Table of Contents
John Hiltalingen of Basel Commentary
Liber I
Liber I, Principium I
Liber I, quaestio 1 : Utrum vultus primi summa et totalis pulchritudo sit omnis perfectionis radicalis
Liber I, Prologus
Liber I, Distinctio 1
Liber I, Distinctio 2
Liber I, Distinctio 3
Liber I, Distinctio 4
Liber I, Quaestio 6 : Utrum sine motu et successione Deus generet Deum aeterna et vera generatione
Liber I, Distinctio 5
Liber I, Distinctio 6
Liber I, Distinctio 7
Liber I, Distinctio 8
Liber I, Quaestio 10 : Utrum sola essentia divina sit summe simplex et necessaria simpliciter
Liber I, Distinctio 9
Liber I, Distinctio 10
Liber I, Distinctio 12
Liber I, Distinctio 14
Liber I, Distinctio 15
Liber I, Quaestio 15 : Utrum personae divinae temporalis missio sit eiusdem in mente
Liber I, Distinctio 16
Liber I, Distinctio 17
Liber I, Distinctio 18
Liber I, Distinctio 19
Liber I, Distinctio 20
Liber I, Distinctio 23
Liber I, Distinctio 26
Liber I, Distinctio 28
Liber I, Quaestio 25 : Utrum pater aeternus suum producens incommutabile verbum et vinc?m proprie posset dici eius principium
Liber I, Distinctio 30
Liber I, Distinctio 32
Liber I, Distinctio 34
Liber I, Distinctio 36
Liber I, Distinctio 38
Liber I, Distinctio 40
Liber I, Distinctio 41
Liber I, Distinctio 42
Liber I, Distinctio 45
Liber I, Distinctio 46
Liber I, Distinctio 47
Quaestio 27
Hic oritur quaestionis postquam magister determinait de apopoationibus nunc circa eas tractat quasdam quaestiones tamen earum motivus et solutionibus et dividitur in duas partes quia primo tractat istas quaestiones de quibus apparatis cum earum responsio nibus 2o determinat de ipsis propretatibus et earum comparationibus tunc 2a pars incipit in 3 distinctione ibi post supra dicta prima dividitur in 3 partes quia primo menet quaestionem de apropriato ipsius filii o de apropriato spiritus sancti 3o comparat unum istorum alteri tunc 3a pars est ibi praeterea diligentur investare 3a ibi praeterea diligenter nondem tunc sequitur 3o distinctione quae dividitur in 3s partes quia primo veritatem et nam intuitionem ponit s 2o recitat obiectonem multiplicem et solvit
¶ 3o ex dictis suis quandam difficile quaestionem oriri contra dit tunc 2a pars est ibi in hoc antem negant 3 ibi sed ibi qures et ista est sententia etc
Utrum patris et filii dilectionis et amoris ratio sit spiritus scilicet eorum nexus et qummunio arguitur primo quod non quia filius non est patri cognitionis ratio igitur nec spiritus sanctus dilectionis vel amoris consequentia videtur tenere ex simili antecedens probatur quia aliter pater esset sapiens sapientia genita quod falsum et contra beatum augustinus primo retractationem 25 capitulo et 7 de trinitate capitulo 4 partoum / 2o pater et filius non diligunt se spiritu sancto igitur quaestio falsa un nota antecedens arguitur tum primo quia pater non diligit se spiritu sancto
¶ 2o quia non diligit creaturas spiritu sancto 3o quia diligit quidquid diligit esse proprio cum idem sit esse quod dilige igitur sequitur quod quaestio sit falsa
¶ 3o spiritus sanctus non est patris et silii nexus et quio igitur quaestio falsa patet consequentia antecedens probro quia tunc spiritus snctus esset eorum circumcessio et eorum circumcessionis ratio quod est canum patet consequentia quia idem videtur esse circumcessio et communia et falita consequenter apparet quia 2m illud solum filius est in patre sed quod est idem tamen patre sed hoc non est spiritus sanctus igitur
¶ In opositum est mar in ista 32a distinctione et supra distinctione 10 uibi pluribus auctototibus videtur quaestionem probar
¶ prima conclusio essentia divina ut species intelligibilis de se ipsa et emni vi tas inmensa patri aeterno sola forma lis est sapintia Ista est expressa sententia beati augustini 7 de trinitate capitulo primo de maguinis et 3o de parvis en augustinui quis audeat dicere aut aliud in patre intelli esse aliud sapientem esse ut non hoc ipso sit quo sapiens est Et in fine illius capitulo magni in illa simplicitate non est aliud aptere quod esse eadem ibi sapienti est quae essentia et in principio et capitulo 9 cludit ex dictis in primo pater igitur et filius una essentia et una magindo et una veritas et una sapientia
¶ Contra istam conclusionem arguitur Sapientia non dicitur per aliquae respectum ad ipsum intellectum igitur non ut specie intelligibilis sed pocius ut essentia absolute conside rata igitur conclusio falsa consequentia non assumptum probatur tamen primo quia sic absolute dicitur veritas 2m augustinus primo volnorum verum est illud quod est
