Dicto de dictionibus eicceptiv-is dicendum est de dictionibus consecutivis. Et prilno de hac dictione ‘si’. De qua primo queritur quid signifIcet; secundo quot sint species’ consecutionis sive consequentie; tertio utrum in conditionali 2contingat fieri descensum sub antecedente vel consequente; quarto qualiter 3sumatur contradic toria 4propositionis conditionalis; quinto utrum impossibile antecedat ad quidlibet sive ex impossibili sequatur quidlibet.

Circa primum sic obicitur quod hec dictio ‘si’ flOfl significat substantiam. Quia substantia dicitur quatuor modis; uno modo substantia dicitur materia (Ut materia Sortis vel ignis’ vel aliorum elementorum); alio autem modo substantia dicitur forma (Ut forma Sortis et aliarum rerum naturalium 2);tertio autem 5modo substantia dicitur compositum [P66va] ex hiis, scilicet ex materia et forma (Ut Sortes et alia individua); quarto autem modo substantia dicitur essentia dicens quid sive predicabile de pluribus (Ut homo, animal et consimilia). Sed 4 hec dictio ‘si’ nullo predictorum 5modorum significat substantiam. Ergo hec dictio ‘si’ substantiam non significat. Quod concediimus.

Item. Quidam dicunt quod hec dictio ‘si’ significat causalitatem, alii vero antecessionel, alii autem consecutionem 2.Et videtur quad significet causalitatem, quia dicitur coniunctio causalis, et non nisi 3a4 significatione 5cause vel causalitatis. Ergo hec dictio ‘si’ significat causalitatem. Item. Videtur quod magis significet ante cessionem quam consecutionem, quia magis se tenet cumn ante cedente quam cum 6consequente a parte rei. Cuius signum est quod 7 semper adiungitur antecedenti (et non consequenti), ut ‘animai est, si homo est’. Sed semper antecessio est forma antecedentis et con secutio consequentis. Ergo magis se tenet cum antecedente 8quam cum consequente. Ergo s9i hec dicito ‘si’ significat alterum istorum, magis significat antecessionem quam consecutionem.

Item ad idem. ‘Causa’ dicitur dupliciter. Quia quedam est causa que’ est causa rei quoad esse 2,et hec est causa essendi, Ut COUS et anima sunt causa hommis quoad [N58rb1 esse et sol lucens super terram est causa cJ.iei quoad esse. Alia autem est causa que est causa consequendi. Et sic in qualibet conditionali antecedens est causa consequentis, non essendi sed consequendi; et in quolibet argu mento premisse sunt causa 5conclusionis 4.Et sic est causa duplex:, scilicet causa essendi et causa consequendi. Sed utroque istorum modorum causa inquantum causa est antecedens, et causatum inquantum. causatum est consequens. Sed hec dictio ‘Si’ significat causam vel causalitatem. Ergo significat antecessionem et non consecutionem. Item. Videtur quod signifIcet consecutionem, per diffmitionem. coniunctionis datam a Prisciano sic: “coniunctio est pars orationis indeclinabilis coniunctiva aliarum partium vim vel ordinem demonstrans “. Et Priscianus exponit sic: vim significant ille coniunctiones [P66vb1 que significant res aliquas simul esse (Ut ‘pius 5et fortis fuit Erteas’); ordinemn significant 6coniunctiones quan do monstrant 7consequentiam aliquarum 8rerun (Ut ‘Si ambulat, nrovetur’). Sed hec dictio ‘Si’ et consimiles significant ordinem. Ergo significant consequentias rerum sive consecutionem 9.Non 10 ergo antecessionemn.

Et dicendum quod hec dictio ‘si’ significat causalitatem sive antecessionem. Et hoc 1 non est significare plura sed unumn, quia unum significat 2in altero sive per alterum. Q,uia per hoc quod significat causalitatemn significat 3antecessionem, quia, sicu.t in omni causa intelligitur antecedens natura, cum onmis causa sit prior natura suo 4effectu, ita 5 in causalitate intelligitur antecessio. Unde 6hec d.ictio ‘si’ significat causaiitatem secundum 7quod in ea intelligitur antecessio. Et sic8 significat causalitatem in 9 antecessione sive per antecessionem. Unde 10 non significat duo sed unum. 6 "Ad" argumenta autem quibus ostenditur quod’ significat causalitatem sive antecessionem, concedimus quod significat, sicu.t dictum est, unum in altero sive per alterum. Ad argumentum autem probans quod hec dictio ‘si’ significet 2consecutionem dicendum quod non significat consecutionem sed significat antecessionem (Ut diximus), quia3ad antecessionem sequitur consecutio.

