Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

In Quartum Sententiarum (Redactio A)

Prologus

Quaestio 1 : Quid in contrarietate opinionum (potissimum mores tangentium) faciendum est. Et an scientiae peregrinae inserendae sint in theologia. Et propterea quaeram hunc quaestionis titulum: cui parti adhaerendum est in materia opinionum et an quis potest alias artes in theosophia inserere?

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum creatura potest creare

Quaestio 2 : Utrum haec sit bona diffinitio sacramenti: sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma

Quaestio 3 : Utrum sacramenta novae legis causalitatem aliquam habeant respectu caracteris vel ornatus in anima

Quaestio 4 : Utrum pro tempore cuiuslibet legis vel, ut rectius petatur, pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta?

Quaestio 5 : De circumcisione et de eius obligatione

Distinctio 2

Quaestio 1 : Quid est baptismus, et de ipsius materia et forma.

Distinctio 3

Quaestio 1 : An institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio 4

Quaestio 1 : An virtutes infunduntur in baptismo

Quaestio 2 : Utrum non volens et fictus recipiant sacramentum

Quaestio 3 : An omnes baptizati suscipiant aequalem effectum baptismi recipiant

Distinctio 5

Quaestio 1 : An liceat recipere sacramentum a malo ministro

Distinctio 6

Quaestio 1 : An caracter sit causa initerationis baptismi et quae poena debetur iterantibus baptismum

Quaestio 2 : An catechismus et exorcismus sint necessarii ad baptismum

Distinctio 7

Quaestio 1 : An confirmatio sit sacramentum iterabile

Distinctio 8

Prologus

Quaestio 1 : An sit ponenda forma in hoc sacramento sicut in ceteris.

Distinctio 9

Quaestio 1 : An quis indigne hoc sacramentum suscipere possit

Quaestio 2 : An liceat alicui ministrare corpus Domini illi quem scit esse in peccato mortali?

Distinctio 10

Quaestio 1 : An corpus Christi natum de virgine sit in eucharistia

Quaestio 2 : An implicet contradictionem idem corpus numero esse circumscriptive in diversis locis

Quaestio 3 : An corpori Christi eaedem proprietates insunt in eucharistia et in caelo

Quaestio 4 : Utrum aliqua creatura potest movere corpus Christi prout existit in sacramento

Distinctio 11

Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus dominicum?

Quaestio 2 : An possumus adorare corpus Christi categorice sub speciebus panis et vini

Quaestio 3 : An solus panis triticeus sit conveniens materia huius sacramenti et vinum de vite?

Distinctio 12

Quaestio 1 : An accidentia omnia possunt esse sine subiecto

Quaestio 2 : An pluries in die celebrandum sit

Quaestio 3 : Utrum quilibet clericus quolibet die tenetur dicere horas

Distinctio 13

Quaestio 1 : An Christus consecravit in pane azymo

Quaestio 2 : De modo celebrandi

Distinctio 14

Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia

Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum quis potest satisfacere existendo in peccato mortali

Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit ita meritorium sicut non satisfactorium

Quaestio 3 : An contraveniens ieiunio praecepto mortaliter peccet

Quaestio 4 : An tertio comedens frangat ieiunium sicut secundo comedens

Quaestio 5 : Utrum eleemosyna sit necessario danda indigenti

Quaestio 6 : An rerum dominia iure naturae, divino, vel humano sint distincta

Quaestio 7 : Utrum homo tenetur restituere illa quae acquisivit per praescriptionem vel usucapionem

Quaestio 8 : Quomodo conveniunt et differunt usufructus et usus

Quaestio 9 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae et potissimum in ludis taxillorum

Quaestio 10 : An ludere ad ludos sit honestum

Quaestio 11 : An proximi lacerans famam tenetur eam restituere

Quaestio 12 : An accusatus de aliquo crimine tenetur illud crimen prodere non obstante fama

Quaestio 13 : An dissuadens alicui intrare religionem tenetur intrare religionem illo nolente postea intrare

Quaestio 14 : An homicidium est magnum peccatum, et quae restitutio debetur in homicidio

Quaestio 15 : An licet occidere et rapere in bello

Quaestio 16 : An duellum sit licitum

Quaestio 17 : An homo damnatus ad mortem licite potest aufugere

Quaestio 18 : An homo tenetur restituere acquisita per furtum

Quaestio 19 : Quomodo est furtum veniale, vel mortale in casu sequenti satis vulgari: sit unus cumulus grani in horreo Melros. Auferat

Quaestio 20 : An emens rem furtivam tenetur illam vero domino sine redditione pretii restituere

Quaestio 21 : An iuste pro furto infligatur mors

Quaestio 22 : An tenens columbaria tenetur ad restitutionem damni illati a columbis eius

Quaestio 23 : An usura sit peccatum

Quaestio 24 : An iste casus sit usurarius: ego habeo unum chorum tritici in festo Sancti Martini valentem viginti, quem volo servare ad augustum in quo triticum solet esse carius apud Britannos. Vel econtrario ducatur casus apud bis colligentes fructus annuae ut inter tropicos et prope eos ducatur proportionabiliter licet bis colligant propter sitim terrae nonnumquam habent annos steriles, patet ex Genesi 41 capitulo de Aegypto. Etiam uno tempore propinquo vel vicino collectioni segetum habent annonam cariorem vel minus caram. Accedit ad me Petrus, volens emere A chorum petens dilationem solutionis, ego capio triginta in augusto.

