Table of Contents
Libellus 1
De substantiaQUoniam autem secundum ordinensubiectorum est ordo passionum sic mediorum: et per consequens concleationum scibilium. Primum autem subiectum omnino primo primmum est ens inquantum ens. 2m ens limi tatum siue natura. Deente autem inquantum ens: est prima philosophia que metaphysica est vocata. De natura autem est philosophia naualis: et hec duo in prioribus a nobis sicut potuimus sunt tradita. Palam igitur quod de subiectis immediate contentis sub natura que sunt x. prima genera perscrutandum est scilicet de substantia quantitate qualitate. relatione et ceteris praedicamentis. prior autem perscrutatio erit de substantia. deinde de aliis fiet sermo.
¶ Manifestum est autem quod substantia cuius per se passiones querimus non est ipsum quod quid est et quod quid erat esse: quod est substantia cuiuslibet rei cuius est: quia substantia sic accepta non reperitur tantum in vna coordinatione praedicamentali: immo in omni.
¶ Adhuc autem substantia prima que omnibus substare dicitur non est illa cuius per se passiones querimus: cum illa sit substantia singularis et indiuidua cuius non est scientia: vel si est de ea scientia illa non est vna sed plures: cum plures sint substantiae indiuiduales et singulares: immo vt fertur plurificabiles in infinitum inuenientur: et cuiuslibet esset per se vna scientia. Sed de substantia per se passiones querimus que primo et per se accidentibus substat: et que inse est omnino ens independens dependentia accidentis ad subiectum: nec sufficit secundum fine primo: quoniam non oportet quod onme in se independens dependentia essentiali accidentis ad subiectum sit substantia cuius per se passiones querimus: quoniam ens inquantum ens quod est subiectum metaphysice: et natura que est subiectum naturalis philosophie in se independent dependentia accidentis ad subiectum cum abstrahant ab omni accidente: et substantia et per se includantur in illis: nullum autem per se inclusum potest esse subiectum includentis. Sit igitur talis definitio substantiae cuius passiones quarimus. substantia est ens limitatum in se independens: et dependentiam cuiuslibet accidentis quantum est ex se terminans: vel alicuius accidentis dependentiam terminans. Ens autem limitatum poentia hic pro quiditate contrahibili et determinabili. Independentia autem et determinare dependentiam alicuius dependentis ponitur pro differentia contrahente: quanper ista circumloqumur: quoniam que sit illa proprie ignoramus. Diximus autem quod substantia terminat dependentiam alicuius dependentis: et non cuiuslibet dependentis: nam sunt multa accidentia: quorum substantia praedicamentalis per se non determinat dependentiam: sed aliquid contentum sub illa. Et pono tibi exemplum: quoniam substantia vt praescindit ab omni posterio ri in linea praedicamentali non terminat dependentiam cuiuslibet accidentis: vt quantitatis qualitatis: et sic de aliis. substantia namque vt substantia est non est ratio terminandi quantitatem: sed substantia corporea. Similiter substantia non est ratio terminandi dependentiam scientie et intellectionis et aliorum habituum intellectualium: sed substantia contracta: vt substantia incorporea et intelle ctualis. Ratio autem istorum sit talis: quoniam si quiditas substantiae praedicamentalis esset ratio formalis terminandi indferetuem ter dependentiam cuiuslibet accidentis: sequeretur quod omne per se includens quiditatem substantia posset per se terminare depedentiam cuiuslibet accidentis: quod omnino est absurdum. Palam igitur ex dictis quod per se passiones conuertibiles substantie vt praescindit ab omni posteriori inquerimus: quoniam illesunt per se scibiles de ea: et per medium proprium: ergo de illa est vna scientia. Sit igitur primua passio substantia: quoniam ipsa est prior omni accidente: triplici primitate scilicet origine: natura et perfectione Origine namque prior est: quoniam substantia causa est accidentis: et non econmlui: quoniam accidens non potest esse prima causa productiua. Nam prior est prioritate a qua non conuertitur subsistendi consequentia. valet enim. accidens est. ergo substantia est. verum non esonclui.
¶ Adhuc autem prior est substantia accidente perfectione: quoniam demostrabile est de substantia quod ipsa est perfectior accidente.