¶ cum 2o quia si sapra conciitur simul essentiam et in telligentiam vel igitur aeque primo vel secundum prius et postius sed nullum istorum gatum 3o quia ratio intellignile videtur fore ratio diminuita
¶ ad ista nego principale assumptum et cum probatur quod non primo quia veritas dico quod vi tas similiter dicitur per respectum Et tam dicit quod verum est ilcud quod est concedo per hoc tamen veritas non de hitur formaliter et complete / Ad 2m dico quod aeque primo licet aliquam r doctor solempnis parte prima au 24 quaestione 5 oppositum saltem aliquo modo dicere videatur
¶ Ad 3m dico neando assumptum ubi esse intellintibile est intellectus omnino idem sunt ut est in proposito nostro de hiis tamen lacius habetur mariato ubi est dictum per doctorem solempnem 7 usque au cnet quaestionem
¶ primum corollarium unica praecise veitas scientia sapientia est in divinis povenda probatur nam unica est ibi essentia igitur unica veritas scientia et sapientia praecise patet consequentia ex conclusione et pluribus dictis beati augustini per totum 7 de trinitate Et haec conclusio vel corollarium est de mente doctia solempnis parte prima articulo 34 quaestione 2 ubi diffusione hanc materiam per tractat santonem contra istud corollarium potest argui et difficulter n in divinis est sapientia genica et ingenita sed mula est unica sapientia sapientia genita et in genita igitur corollarium falsum hic dicit durandus quod in divinis nulla sit sapi genita sed hoc est contra multas auctoritates sanctorum et contra expressam sententiam magistri 28 distinctione capitulo 7 Scienus quoque quoque quod solus filius dicitur verbum vel ymago ita etiam ipse solus dicitur sapientia vata vel genita et adducit beatum augustinum 7 de trinitate capitulo et illud dici accipiamus cum dicitur verbum ac si dicatur nata sapientia ideo aliter dicit magister thomas de argentis in ista 32a distinctione articulo 4 quod quod dupl sit in divinis sapientia essentialis et notionalis vel personalis et dicit hoc sequi ex dictis doctoris nostri domin Egidii sed salva reverentia tanti doctoris ilbud non intelligo primo quia eadem ratione debetpsonere duplicem deum genitum et ingenitum
¶ 2o per le gi aegidium in ista 32 distinctione per totum nec possum inveniere quod hic doctor dicit bene habetur ibi quod in divinis est amor actus et amor productus sed hii non sunt duo amores sed unus amor sic similiter est sapientia genita et ingenita una tantum sapientia unde et si doctor dicit quandoqaem est sapientia constituta genita producta et amor essentialis propter hoc non habet duplice sapientiam in deo Item contra hoc sunt dicta magistri hic et 2 ubi dicit haec et hiis simulia tamquam sophita et a veritate longiqua cunctisque in theologia pitis pacientia videatur totum Et iateo respondeo ad argument cum dicitur in divinis est sapientia genita consequentiam arguerem simliter de deo In dinis est deus genitus et ingenitus etc quare at consequentia non valet potest haberi ex 27 distinctione capit satis clare quia quaedam sunt verba solum essentialia et habetur 26 distinctune quaedam solum notionalia quaedam media Et ista licet possent in singulari poni pro relativis numquam tamen plurali sicut lux veritas sapientia dideus et huius
¶ 2m corollarium contra aureolum in ista distinctione quamvis in divinis sit sapientia processiva et obiectiva non tamen ibi est sapientia alia et alia patet corollarium ex praedictis nam prima pars patet ex dictis contra durandum in ista distinctione sed 2ar pars patet ex conclusione et corollario primo ex quo apparet quod male in probat dicta domini Egidii de duplici sapientia primo quia ipsemet hoc idem ponit 2o quia non fideliter recitatus dicta doctorum sicut patet ex dictis contra thomam de argentinis Et etiam ex hoc quod dous Egidius in expositione decretalis fiunitur expresse negat duas sapientias sicut non sunt duo dii u mis genitus et alius ingenitus sed contra potest argui ex dictis eius quia sapientia formalis quae est comunis tribus personis perfectio simpe sola nunda essentia divina et divinitas ipsa non est formaliter sapientia non per tio simpaciter clandens in se proprie tatem cum divinitate igitur corollarium falsum ut videtur