Quaestio 25 : An iste casus sit labe usurae infectus vel licitus: est Sempronius campsor, dans tibi albam pecuniam pro scuto, accepit parvum album supra scutum vi mutui.

Quaestio 26 : An iste casus sit usurarius: Sortes dat Platoni bis mille libras sterlingorum mutuo, capiens pagum valentem annuae centum scuta in pignore tenet Sortes A pagum et eius fructus colligit viginti annos et demum mille suas libras integras recipit

Quaestio 27 : De pecunia traiecticia vel nautica tangendo casum capitis naviganti de usuris non licet sorti capere pecuniam ultra sortem ratione periculi suscepti ut romanus pontifex dicit in capite praefato

Quaestio 28 : De cambio bursae

Quaestio 29 : An liceat recipere ad usuram

Quaestio 30 : An aliquis potest vendere usurario aliquid et an tenetur restituere lucrum usure

Quaestio 31 : An mercatura sit licita

Quaestio 32 : An contractus in quo est deceptio ultra medietatem iusti pretii sit rescindendus et an receptum ultra iustum pretium sit restituendum

Quaestio 33 : De latitudine iusti pretii in emptione et venditione: quomodo cognoscitur tale medium

Quaestio 34 : An licet emere redditus fructuarios et pecuniarios

Distinctio 16

Quaestio 1 : An peccatum mortale et gratia sunt simul in eadem anima

Distinctio 17

Quaestio 1 : An omnis utriusque sexus fidelis existens in annis discretionis tenetur tantum semel in anno omnia sua peccata proprio sacerdoti confiteri

Quaestio 2 : An dementes et plene ebrii teneantur ad confessionem et an peccent tempore quo sunt tales

Distinctio 18

Quaestio 1 : An excommunicatio liget excommunicatum ne colloquatur cum aliis

Distinctio 19

Quaestio 1 : An sacerdos potest uti clave in quolibet?

Quaestio 2 : an fraterna correctio sit de praecepto.

Distinctio 20

Quaestio 1 : An ille est totaliter liberatus qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote

Quaestio 2 : An valeant indulgentiae

Distinctio 21

Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantur post hanc vitam

Quaestio 2 : An sigillum confessionis sit tenendum in omni casu

Distinctio 22

Quaestio 1 : An opera bona mortificata redeant in resurgente, et an semper resurgens resurgit ad maiorem gratiam?

Distinctio 23

Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis?

Distinctio 24

Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet?

Quaestio 3 : An conferens beneficium idoneo praetermisso magis idoneo peccat?

Quaestio 4 : An habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram Deo

Quaestio 5 : An praelati ecclesiae sunt domini bonorum ecclesiae

Quaestio 6 : An prodige exponens bona ecclesiae teneatur eadem restituere

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum simonia sit grave peccatum

Distinctio 26

Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An matrimonium sit uniuoce sacramentum cum aliis

Distinctio 27

Quaestio 1 : An ad verum matrimonium requiratur consensus mutuus per verba de praesenti explicatus et an hoc sufficiat semper

Quaestio 2 : An matrimonium solvatur per religionis ingressum

Quaestio 3 : An tempus sponsalium sit convenienter assignatum?

Quaestio 4 : An licet dispensare cum bigamo

Distinctio 28

Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet

Quaestio 2 : Utrum consensus conditionatus de praesenti sufficiat ad matrimonium

Distinctio 29

Quaestio 1 : An consensus coactus sufficiat ad matrimonium

Distinctio 30

Quaestio 1 : An error impediat matrimonium

Quaestio 2 : An virginitas est virtus et an viduitati et coniugio praestet

Quaestio 3 : An fuit verum matrimonium inter Mariam et Ioseph

Distinctio 31

Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusant actum matrimonialem ne sit peccatum

Distinctio 32

Quaestio 1 : An quilibet coniugum teneatur alteri reddere debitum

Distinctio 33

Quaestio 1 : An liceat per dispensationem habere simul plures uxores

Quaestio 2 : An libellus repudii erat licitus in lege Mosaica

Distinctio 34

Quaestio 1 : An impotentia coeundi impediat matrimonium

Distinctio 35

Quaestio 1 : An licet uxorem dimittere ob solam fornicationem

Distinctio 36

Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium

Distinctio 37

Quaestio 1 : An quis potest illam capere in uxorem quam polluit per adulterium

Quaestio 2 : An ordo sacer impediat matrimonium

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum omne votum obliget et an expediat vovere

Quaestio 2 : An religiosus peccat tenendo proprium

Quaestio 1 : An omnes existentes in sacris ordinibus tenentur ad continentiam pariter et religiosi et an romanus pontifex in voto continentiae potest dispensare pro rationabili causa

Quaestio 4 : An sit optima inter tria vota et ad quae se extendit

Quaestio 5 : An Carthusiensis in extrema necessitate potest vesci carnibus

Quaestio 6 : An omne scandalum sit peccatum et propter scandalum omittenda sunt aliqua alias facienda?