Et nota quod unum sequitur ad alterum’ est multiplex’. Quia quedam sequuntur2eoquod sunt essentialiter predicabilia, Ut diffinitio et3 genus et4 differentie5ad speciem. Alia autem sequuntur6 eoquod sunt partes integrates, Ut panes’ 7ad domum et8 cetere partes eius. Alia autem sequuntur quia9sunt partes essentiales10, quaruvis non sint partes integraies, ut corpus humanum et anima intellectiva ad hominem. Et dicuntur partes integrales11 quarum quelibet habet quantitatem. Et ideo corpus et anima non sunt partes integrales quia, licet corpus habeat quantitatenm, tamen anima non habet quantitatem’2.Sed sunt partes essentialest3animalis ve114 viventis, quia anima repperitur’5in hominibus ut intellectiva tan tumt6et in brutis ut17 sensitiv 8tantum19Ct20 in terre nascentibus ut vegetativa2’tantum. Alia autem sequuntur22quia23 sunt subiecta propria accidentium, vel econverso quia sunt24 propria accidentia25 subiectoriira. Et sic sequitur linea ad rectum vel curvum, et26 numerus ad par vel impar, et corpus elementatum2 7ad colorem tamquam propria subiecta, vel econverso rectum vel curvum ad28 lineam, et29 par vel impar ad numerum, et color ad corpus3°ele mentatum sicut accidentia31propria ad propria subiecta32.Sed nullo predictorum modorum consecutio33sequitur ad antecessionem.

Alia autem sequuntur1quia dicuntur ad se invicem relative, ut pater et filius, dominus et servus. Et hoc modo consecutio sequitur2 ad antecessionem. Sicut enim antecedens3et consequens sint ad aliquid, similiter antecessio et consecutio ad se invicem dicuntur. Unde hec dictio ‘si’ significat solum 4antecessionem. Et5 quia omnis antecessio6consecutionis7est antecessio, ideo ad significationem huius dictionis ‘si’ sequitur consecutio relative.

Circa s1ecundum queritur quot sint species c,2onsecutionis quia cuTn unum relatoru exigatur ad cognitionem altenus, oportet c4ognoscere consecutionem et modos s5ive species c6onsecutionis ad hoc q7uod a8ntecessio cognoscatur. Et dicendum quod consecutionis due sunt d,9ivisiones excedentes et excesse. Una quidem divisio est ista: consecutionis alia e1s0t simul existentium, Ut ‘SI homo est, animal est’. Alia est existentium secundum prius et posterius; nam aliquando sequitur quod est pnus, et aliquando quod est posterius. Et quod est prius, sequitur dupliciter. Quia a1’iiquando i2n’ idemptitate temporis, Ut ‘Si addiscit, ignorat’; p1ri8us enim est ignorare et sequitur a1d4 addiscere, quod’ est posterius te6t in eodem tempore, quia quando addiscit, i.7gnorat’ N1ic8hil enim addiscimus nisi quod ignoramus. Aliquando a1ute9m sequitur p2°rius in diversitate t2.empotris Et hoc dupliciter. Uno modo sequitur prius in preterito, Ut ‘51 fumus est, igiiis fuit’ et ‘si panis est, f2ari2na fuit’; et hoc a2cc5idit maxime in c2au4sis non permanentibus et in c2au5sis natura et tempore a2nteced6entibus suum effectum. Alio autem modo prius sequitur in tempore futuro, 2u7t ‘2purg8atio et omnia a2li9a que f3inal0iter ordinantur ad s3anita1tem s3;u2nt ergo sanitas erit’ (sanitas enim causa finalis est predictorum). Causa enim finalis semper natura prior est suo effectu; [P67rb] aliquando autem e3s5t tempore posterior.

Ex predictis ergo patet quod prius aliquando sequitur in presenti, aliquando in preterito, aliquando in futuro. Hec autem diversitas consecutionis accidit eoquod causa tripliciter comparatur ad suum effectum. Aliquando enim causa est simul tempore cum suo effectu, quanvis non natura, Ut sol lucens super terram cum die. Aliquando autem causa precedit effectum suum tempore et natura, Ut ignis fumum et racemi v.1inum Aliquando autem causa antecedit suum effectum natura et est posterior tempore; et hoc maxime s2olet accidere in causa finali. Et sic patet quod consecutionis alia est s3imul existentium, a4lia non simul existentium. Secunda vero divisio est ista: consecutionis alia est simplex, alia composita, sive secundum oppositiones, Ut dictum fuit 5in tractatu Fallaciaram, in fallacia consequentis.

