Librum 1, Quaestio 11 [Clm 26711 Transcription]

unc ad distinctionem personarum accedamus etc Ista uneclusione distinctio ad praecedentem continuatur postquam magister determinavit de generatione divina in se nunc incipit tractare degignentis et geniti est trina dapnatione et dividitur in duas partes principales quia primo tractat de coaeternitate geniti et gingentis quo ad eus existentiam intrinsecam /2o quantum ad signifiniem evuctiativam extrinsecam tunc 2a pars est ibi hic quaeri potest prima pars principalis diiuditur in quatuor partes nam primo magister distinctionem personarum vaciter ponit 2o aeternam duationem aeternam aequaliter ipsis tribuit 3o ex dictis haereticorum pertinacits obiat quiato praesumptionem oppositorum sangacitur refellite tunc 2a pars est ibi genitus enim 3o ibi hoc incontra 4 ibi sed quare anmae Et tunc sequitur 2a pars principalis quae dividitur in tres partes quia primo movet dispisitialem sententiam 2o docet doctorum scriptuam variam et eorum concordiam et 3o tenet consusem veram docendam vel credendam 2a pars est ibi sed ne tanti 3a ibi dicamus filium etc et haec est sententia trum pater communicando verbo coaeternitatem excludat a se respectu illius omnem mensura tivam prioritatem quod non quia pater non communicat filio aeternitatem nec coaeternitatem igitur quaestio falsa consequentia patet assumptum probatur tum primo quia es trinitas est mensura sed verbum est inmensum 2o quia aeternitas est facta secundum augustinum 83 quaestione deus est auctor aeternitatis et 2m boecum nunc fluens facit tempus nunc stans et nitatem sed verbum non factum igitur non aeternum 3o quia verbum est supra aeternitatem ex od 3o dominus regna bit maeterinum et ultra

/ 2o principaliter spit verbum nascitur de patre igitur verbum non est coaeternum patri assumptum patet et consequentia probatur primo per beatum augustinum quaestione 39 83 qustione ubi augustinus dicit qui semper nascitur non dum est vel numquodm natus erit aliud est enim na sci aliud natum esse 2o quia videtur quod aequalis debeat esse habitudo generationis respectu sui trinum qualis est habitudo corruptionis respectu sui sed terminus corruptionis habebit non esse post esse igitur terminus generationis habebit esse post non esse 3o quia pater generando filium est principium ipsius secundum augustinus 5 de trinitate capitulo 14 igitur verbum non est sibi coaeternum consequentia videtur esse augustinus de mortalitate animae capitulo 13 nulla se ipsam facit vel greitias int aliqud erat atquam esset quae consequentia similis inesse esse videtur

/ 3o prncipaer aeternitas non est mensurativa prigbitur quaestio falsa consequentia non assumptum arguitur quia cum deus sit aeternitas sequitur quod deus foret sui vel rerum aeterna innsura sed hoc non potest dici cum non sint proportialia 2o cum mensurae proprie competat quantum 2m commnentirem ideo meritur sed quantitas aeternitati non competit igitur etc 3o mensurare dicit replicationem sed aeternitas non est replicabilis igitur non est mensurativa igitur quaestio falsa quod erat probandum In oppositum est magister in litera praesentis distinctionis ubi quem plura bus auctoritatibus efficienter probat prima conclusio summa substantia divina essentialiter est sua aeternitas et quaelibet eius mensura ista conclusio est expresse de mente venerabilis anselmus monogion capitulo 24 ubi ait summa substantia constat sive principali et sine fine esse nec habere praeteri tum nec futurum ponit ibi totam conclusionem primum corollarium tota aeternitas eius instanti non est multiplicior nec eius aliquo signo probatur sic nam substantia summa est eius quaelibet in sua igitur quaelibet eius mensura es sibi tottaliter adaequata sed quodlibet ser vel signum est eius propria mensura igitur etc

/ non summo a mensuram pro duativa aliqua distantia domini sa quia secundum augustinus in libro de vera innocentia circa finem ipsa aeterni tas absque diversitate mensurae est sed intelligo permensuram aequaelem cum deo duativa per manentiam in de pendentem sive principio et fine super simplicem in partibilem immutabiliter veram