Distinctio 39

Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis

Distinctio 40

Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis

Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium

Distinctio 41

Quaestio 1 : An sex species luxuriae communiter enumeratae sufficiunt

Quaestio 2 : An fornicatio simplex sit magnum peccatum

Quaestio 3 : De duabus specibus, scilicet, stupro et raptu, an sint peccata mortalia et species luxuriae

Quaestio 4 : An adulterium sit grande peccatum

Quaestio 5 : An incestus et peccatum sodomiticum sint gravia peccata, et quis est ordo horum peccatorum inter se?

Quaestio 6 : De ratione affinitatis et eius impedimento

Quaestio 7 : An sint aliqui filii illegitimi

Distinctio 42

Quaestio 1 : De cognatione spirituali, adoptione et arrogatione

Distinctio 43

Quaestio 1 : An idem corruptum numero potest resuscitari

Quaestio 2 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam

Quaestio 3 : An resurrectio mortuorum generalis sit futura et de modo resurgendi

Quaestio 4 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis

Distinctio 44

Quaestio 1 : An infernus sit sub terra

Quaestio 2 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro

Quaestio 3 : An corpus damnati possit calefieri

Quaestio 4 : Quomodo animae corporibus exutae crucientur, similiter

Distinctio 45

Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae

Quaestio 2 : An sacrificium vel missa dicta pro pluribus tantum cuilibet eorum prodest ac si pro paucioribus celebraretur?

Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosunt defuncto

Quaestio 4 : An anima separata cognoscat aliqua quae cognovit in hoc corpore et an sancti pro nobis orent

Distinctio 46

Quaestio 1 : An Deus aequaliter punit intensive in eodem foro aequaliter peccantes

Quaestio 2 : Quod inaequaliter praemiet aequaliter merentes

Quaestio 3 Quod aliqui sunt homines qui nec salvabuntur nec damnabuntur.

Quaestio 4 : Probare enitemur aliquod peccatum esse infinitae parvitatis, immo de omissione nunc actu

Distinctio 47

Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis

Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem cum igne praesenti

Distinctio 48

Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii

Distinctio 49

Quaestio 1 : De essentia beatitudinis:

Quaestio 2 : An beatitudo totaliter causetur a Deo

Quaestio 3 : An fruitio sit potior actus beatitudinis quam visio

Quaestio 4 : An omnes beati sunt aequaliter beati

Quaestio 5 : An beatitudo sit perpetua

Quaestio 6 : An omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem

Quaestio 7 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia, hoc est quaerere essentiam dotis impassibilitatis

Quaestio 8 : De alia dote scilicet dote agilitatis

Quaestio 9 : An corpus beati potest naturaliter esse cum corpore non glorioso per dotem subtilitatis

Quaestio 10 : Quae res est dos claritatis

Quaestio 11 : An duo corpora dura possunt se tangere

Quaestio 12 : An sensus beatorum in patria erunt in actibus suis

Quaestio 13 : An sit aliquod praemium accidentale

Quaestio 14 : An mors est de ratione martyrii

Quaestio 15 : Quando quis debet pati martyrium et pro quibus causis

Quaestio 16 : an actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magne perfectionis

Quaestio 17 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel ille cui debetur aureola martyrum

Distinctio 50

Quaestio 1 : An damnati post diem iudicii peccent et pro eorum peccatis infligetur poena

Quaestio 2 : An damnati possunt velle aliquem actum bonum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 3

