Table of Contents
Decretum
Pars 1
Pars 2
Causa 1
Quaestio 1 : An sit peccatum emere spiritualia?
Quaestio 3 : an ingressum vel praebendas ecclesiae emere sit simoniacum?
Quaestio 4 : An iste sit reus criminis, quod eo ignorante pater admisit?
Quaestio 6 : An illi, qui ab eo jam simoniaco ignoranter ordinati sunt, abjiciendi sint, an non?
Quaestio 7 : Si renuncians suae haeresi sit recipiendus in epicopali dignitate, vel non?
Causa 2
Quaestio 1 : An in manifestis judiciarius ordo sit requirendus?
Quaestio 2 : An exspoliatus ab aliquo sit judicandus?
Quaestio 3 : Qua poena sint feriendi qui in accusatione vel testificatione defecerint?
Quaestio 5 : Si deficientibus accusatoribus sit cogendus ad purgationem?
Quaestio 4 : An duorum testimonio sit condemnandus?
Quaestio 6 : Si remedium sit dandum ei, qui causa dilationis vocem appellationis exhibuerit?
Quaestio 7 : Si laici, monachi vel quilibet inferiorum ordinum in accusatione majorum sint audiendi?
Quaestio 8 : Quomodo debeat fieri accusatio, an in scriptis, an sine scriptis?
Causa 3
Quaestio 1 : An restitutio danda sit quibuslibet exspoliatis?
Quaestio 3 : quo spatio mensium utrique sint concedendae?
Quaestio 4 : An infames et non legitime conjuncti ad accusationem sint admittenti?
Quaestio 5 : An testes de domo accusatorum sint producendi; vel inimicorum vox sit audienda?
Quaestio 6 : An extra provinciam reus sit producendus?
Quaestio 7 : An sit audienda ejus sententia, quem cum reo par inficit malitia?
Quaestio 8 : An ab uno tantum episcopus sit audiendus vel judicandus?
Quaestio 10 : An deficientes in primo capitulo sint admittendi ad sequentia?
Quaestio 11 : An accusato liceat accusationem in accusatorem vertere?
Causa 4
Quaestio 1 : An in excommunicatione constitutus alium accusare valeat?
Quaestio 4 : an idem possit esse accusator et testis?
Quaestio 5 : An die constituta non occurrens a communione sit removendus?
Causa 5
Quaestio 2 : quoties sit vocandus ad causam antequam sententiam damnationis accipiat?
Quaestio 4 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 5 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 6 : Qua poena sit plectendus, qui quod intulit probare non valet?
Causa 6
Quaestio 1 : An crimine irretiti vel infamia notati ad hujusmodi accusationem sint admittendi?
Quaestio 3 : Si liceat sibi expetere judicium archiepiscopi alterius provinciae?
Causa 7
Quaestio 1 : Utrum vivente episcopo alius possit in eadem ecclesia ordinari?
Quaestio 2 : An iste valeat reposcere cathedram, quam sua intercessione alter accepit?
Causa 8
Quaestio 1 : Quod autem episcopo successorem sibi instituere liceat
Quaestio 2 : An amicorum patrocinia in electione debeant convalescere?
Quaestio 3 : An sit habendus simoniacus qui post electionem hujusmodi juramentum canonicis praestat?
Quaestio 4 : an liceat clericis ante sententiae tempus ab episcopo suo discedere?
Quaestio 5 : An sine literis apostolicis debeat redire ad propriam ecclesiam?
Causa 9
Quaestio 1 : An ordinatio, quae ab excommunicatis facta est, aliquo modo possit rata haberi?
Causa 10
Quaestio 1 : An basilica cum omni dote sua ad episcopi ordinationem pertineat?
Quaestio 2 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Quaestio 3 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Causa 11
Quaestio 1 : Utrum clericus ante civilem judicem sit producendus?
Quaestio 2 : Si producendus non est, an haec culpa sit digna suspensione?
Causa 12
Quaestio 5 : Si testamenta liceat eis conficere?
Causa 13
Quaestio 2 : An praescriptione temporis jus percipiendi decimas et funerandi tollatur?
Causa 14
Quaestio 1 : An liceat eis sua repetere?
Quaestio 2 : An illi testes sint audiendi?
Quaestio 3 : An illud sit usuras exigere?