/ 2m corollarium contra modum loquendi doctoris subtilis in multis locis unicum est praecise signum aeternitatis prcostinens omnem duativam mora omnis possibilis successionis prima pars probatur quia aliter aeternitas tota mltiplior foret eius signo quod est contra primum corollarium et ipsum signum simplicius foret eius aeternitate contra idem 2a pars it modum loquendi est magister hugolinus in ista distinctione describendo contaeternitatis et probatur illa pars quia aeternitatis adequata est ipsa aeternitas igitur est precostines cuiuscumque cuius ipsa aeternitas est poosten tiva

/ 3m corollarium est informa domini Egidii libro primo distinctione 19 parte 3a quaestione 2a et dubio 2 o aeternitatis non habet talem ad aeternitatem comparationem sicut o eius ad enalem vel temporis ad temporalem sut cessionem probat ex tribus primo o aeternitatis aeternitati coaequatur 2o quia eius mensuratum alia me sua non mensuratur nec aliam me suam compatitur 3o quia aeternitatis nullo mdo ab aeternitate seperatur vel distinguitur sed taliter non comparantur alia coin ad suas mensuas igitur corollarium verum

/ contra conclusionem si contrusio esset vera sequeretur quod in divisibilis mensura foret propria cuilibus operationi divinae intrinsece consequens est falsum igitur etu consequentia not et probatur falsitas consequenter quia si sum velle esset aeternum et cum suum velle sic facere suum facere esset aeternum

/ 2o sequitur quod duo contradictiora in 4 aeternitas sunt siml vera probatur quia modo non vult vrium patirim igitur illud velle est aeternum et noluit christum patiri inst illud etiam erit aeternum et sic in eodem instanti volunt et noluit 3o quia sicut aeque patris foret velle futurum esse futurum et praeteritum esse praeteritum est quae neccessarium foret unum sicut reliquum

/ Contra primum corollarium simplicius est indivisibile indivisibiliter esse quam solum omnio et omninmo in dividbale esse sed signum vel iustans aeternitatis dict indivisibile indivisibiliter esse et aeternitas solum indivisibile omnino esse igitur totum non verum consequentia satis non simliter et antecedens

/ contra 2m corollarium videtur esse textus Iohannis ubi dicitur de spiritu sancto quaecumque audiet lequetur sed certum est quod illud futurum non referi ad aliquod signum temporale igitur refertur ad aliquod signum aeternum Item Iohannis 12t clarifica me pater clarifiate quam habii praesens quam mundus fieret

/ contra 3m corollarium videtur esse dictum superius allegatum boetee quo dicitur quod sicut nunc temporis causat tempus sic nunc aeternitatis causat aeternitatem igitur videtur quod eadem comparatione copentur et per consequens corollarium falsum

/ Ad ista respondeo et primo ad primum tamen arguitur quod aeternitas esset mensura cuiuslibet operationis divinae intrinsece concedo consequens et consequentiam et cum probatur quod non quia tunc velle dei esset aeternum Iterum cum infertur igitur facere dei est aeternum concedo similiter quod facere dei est aeternum sed tamen non est aeternum facere saltem extra concederent tamen aliqui sicum vilhelius Iordian de unisicintem omniei scilicet quod esset aeternum facere dei nec ex hoc sequeretur quod creatura aeternaliter fuisset ped illud non teneo sicut videtur circa 2m deo dante non sto in prima responsione

/ Ad 2m cum dicitur quod sequeretur quod contradictioni ent essent simul vera nego consequentiam et tamen probatur quia deus modo etc Respondeo quod christum pati potest dupliciter accipi uno modo pro dicto scilicet hac propositione christus patironi alio modo pro re dicti scilicet pro 4 quod christus paciebatur et pasione christi o de aliis modo si de primo est sermo non probatur in aeternum intencum cum ille pro potetiones non aeternaliter fuerit si 2o modo sic dico quod deus vult quidquid undquam noluit et omne nolitum est post i suo praesenti iustanti aeternitatis ubi nullus est fluxus praeteriti vel futur Ad 3m negatur consequentia illa si aeque prius est praeteritum et futurum igitur aeque neccessarium e unum sicut reliquum concederet b randiare domin consequens consequens illud patet libro 3o capitulo 5 et suo corollario sed ego nego consequentiam quia talis neccessitas ipsius praeteriti non pevenit ex intrinseco notitiae divinae sed potius ab extrinseco quia res posita est inesse

