Table of Contents
Giles of Rome Commentary on the Sentences (Depreciated)
Liber 1
Liber 1, Prologus
Liber 1, Prologus, Pars 1
Liber 1, Prologus, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Quid sit subiectum in sacra pagina
Liber 1, Prologus, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : De ordine istius scientiae ad alias
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum ista scientia sit una
Liber 1, Prologus, Pars 2
Liber I, Prologus, Pars 2, Quaestio 2 : Utrum ista scientia sit certior aliis
Liber 1, Prologus, Pars 3
Liber I, Prologus, Pars 3, Quaestio 1 : Utrum solus deus doceat istam scientiam
Liber 1, Prologus, Pars 4
Liber I, Prologus, Pars 4, Quaestio 1 : Utrum ista scientia sit practica vel speculativa
Liber 1, Distinctio 1
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum frui sit actus intellectus
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Cuius sit frui tamquam habitus sive sicut virtutis
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Cuius potentiae sit uti
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum solo deo sit fruendum
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum tribus personis sit fruendum fruitione una vel pluribus
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum deo sit utendum
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 3
Liber I, Distinctio 1, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum deus fruatur
Liber I, Distinctio 1, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum deus utatur aliquo
Liber 1, Distinctio 2
Liber 1, Distinctio 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum sit dare plures deos
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum isti pluralitati respondeat aliquid in re vel sit pluralitas rationum
Liber 1, Distinctio 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum servata unitate naturae divinae possit ibi esse pluralitas suppositorum
Liber I, Distinctio 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum illa plura supposita differant re vel ratione solum
Liber 1, Distinctio 3
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum deum possimus cognoscere in vita ista
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum deum esse possit demonstrari.
Liber I, Distinctio 4, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum per rationes naturales possit cognosci trinitas personaliter
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Quaeritur de vestigio in se
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Quot sunt partes vestigii
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum in omnibus reperiatur vestigium
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 4 : Quorum sit cognoscere deum per vestigium
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in angelo reperiatur imago; ulterius utrum in homine sit imago; ulterius utrum in muliere sit imago
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum memoria pertineat ad imaginem; ulterius utrum intelligentia pertineat ad imaginem; ulterius utrum voluntas pertineat ad imaginem
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Quomodo in mente notitia et amore reperitur in imago; ulterius quid accipiatur ibi pro mente; ulterius quid accipietur ibi pro notitia
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 3 : Respectu quorum obiectorum sit imago trinitatis in anima; utrum in nobis sit imago trinitatis animae se cognoscit; utrum imago sit respectu omnium obiectorum
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3, Quaestio 1 : Quomodo repraesentatur ibi unitas essentiae
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3, Quaestio 2 : Quomodo repraesentatur in imagine nostra trinitas personarum
Liber 1, Distinctio 4
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 1
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in divinis sit generatio.
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum generatio sit in omnibus personis divinis
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum generatio sit in filio
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum generatio actio sit in patre
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 2
Liber I, Distinctio 4, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum iste sit vera, deus genuit alium deum; utrum genuit se deum; utrum ista propositio sit falsa, deus genuit qui est deus pater; utrum hoc sit vera, genitus a deo non est deus pater
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 3
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum aliquae propositiones affirmativae de deo dicit sint verae
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum nam divina de deo praedicetur in abstracto; utrum persona praedicetur de essentia
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 3 : Utrum aliae perfectiones quae sunt in deo praedicentur de deo in abstracto
Liber 1, Distinctio 5
Liber 1, Distinctio 5, Principalis 1
Liber I, Distinctio 5, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum generare magis proprie conveniat deo qui est terminus essentialis in concreto quam patri qui est quid relative dictum; utrum sit concedenda deus generat
Liber I, Distinctio 5, Principalis 1, Quaestio 2 : Quomodo comparatur generatio ad essentia
Liber 1, Distinctio 5, Principalis 2
Liber I, Distinctio 5, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius sit de substantia Patris?
Liber I, Distinctio 5, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum filius sit ex nihilo
Liber 1, Distinctio 6
Liber 1, Distinctio 6, Principalis 1
Liber I, Distinctio 6, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium natura; utrum ista possit concedit: natura generat
Liber I, Distinctio 6, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum pater genuerit filium necessitate
Liber 1, Distinctio 6, Principalis 2
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius procedat a patre per modum artis.
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum pater genuerit illum voluntate
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 3 : Cum ista sit vera deus generat, utrum sit vera Deus non generat
Liber 1, Distinctio 7
Liber 1, Distinctio 7, Principalis 1
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia generandi
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum potentia generandi dicat quid vel ad aliquid
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum potentia in divinis dicatur univoce de potentia generandi et creandi; utrum potentia generandi et creandi sit eadem
Liber 1, Distinctio 7, Principalis 2
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum in aliquo sit potentia generandi cui non competat generare
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum in filio sit potentia generandi.
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum sit eadem potentia per quam pater gignit et filus gignatur
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 4 : Utrum in divinis possint esse plures filii.