Quaestio 4 : An liceat clericis vel laicis a quolibet usuras expetere?
Quaestio 5 : An eleemosynae de usuris fieri possint?
Quaestio 6 : An usurarii poenitentiam agere valeant, nisi quod male acceperunt restituant.
Causa 15
Quaestio 1 : Autem an ea, quae mente alienata fiunt, sint imputanda?
Quaestio 2 : An pro impensis patrociniis liceat clericis munera exigere?
Quaestio 3 : An ex mulieris confessione iste sit condemnandus?
Quaestio 4 : An die dominico ejus causa sit ventilanda?
Quaestio 5 : An sibi neganti purgatio sit deferenda?
Quaestio 6 : An ejus confessio cruciatibus sit extorquenda?
Quaestio 7 : An absque synodali audientia episcopus valeat sacerdotem damnare?
Causa 16
Quaestio 1 : Utrum monachis liceat populis officia celebrare, poenitentiam dare et baptizare?
Quaestio 3 : An jura ecclesiarum praescriptione tollantur?
Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
Causa 17
Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?
Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?
Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?
Causa 18
Causa 19
Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?
Causa 20
Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?
Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?
Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?
Causa 21
Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?
Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?
Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?
Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?
Causa 22
Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?
Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?
Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?
Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?
Causa 23
Quaestio 1 : An militare peccatum sit?
Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?
Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?
Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?
Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?
Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?
Causa 24
Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?
Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?
Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?
Causa 25
Causa 26
Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?
Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?
Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?
Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?
Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?
Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?
Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?
Causa 27
Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?
Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?
Causa 28
Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?
Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?
Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?
Causa 29
Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?
Causa 30
Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?
Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?
Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?
Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?
Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?
Causa 31
Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?
Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?
Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii
Causa 32
Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?
Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?
Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?
Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?
Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?
Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?
Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?
Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?
Causa 33
Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?
Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?
Quaestio 3
Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?
Causa 34
Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?
Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?
Causa 35
Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?
Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?
Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?
Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?
Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?
Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?
Causa 36
Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?
Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?
Pars 3
Quaestio 2
QUESTIO 2
Dictum
Sequitur secunda questio , qua queritur, an pro ingressu monasterii pecunia sit exigenda , uel exacta persoluendas Hoc utrumque licite fieri , utriusque testamenti serie conprobatur. Legitur enim in primo libro Legum , quod Anna detulit secum Samuelem, postquam ablactatus fuerat , in tribus uitulis , et tribus modiis farinae, et amphora uini ad domum Dei in Sylo.
§. 1. In Actibus uero apostolorum legitur , quod „multitudinis credentium erat cor unum et anima unaf nec aliquid eorum , que possidebant , quisquam proprium esse dicebat ; sed erant illis omniacommunia. Singuli° uendebant predia sua, et ponebant preciaeorum ante pedes apostolorum, quorum unus, nomine Ananias, dum partem sibi reseruaret, cum uxore sua Sapphira, sententia maledictionis accepta, ante pedes apostoli cecidit mortuus.
§. 2. Hinc liquido aparet, ingressuri monasterium sua debent offerre rectoribus, nec aliter sunt recipiendi, nm sna ofon- lerint. Sed aliud est sua sponte offerre, aliud exacta persoluere. Anna mater Samuelis non exacta neque petita, sponte munera sacerdotibus obtulit. Credentes sua sponte offerebant apostolis, ntf indigentium necessitatibus deseruirent, que instante persecutione infidelium eis possidere non licebat. Ananias quoque non ideo dampnatus est, quia sua nollet offerre, sed gma, Spiritui sancto mentitus, precia eorum, ne apostolis obtulerat, e# parte fraudabat. Non ergo his auctoritatibus permittitur rectoribus ab ingressuris aliquid exigere, sed sponte oblata suscipere, quia illud dampnabile est, Aoe nero minime.
Caput 1
Pro dedicandis ecclesiis nichil exigatur
Placuit, ut, quociens ab aliquo fidelium ad consecrandas ecclesias episcopi inuitantur, non quasi ex debito munus aliquod a fundatore requirant; sed si ipse quidem aliquid ex suo uoto obtulerit, non respuatur, si uero aut paupertas illum, aut necessitas retinet, nichil exigatur abillo. Hoc tamen unusquisque episcoporum meminerit, ut non prius dedicet ecclesiam, nisi ante dotem basilicae et obsequium ipsius per donationem cartulae confirmatum accipiat. Nam non leuis est ista temeritas, ut sine luminariis uel sine substantiali sustentatione eorum, qui ibidem seruituri sunt, tamquam domus priuata consecretur ecclesia.