¶ Ad istam rationem sitene rem quod sapientia genita ut sic non diceretur perfectionem simpliciter negarem quia ipsa est falsa 2o quia teneo hoc nego b quia licet sit ibi sapientia formalis perfectio infinita tamen sapientia obiectiva vel processiva ut sic est etiam perfectio infinita eadem omnino quae prima
¶ 3m corollarium ratio quare filius patri aequalis est quia essentia divina ut omnis et inmensa per fectio est patri ratio intelligendi se ipsum formalis patet quia ex hoc solum natura scitur de tota scientia patris sed augustinum 15 determini et similitas dici potest de spiritu sancto Contra istud corollarium si ipsum esset verum sequetur quod per idem formaliter pater cognosceret et intelligeret se ipsum vi bene et spiritum sanctum quod est falsum
¶ ad istam rationem concedo consequens quia est verum et sequitur ex dictis Ex quibus etiam patet soluto primo rationis in quaestione facte quiam filius nullo modo est sapientia patris formalis sic quod pater sit sapiens sua genita sapientia et qualiter sit intelligendum dictum apostoli praedicamus christum dei virtutem et dei sapientiam primo Corinthios ostendit magister in ista 2t distinctione capitulo 3o et beatus augustinum 7 de trinitate capitulo primo et haec de prima conclusione
¶ 2o conclusio quidquid pater et filius diligunt amant spiritu sancto tanmquam termino dilectionis producto ista conclusio est hugonis libro primo parte 3a capitulo 27 ubi dicit spiritus sanctus est dilectio est patris et filii et circa finem illius capitul augustinus ut habetur supra distinctione 10 hae conclusio eetis dinum Egidi in ista distinctione parte prima 2 et 3a quaestionibus in quibus ostendit quod pater diligit se filium et nos spiritu co similiter etiam de filio hoc idem ut patet ibi
¶ Contra istam conclusionem se quitur si sit vera quod deus quani creata diligat inmensa dilectione consequens falsum quia tunc non plus diligeret patre distinatum quam praescistum
¶ 2o non plus virginem maiam quam nam dyanltiam et 3o non plus b cratura quod propriam naturam vel substantiam quae omnia sunt falsa et absurda consequentia autem probatur quia in meus nec magis nec minus esse potest
¶ Ad hoc dixuerit aliqui quod loquendo de dilectione intensiva vel intensive concedo illata Et sequitur hoc ex dictis magistri iohannes de ripa vel marchi satis clare Sed quia haec sunt prohibita et etiam non benedicta dico aliter negando consequentiam unde dico quod diligere nam creatura conmnot aliquid quod non connotatur in diligere simpliciter quare non sequitur diligit dilectione ab extra quae est inmensa igitur diligit creatura inmense quia quamvis sit infinita dilectio tamen est finite dilectio respectu creaturae ad extra aliter non video quin consequentia sequantis etiam et concedi operteatur ipsa
¶ primum corollarium quavis deus pater diligat nos spiritu sancto aetntraliter tamen diligit nos libere et contingent prima pars patet ex conclusione et par probatur quia libere potest nobis benefatere et contingentis quia mere gratuite nos diligit
¶ Contra istud corollarium dilectio qua creatura diligitur est neccessaia igitur neccessaria creatura dilecta antecedens patet quia est spiritus sanctus est consequentia probatur quia tanta neccessaiate creatura diligitur quanta neccessiate est dilectio creaturae
¶ ad istud concedo antecedens primum et nego consequentiam et cum probatur quia tanta neccessitate dico quod tanta neccessitate diligitur creatura est dilectio creaturae non quanta neccessitate quante neccessates lectio qua diligitur creatura est dilectio creaturae non quanta neccessiate est dilectio simpliciter et tunc nichil sequi ex arguo quod contra dicta in corollario quia nulla neccessiate spiritus sanctus est dilectio creaturae licet neccessario sit dilectio non tamen neccessario dilectio creaturae sumendo pro dilectione complexa
¶ 2m corollarium contra dominium altierses li primo tractatu de notionibus quaestione ulio Et symonum carnocen secundum quod dicit petrus de carentis in ista distinctione et quamvis haec sit vera pater et filius diligunt se suirtu sancto non tamen illae ab lativus est formalis vel quari for - malis nec etiam tantum signum pe oppositum potensit alterisses 2a symon Carnocensus et corollarium patet ex conclusione