¶ Et si quoras ansubstantia secundum quodlibet esse quod habet. sit prior accidente secundum esse quiditatiuum et esse cognitum et esse existentie. Respondeo tibi quod substantia secundum esse quiditatiuum non est prior accidente: nec origine: nec natura. non origine: quoniam in esse quiditatiuo quiditas substantia non habet rationem alicuius principii intrinseci nec extrinseci saltenefficientis quicquid sit de fine. Non natura: quoniam non sequitur quod sisubstantia non habet esse quidium quod accidens non habet esse quidientaum: nam posnta per imposie quod totum praedicanmtum substantie esset ens prohibitum: et sic non haberet esse quiditatiuum: non oprtet propter hoc quod alia praedicamenta accidentium essent entia prohinuto. Quantum autem ad esse cognitum substantia quo ad nos non est prior: sed magis accidens. Licet quo ad naturam sit primo intelligibilis: et apud substantiam separatam que potest ipsam cognoscere sicuti est a priori.
¶ Sed si arguas. si accidens et substantia essent equaliter approximata intellietium separato: non apparet quod substantia prius origine necessario immutet intellgectium quam accidens: sed equaliter vtrumque.
¶ Et si dicas quod substantia fortius mouet. istud non obstat: quoniam ita posset causare accidens nom de se imperfectam: sicut substantia perfectam: exmdo vtrumque potest recipere: nec sit ordo essentialis illorum inter se: nec in comparatione ad intellectum. Responsionem quere.
¶ Manifestum est autem quod substantia prior est perfectione accidente in quacumque esse siue quiditatiuo: siue existene ex ista primitate perfectionis inferuntur 2o vel tria. primum est quod differentia constitutiua substantia perfectior et nobilior est quam differentia constitutiua accidentis: hoc probatur: quia a determinabili et contrahibili scilicet ab ente et ente finito per se incluso in ipsis: nec maiorem nec minorem habent perfectionem: quoniam quiditas entiset entis limitati ita perfecta est in accidentibus sicut in substantia: quia eadem: ergo necessario opte quod perfectio substantiae respectum accidentis accipiat a determinante et contrahpente et constituente ipsam.
¶ 2m quod infertur est quod substantia non habet tantum nobilius constitutiuum quam accidens: sed habet nobilius diuisiuum contractanitaum et determinatiuum. hoc probatur: quoniam nobilio. ri potentie nobilior actus sibi correspondet: et nobilioricontrhibili nobilius contraens.
¶ 3m quod infertur est. quod substantia habet experet 2o coretio istud scilicet quod constitutum ex differentia contrapente substantiam et diuidente ipsam et quiditate substantie est perfectius et nobilius quam constitutum ex quidditate accidentis: et differentia contrapente et diuidente accidens: cum hebeat nobiliora priniua intrinseca. scilibet actuale et potentiale: et sic semper descendendo vsque ad speciem specialissimam vbi iubet plato qeescere: quia differentiae diuidetes minus commne semper erunt perfectiores: quia diuidunt commune perfectius. Et confirmatur: quia ista est raditu illius considerationis 3o topicorum. caprima 2. Ubi dicitur quod si simus vnum est melius altero et optimum optimo: sicut homo simitus melior est equo. sequitur quod optimus homo optimo equo. Concludo ergo breviter quod quidquid est contentum sub menbro differentie nobilioris est nobilius contentis sub menbro differentiae ignobilioris: immo minimum nobilioris est nobilius optimo ignobiliore: vt minima substantia optimo accidente: quia differentia constitutiua minime substantie nobilior est differentia constitutiua optimi accidentis. Ex hoc infert quod differentia diuisiua entis limitati et constitutiua substantia praedicamentalis est nobilior quacumque differentia etiam specifica constitutiua accidentis. Et quantucumque intenderetur in infinitum in perfectione differentia accidentis nunquam attingeret ad perfectionem minime differentiae constitutiue substantie que est imperfectius differentia in linea substantie in genere differie. Ratio est quoniam sunt perfectio nes alterius rationis et ordinis.