Liber 1, Distinctio 8
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium solius Dei
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum esse Dei sit esse omnium
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Quaeritur de divino esse ut est mensura aliorum.
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Quaeritur de Deo ut habet rationem mensurati mensura Dei dicitur aeternitas
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum Deus sit immutabilis
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum omnis creatura sit mutabilis
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio virtutis et subiectae
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio essentiae et esse.
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum sit ibi compositio generis et differentiae
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum Deus sit summe simplex
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum omnis creatura sit composita
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum anima sit composita
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis.
Liber 1, Distinctio 9
Liber 1, Distinctio 9, Principalis 1
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum generatio distinguat in divinis
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum filius sit alius a Patre
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius possint dici plures aeterni
Liber 1, Distinctio 9, Principalis 2
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius sit aeternaliter genitus.
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum Pater sit prior Filio
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum de filio dicatur melius semper gignitur quam semper genitus est vel gignetur; utrum bene dicatur semper natus est; utrum possit concedi filius semper nascitur.
Librum I, Prologus, Pars 2, Quaestio 1
Utrum sacra pagina debeat dici sapientia, ulterius utrum debeat dici scientia
Quaesito de causa materiali sacrae doctrinae: restat quaerere de causa formali: forma autem dat causae rei. Item modus agendi ad formam reducitur: ex modo autem agendi certitudo in scientia habet esse: igitur quantum ad causam formalem duo dubitare poterimus.
Primo ex eo: quia forma data esse: et sed hoc quaeremus quid sit sacra pagina: utrum sit sapientia vel scientia. Quantum ad 2m ut quantum ad modum agendi quaeramus: utrum habeat modi. certiorem aliis se: entiis vel incertiorem.
Videtur quod sacramenta pagina non sit sapientia: quia ut scribitur primo metaphysica sapientis est ordinare: sed tunc scientia scientiam ordinat quando tradit ei principia per quae regulatur: hoc non facit theologia alteri scientia ergo etc.
praeterea. Ordo habet esse ex eo quod multa reducuntur ad unum: et propter hoc in omni genere est dare unum aliquid ad quod omnia reducuntur. unde et Dionysius dicit 13 de divinis nominibus quod semper multitudo est participans uno. illud autem unum ad quod reducuntur scientiae meretur nomen sapientis: non igitur erit nisi unum quod meretur tale nomen: sed metaphysicus dicitur sapiens: ut probat philosophus primo metaphysica igitur theologus non dicetur sapiens.
In contrarium est quod sapiens est in unoquoque genere quid considerat supremum in illo genere: sed cum semper de ente sit scientia: quia falsum non scitur: quia non est: ut videtur primo posteriorum. cum consideret theologia supremum in genere entium erit potissime sapientia in genere scientiarum.
Ulterius videtur quod non debeat dici scientia: quia secundum Augustinum 14 de tamen capitulo 1 sapientia contra scientiam. si igitur theologia est sapientia non erit scientia.
praeterea. scribitur primo posteriorum quod demonstratio est intellectus appotetiton id est faciens scire: et ibidem dicitur quod scire est per demonstrationem: cum igitur ista scientia non demonstret non merebitur nomen scientiae.
Respondeo dicendum quod antequam solvamus quaestionem videamus: utrum spectet ad nos disputare de sapientia: quia si ad nos hoc non pertinet: tunc supervacue quaeritur. Propter hoc notandum quod Augustinus dubitationem movet 14 de trinitate capitulo 1 et est ratio dubitationis ibidem: quia de sapientia disputare ut videtur: non est nisi sapientiis: et nisi nos profiteamur sapientes impudens videtur noster a disputatio de sapientia. si autem profiteamur nos sapientes terremur exemplo pythagorae qui cum non ausus fuisset se sapientem profiteri philosophum potius id est amatorem sapientiae se causae respondit: et sic deinceps post modum sunt alii philosophi nominati. Si igitur philosophi vitantes arrogantiam se non profitebantur sapientem: nec nos debemus hoc profiteri: et ideo si solum sapientes disputare tales quaestiones possunt de sapientia: talem quaestionem inroducere esset supervacuum: ut dicebatur. Sed secundum Augustinum ibidem etiam dilectores sapientiae possunt de sapientia disputare.
Et ideo non quasi sapientes sed ut sapientiam desiderantes: solvamus ad quaestionem duplici distinctione praemissa. Prima distinctio est quod sapientia proprie accepta distinguitur contra scientiam: large tamen sumpta: et sapientia potest dici scientia: et scientia sapientia. unde Augustinus 13 de trinitate capitulo penultimo nec ista duo sic accipiamus scilicet sapientiam et scientiam quae non liceat dicere: vel istam sapientiam quae est in rebus humanis. vel illam scientiam quae in divinis: loquendo enim latiore consuetudine utraque sapientia utraque scientia dici potest. Et ista verba referuntur secundum quod sumitur sapientia communiter. secundum autem quod sumitur proprie: sic distinguitur a scientia: unde dicitur ibidem nullo modo cum scriptum esset apud Apostolum. Alii datur sermo sapientiae alii sermo scientiae nisi et proprie singulis rationibus hic singula notarentur. si ergo communiter accipiantur haec nomina: quaestio non habet locum: sed si accipiantur proprie etc. scientia est cognitio rerum humanarum: sapientia est divinarum: ut dicitur 14 de trinitate capitulo 1 et 13 capitulo 19 et secundum istum modum sola theologia proprie est sapientia. Nam etsi aliae scientiae sunt de divinis: sunt tamen de his modo humano: et ideo non proprie de divinis sunt. Ista autem est de divinis modo divino: quia deus revelavit nobis.