An conferens beneficium idoneo praetermisso magis idoneo peccat?
1

¶ Distinctionis vigesime quarte questio tertia. QVeritur ante conferens beneficium ydoneo prae termisso minus ydoneo peccat. Eunt duo sor stes vdoneus sciens facere omnia que tali officio incumbunt plato scit melius facere et boc collatorem bene ficii non fugit scilicet ciceronem. quaerimus an cicero conferens beneficium sorti relicto platone peccet et loquor de ma gis idoneo ad hoc si plato esset vtalus magis vdo neus ad ierarchisandum in italia quam sortes in gallia pla to non esset magis idoneus ad hoc demonstrando curam in gallia cum nesciat praedicare nec confessiones sub ditorum audire vel liguam teutonicam et gallicam simul nouit talis est magis vdoneus cameraci et metis quam alteram tantum callens vel si vterque est gallus sorti nulla est prouisio est moraturus apud gregem plato fame geratus euocatur ad curiam principis nec est verisimile quod est moram tracturus in hoc loco tunc plato non est magis vdoneus ad hoc beneficum quam sortes imo comtrahat. notaciuncula prelibata pono conclusionem nega tiuam. Cicero conferens beneficium in illo casu sorti peccat et idem est iudicium de quolibet eligente epram abbatem vel prelatum quae in parte vel in toto dat ius vel dare satagit minus vdoneo pretermisso magis vdoneo identidem est de rogante pro idoneo spreto magis ydoneo et potissimum vbi est verosimile quod sue preces aliquid efficatie optinebunt apud illum ad quem diriguntur probationes tituli questionis si conclusionem probent principalem inferunt correlarie similiter in istis hanc conclusionem tenuit iheronimus leuit ici. viii. et est aucto ritas canonisata. viii. q. i. c. licet. inquit quae prestantior est omni populo qui doctior quae sanctior quae etiam in emni virtute eminentior. ille eligatur non stes in hoc quod comparatius debet esse in duobus superlatiuis in pluripus hoc nichil est et est solum impugnatio laurenciana contra hieronimum. hoc etiam patet. lxxxiii. d. c. metropo litano. si nec emeritis. lxxv. d. c. vnvele. Rursus quan do christus erat relicturus habenas simoni petro moderandas est scistatus est ab eo an christum diligeret et an plus hiis demonstrando reliquos. iohannis. xxi. supponens equalem prudentiam et sapientiam in illo sicut in aliis et qui plus diligit deum est optimus et alia paria ha bens maxime ydoneus est volens insinuare quod nemo est eligendus nisi optimus. hoc patet de saule / dauide moyse / iosue et electis a deo christi actio nostra est instru ctio dicit aduersarius has auctoritates esse de con silio et non de precepto licet is preter rationem loquatur ostendimus cumulatius hoc ordinatum est in sacrosan cta sinodo constantiensi et basiliensi et recitatur in pragmatica cap. de electionibus. ecce formam eligendi optimam a prateribus positam ego talis iuro et promitto omni potenti deo et tali sancto vel sactem puta beate virgini vel sancto andree sub eius vocabulo dedicata est hec ecclesia eum eligere quem credam futurum ecclesie in spi ritualibus et temporalibus vtiliorem nec illi vocem da¬ re quem verisimiliter sciuero promissione aut datione alicuius rei temporalis seu prece per se aut per alium inerpositis aut alias qualitercumque directe vel indirecte pro se electionem procurare hanc conclusionem ostendam esse aristotelis in lumine naturali solum laborantis liii. ethicorum. iii. atque magnanimus ipie cum sit maxis dignus fuerit optimus sane: et sequitur ad propositum melior enim semper maiora meretur et optimus maxima et ne quis posset tergiuersari per consilium patet. v. ethicorum. iusticia distributiua attenditur secundum proportionalitate geometricam quae ad minus in duabus proportionibus dependet et cum sit variorum hominum et numerum oportet esse disiunctam proportionalitatem vt qualis est proportio inter personas talis debet esse in muneribus dandis si sortes platonem in quacumque proportione maioris inequalitatis multiplici superparticulari superpertiente vel mixta exuperet talis debet esse proportio in honoribus officiis et muneribus quod sit geometrica. patet. quia proportionalitas in qua totum eodemmoo comparatur ad totum sicut partes comparantur ad partes est geometrica sed hoc contingit in iusto distributiuo. patet. capiendo duas proportiones similes et addendo ducem vnius proportionis cum duce alterius et communites illarum proportionum mutuo. patet. exem plariter vt que est proportio. x. ad. v. talis est inter viii. et iiii. vtrobique est proportio dupla ion permutatim sicut se habent. x. ad. viii. ita se habent. v. ad. iiii. vtrobique est sesquequarta proportio sic adde decem et quinque que sunt. xv. viii. et. iiii. sunt duodecim est proportio sesque quarta quod arismetice non conuenit si agamenon equaliter honorem achilli et diomedi impartitus fuisset vel da uid equaliter vrie cum ioab fuissent incusationes et murmura nec seruata iusticia illud est notum intelligenti. v. ethicorum. non alias primo iliados dicit homerus. odium capitale fuisse inter achillem et agame nonem nisi quia achillem honore debito fraudasset imperator modo magis idoneus et minus idoneus in beneficiis dam dis sunt ioab et vrias et vbi munus est impartibile vt in beneficio dandum est magis idoneo identidem de beneficio licet collator vel eligens non sit dominus. Amplius quis iudicaret hominem consulte agere capere nautam erudi tum relicto peritissimo quando est nauigandum prope vada affrice vel pontum euxinum. Preterea hoc tenuerunt doctores omnes famegerati iuris diuini et humant theologi se fundantes in lumine nature et lege diuina vt altissiodererensis libro. ii. iii. tractactu quem sequuti sunt alex. peatus thomas et hii patres sanctos et aristotelem imi tantes in hoc paucissimi et quidem obscuri in iure pontificio vt hugo et apparatus tenuerunt oppositum. Ex stis facio aliud argumentum. Quicumque exponit se periculo obruenti peccati peccat conferens vdoneo reli cto magis ydoneo est huiusmodi: igitur. minor patet. tunc est peccatum confundens et obruens quando est equalis apparentia maior vel ferme equalis de peccato et non peccato: si homo partem securam relinquat vt in que tione prologi diximus: sed in proposito est ratio naturalis. docti omnes tenent hanc partem c(capio vniuer salem vulgarem) nulla est ratio pauci et quidem abiecti in oppositum: ergo hanc conclusionem relinquens et adherens opposito exponit se periculo confundem ti peccati. Preterea probatur minor aliter secundum hanc conclusionem habes modum certum eligendi vel benef cium conferendi secundum oppositum titubabis iudican do inydoneum vdoneum nec tue conscientie satisfacies relicto magis bono pro minore bono sprinem mali ha bet et est spretus maioris boni saltem interpretatiuus et per consequens summi boni cum honor est premium vertutis iiii. ethicorum: ergo magis studioso debetur maior ho nor alioquin diceret philosophus fraudatur suo premio.