¶ Ad rationem contra primum corollarium cum arguitur quod simplititas cuis sit indivisibile etc nego tam maiorem quod minorem nam aeque est simplex unum sicut reliquando

/ Ad rationes contra 2m corollarium responde augustinus omilis 45 super Iohannes ostendens quod varater dicimus de deo fuit erit quia numquam deerit non qui dem quod aliqua plurlitas signorum in ipso sit et habetur auctoritas et responsio plene a doctore profundo libro 3o capitulo 51 circa finem corollarii aliter potest responderi ex dictis domini Egidii libro primo distinctione 8 parte 3 quaestione 4 ubi ostendit quod licet non sit in tempore per se sic quod tempore contineatur vel sic quod in tempore senestat est tamen in tempore per accidens sic quod est quand tempus est et ido verba de futuro et de praeterito de eo dici possunt et si non ad modum significndi tamen ad rem signitam 3o potest responderi quod li antequam mundus fieret potest se habere habitualiter haec est si fuisset tempus ante mundum habuisset clarem in illo

¶ 4o potest dici quod si recipitur tempus pro quantum que ymaginaria successione possibili sive ponitiva sive privativa tunc infiinitum tempus fuit ante mundum quare talia verificantur possunt pro talibus signinis illius ymaginarii sunccessus

¶ Ad rationem contra 3m corollarium et rationes principales in principio factas cum dicitur quod nunc stans facit aeternitatem sicut nunc fluens tempus Respondet dominus Egidius ubi ponit corollarium et doctor sanctus parte prima quaestione 4 articulo 2o et doctor profundus libro 3o capitulo 51 quod cona aeternitatis facit aeterni tatem quantum adnostrae mentis apprehensionem sive nostri intellectus cognitionem ad illud ibidem cum dicitur aeternitas est mensura conclusio sed cum dicitur quod verbum fit immensum dico quod verum est mensura distincta a se ipso non autem dicitur nomensus me sua quae est sua aeternitas sicut ostendit dominus Egidius libro primo distinctione 8 parte 3 quaestione 3

Ad dictum augustini dicitur quod non lquitur de aeterinitate simple sed de aeternitatem particitata

Ad 3m cum dicitur quod verbum fit ultra aeternitatem respondet doctor profundus quod aeternitas dupliciter sumitur uno modo pro per yodo unius cuuquuur n i te naturalis 2o modo veriforites et in mobiliter simultanea ex ntura dei si primo modo intra sic est simpliciter verum si 2o mo sic adhuc est verum quia est ultra aeternitatem sicut causa ultra causatum et originatum ab ipso quod si doctor intelligit consequentis quantum ad nostram cognitionem transit si autem absolute non est verum cum deus sic sua aeternitas secundum augustinum 15 de trinitate capitulo 5 ubi dicit quod ipsa vera aeternitas est immubilis deus modo certum est quod non est causa sui ipsius igitur nec aeternitis Qualiter tamen deus est ultra aeternum in de dominum Egidium de mensura angelorum quaestione prima 4 principali ratione 3a et anselmus prosogion 20 capitulo ubi ponit tres ad hoc ratio nes propter quas dicitur esse ultra illa quae et fine non habebunt prima e quia illa nullatenus sive eo esse possunt ipse igitur non minus esset si omnia in nichilum irtet 2a ratio est quia illa cogitari possunt habere finem deus vero nequaquam 3a ratio quia di 2a eorum aeternitas tota sibi praesens est et non eis has rationes etiam deducitur doctor sollemp parte prima summe articulo 3 quaestione prima Ex quibus patet quauaestio liter debet intelligi cum dicitur dominus regnabit maeternum etc

