ecclesiae, Sinodo prouinciae penas iste per-soluat. Si autem et aliter accusatur episcopus, aut presbiteri, qui cum ipso sunt, quod ea, que pertinent ad ecclesiam, uel ex agris, uel ex alia qualibet ecclesiastica facultate sibimet usurpent, ita ut ex hoc pauperes affligantur, criminationi uero et blasphemiis tam sermo predicationis, quam hii s, qui dispensant, taliter exponantur, et hoc oportet corrigi, sancta Sinodo id quod condecet conprobante.

Item in canonibus Apostolorum, [c. 41.] Precipimus, ut in potestate sua ecclesiae res episcopus habeat. Si enim animae hominum preciosae illi sunt creditae, multo magis oportet eum curam de pecuniis agere, ita ut potestate eius indigentibus omnia dispensentur per presbiteros et diacones, et cum timore et omni sollicitudine ministrentur. Ex his autem, quibus indiget etc. ut supra .

Cum ergo in concilio Agat ensi, et Martini Papae, et «n canonibus Apostolorum dicatur: "Sint manifestae res propriae episcopi, cum in eisdem canonibus, et inconcilio Antioceno precipiatur, ut episcopus participet res ecclesiae, si tamen indiget, nonne patenter ostenditur, quod episcopus habeat libere propria? Dicendo enim: „ si indiget rebus ecclesiae , “ notat eum habere propria, que forte suis necessitatibus non sufficiunt. Quomodo ergo clericus, si proprium habere uoluerit, clericus non erit, et episcopus habens propila non solum non desinit esse episcopus, uerum etiam cunctas ecclesiasticas facultates in sua iubetur habere potestate?

§. 1. Sed notandum est, episcopos orientales uxores habere et filios, quosdam autem ex nostris partibus, cum in laicatu siue in minoribus ordinibus constituti habeant uxores et filios, siue morte uxoris interueniente siuecontinentia pari uoto seruata, ad sacros ordines accedere. His omnibus conceditur habere propria ad suos et suorum usus. Qui autem ob infantia sacrae miliciae traditi sunt, nullo modo eis permittitur habere propria, quia nulla est eis excusatio proprietatis, nisi /orte retinendo sua a sumptibus ecclesiae abstineant. Quod fieri posse Prosper [de uita contemplatiua, lib. II.cap. 12.], testatur dicens :

Illi autem, qui tam infirmi sunt, ut possessionibus suis renunciare non possint, si ea, que accepturi erant, dispensatori relinquant, nichil habentibus conferenda, sine peccato possident sua, quia et ipsi quodammodo sua relinquunt, quando propriis contenti rebus nichil eorum, que labori uel ordini suo deberi arbitrantur, accipiunt.

De rebus uero ecclesiae queritur, an liceat eas per prehendas diuidi, ut annuos redditus quisque sibi specialiter uendicet? Hoc non posse fieri, argumento et auctoritate probatur. Clerici successores sunt eorum, de quibus dicitur : „ Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una. Necesse est ergo, ut eorum consequantur uitam, quorum in ecclesia gradum administrant. Non ergo aliquid proprium sibi uendicabunt, sed erunt eis omnia communia.

Item Urbanus Papa ait [in epistola unica, c. 2.]

Res ecclesiae non quasi propriae, sed ut communes et Domino oblatae cum summo timore non in alios, quam in prefatos usus sunt fideliter dispensandae.

Item ex Sinodo habita Romae ob Eugenio Papa [II. c. 16.] Nulli episcoporum liceat res mobiles aut inmobiles de subiectis plebibus aliisque piis locis in proprio usu habere, ne maiores enormiter locupletentur, et minores tali facto pauperes inueniantur. Contra agens canonica auctoritate coartatus existat.

Si ergo res ecclesiae non quasi propriae, sed quasi communes habendae sunt, cum de communi nullus dicat, hoc meum est, nec de rebus ecclesiae, hec mea est, potest aliquis dicere, ne uideatur non imitari karitatem illorum, in qua nulli aliquid erat proprium, sed erant illis omnia communia.

§. 1. Hisita respondetur : Sicut perfectione karitatis manente secundum discretionem ecclesiarum ecclesiasticarum facultatum distributio fit dum aliis possessiones huius ecclesiae ad dispensandum conmittuntur, ex quibus, licet res ecclesiae omnibus debeant esse communes, primum tamen sibi et suae ecclesiae deseruientibus necessaria subministret, reliqua, que supersunt, fidelium usibus ministraturus, ita et prebendae ecclesiarum eadem karitate manente pie et religiose possunt distribui, nec tunc rebus ecclesia eut propriis, sed ut communibus utilitatibus deseruiturus , w ex his, que sibi assignata sunt, primum necessaria sibi percipiat;si qua uero suis necessitatibus supersunt, in communes usus ecclesiae expendat.

Unde Augustinus ad Bonifatium [Comitem, ep. L.]

Si priuatum possidemus, quod nobis sufficiat, non illa nostra sunt, quorum procurationem quodammodo gerimus, non proprietatem nobis usurpatione dampnabiliuen dicamus.

Ostensum est, quomodo liceat clericis habere proprium, quomodo non. Item, quomodo res ecclesiae perprehendas diuidi possunt .