Hee 1 autem divisiones comparantur ad 2 se invicem Ut exce— den tia 3 et excessa, quia utrumque membrum prime 4divisionis repperitur in 5 simplici consequentia et in composita, et utrumque membrum secunde 6divisionis repperitur 7in eis que simul con sequuntur e8t in eis que consequuntur secundum prius et posterius. Ut ‘Si panis est, farina fuit’ et ‘Si vinum est, racemi fuerunt’. Et hee consequuntur secimdum prius et posterius et etiam ibi est simplex [N59ra consequentia. Et in eisdem 9potest formari composita 10 consequentia, Ut ‘si vinutu est, racemi fuerunt; ergo’ 2si racenil non fuerunt, yin um non est’ Similiter autem et in hiis terminis 14 qui simul consequuntur. Et ideo dicuntur iste divisiones excedentes et excesse quia secundum quod unum 15membrum prime divisionis repperitur in utroque secunde’ 6,sic prima divisio est excedens et secunda 17 excessa; secundum autem quod unum membrum 18 secunde 19 divisionis repperitur in utroque prime, sic 20 secunda est excedens et prima 2’excessa. Et quod dico de uno membro divisionis, similiter 22in telligatur de reliquo.

Secundum predicta queritur de hoc sophismate: SI NULLIJM TEMPUS’ EST, ALIQUOD TEMPUS EST. Probatio. Si nullmn tempus est, dies non est 2.Et si dies non est, nox 3est 4.Et si flO3C est, aliquod tempus est 5. [P67va] Ergo a. primo: ‘Si nullum tempus est, aliquod tempus est’. Contra. Ibi 6 assignatur sequi oppositum ad oppositum. Ergo locutio est impossibilis.

Solutio. Prima falsa simpliciter. Et dicunt quidam quod in prima conditionali probationis est locus a toto in quantitate, in secunda 1vero conditionali est locus a contrariis immediatis, in tertia vero est locus a parte subiectiva. Et sic variatur 2habitudo inferendi et ita impeditur locus a primo ad ultimum. Et ponunt ibi sophisma 3 accidentis propter variationem medii.

Sed t hoc destruitur per has duas maximas: quicqtsid seqwhr ad consequems 2,sequitur ad antecedens. Ergo Si uftimum consequens (scilicet 3aliquod tempus esse 4)sequitur ad antecedentia intermedia, C5t antecedentia intermedia. sequuntur ad primum antecedens (quod est nuihim tempus esse), tunc oportet quod ultimum 6consequens (quod est aliquod tempus esse) sequatur ad nullum tempus esse, quod est primum 7antecedens. Et sic necesse est primam esse veram, si habitudines probationis sum necessarie. Ergo a destructione consequentis: si prima non est vera 8,habitudines probationis non erunt necessarie.

Alia autem maxima est ista: quicquid antecedit ad antecedens, (AT5rbJ antecedit ad consequens. Ergo si primu1m antecedens antecedit ad antecedentia intermedia et antecedenlia intermedia antecedunt ad ultimum consequens, ergo 2 primum antecedens antecedit ad ultimum consequens. Ergo Si habitudines probationis sunt necessarie, prima est vera. N3ec impeditur locus a prima ad ukiinum propter diversas habitudines inter medias. Ergo si prima non est vera, habitudines intermedie non sunt necessarie 4.Item ad idem. Si Sortes est animal rationale mortale, Sortes est homo (a diffinitione). Et si Sortes est homo, Sortes est animal (a specie). Et si Sortes est animal, Sortes non est lapis Cab oppositis). Ergo a primo: si Sortes est animal rationale mortale, Sortes non est lapis. Sed hoc bene sequitur et s5ic ibi sunt diverse habitudines locales. Ergo propter 6diversitatem habitudinum localium non impeditur 7processus a primo ad ultimum. Item ad idem. In sillogismo categorico non 8 exigitur quod eadem sit habitudo medii ad maiorem extremitatem et minorem, ut Nulla virtus est vitiwn omnis iustitia est virtus ergo nulla iustitia 9est vi1iui’. In hoc enim t0 sillogismo modii ad maiorem extremitatem est habitudo contrariorum, minoris vero extremitatis ad medium est habitudo speciei ad genus. Harum autem habitudinum localium una facit locum intrinsecum, alia extninsecunl 11.Ergo si inter omnes locos maxime differunt intrinseci t2 et extrinseci sed 13 iste non impediunt sillogismum categoricum, ergo iste 4 eedem multo minus impediunt sillogismum ypotheticum. Et si iste non impediunt, ergo neque alie habitudines, que’ 5magis conveniunt. Et sic arguendo’ 6a primo ad ultimum non impeditur processus 17propter 18 diversas habitudines locales. Quod concedimus.