2

¶ Contra conclusionem argumentor ex ea sequitur quod habens iuste titulum alicuius beneficii propter superuenientem magis vdoneum tenetur cedere et resignare suum beneficium: consequens est inconueniens: igitur. numquam esset stabilimentum in beneficiis: igitur. consequentia patet: quod videtur quod sicut peccat collator in illo casu sic pecca accipiens et si peccat in accipiendo peccabit detinendo cum secundum conclusionem idem est iudicium de inydoneo in re spectu et inydoneo simpliciter: sed in vdoneus simplici ter tenetur restituere et hoc vbi ei constat vel constare debet quod non potest satisfacere officio assumpto dauid abiecit arma saul que propter magnitudinem fer re nequibat.

3

¶ Respondeo negando consequentiam licet prima fronte videatur quod yvdoneus in praesentia magi ydonei cogniti talis peccet capiendo beneficium tamen iu dicio meo non oportet ita dicere cum est yvdoneus et hoc ei constat remittit casum electoribus capit beneficium et non peccat capiendo nec detinendo et nullomoo est si mile de inydoneo: sed sufficit ei sua vdoneitas et quod vocetur cum aaron quo fit cicero conferendo sorti beneficium peccat in dando sed sortes non peccat in accipien do hoc non est stupendum de prodigo dante pecuniam sorti cuius est dominus sortes non peccat accipiendo illud. xvi. q velst. c. monasterium. intelligitur vbi non reperitur magis vdo neus.

4

¶ Sed contra hoc argumentor cicero collator iniuste confert beneficium a ergo a beneficium iniuste confertur hoc est verum iniuste confertur a cicerone vnus per actum iniusticie beneficium confert et alius iuste accipit et licet co lator peccet in dando cum est collatum non potest re uocare imo quando alter esset inydoneus et susceptiuus ei imputetur electioydonei non est cassanda. patet d electionibus capitibus cum olim. c. cum dilecti. c. cum inter canonicos. et quando esset inydoneus non cassatur est difficile separare inydoneum ab ydoneo mlta tenent in ecclesia militante quae in ecclesia triumphante imputantur propter tranquillitatem in populo multa peccata relinquen da sunt iudicio dei eius foro et conscientiis hominum Si dicas maior pars capituli eligit minus vdoneum suffragium platonis non potest promouere magis vdoneum et erit inane: ergo potest in illo casu descendere in minus ydoneum quicquid sit de illo non sequitur quod ille in cuius po testate est conferre beneficium hoc potest secundo nego quod debeat plato eligere minus vdoneum non debet sequi turban ad maliciam nec velle quod minus vdoneus eligatur debet promouere magis vdoneum quantum in sua facultate cadit vbi non potest quiescat frustra niti et nil nisi odium querere extreme dementie est teste salutio in iugurtha. Si po nas duo beneficia danda a maioris importantie et minoris cureb econtrario quodo dabit collator. Respondetur magis ydoneo d abit beneficium maioris cure et minoris importantie minus vdoneo dabit aliud.

5

¶ Secun et do argumentor: collator confert beneficium dandum et yvdoneo capaci: ergo illi dando cum dat ei debitum ne peccat alioquin aliquis benefaciens peccabit quod non est dicendum. insuper medium virtutis non stat in indiuisibili. vt dicit philosophus. ii. ethico. sicut medium magnitudi nis: sed cum homo tenet se in medio virtutis non peccat interdum minus comedendo interdum magis et ita in actibus iusticie.