Amplius autem substa predicamentalis en est ens in se: et non in alio sicut accidens in subiecto. Licet sit in alio sicut superius ininferiori: et pars in toto et genus in specie: et locatum in loco: quoniam tales modi in. non repugnant substantia: sed tantum modus essendi in. sicut accidens in subiecto: hoc probatur: quoniam dependens dependentia accidentis ad subiectum non potest terminare vltimate aliquam dependentiam accidentis ad subiectum: substantia autem potest vltimate termiare omnem dependentiam accidentis vel ipsa vel aliquid contentum sub ipsa vel metdphysitae vel limediate ergo etc.
¶ Adhuc autem probatur sic: quoniam in dependentia essentia li est deuenire ad aliquod omnino independens: vel in infinitum ibitur in dependentis essentialibus: illud autem omnino independens est ens in se et non in alio. Palam autem quod illud quod vere est nulli accidit: nihil autem magis vere est quam substantia. primo phyetue. 27.
¶ Et si dicas. non esse in alio subiectiue non est passio conuertibilis cum substantia: quoniam nec ens nec natura sunt in alio substantiue. Respondeo tibi quod illa sunt indferentia ad esse in se independens et ad esse in alio et ab esse vtroque abstrahunt: non sic autem substantia: quoniam ipsa est in se independens: et nullo modo indserens ad esse in se et ad esse in alio.
¶ Qintae autem substantia per se passiones quarimus restat dicere de passionibus aliis. Palamignitur quoniam communicabitas: veritas contraitas mensura sunt per se passiones substantiae demostrabiles de ipsa per eius quod quid est. substantia namque est vna vnitate generis: cum substantia sit vniuoca quiditas omnibus contentis sub ea. Ipsa est est communicabilis omnibus contentis sub ea: et pluribus distinctis genere proximo: contrahibilis est per per se differentias: quoniam aliter communicari noptet. Etiam est mensura perfectionis accidentis.
¶ Et si quras. an iste passiones communicanictas et contrahpitatas pertineant ad scientiam de substantia: vel sint conclusiones methales. Respondeo quod per se pertinent ad scientiam substantiae praedicamentalis: et nullo modo ad methaphysicum: cum per medium tale methanicam si esset non possent demonstrari: sed per medium proprium.
¶ Et si arguas quod quando fit descensus sub subiecto et non sub praedicato non variatur scientia: sicut in2. methaphysice. c. 6 in ma de subalternatione scientiarum fuit dictum: vt animal est sensibile: et homo est senusataius et corpus est moiet homo est molis ille sunt conclusiones eiusdem scientiae: ergo iste conclusiones sunt eiusdem habitus scientifici. Ensest vnum: substantia est vna. ens est communicabile. substantia est communicabilis est contrahibile: substantia est contraibilis. he autem conclusiones. ens est vnum. ens est communicabile. ens est contraibile. pertinent ad metaphysicum: ergo et iste. substantia est vna. substantia est communicabilis. substantia est contrahibilis. partinent ad methahysicam Responsio tibi quod vnitas contrahaitatas communicanitas praesenst summi secundum quod sunt passiones entis cui primo insunt: et per rationem eius aliis inferioribus quibus per se insunt sed non primo: et si detalibus passionibus entis formentur propotiones sic. sic partinent ad methaphysicam. Unde ista conclusio substantia est vna vnitate entis cui primo inest. est conclusio methaphysica: et sic de aliis. Palam autem quod praeter illam vnitatem entis quae substantia dicitur vna habet aliam vnitatem propriam quam fundat: et inest sibi prim et per se perseitate secundi modi quae est vnitas generis generalissimi: et illa vnitas demonstrabilis est de substantia per rationem propriam. Unde sequitur quod conclusio formta ex tali vnitate: vt dicendo. substantia est vna: non est conclusio methaphysica: sed pertinet ad scientiam de substantia praedicali. Siliter hec¬ conclusio. corpus est vnum vnitate sibi propria pertinet ad scientiam de corpore: et hoc animal est vnum. ad scientiam de animali: et hoc homo est vnus: ad scientiam de homine. Conformiter autem est dicendum de communicabite contrapitate: quoniam substantia contrahilis et communicabituas est non tantum communicaphyice et contrapite entis: sed est communicaphyice et contrapsitate sibi propria: ergo nec sunt conclusiones methatites nec nales sed substantiales
¶ Substantia et quod quid est substantia non est demonstrabile de eo cur est: nec primo: nec secundo quod sic onedditur. Accipiatur quod quid est hominis. tale non est demonstrabile de homine. cuius est primo: nec de sorte cuius est secundo: et non primo et hoc demonstratione potissi¬s in qua omnes termini sunt conuertibiles: quoniam si demonstratur de homine: autem per mendium commune ad subiectum et praedicatum: et tunc primpropositio est a: vt hic. omne sensibile est animal rationale mortale. omnis homo est senulatlaiso: ergo omnis homo est animal rationale mortale. apprermaite quod priua propoio est fta. autem per medium conuertibile: et tunc erit demonstratio a posteriori: vt hic. Oem risibile est animal rationale mortale. omnis homo est risibilis: ergo omnis homo est animal rationale mortale. Amplius autem nec quod quid est demonstratur de sorte cui non inest per sed secundo: quia tuc non esset demonstratio ex conuertiluus: vt hoce homo est animal rationale mortale. sor. est homo. ergo sor. est animal rationale mortale. Termini non sunt conuertibiles: vt vides.