Caput 2
Ab A«s, qui ad conuersionem accedunt, nichil est exigendum, nec precio aliquis ad conuersionem est inudandus.
Quam pio mentis affectu, fratres karissimi, uestrae destitutioni Romana conpatiatur ecclesia, uobis fortassis incognitum, sed cognitori omnium non incognitum habetur. Dubitationi autem uestrae quod idoneum demus responsum, Deum testificor, ipsa quoque me dubitatio reddit anxium etineptum. Numquam enim legimus Domini discipulosuel eorum ministerio conuersos quempiam ad Dei cultum aliquo muneris interuentu prouocasse, nisi forte de pauperum alimento quis inconcinne proponat, quorum nulli, cuiuscumque professionis esset, uictualia negabantur. Scimus equidem, quod „omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, “ a quo bonae uoluntatis donum accipit qui sancto deliberationis arbitrio gratis Deo seruire disponit. Restat ergo, ut qui pro aliqua ecclesiaesusceptione munus accipit, Dei donum, quod a patre luminum descendere debuit, uendat; munus autem largiens inportunus emat. Quid autem de diuini doni uenditoribus uelemptoribus consequatur, concludi necesse non est.
§. 1.Cauete ergo, fratres, quam sit ambiguum quod petistis consilium, quod quidem secundum uestrae uoluntatis propositum nulla inuenimus ratione confirmatum. Verumtamen, siuestrae necessitati adeo est oportunus quem reperistis, dumtamen omnis absit pactio, omnis cesset conuentio, nulla queuestrae ecclesiae fiat distractio, accedat, gratis Deo seruire incipiat, suique regiminis deuote gestet obsequium ac°g, postmodum uos, quasi subsidii gratia, aliqua suae ecclesia emunera largiri fratrum solatio Romana permittit ecclesia. [Unde Urbanus Papa in Concilio apud Melfiam, c. 12.:
Caput 3
De eodem.
Nullus abbas precium sumere uel exigere ab eis, qui ad conuersionem ueniunt, aliqua pacti occasione presumat. Regulam antiquam sequens, nulli umquam deordinationibus aliquid omnino accipiendum esse constituo, neque ex datione pallii, neque ex traditione cartarum, neque ex ea, quam noua per ambitionem simulatio inuenit, appellatione pastelli. Quia enim ordinando episcopo Pontifex manum inponit, euangelicam lectionem minister legit, confirmationis autem eius epistolam notarius scribit.]
Caput 4
Ab ordinato non debet aliquid exigi, sed nec uoluntarie oblata respui oportet.
Item Gregorius in Registro [lib. IV. epist. 44. siue cap. 88. in Sinodo Romae habita.] Sicut episcopum non decet manum, quam inponit, uendere, ita minister uel notarius non debet in ordinatione eius uocem suam uel calamum uenundare.
§. i. Is autem, qui ordinatus fuerit, si non ex placito, neque exactus ac petitus, post acceptas cartas et pallium offerre aliquid cuilibet ex clero gratiae tantummodo causa uoluerit, hoc accipi nullo modo prohibemus, quia eius oblatio nullam culpae maculam ingerit que non ex ambientis petitione processit.
Auctoritate Bonifacii patenter ostenditur, quod, sicut nullus precio est inuitandus ad conuersionem, ita nulli pecuniae interuentu ecclesiae largiri oportet ingressum. Auctoritate uero Gregorii datur intelligi, quod pro ingressu ecclesiae non licet pecuniam exigere, sed spontanee oblatam suscipere licet.
Caput 6
Qui sumptibus propriis sustentari possunt, ab ecclesia stipendia non accipiant .
Item Ieronimus ad Damasum Papam. Clericos autem illos conuenit ecclesiae stipendiis sustentari, quibus parentum et propinquorum nulla suffragantur». Qui autem bonis parentum et opibus sustentari possunt, si quod pauperum est accipiunt, sacrilegium profecto committunt, et per abusionem talium iudicium sibi manducant et bibunt.
Caput 7
Quibus sua sufficiunt alimentis ecclesiae non sustententur.