6

¶ Ad secundum dico quod non bene dat nec est debitum ab eo dari nec debito cogruitatis nec debito ne cessitatis. alius tamen bene recepit. Ad secundum concedo quod nul si lus peccat manendo in medio vertutis per hoc quod manet in medio sed quando labitur in extremo deliquit modo si essent duo quorum sortes est vdoneus plato magis yvdones nego quod cicero collator conferens sorti manet in medio vtutis: sed in extremo et quantumcumque parum vnus ex cedit alium illi est conferendum beneficium qui alium exuperat et sicut exessus est pusillus ita peccatum est exile illud est medium vtutis quod nec est maius quam oporteret nec minus vnus non excedit alium impartibiliter ergo non est indiuisibilitas ex parte vetutis bene tamen ex parte subiector in hoc casu cum vni soli conuenit si essent duo vel tres pares in eis consisteret vera ratio medii quod cuilibet eorum sine peccato potest conferri beneficium si ponantur preter legem infiniti. sortes habens vnum gradum vdoneitatis plato duos cicero tres et sic consequenter in infinitum sic quod sequens precedentem exuperet in gradu vel parte gradus iam nulli istorum dandum est beneficium quia nul lus est maxime vdoneus affirmatiue vel negatiue sorti non est dandum plato est maius vdoneus eodemmoo de platone et quolibet alio cum non datur maxime vdo neus ex ipotesi. et si istud constaret collatori esset impe ditus quid facere debeat cum per positionem est deuinctus dare maxie vdoneo quem hic non inuenit. Et dicitur in isto casu quod prima frotinte nulli videtur esse dandum im ploret open diuinam vtendo consilio prudentum si casus contingat vel dicitur quod in illo casu dando minus ydoneo non peccat qui finite tamen distat a minime vdoneo secus foret si solum essent finiti semper supponamus causam non latere collatorem non descendo ad officia secularia vbi euidenter vnus est magis vdoneus et alter minus circa curam animarum vel honorem ecculesasticum magni momenti esto quod no sit cura opinor quod peccatum est mortale hoc non oportet in capellania et in minoribus sine cura sufficit est peccatum. Si dicas per denominationes vniuersitatum antiquior est prae ferendus qui frequenter est minus vdoneus: igitur. dico ille modus denominationum est multum ratio nabilis plures promouentur hac via vdonei et hoc est melius quam relinquere omnem dispositionem beneficiorum in manibus epraeorum qui consanguineis et famulis vdeo tis frequenter beneficia porrigunt non solum est haben dus oculus ad inconuenientia pauca que sequuntur ad denomninationes sed ad illa quae sequuntur ad oppositum que sunt maiora. Si dicas in eodem capulo citius debet eligi promouendus in eprstum / abbatem vel priorem quam alius sine meritis. xviii. q. ii. abbatem. ergo non semper est acceptandus maxime vdoneus nego antecedens et com¬ sequentiam: antecedens si cognoscatur aliquis magis vdoneus extra capitulum citius ille est promouendus leges dantur de hiis quae communiter eueniunt modo regulariter il li de eadem communitate melius nouerunt illa quae illi cetui incum bunt quam alius sicut medus sagatius dimicat contra fu gientem parthum quam animosior britannus et numida contra bi linguem tirium quam impetuosior gallus.

7

¶ Tertio argu mentor vdoneus scit facere omnia quae illi officio incumbunt pdicando confessiones audiendo consulendo et ita in aliis ergo non est opus alio. prouerbialiter dicimus non esse opus meliore pane quam triticeo: ponatur sortes vdoneus vt quique plato vt sex maxime vdoneus. Arguitur sic plato non tenetur facere optimo modo quo potest facere sicut nec viator aliquis tenetur facere optio modo quo potest facere sicut cotingit in aliio materiis non est maximum pondus quod sortes potest ferre nec potest currere ita velociter sicut potest currere cum medium potest subtiliari et potest esse melius dispositus plato non tenetur facere vt sex sufficit facere vt quinque et hoc potest sortes facere ex ipothesi et vult facere non semper ingeniosior est doctior vel maturior nec semper do ctior et prudentior melius facit si sit heroicus euoca bitur ad curiam principis fortasse et non volet resigna re beneficium alteri: ergo melius est capere minus vdoneum

8

¶ Ad tintium dico argusntum solum colorat sortem esse vdo neum ad subeundam prouinciam illam sed quia collator ele ctor vel suasor non facit fideliter officium domini sui procu rando optimum et fidelissimum ministrum quem potest procu rare pari facilitate cum alio peccat idem sermo in ore fa megerati viri plus mouet quam in ore mediocris suum dictum est resolutio auctoritetica. hoc patet cum aristoteles. iii. phi. dixerit equalem esse intercapedinem ab athenis ad thebas qualis est a thebis ad athenas poste ri ad multa proposita hoc applicarunt si tu abiectus di ceres interuallum ab abila ad talpe esse ita magnum sicut contra esses irrisus idem vides in lectoribus in theo logia regentibus in artibus et in multis aliis. Si dicas plerumque exitens in maiori fama minore fama est dignus quam alius ergo tunc licebit dare beneficium minus vdoneo ma gis famato nego quod id plerumque contingit non gratis adipiscitur quis famam sed quia interdum hoc in vsu est nego quod magis famato minus idoneo conferendum est beneficium successu temporis alius sub modio existens co gnoscetur praestare minus ydoneo. Si ponas prelatum icire aliquem magne fame iudicio prudentum et vulgi prae ponendum inydoneum quia laborat peccatis occultis quae tandem in lucem prodibunt quid faciet dico quod dabit beneficium illi quem scit esse magis vdoneum contemnendo oblocutiones vulgares facit sicut debet facere quilibet est bonus iudex eorum que nouittacta erant aliqua in argumento que videntur non intelligere modum hunc sed dedita opera sic obiecimus vt veritas magis eluscescat fatemur non semper ingeniosiorem praeferendum. enocrates calcarium indigens laborioso aristotele fre no indigente in lectura philosophica non est praeferendus: ex imaginatione argumenti minus ydoneus est magul ydoneus ad hoc fateor quod tangitur in argumento quod homo non tenetur optimo modo deseruire quo potest deseruire optimo modo deseruit quo deseruit non est de inesse illius sicut in simili athlas fert maximum pondus quod fert non metitur veritatem huius athlas fert maximum pondus quod potest ferre sufficit viro facere illa que tali officio incumbunt: sed conferens fideliore mod quo potest post lustrationem debet prouidere de benefi cio.