¶ Habet autem dubitationem. cum dictum sit quod substantia est contrahibilis communicabilis de terminis communicatite et contrahitatis quid sint: et quomodo se habent ad substantiam praedicabileeum. Dicimus quod per se termini contrahibitatie: supe sunt ipsae differentiae diuisiue et constituctiue. Palam autem quod sunt in duplicigenere: quaedam sunt males: vt differentiae indiuisibilite contrahentes ipsam substantiam. contraho ibilis est namque substantia per hecceitates ad propria indiuidua: quia substantia habet propria indiuidua in qua immedifiae descendit sicut habent alie quiditates. Aliud genus contrahentium sunt differentiae essentiales: et quiditatiue quae immedicatae contrabunt substantiam et habent se ad ipsam suo modo sicut forma ad maram. Conueniunt autem ista 2o genera contrahentium substantiam: quoniam ambo sunt extra rationem substantia: et hoc est commune omni differentie esse extra rationem generi. De ordine autem quem habent ad substantiam quam contrabunt an prius contrahatur substantia per differentiam formalem an malem: ductium est: nam si potest inueniri indiuiduum substantia per se sine aliqua specie substantia: et non esonclio tunc oprtet dicere quod differentia indiuidualis prius contrahit et sit prior alia natura a qua non conuertitur subsistendi t consequentia: sin autem non: non: hoc tamen sub dubio tibi relinquo. Diuidamus igitur substantiam prius sui diuisione: substantia alia spiritualis et incorporea. Alia malis et sensibilis et corporea. hoc sunt 2o genera spaealterna ex obiecto condiuisa sic quod nihil quod continetur sub vno potest contineri sub alio: sed ambo sunt sub 3o conei substantia spirituali et incorporea: et sic constituta: vt comnis est ad omnem substantiam immalem est vna propria scientia que theotitia malis posset dici: cum hebeat proprias passiones per eam consequentes alias a passionibus substantia: vt substantia est: habeat etiam proprium medium per se per quod demonstrantur tales pasfiones de ista. At vero modo consilti de substantia corporea exobiecto sibi condiuisa est dicendum. licet igitur consideratio talium ien passionum non pertineat ad artem hanc: aliqua tamen quae ab ipsis philosophis communiter funt concessa perscrutemur.