Item Prosper in libro de contemplatiua uita, cap. X Pastor ecclesiae his, quibus sua sufficiunt, non debet aliquid erogare, quando nichil aliud sit habentibus dare quam perdere. Nec illi, qui sua possidentes sibi dari aliquid uolunt, sine grandi suo peccato unde pauper uicturus erat accipiunt. De clericis quidem Spiritus sanctus dicit:„Peccata populi mei comedunt.“ Sed sicut nichil habentes proprium, non peccata, sed alimenta, quibus indigere uidentur, accipiunt, ita possessores non alimenta, quibus habundant, sed aliena peccata suscipiunt.
Dictum
Verum his auctoritatibus prohibentur ab ecclesia suscipi non illi , qui quomdam fuerunt diuites, et omnia reliquerunt, ut Petrus et Mattheus et Paulus , aut pauperibusdistribuerunt, ut Zacheus, aut ecclesiae rebus adiunxerunt, sicutilli, qui predia sua uendentes ponebant precia ante pedes apostolorum, ut essent illis omnia communia: sed illi, qui in domibus parentum residentes uel sua relinquere nolentes ecclesiasticis facultatibus pasci desiderant.
Caput 8
Qui sua relinquere non uult sumptibus ecclessiae sustentari non debet.
Si quis propter hoc non uult sua relinquere, ut habeat unde uiuat, ut quid accipit, unde rationem reddat? ut quid peccatis alienis sua multiplicat?
Idem : §. 1. Non estmeum dicere, quale peccatum cibos pauperum presumendo suscipiant; qui ecclesiam, quam iuuare depropriis facultatibus debuerant, suis expensis insupergrauant, propter hoc fortassis in congregatione uiuentes, ne aliquos pauperes pascant, ne aduenientes excipiant, autne suum censum cottidianis expensis inminuant.
§.2. Quodsi aliquid de fructibus suis ecclesiae uelud pro ipsa suaei-pensa contulerint, non se preferant inani iactantia illis, quos nichil habentes pascit et uestit ecclesia, quia perfectior est ille, qui se mundi rebus expoliat, aut qui, cum nichil habuerit, nec habere desiderat, quam ille, qui ex multis, que possidet, ecclesiae aliquid prestiterit, ac se de eo, quod prestiterit, forsitan iactat.
Dictum
Caput IX
Qui sua relinquunt , uel pauperibus distribuunt, uel ecclesiae rebus adiungunt, laudabiliter ecclesiastica dispensant.
Sacerdos, cui dispensationis cura commissa est, non solum sine cupiditate, sed etiam cum laude pietatis accipita populo dispensanda, et fideliter dispensat accepta, quiaomnia sua aut parentibus reliquit, aut pauperibus distribuit, aut ecclesiae rebus adiunxit, et se in numero pauperum paupertatis amore constituit, ut unde pauperibus subministrat, inde et ipse tamquam pauper uoluntarius uiuat.Clerici quoque, quos pauperes natiuitas fecit, cum perfectione uirtutis uitae necessaria siue in domibus suis, siuein congregatione uiuentes accipiant, quia ad ea accipienda non eos cupiditas ducit, sed uiuendi necessitas cogit.
§. i. De talibus uidetur dicere Apostolus:, , Qui in sacrario operantur que de sacrario sunt edunt, etqui altario deseruiunt cum altario participantur “.Qui, nisi hoc de contemptoribus facultatum suarum uelletintelligi, numquam secutus adiungeret: „Ita et Deus ordina-uit his, qui euangelium annunciant, de euangelio uiuere.“De euangelio uiuunt qui nichil habere proprium uolunt;qui nec habent, nec habere aliquid concupiscunt, non suorum, sed communium possessores. Quid est aliud de euangelio uiuere, nisi laborantem inde, ubi laborat, necessaria uitae percipere? Apostolus tamen, qui sic euangelium predicant, ut s necessaria sibi suis manibus ministraret, dese confidenter loquitur: , , Ego autem nullo horum usussum.“ Et quare dixerit ', secutusaperuit, dicens: „Expedit mihi magis mori quam ut gloriam meam quis euacuet.“Euacuari dicit gloriam suam, si ab eis, quibus predicabat, uoluisset accipere uitae temporalis expensam. Nolebat quippe in presenti sui laboris fructum, sed in futuro recipere.