Et dicendum quod prima sirripliciter est falsa. Et prima consequentia tenet uno modo e1t alio modo non, quia hec propositio ‘dies non est’ (que est primum consequens) est duplex, eoquod potest esse negatio in genere (sive 2negatio circa genus, quod idem est) vel potest esse negatio simpliciter.

Si est negatio in genere, sic ponit subiectum suum 1,quod est tempus communiter loquendo et 2 extenso nomine subiecti; et est sensus istius ‘dies non est’ iste 3:tempus est sed illud non est dies. Et ita non sequitur ex primo antecedente, qua immediate contradicit ci. Et sic non sequitur ‘nullum tempus est; ergo dies non est’. Nec est ibi locus a toto in quantitate, sed erit 4 argumentum penitus 5dis parat"or"um, sicut hic: ‘nullus homo currit; ergo aliquis homo currit’ 6 Similiter est in proposito: ‘nullum tempus est; ergo aliquoci tempus est sed i7llud’ non est dies’. Si autem Sit negatio simpliciter, tunc nichil ponit ista ‘dies non est’. Et sic sequitur ‘nullum t8empus est; ergo dies non est’; et sic est locus a toto in quantitate. Similem distinctionem innuit Aristotiles in Primo P9osteriorum huius quod dico ‘non-par’, quia si ‘non-par’ est negat.ioO in genere, i1ta ponit subiectum suum, quod est numerus. Unde ‘2non-par” ponit n1,ume3rum sed ille non est par. Si vero ‘non-par’ sit negatio sim pliciter, sic nichil ponit.

Et sic patet quod hec est duplex ‘dies non est’. Et secundum quod est negatio in genere, non sequitur ex primo antecedente. Secun dum autem quod est negatio simpliciter, sic sequitur’. Econverso autean dicendum de secunda conditionali (scilicet de hac ‘si dies non est, nox e)2s,t’ quia secundum quod hec ‘dies non est’ est negatio in genere, ita sequitur ex ea n3octem esse, quia destructo uno contra r4iorum immediatorum non sequitur alterum nisi cum constantia subiecti. Unde oportet sic inferre: ‘dies non est; et tempus est; ergo est nox’. Si vero hic: ‘dies non est’ sit negatio simpliciter, ita non sequi tur ex ea noctem esse neque hoc modo est ibi locus a contrariis.

Item. Queritur in quo sit tempus Ut in subiecto. Quia, cum omnia novem genera predicamentorum alia a substantia s1int accidentia "2et onmia accidentia" sunt in subiecto, (quia nullum accidens potest esse n3isi in subiecto; Ut enim vult B4oetius acci den tis esse est inesse); sed tempus est accidens (5quia est quantitas); ergo est in subiecto; et ideo queritur in quo subiecto sit. E6t dicendum quod t7empus est in motu primi [N59vb1 mobilis (sive in motu Celi) U8t in subiecto, vel est in primo mobili inquantum mobile ut in subiecto (quia idem est dicere quod sit in prmio mobili inquantum est mobile sive in motu primi mobilis), eoquod ipsius mobilis inquantum est mobile perfectio est motus, Ut est in tertio Physicorum.