Dicamus autem in primis de substartia spirituali: que subse continet formam spiritualem corporis mixti: vt formam hominis et formam corporis simplicis: vt animam celestem. Palam autem quod de intentione philosophorum naturalium fuit quod anima celestis subse continet octo animas disparatas specie distinctas scilicet animam primi mobilis: Satuni: Iouis: Martis: Solis: Mercurii: Ueneris: Lune. De istis autem subiectus spiritualibus et animabus celorum in speciali dixerunt aliquas proportiones. Proposio primes sit talis: anime celestes sunt substantiae separate in esse sic quod non o diuiduntur per subiectum: ita quod sit pers in parte et totum in toto: p et non tolitum in qualibet parte: nec sunt extense vt asserunt: et hoc sic demonstrant ex motum eterno. Impossibile est quod virtus extensa moueat motu infinito: quia ex quo est extensa habet partem et pertem: minorm autem virtus est in parte quam in toto: tuncergo quaro vtrum virtus pertis possit mouere tempore infinito autem finito. Qud autem moueat tempore infinito hoc est impossibile: quia tunc viertus pertis equaretur virtuti totius in mouendo in tempore: quod est impossibile. Si vero moueat tempre finito: tunc quaro qualis sit propormio illius partis ad suum totum: quia vel nulla ex eo quod totum sit infinitu: et hoc est impossibile: quia non est dare aliquod extensum infinitum siue aliquod corpus infinitum actu secundum eos. Si vero propormo sit finita ex eo quod pers aliquotiens sumpta reddit tositum illud ex tensum: et virtus virtutem. sequitur quod siliter proporms sit tepris in quoi semper mouet ad tearoes in quo tota virtus mouet. ergo taroens per quod totum mouet erit finitum: et habens determinatam proportio nem ad troes finitum in quo pers moueat: non ergo mouebit tempore infinito: cuius oppsitum ponebatur. hoc igitur fuit demonstratum apud eos quod forma sua virtute mouens tempore infinito: necessario est virtus indilius et inextensa incorporea et immalis et abstracta.
¶ Et si quoras de veritare huius proportionis quid tenendum. Respondeo quod non apparet pro nunc quod propositio sit necessaria: quoniam non repugnat virtuti extense in corpore mouere motum eterno: nam si graue eset sursum in aere: et esset spacium infinitum per impossibile vsque ad centrum: patet quod virt grauis moueret ad centrum continuo motum eterno et in finito. nam si dicas quod tempore finito. igitur post illud tempus finitum naturaliter quescet: non in centro: quia in tempore finito non potuit descendere ad centrum: cum ibi sit spaecitum medium infinitum vt supra. Spascitum autem infinitum non est pertransitum a virtute finita in vigore in temporefinito. restat igitur quod naturaliter geescet t aere vvela in illo spacioa intermedio: quod est impossibile et conlturiao nam grauis. At vero conformies de celo est dicendum quod si moueret se cir ca medtum quantumcumque sit finitum posset se mouere tempore infito motu circulari: nec magis vtur quod moueret se. ioo. reuolutionibus quam mille nec. ioooo. quam infinitis: nec quod moueret se vno anno quam. ioo. annis. nec tempore finito quam infinito. Ad demonstratione autem respondent philosophi moderni quod prs virtutis finite mouet tanto tempore pertem mobilis: quanto tepore tota virtus mouet tantum mobile: et si totum potest mouere motum eterno: ita et pers virtutis potest mouere motum eterno pertem mobilis. Et pono tibi exemplum grauevt lapis molaris tempore eterno moueret deorsum ad centrum: si spasitum sit infinitum: et sicut tota virtus moueret totum: ita pars partem. falsum igitur assumit quod pars tante virtutis non potest mouere tanto tempore partem mobilis sicut tota virtus totum mobile: et maxime hoc est fenum de parte: vt est in toto: licet aliquam apparentiam haberet de parte vir tutis: vt est separata a toto.
Propositio 2e antiquorum de anima celi fuit talis. anime celi sunt forme nauales: et aliqualiter males: quia sunt principium motus in corpore celesti non prindictum mouens per modum contactus. est virtutes abstracte non agunt per contactum nec nalem nec virtualem: secundum commentatorem in libro de somno et vigilia: sed sunt principium motus modo forme nalis: quia motus circularis est sequelaistarum formarum in corpore celesti: sicut formam terre sequitur grauitas et motus deorsum: et quod isto modo largitur celestis anima corpori celesti et non virtualiter tangendo et impellendo: nec accedit ad celum mouendum: sicut ad vnam rotam mouendam sicut nonnulli imaginantur esse de mentephilosophi et commentatoris sui et specialiter primo celi et mundi. commentoo.