praeterea. Aliae scientiae vel non considerant de deo ut scientiae particulares: vel si considerent non considrant de eo ut de obiecto primo et principali et per omnem modum ut metaphysica. theologia autem de deo considerat modo principali et primo simpliciter et per omnem modum: et ita directe ipsa sola debet dici sapientia: sed ad istam veritatem testimonium eorum: quid secundum modum rationis ex sensibilibus acceptae locuti sunt: habeamus.
Sciendum quod in primo metaphysica tanguntur sex conditiones sapientes qua maxime theologo competunt. Prima est quod sapientis est scire omnia. 2o difficilia. 3o quod sciat ea certe. 4o considerat causas causarum. 5o quod sit sui gratia. 6a quod ordinet et non ordinetur: quia sapientis est ordinare et non ordinari: ut ibidem dicetur: haec omnia theologiae competunt. nam ut habitum est: theologia non solum in universali: sed etiam distincte potest de rebus cognitionem habere: et ideo eius est scire omnia.
praeterea. Illius scientiae est scire omnia quae omnibus scientiis in suum obsequium utitur. huiusmodi autem est theologia ut patuit: propter quod principia conditio sibi competit. Secundo illa scientia est de difficilibus: quia ad ea quae sunt manifestissima in natura se habet oculus noster sicut oculus noctuae ad lucem diei. huiusmodi autem manifestissimum in natura est ipse detur: quia si omne unum sibiipsi manifestum est: ut scribitur prima posteriorum summe verum manifestissimum erit: de deo igitur tractare de quo tractat theologus difficillimum est. Tertio theologia est certissima: sed quomodo hoc sit: infra patebit. Quarto considerat causas causarum. Nam sicut calidus ignis est causa omnium calidorum: ita primum verum est causa omnium verorum: ut dicitur 2o metaphysica. Et quia ista considerat primum verum: quod est causa omnis veri: causam causarum considerat. Quinto est sui gratia. Nam illa scientia est sui gratia quae non ordinatur ad aliquid extra: et cuius cognitio non ordinatur ad aliam cognitionem. et quia inter scientias humanas: cognitio omnium eorum ordinatur ad istam: ista autem non ordinatur ad aliam scientiam nobis possibilem in via: inter scientias viatorum ista sola est sui gratia et libera. Sexto omnes scientiae ordinantur ad istam. Nam comparatio huius ad alias est sicut militaris ad frenifactivam: vel medicinalis ad pigmentariam quae ordinat et non ordinatur: et sic patet quod ex omnibus dictis in hanc scientiam cadit quaesitum nomen: bene igitur dicitur Ecclesiasticus 6 "Sapientia enim secundum nomen est illius et non multis est manifesta."
Visa prima distinctione ex parte sapientiae et scientiae: et patefacto secundum eam: quomodo haec doctrina dicitur sapientia: et quomodo scientia: videnda est 2a distinctio eorum qua hic considerantur: quia aliqua hic considerantur principaliter ut divina: et sic dicitur sapientia: aliqua ex consequenti: ut humana: et sic potest dici scientia. Et ita patet quod quantum ad primum modum dividendi accipiendo communiter sapientiam et scientiam: ista doctrina scientia dicitur. Sed accipiendo proprie solum sapientia nuncupatur. Secundum autem secundum modum dividendi quantum ad ea quae hic principaliter considerantur: sapientia dei oportet quantum ad alia scientia dici potest.
Ad primum dicendum quod non semper sapiens debet tradere principium aliis: sed solum uti eis in suum obsequium: secundum quod ostensum sunt cum disputatum fuit de ordine huius scientiae ad alias: et hoc maxime facit theologus.
Ad 2m dicendum quod licet metaphysicus sit ille unus sapiens in genere scientiarum humanarum: non est tamen sapiens simpliciter: quia theologus tanto eo sapientior est quanto de deo profundius perscrutatur: et non est inconveniens multitudinem reduci ad multa una: si unum illorum unorum ad aliud ordinatur: scientiae autem humanae ordinantur ad metaphysicam et theologiam: quia metaphysica etiam ad theologiam ordinatur.
Ad primum autem quod obiicitur quod non sit scientia. Dicendum quod non est scientia proprie accepta: sed communiter: vel non est scientia quantum ad id quod principaliter consideratur in ea: sed solum quantum ad id quod consideratur ex consequenti. Et per hoc patet solutio ad dictum Augustini qui videtur velle theologiam proprie scientiam esse.
On this page
