Table of Contents
Liber Extra
Liber 1
Liber I, Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Liber I, Titulus 2 : De constitutionibus
Liber I, Titulus 3 : De rescriptis
Liber I, Titulus 4 : De consuetudine
Liber I, Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Liber I, Titulus 6 : De electione et electi potestate
Liber I, Titulus 7 : De translatione episcopi
Liber I, Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Liber I, Titulus 9 : De renunciatione
Liber I, Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Liber I, Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Liber I, Titulus 12 : De scrutinio in ordine saciendo
Liber I, Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Liber I, Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Liber I, Titulus 15 : De sacra unctione
Liber I, Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Liber I, Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Liber I, Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Liber I, Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Liber I, Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Liber I, Titulus 21 : De bigamis non ordinandis
Liber I, Titulus 22 : De clericis peregrinis
Liber I, Titulus 23 : De officio archidiaconi
Liber I, Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Liber I, Titulus 25 : De officio primicerii
Liber I, Titulus 1 : De officio sacristae
Liber I, Titulus 27 : De officio custodis
Liber I, Titulus 28 : De officio vicarii
Liber I, Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Liber I, Titulus 30 : De officio legati
Liber I, Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Liber I, Titulus 32 : De officio judicis
Liber I, Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Liber I, Titulus 34 : De treuga et pace
Liber I, Titulus 35 : De pactis
Liber I, Titulus 36 : De transactionibus
Liber I, Titulus 37 : De postulando
Liber I, Titulus 38 : De procuratoribus
Liber I, Titulus 39 : De syndico
Liber I, Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Liber I, Titulus 41 : De in integrum restitutione
Liber I, Titulus 42 : De arbitris
Liber I, Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Liber 2
Liber 2, Titulus 1 : De judiciis
Liber 2, Titulus 2 : De foro competenti
Liber 2, Titulus 3 : De libelli oblatione
Liber 2, Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Liber 2, Titulus 5 : De litis contestatione
Liber 2, Titulus 7 : De juramento calumniae
Liber 2, Titulus 8 : De dilationibus
Liber 2, Titulus 9 : De feriis
Liber 2, Titulus 10 : De ordine cognitionum
Liber 2, Titulus 11 : De plus petitionibus
Liber 2, Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Liber 2, Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Liber 2, Titulus 14 : De dolo et contumacia
Liber 2, Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Liber 2, Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Liber 2, Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Liber 2, Titulus 18 : De confessis
Liber 2, Titulus 19 : De probationibus
Liber 2, Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Liber 2, Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Liber 2, Titulus 22 : De fide instrumentorum
Liber 2, Titulus 23 : De praesumptionibus
Liber 2, Titulus 24 : De jurejurando
Liber 2, Titulus 25 : De exceptionibus
Liber 2, Titulus 26 : De praescriptionibus
Liber 2, Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Liber 2, Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Liber 2, Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Liber 2, Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Liber 3, Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Liber 3, Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Liber 3, Titulus 3 : De clericis conjugatis
Liber 3, Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Liber 3, Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Liber 3, Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Liber 3, Titulus 7 : De institutionibus
Liber 3, Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Liber 3, Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Liber 3, Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Liber 3, Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Liber 3, Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Liber 3, Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Liber 3, Titulus 14 : De precariis
Liber 3, Titulus 15 : De commodato
Liber 3, Titulus 16 : De deposito
Liber 3, Titulus 17 : De emptione et venditione
Liber 3, Titulus 18 : De locato et conducto
Liber 3, Titulus 19 : De rerum permutatione
Liber 3, Titulus 20 : De feudis
Liber 3, Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Liber 3, Titulus 22 : De fidejussoribus
Liber 3, Titulus 23 : De solutionibus
Liber 3, Titulus 24 : De donationibus
Liber 3, Titulus 25 : De peculio clericorum