¶ 3m corollarium est contra sanctum thoma et dealmationem herueri et positionem aureoli quod de hiis supra dicta propositio sit vera non tamen ab latino se inhabitudine formalis actus habentis nec etiam medii connectentis patet istr corollarium quia nulla istarum habitudimui habet se per modum terminum producti sicut patet Ex quibus patet primo quod male dicuntu beatum augustinum hanc propositonem supra dictam in suo simili retractasse scilicet per hanc pater est sapiens sapientia genita quae similis videtur hinc pater diligit spiritu sancto quia 2m quod dicit dominus Egidius et doctor subtilis non est modus argumentium propositiones enim in propria forma retractare Sed quare conceditur haec pater diligit spiritu sacto et haec naturae verbo vel filio haec conclusio tam est difficilis quod magister dimittit eam insolutam dicit tam dominus Agidius quod diligere dicit motum animae ad rem intelligeniae motum rei ad anmm ratio diligere habet se per modum egdientis Idem potest dici de patre et ipsum denominare tamquam terminus productus non autem sic est de intelligere igitur etc de hiis prolixe scripsi in responsionibus menis quaestione 7a in solutione 2i principalis ideo unius transeo pro praesenti de materia ista ex hiis patet solutio 2a principalis
¶ 3a conclusio circumcessionis divinarum personarum consequenti bilis adaequata ratio est earm essentialis omnimoda ydemptitas et personalis distinc co probatur nam una persona est in alia sicut diffinitione ostendit magister supra distinctione 19 et non per releom solam et per ydemptitatem solam igitur per haec duo simul patet consequentia cum alius modus in dmivinis non admittitur assumptum probatur non enim relatio potest esse ratio huius adaequata quia est ratio oppositio nis igitur nec circumcessionis nec etiam ipsa ydemptitas aliter cum essentia sit ibi ipsiidem et pater simliter foret pater proprie in se ipso Similiter et essentia di vina quod est falsum quia nichil est in se ipso 4o philosophorum sed contra istam conclusionem videtur esse hilaris 7 de trinitate capitulo 8 unus nIt hilaris est in alio per naturae unica silitudinem et per neccessitatem vivientis et viviente negatur
¶ Ad istam rationem dico quod auctoritas est pro conclusione informa quia similitudo non tantum ydemptitate dicit in divinis sed ydemptitate persona distinctorum ut superpatuit
¶ primum corollarium formalis circumcessionis adaequata et consequentibilis ratio non est divina ad intra productio probatur quia si sic tunc eadem ratione cum carnalis pater filium carnalem originet esset pater carnalis in filio Et posset confirmari nam si per inpossibile pater produceret filium in alia natura quam sua pater non esset in filio et tamen vere produceret igitur corollarium verum
¶ Sed contra hoc corollarium videtur esse beatus hylaris 3o de trinitate ubi inquit pater in filio quia ex eo filius
¶ ad istud dicitur quod auc toritas non integre recipitur iacet enim sic in textu alius in alio quia idem in utroque et tunc sequitur pater in filio quia idem eset in utroque Ex quo patet quod non solum modo originem sed etiam ydemptitatem exprimit in verbis 2m corollarium non sola relatio nec liqua deo intrinseca perfectio potest esse circumcessio onis huius ratio patet quia in nulla harum ydemptitas essentialis et distinctio personalis exprimitur nec expresse comprehenditur quod requiritur sicut patet ex dicits in probatione conclusionis et etiam in conclusione in se
¶ 3m corollarium quod magister hugolinus insufficienter describit istam circumcessionem patet nam ipse describi sic circumcessio est coaeternarum una entitate commensarum una immensitate coaequalium eadem perfectione personarum summa et incommutabilis mutua praesentialitas quod ista descriptio sit in sufficiens ostendo nam si ita esset per inpossibile quod essentia esset res distincta a personis et personae distin te essentialiter interse et quaelibet harum foret inmensa aeterna per essentiam participative foret tunc verum quod haec essent coaeterna una aeternitate commensa una immensitate coaequa lia una perfectione et tamen non foret talis sicut nunc circumcessio in eis igitur insufficienter circumcessionem de scribit quod erat corollarium ex quibus patet quid dicendum ad 3am rationem principalem quia quamvis spiritus sanctus non esset nec sit ratio circumcessionis posset tamen dici ratio amoris vel dilectionis Ex quibus omnibus patet quod si ratio sumitur non formaliter sed pro termino producto sic quaestio est vera si autem sumitur formaliter non pro actu vel principio activo est quaestio falsa Et haec concordnat cum aegidio et scoto in ista 32 distinctione et haec sufficiant de quaestione ¶
On this page