/ conclusio 2a ubi aeterni nastci vel generatio cum omni aeternitatis proprio mensuratur signo carente ie et principio ista conclusio est informa damascenus libro primo capitulo 8 generatio est sine consequentio et aeterna naturae operatio existens probatur illa conclusio quia nasci vel haec generatio est in varialis in corruptibilis simul tavea absque successione sed iste tnproprietates aeternitatis ins contraio vera prima pars autem patet et 2a probatur unde augustinus lt 15 de trinitate capitulo 3 deus est vera aeternitas quia sive initio et sine fine 2o 4o de trinitate capitulo 19 vera in commutabilis est ipsa aeternitas de 3o venerabilis anselmus monogion capitulo 24o videtur aeternitas esse interminabilis vita haec 3a ponit dyasus de di vinis nominibus capitulo 10 proprietatis et vitatis est antiqund in variabile et totum 2m totum menti Ad idem est proclus propositione 55 doctor sollempnis parte prima artientlo 3 sanctus thomas parte prima quaestione 10 doctor profundus libro 3o a dominus Egidius libro primo distinctione 3 parte 3 quaestione 2 ubi has proprietates ponit informa

/ primum corollarium contra doctorem subtilem libro primo distinctione 12 quaestione 2a inodi signo in quo prima persona est se cunda et potens producere filul guat actualiter verbum probatui sic quia si non sequitur quod generatio ubi non mensuraret contra principio carente patet quia primum signum in quo prima persona habitualiter foret fecunda procederet signum suae generationis et per consequens pro illo signo foret nego ubi praecedens quod est falsum illud etiam primum corollarium expresse ponitur in littera istinctione 1stine capitulo primo

/ 2m corollarium contra eundem ibidem prima persona non est prius fecundam respectu 3ae quod 2a probatur ex eodem medio quia aliter sequitur quod nisi bum persona secunda non causareret principio duationis mensurativa probatur consequentia quia singuo principium signum origis in instanti aeternitatis et sic 7 in quo pater est fecundus non filius secundum eum et signum in quo filius est fecundus et sic b tunc sic a habet ante exaegationem fecuitatis filii igitur a est negatio talis fecunditatis vel sic igitur a filius non est fecundus et a est primus b igitur prius filius non est fecundus quam fecundus patet consequentia quia a est primus b quim aliter non esset a primum b 2m sed haoc consequens est falsum scilicet quod primus filius non sit fecum dus quom fecundus quia tunc incipet esse fecundus et non sine fine et principio esset fecundus quod erat probandum sequitur ad oppinionem

/ 3m corollarium responsivum ad quaestionem pater communicando filio coaeternitatem ex cludit a se respectu illius omnium mensura tivam prioritatem patet quia nulla est ibi omnino prioritas pratest priori tatem originis vel causalem

¶ Contra ista dicta est 2a ratio principalis facta in pede quaestionis 2o sic generatio filii passiva habet principium igitur et eius duatio patet consequentia cum eius duatio sit idem quod ipsa generatio passiva et assumptum arguitu quia generatio passiva est ipsemet filius habens patrem casamquam productivum principium

/ Contra primum corollarium et 2m simul sic qualis per se ordo realis est inter aliqua si essent realiter distincta talis per se ordo est inter ea illa distincta quam habent sed si esset realis distinctio inter memoriam et dicere memoria esset prior et inmediationem ipsi esse quod dicere igitur 2 modo talis est ordo nit memoriam et dicere qualis est distinctio realis igitur et prioritas Ad ista respondetur et primo ad rationem sactam in principali quando dicitur verbum nascitur de patre igitur etc nego consequentiam et cum probatur primo auctoritate augustini quod nascitur nondum est dico quod verum est si eius nasci non est natum esse sed sic est in proposito igitur etc

/ Ad 2m in principali cum dicitur quod talis est habitu do etc dico quod verum est ubi genitum est productum cum aliate essentiae et nature et non solum suppositi et personae sic autem non est in proposito igitur etc per hoc patet ad 3m cum dicitur pater est principium filii igitur prior esse negatur consequentia propter ydempraetcitem ne principium et principiati Ad 2am principalem contra conclusioem cum arguitur generatio passiva habet principium igitur et eius duato posset uno modo dici negando consequentiam quia forma non valet quia consimiliter arguerem de essentia filii quae e idem ipsi filio quod pater eius principium foret quod est falsum cum eam non producit Aliter potest dici distinguendo de li principio ac etiam duatioe sed contentor de prima