¶ Et si quoras. an ista propositio sit necessaria vel vera vel non. Respondent ibi moderni philosophi quod propositio est vera de possibili: quoniam non videtur aliqua repugnantia in dictis. concedunt etiam nonnulli quod est vera de inesse: quoniam celi sunt animati tali anima predicta. qut sit vera de inesse: necessario non ap¬ paret: quoniam aliter potest mouere intelligentia orbem quam ipsum in formando scilicet per contactum virtualem: sicut potest mouere lapidem vel montem sicut dicunt platonici. Et dices. commentator dicit oppositum verum est: sed non probat.
Propositio 3a eorum fuit ista: quoniam puiurmodi forme abstracte prasent anime appellari. quia licet non habeant fantasiam autem sensum: habent tamen intellectum et virtutem mouentem in loco: quam vocant appetitum: quia licet sint abstracte a subiecto inesse: sunt tame aliqualiter in eis incluse: et ad corpora dependentes: eo modo que anima dependet ad corpus.
¶ Et si arguas quod si habent appetitum intellectiuum. habent est cum hoc appetitum sensitiuum: i quia sicut trigonum in tetragono et tetragonum in pentagono: sic sensitiuum in intellectiuo. Responsio tibi. fallia consequentis est: intellectiuum quod est forma corporis mixti includit sensitiuum et vegetatiuum: ergo intellectiuum quod est formra corporis simplicis: cum iste anime sint alterius rationis: et de anima que est forcorporis mixti loquitur aristo. in. 2. de anima.
¶ Et si ad huc arguas. intellectiua anime celi et anime corporis mixti non includit senguentuaum nec vegetanitaum nec in primo mo nec in secundo: sed tantum communiungitur sibi per accidens vt intellectus est: et vt praescindit a natura ipsius: sed ipsa anima tota praesupponit: et hoc patet in exemplo: quoniam tetragonum non est idem penthagono nec in primo modo nec in secundo: nec eius pars essentialis: sed tantum pars materialis et est in eo sicut pars in toto.
Propositio 4a sit talis animae celorum mouent orbes suos ex appetitu primi rationali et immutabili. primum enim mouens mouet primum motum ab eo sicut mouet amatum ipsum amans absque hoc quod moueatur ipsum amatum.
¶ Adhuc autem fertur ab ipsis quod primum celum mouetur ab illo motore: vt assimiletur ei secundum posse sicut amas mouetur vt assimiletur suo amato Alia autem corpora celestia mouentur secundum desiderium ad motum primi corporis et hinc est quod planete habent duplicenmotum.
¶ Et si quaras an iste modus mouendi orbes sit omnino necessarius: sic quod primus motor intrinsecus scilicet anima primi mobilis non mouet suum mobile nisi ex desiderio et appetitu primi mobilis amati et desiderati. Respondeo tibi quod non apparet aliqua necessaritas quod primus motor in trinsecus moueat primum mobile: quia mouetur a primo amato sicut amans mouet ab amato: quoniam posito per possibile vel inpossibile quod primus motor intrinsecus non intelligeret nec amaret primum amatum: adhuc posset mouere effectiue primum mobile: quod probatur: quoniam sicut anima que est forma corporis mixti se habet ad suum mobile: ita anima quae est forma corporis celestis se habebit ad suum mobile. illa autem non mouet suum mobile: quia moueatur a primo amato: quia dato quod non intelligat ipsum vel diligat ipsum: adhuc potest mouere suum corpus. ergo nec anima celi mouebit suum mosie: quia moitis a primo amato: immo dato quod ipsum non intelligat nec diligat: immo quod plus est: quod ipset odit: posset mouere effectiue suum orbem.
¶ Et si dicas Arist. et suus commentatorposuerunt obutum. Respondetur quod verum est. Sed hoc fuit sine ratione: vt apparet: quoniam isti duo motus nullam connexio nem omnino in se habent scilicet motus ratione intellectiui et directiui respectum prime intelligceut: et motus localis orbium celestium. Ex his autem infertur quod dictum eorum non est verum quando dicunt quod propter hoc motus primi mobilis est velocissimus plusquamalii: quia eius motor habet fortiorem intellectum et velocitatem: et plus desiderat primum amatum quam alii amantes.