9

¶ Quarto argumentor aliquis fundat beneficium suo cognomini vel parentele vt in iure patronatus vel similibus et est intentio sua quod beneficium conferatur talibus quilibet est arbiter in rebus propriis ergo licet conferre beneficium minus idoneo in illo casu. Insuper videtur quod collator bursarum tenetur bursas magis vdoneo conferre et sic exteros habebis in nauarra et in cho letis quod tamen numquam fit.

10

¶ Respondeo si quis det aliquid ecclesie oportet quod subeat leges ecclesiasticas et dei non est amplius res illius dantis et vbi habens ius patronatum praesentat epraeo inydoneum male agit bunc admit tendo vbi est ydoneus prodest quod epratus ei suadeat con ferre magis vdoneo quod si noluerit in illa parte mite est procedendum etiam non potest facile tergiuersari de yvdoneo. Ad aliud de collatione bursarum nego consequentiam: non sunt beneficia plures burse sunt tempora nee in multis locis habens certos redditus non est capax et consonum est quod quelibet communitas prouideat suis pauperibus quam alienis pro nauarra omnes in dominio regi francorum recipiuntur vbi est bona multitudo sufficiens et vdoneitas tales sunt ascensuri ad praedicandum et labo randum in vinea domini in gallia equum est quod ceteris praeferan tur sed pauperes apti ad ascensum theologicum sunt ceteris preferendi si possunt reperire necessaria ad gradum sed vbi domus sunt fundate pro vna parua communi tate vel diocesi conduxisset forte a pricipio admisisse vnam bonam multitudinem.

11

¶ Quinto argumentor S hristus accepit iudam ad apulatum qui tamen non erat id maxime ydoneus similiter indoctos accepit piscatores et rudes go hoc licet aliis. similiter beatus mathias sor te erat electus. actuum. i. sors crebro cadit super minus ydoneum: igitur.

12

¶ Respondetur aliquibus placet ramen quod iudas nunquam fuit vocatus ad apostolatum: sed solum ad officium tradendi christum et nunquam erat bonus. hoc tenet venerabilis beda. Aliis autem vt beato augustino rationabilius placet quod ad apostolatum: sed semper malus erat. crisostomus dicit. erat bonus interdum et vocatus ad apulatum quem sequitur etiam postilator iohannis. vi. et michi placet et bonus erat quando erat vocatus hic aliquid salis includitur christus non respe cit qualis quis futurus erat sed in quo statu erat quam do accepit: patet de saule qui erat optimus tempore quo sors super eum ceciderat. i. regum. ix. sic iudas erat tunc bonus non respiciendum est solum ad hoc qualis quis futurus est sed qualis actu est ex preientibus et preteritis augurari licebit et non ex imagi nariis futuritionibus. Insuper diu erant apostoli cum christo optime ab eo moribus et doctrina eruditi circa passionem sacerdotes et epi effecti ipe in instanti potest infundere scientiam maiorem quam omnes athenienses longis exercitationibus adepti sunt de sorte hoc est pro me ceperunt duos maxime probos iudicio eorum quod patet. dicebat beatus petrus actuum. i. opor tet ergo ex hiis viris qui nobiscum sunt congregati in omni tempore quo intrauit et exiuit inter nos dominus noster iesus christus incipiens a baptismate iohan nis vsque in diem qua assumptus est a nobis et hoc con uincitur cum ioseph bersabas cognitus iustus non est electus sed mathias indicium est quod ceperunt duos opt mos et optime instructos in lege gratie et quia relicturi erant exemplar ille collumne eccle nobis tantam explorationem fecerunt primo facientes quod in eis erat postea reliquum quod facere nequiuerant puta iudicare vter esset magis idoneus hoc in manu dei reliquarunt non po suerunt sortem inter inydoneum et idoneum sed viros heroicos citauerunt in medium vtinam nostri eprii arietes illos in hoc imitarentur istud erat licitum constat ipi non temptassent illicitum et beatus augustinus ad honora tum si inter ministros dei sit disceptatio quis eorum ma nebit tempore persequutionis quis vero recedet praesent vti sorte hoc patet. xxii. q. ii. queritur sic factum vide tur fuisse de athan. iosue. iii. sic saul comprehendit io nathan. i. regum. xiiii. sors diuinatoria et consultatoria prohibentur agricole vtuntur etiam sorte diuisoria in diuisione feni vel rerum communium licite.

13

¶ Sexto argumen tor sint duo sortes et plato eque vdonei et optimi ad hoc officium dandum cicero habet octo motiua quod sortes est magis vdoneus quam plato totidem habet in oppo situm. arguitur sic cicero dubitat an sortes est magis yvdoneus quam plato ergo dubitare habet an det mag ydoneo: et per consequens dubitare habet an peccet si militer potest contingere de duobus qui predicantur ab oppositis esse in extrema necessitate vbi solum habet sortes elemcsinam ad succurrendum nature vnius.