Ad 3am principaliter conta corollarium cum arguitur qualis est ordo inter alia etc quamvis plura dicipossent nego tamen brenit quod interine modum et intellectivam intelligentiam aliqua distinctio praet personalem et per consequens non prioritas praeter originis vel et causalem quam non voco mensurativam igitur non valet 3a conclusio quamvis deus aeternus sit mensura cuiuslibet entis creati formaliter causalis et causaliter formalis nulla tamen creatura duative est ei propior cialis prima pars probatur primo auctoritate pe tali propositione 15 omnis deus mensura est entium 2o ratione quia deo respectu creaturae convenunt proprietates me suae proprie et non transumptive solum igitur conclusio vera consequentia nota antecedens deducit dominus Egidius libro primo distinctione 8 parte 2a quaestione 3 qui competit sibi ratio minum tripliciter uniforteis simpliciter et indivisionis 2o creaturae competit sibi ratio adaequa tionis dupliciter per conformitatem et mu tationem igitur sequitur quod deus formaliter causaliter et causaliter formaliter mensura sit omnis entitatis creatae

/ 2a pars conclusionis probatur quia millae creaturae competunt proprietates aeternitatis quae sunt ut dictum sin 2a conclusione in variabilitas interia bilitas simultas igitur etc

/ primum corollarium contra Iohannem de marchia quod prima suarum determinationem argiculo primo solutione primi articulo 9na 2am conclusionem nota semper mensura rei formalis est menm suatio proportionaliter aequalis patet ex conclusione quia deus est creaturae meu sua formalis et tamen non ei propiortiorner adaequatur

/ 2m corollarium contra eundem in bidem maioris perfectionis formaltur est deo totam creabilium latitudinem causaliter superenmentis exeptliter mensurari quam tantum unum gradum coartum causaliter continere Cuius oppositum dicit in eadem responsione probo 2m eum maioris perfectionis est formaliter continere esse perceptivum quod esse actum igitur corollarium verum patet consequentia cum in tota latitudinem esse perceptivum includatur et non tota lati tudo nec esse perceptivum formalitor de esse actio dicatur Confirmo sic deus perfectior est meo quod perceptivus formaliter quam meo quod actus igitur continere unum perfectius est continere alterius consequentia nota antecedens est suum ut supra patuit in 3a distinctione

/ 3m corollarium contra eundem in eadem responsione deus non est immensus formaliter ex hoc quod continet bigradum coloris exepiliter supereventis independentis probatur corollarium nam si per ymaginationem deus esset solum finitae virtutis n minus independentis posset continere b gradum caloris igitur corollarium verum Contra ista dicta argiuo primo sic contra conclusionem mensa debet esse unigenea id est u uius generis cum mensurato 10 metaphysicae sed deus non est eiusdem generis cum rebus creatis igitur conclusio falsa 2o contra eandem sunt argumenta in 3o principali facta quia deus non est proporcitais 2o non replirilitis 3 quia quantitas non competit deo vel aeternitat Contra corollario quilibet gradus latitudins creabilem aeque exigit gradu inmensum ad suum essa ita quod non citr sufficit ad suum esse causaliter sicud tota latitudo creabilium igitur ex uno tam perfectus est sicut ex alio Ad ista respondetur et primo ad primum cum dicitur mensura debet esse etc dico quod verum est sumendo genus large pro quotum quod conclusione virficato de pluribus sive eum noce sive aequivoce sive per anolo giam et tunc minor est falsa quia sic ens dicitur de deo et creaturis

Ad secundam rationem quae fuit 3a principalis dico ad primum quod licet inter deum et creaturas non sit proportio quanti adequationis est tamen proportio ordinis sine exeplaris mutationis et hoc sufficit Ad 2m dico quod replio non de rationem mensurae quantitivae simpliciter sed de ratione mensure quantitive et sic etiam potest dici ad primum Ad 3m in eodem principali dico quod mensurare competit consequentis proprie 2m rem significatam et inpositionem nominis quia primo inponebatur rebus quaentis sed hoc non inpredit quoniam significatum deo competere possit

Ad rationem conta collarium ico primo quod quilibet prilosephis ponens deum esse virtetis finite tantum negaret assumptum 2o dico quod consequentia secundum sua principia non valet nam 2m eum certum est quod eadem potentia activa in deo et vitaliter perceptiva et tamen ipsa eadem potentia non est tam perfecta formaliter 2m quod est activa sed quod est perceptiva sic similiter dicerem sibi haec quod consequentia non valet de forma etc sequitur distinctio nova