Liber 3, Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Liber 3, Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Liber 3, Titulus 28 : De sepulturis
Liber 3, Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Liber 3, Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Liber 3, Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Liber 3, Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Liber 3, Titulus 33 : De conversione infidelium
Liber 3, Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Liber 3, Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Liber 3, Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Liber 3, Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Liber 3, Titulus 38 : De jure patronatus
Liber 3, Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Liber 3, Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Liber 3, Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Liber 3, Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Liber 3, Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Liber 3, Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Liber 3, Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Liber 3, Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Liber 3, Titulus 47 : De purificatione post partum
Liber 3, Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Liber 3, Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Liber 3, Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Liber 4, Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Liber 4, Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Liber 4, Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Liber 4, Titulus 4 : De sponsa duorum
Liber 4, Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Liber 4, Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Liber 4, Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Liber 4, Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Liber 4, Titulus 9 : De conjugio servorum
Liber 4, Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Liber 4, Titulus 11 : De cognatione spirituali
Liber 4, Titulus 12 : De cognatione legali
Liber 4, Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Liber 4, Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Liber 4, Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Liber 4, Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Liber 4, Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Liber 4, Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Liber 4, Titulus 19 : De divortiis
Liber 4, Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Liber 4, Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Liber 5, Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Liber 5, Titulus 2 : De calumniatoribus
Liber 5, Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Liber 5, Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Liber 5, Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Liber 5, Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Liber 5, Titulus 7 : De haereticis
Liber 5, Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Liber 5, Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Liber 5, Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Liber 5, Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Liber 5, Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Liber 5, Titulus 1 : De torneamentis
Liber 5, Titulus 1 : De clericis pugnantibus in duello
Liber 5, Titulus 1 : De sagittariis
Liber 5, Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Liber 5, Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Liber 5, Titulus 18 : De furtis
Liber 5, Titulus 19 : De usuris
Liber 5, Titulus 20 : De crimine falsi
Liber 5, Titulus 21 : De sortilegiis
Liber 5, Titulus 22 : De collusione detegenda
Liber 5, Titulus 23 : De delictis puerorum
Liber 5, Titulus 24 : De clerico venatore
Liber 5, Titulus 25 : De clerico venatore
Liber 5, Titulus 26 : De maledicis
Liber 5, Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Liber 5, Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Liber 5, Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Liber 5, Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Liber 5, Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Liber 5, Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Liber 5, Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Liber 5, Titulus 34 : De purgatione canonica
Liber 5, Titulus 35 : De purgatione vulgari
Liber 5, Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Liber 5, Titulus 37 : De poenis
Liber 5, Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Liber 5, Titulus 39 : De sententia excommunicationis
3.09. NE SEDE VACANTE ALIQUID INNOVETUR.
CAP. I.