14

¶ Respondeo in illo casu neutri parti assentit cice ro. puta nec huic sortes est magis vdoneus quam plato aut ccenuerso sicut non est situm in facultate viri assen tire sine motiuo sic quando vtrinque sunt motiua opposita equelibria quia quantumecto metiua mouent tantum alia octo retrahunt et hoc si motiua equaliter ponderentur ab habente si inequaliter intellectus flectetur ad nutum maioris penderis et est simile in naturalibus si xuo potes dera equaliter distent a lingua statere neutrum alteri cedit si vnum magis elongetur magis mouebit actu sic quando hemo apud seipsum rationem parui momenti extollit sed loquimur de equalitate sicut de dual us situlis equaliter aqua refertis sed cum est proptus dare illi beneficium quem nouit magis vdoneum et explorauit quantum potuit vtrum alteri praeferendus est et casum anticipitem inuenit cuicumque dat beneficium ipisum bene agit est locus gratificationis illi cui dat lfi. de iudi. sed cum am bo. potius onerationis et hoc post indaginem et praeces domino effusas vt dignetur illuinare eos de magis vdo neo vel dirimatur res sorte. xxi. d. cleros. Ad formam argumenti quae iacet in hoc cicero dubitat an det magis vdoneo ergo dubitat an peccat consequentia est nulla antecedens est ei dubium vt vides et comsequens falsum cognitum tale a prudentibus cicero dubitat an sortes est magis vdoneus et tamen non dubitas an illi est dandum beneficium id est potest illi dari homo est asinus est falsa tamen hec est vera ego dico quod homo est asinus. Similiter quando est probleuma neutrum in aliqua matetia vt scite fuerunt an egiptios licet neu¬ tri parti assentiat tamen assentire potest huic probabile est scitas esse vetustiores egiptiis ad veritatem illius sufficit scire soluere argumenta quae egiptii pro sua parte extruere solent et habere motiua scitarum et hoc sufficit ad assensum huius probabile est scitas processisse niloticos. Dubitatur sunt duo sortes theolo gus eruditus meuius canonista in sua facultate paritus habent naturalia paria zelum parem et cetera omnia hoc dem pto vtque est peritus in sua facultate quis praeferetur.

15

¶ Pono propositiones.

16

¶ Prima est theologus ambidex ter est preferendus totum praestat parti non est sermo de intelligente pauca in vtraque.

17

¶ Secunda propositio omni modo theologus simplex est praeferendus ad prelaturam ecclesiasticam canoniste simplici dato quod leges seculi calleat: etiam voco eum simplicem. patet si fuerit locus vbi vigent hereses et vicia. et temporalia pacifice possidentur boc alii concedunt. secus est faiunt / vbi bona fortune sunt in lite pro eorum tuitione melius procedit canonista cum tricas nouit in foro exteriore extricare illud non valet sed est abitio agar ancille fertilis cum sarra domina sterili contendentis. genesis. xvi. potissimum munus in praelatura est scire odicare et instruere populum et eum nutrire in fide et moribus discernere inter lepram et non lepram: inter mortale et veniale: ministrare sacramenta ista conueniunt theologo per se canoniste per accidens huic quaritur a paelato epreo si sciat vetus et nouum testamentum et non pon tificia iura et leges si de defensione rerum esto quod canonista hoc nouerit melius quam theologus simplex hoc non sufficit cum illud est accidentarium in praelatura. i. ad timotheum. iii. non decet seruum christi esse litigiosum sufficit habere aliquem loco sui quod potest theologus. illud probaret quod magis attineret causidico tempore litis ars fabrilis quam fabro scit in iudicio Fonas / calices et alia vasa melius protegere quam aurifaber nouit oportet habere ecclesiam materialem extructam et reparatam et hoc dirigere spectat ad epriseum similiter opus est agricolis pro colendis agris quis propterea diceret latomum pitum vel agricolam praeferendum theologo. Item epri et curati succedunt apostolis et discipulis qui solum erant theologi. Preterea ecclesia optime profecit in fide et moribus et in acquisitione possessionum dum per theo logos regebatur dum prodierunt in medium legiste et canoniste et acquisiuerunt eptatus post habitis theologis experientia docet quo nam pacto regatur ecclesia non insisto ad recitanda argumenta aliquorum in canonibus peritorum conantium probare canones praeferendos theologie. compositiora inquiunt sunt partitiora modo canones conflantur ex theologia et legibus mula que ginenatur: ex equo et asina est vtroque perfectior vt aiutm primum argumentum concluderet asinum anima intellectiua angelo et deo perfectiorem est pulere dictum de mula quod sit equo perfectior et philosophus more illius facultatis tanta ratio huic argumento iuest sicut digestum notatur perscilfilii. duplicatum vbi dicunt theolo gos non distare ab hereticis dicentes non esse de iure diuino soluere decimam quo ad talem quotam alibi corum detegitur inscicia hec non dixerim studiosis viris detrabeus sed vt taceant maledicere fratri au¬ tiquiori vel patri sed queso conueniant israel et iuda in vnum et dent dexteras dextere in ministerium christi.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3