¶ Adhuc autem nec secundum eorum dictum quod motus primi mobilis est regulatissimus ex hoc quod eius motor non aliquando festinat et aliquando tardat cum non sint in eo volubiles cogitationes nec volitiones numerabiles respectu primi amati. omnia enim hec supponunt quod anima primi mobilis non mouet nisi inquam tum animrentat primum amatum: et iam tibi dicitur quod si anima celi non amaret immo odiret quod ita benmoueret ipsum mobile sicut si amaret. Palam autem ex dictis quod omnia dicaua antiquorum de causa motus celestis sfunt dubia. primum quod primum moues effectiue amat prium amatum necessario et non contrainuiter: et 2m quod primum amans amat primum amatum intensius quam potest et secundum vltimum sue potentiae 3m quod primum mouens tantum delectatur in dilectione primi moti quod totum est voluptuosum. 4m quod plus amat ipsum quam seipsum 3m quod primum amatum non reamat ipsum: licet ab ipso sic voluptuose ametur: quia primum mouens primum amatum summe amatur et possidere desiderat: sed primum amatum et primum intellectum nihil de ipso cogitat nec ipsum amat. Aliud dictum ipsorum est dubium: quod prium amatum nihil amet nisi seipsum nec cogitat nisi de seipso et numquam cogitat de alio quoniam secundum eos secundum se nihil intelligit nec diligit. de hoc tamen in nostra theologia prolixius fiet sermo.
Propositio 5a progenitorum nostrorum de totali anima celesti fuit talis: quod omnes orbes celestes sunt vnum corpus et vnum maximum animal sic quod primum mobile et 7. orbes planetarum informantur praecise ab vna numero anima. Est enim hec imaginatio istorum philosophorum: quod sicut animal quod est inter nos habet vnum motum principalem qui est motus totius corporis: licet primo motus ille attribuatur vni perti. puta cordi: et homecusi est motus animalis progressiuus: tamencum hoc singule partes animalis habent singulos et proprios motus: vt pes: et manus: et sic de aliis. omnes tamen illi motus sunt propter melius principalis motus que est progressiuus: sic conformiter est de toto animali celesti: quoniam ipsum est vnum anima magnum: cuius totalis et principalis motus diurnus: licet attribuatur celo stellato vela alteri primo mobili secundum astrologos. Motus tamen orbium planetarum erraticorum sunt plures: quoniam quilibet planeta habet proprium motum propter melius istius motus principalis sicut est de propriis motibus partium singularium animalium. Palam autem ex dictis quod plane te non sunt nisi memoria istius magni animalis. Unde Sob et Iuppiter et Uenus sunt memoria distincta: et sic de aliis planetis animalis vnius: et per consequens possunt habere obimotus inter se: et ad motum primi mobilis: sicut habent menbra in corpore humano diuersos motus.
¶ Adhuc autem fertur ab ipsis et eorum sequentibus quod in hac imaginati dne non videtur aliquid obstare nisi vnum quod celi non sunt continui sed contigui: nec sunt in aliquo viculo collicnt: sicut sunt partes animalium: quae sunt habmi: quoniam sunt partes animalium colliter adiuicem: sicut patet. Ad hoc autem sic respoendent dicentes quod qui considerant quod partes animalium non indigent viculo vel ligamento nisi quia sunt graues et ponderose et statim ad centrum tendunt nisi essent ad seinuicem colligate et continue: et per consequens virtus anime non posset eas vnite mouere per proprium motum quam ratione grauitatis: propter quod abinuicem statidispergerent et sepererentur. Palam autem quod sic non est de celis: quoniam partes celi non sunt graues nec ponderose: ideo licet non sint continue: non apparet tamen quod cadent sed semvniformiter stant adinuicem contigue: et ideo ab vna anima poterunt informari et secundum distinctionem menbrorum diuersis motibus moueri. De ista proportione nostrorum progenitorum de toto animali an sit tantum vnum vel numero vel non: nihil assero: sed sub dubio tibi reliquo hecigitur sunt dicta per quandam digressionem de substantia incorporea: et de corpore celesti: quia ad istam artem non per tinet perscrutari passiones proprias talium: sed per se passiones substantia: vt substantia est: et in hoc terminatur primus libellus predicamentorum que intitulatur libellus de prima substantia que est communis omnibus per se contentis in primo genere¬ 3
On this page