Vacante sede status eius mutari non debet.Novit ille, qui scrutator est cordium et cognitor secretorum, quod, licet bonae memoriae C. Papa praedecessor noster ecclesiam vestram [in sedem] erexerit cathedralem, ipsam Bathoniensi ecclesiae uniendo, ut idem esset episcopus utriusque, suamque constitutionem non solum per privilegium suum, verum etiam per alia scripta multa curaverit confirmare; quia tamen haec unio asserebatur a vobis esse confusio, conquerentibus, eam in grave praeiudicium Glastonensis ecclesiae redundare, quum per ipsam dissolveretur religio, et fraudaretur eleemosyna, et hospitalitas tolleretur nos vestris supplicationibus inclinati ad relevandum ecclesiae vestrae statum coepimus intendere, quantum decuit, diligenter. †Et quoniam absonum videbatur, ut subito praedecessoris nostri evacuaremus in hac parte statutum, quum ei, quantum cum Deo possumus, deferre velimus, sicut et volumus, quod, quantum cum Deo poterunt, nostri nobis deferant successores, unione manente sic de ceteris disposuimus, quantumcunque bonae memoriae Savarico Bathoniensi episcopo displiceret, frequenter ob hoc ad sedem apostolicam laboranti, quod status ecclesiae vestrae videbatur in melius relevatus. Unde post diversos tractatus et deliberationes multiplices, quod per viros providos et honestos auctoritate mandati nostri super hoc exstitit ordinatum, ad petitionem eiusdem episcopi, postquam aliud a nobis non potuit obtinere, apostolico tandem curavimus munimine roborare. Vos autem post obitum praefati Bathoniensis episcopi ad nostram praesentiam recurrentes humiliter postulastis, ut, quia tempus advenerat, quo sine scandalo ecclesiae vestrae ruina poterat in statum pristinum relevari, quum et Bathoniensis ecclesia et Wellensis id ipsum pariter postularet, rex quoque cum regni magnatibus, et quidam episcopi cum multis abbatibus deposcerent illud idem, ut unione penitus dissoluta monasterium vestrum reduceremus in statum antiquum, sub abbatis regimine gubernandum. Nos attendentes igitur diligentius, quod, episcopali sede vacante, non debet super hoc aliquid innovari, quum non sit qui episcopale ius tueatur, maxime ne plus favisse personae quam ecclesiae videremur, si quod eo vivente concessimus post obitum eius subito mutaremus, petitionem vestram ex toto absque damno conscientiae ac periculo famae nequivimus exaudire. Ut autem solito more, quem et vobis utilem, et nobis honorabilem estis experti, gradatim ab imo procedatur ad summum, auctoritate vobis praedicta indulgentes, ut, quum Bathoniensis ecclesia de praesule fuerit ordinata, si ostendere volueritis, quod ecclesiae vestrae nondum sit ad detrimentum vel praeiudicium vitandum plene provisum, ius vestrum apud sedem apostolicam prosequendi facultatem liberam habeatis; interim autem sub cura prioris idem monasterium libere gubernetur. [Nulli ergo etc. Dat. Rom. ap. S. Petr. II. Id. Mart. Ao. IX. 1206.]
CAP. II.
Beneficia spectantia ad collationem praelati non possunt conferri per capitulum sede vacante.Illa devotionis sinceritas †et sincera devotio, quam dilectus filius magister R. decanus Teanensis ad personam nostram et sedem apostolicam hactenus habuisse dignoscitur, nos inducunt, ut eum pro suae scientiae ac probitatis intuitu geramus in visceribus caritatis, et ei denegare nolimus quae secundum Deum fuerint concedenda. Unde nos Ecclesiam sancti Leucini de Capua cum omnibus pertinentiis suis, de qua magistrum R. donationis nostrae gratia praecedente praebendae nomine de mandato nostro venerabilis frater noster R. Capuanus archiepiscopus investivit, sibi duximus auctoritate apostolica confirmandam, non obstante concessione per capitulum facta de ipsa ecclesia alii, seu confirmatione nostra, si qua forte in forma communi apparet obtenta; quum nusquam inveniatur cautum in iure, quod capitulum vacante sede fungatur vice episcopi in collationibus praebendarum. Nec in eodem casu potest dici potestas conferendi praebendas ad capitulum per superioris negligentiam devoluta, quum non fuerit ibi superior, qui eas posset de facto vel de iure conferre. Quocirca discretioni vestrae mandamus, quatenus eundem magistrum in corporalem ipsius ecclesiae possessionem sublato appellationis obstaculo inducatis, et defendatis inductum.
CAP. III.
Sede vacante iudicium habitum contra ecclesiam non tenet.Constitutis olim coram bonae memoriae I. Papa praedecessore nostro procuratore ecclesiae sanctae Mariae de Castro forti et bonae memoriae G. Burginensi episcopo praedecessore tuo, dictus procurator petebat ab eodem episcopo restitutionem tam super libertate libere eligendi sibi praelatum, †quam etiam super terris ipsius ecclesiae et rebus aliis, quibus omnibus pars sua spoliata fuerat, ut dicebat. (Et infra:) Lite igitur coram eodem praedecessore nostro super praemissis legitime contestata, et postmodum coram iudicibus delegatis, factis confessionibus et receptis testibus ab eisdem causa fuit ad nos instructa remissa. Nos igitur procuratoribus partium in nostra praesentia constitutis, quum super praemissis coram nobis diutius litigassent, depositiones testium, qui vacante Burginensi ecclesia et carente legitimo defensore fuerint recepti, duximus reprobandas.