Item. Queritur, c1um nox et dies sint contraria immediata et onmis contrarietas nata 2sit fieri circa aliquod 3idem subiectum, ergo nox et dies erunt 4vicissim in 5 subiecto aiiquo. Et ideo quero 6‘quid est 7 illud’? Et dicendum quod ‘nox’ et ‘dies’ sumuntur 8thipliciter. Quia uno modo dicitur dies illuminatio aeris a latione, sive exlatione, s9olis i1n0 nostro hemisperio, et noxH dicitur privatio illum nationis aeris in nostro hemisperio, et hoc modo noic et dies sunt contraria immediata et habent fieri vicissim circa aera Ut circa subiectum proprium Ct circa latione1m2 solis super terram P68rbJ Ut circa causam efficientem. U1n3de sunt in aere Ut ifl subiecto, et est ibi quintus modus ‘essendi in’. Et sunt in latione solis super terram Ut in causa efficiente; et est ibi sextus modus ‘essendi in’. Alio etiam 14 modo sumuntur ‘nox’ et ‘dies’. Secundum quell’ 5modum dies dicitur spatium t1emp6oris mensurantis lationem solis in nostro hemisperio, ex quo sol incipit lu.cere in nostro hemisperio usque ad recessum solis a7 nostro hemisperio; et nox dicitur totum tempus adequatum latiom solis in a1li8o hemisperio. Et sic nox et dies sunt partes temporis. Sed magis proprie sumuntur ‘nox’ et ‘dies’ primo modo quam secundo t9.Hemisperium autem 20 est 21 illa medietas celi que apparet super terram undique in circuitu. Et dicitur hemisperium ab ‘hemis’ (quod est ‘dmmidium’) et ‘spera, spere’, quasi ‘diirudia spera’ v2e21 ‘dimidium spere’.

Item. Queritur utrum tempus predicetur de nocte et die secundum quod ‘nox’ et ‘dies’ sumuntur primo modo. Et dicendum quod predicatio est’ multis modis. Quedam enim est superioris de inferiori: et hec est essentialis predicatio, Ut ‘homo est animal’, ‘homno 2est risibile’ 3.Alia autem predicatio est causalis, ut quando predicatur causa de effectu, ut ‘sanitas est adequatio 4humorum’ et ‘dies est sol lucens super terram’. Alia autem est accidentis de subiecto, Ut ‘panes est albus’ et 5 ‘linea est rectum 6vel curvum’ 7.Alia est subiecti de propria 8passione, Ut ‘par est numerus’ et ‘rectum est linea’. Et nullo istoruiri modonim tempus predicatur de nocte et die primo modo sumptis. Unde secundum has predicationes omnes bee est falsa ‘dies est tempus’ et hec similiter ‘nox est tempus’. Alia predicatio est que est mensurantis, sive mensure, de mensurato, Ut hic 9:‘hoc 10 vinuru est quarta una’ (ibi 11 predicatur mensura de mensurato) vel ‘linea est quanta’ et ‘nutnerus est quantus’ et ‘super flcies est quanta’. Et sic de omnibus speciebus quantitatis predicatur hoc modo quantitas Ut mensura 12,et non ut genus, quia genus non potest predicari denominative de specie. Et hoc modo tempus predicatur de nocte et die secundo 13modo sumptis. Unde hoc mode hec est vera ‘dies est tempus’. Et predicatur mensura de mensurato remote, quia tempus primo modo mensurat motum primi mobilis et motus primi mobilis mensurat 14motum solis. Unde ex consequenti tempus mensurat motum solis et 15 pen 6motum solis ulterius mensurat noctem et diem.

Item. Queritur quid sit 1 tempus, quia 2: Cum omne tempus constet ex priori et posteriori, sed prius et posterius debeantur motui, ergo tempus est motus (et est sillogismus in primo prime et 3 premisse intelliguntur 4universaliter et transponuntur 5).Et dicendum quod tempus ita diffinitur ab Aristotile: “tempus est numerus motus secundum prius et posterius “. Nec tamen sequitur ‘ergo tempus est numerus’; nec etiam sequitur ‘ergo tempus est discreta quantitas’, quia ratio numeri diminuitur 6per sibi adiunctum, quia numerare motum secundum prius et posterius hoc est mensurare ipsum "secundum prius et postemus"; sed mensurare secundum prius et posterius ponit continuitatem et non discretionem, propter hoc quod prius et posterius copulantur ad ipsum nunc 7.Unde impediuntur ille due illationes per quid et similiter.

Ad argumentum autem dicendum quod non est silogismus in primo prime, sed ettiam paralogismus contra p2rimum prime, eoquod medium equivocatur, quia ‘prius’ et ‘posterius’ dicuntur dupliciter. Nam uno modo prius et posterius sunt partes ipsius mnotus et alio modo s5unt [N6Orb] partes temporis. Et sicut n4iotus primus est causa temporis, i5ta prius et posterius in motu. sunt causa prioris et posterioris in tempore. Et sicut mnotus est subiectum temporis, ha prius et posterius in motu sunt subiectum prioris et posterioris in tempore.

Et nota quod tria stint que sibi invicemn proportionantur, scilicet [P69vb] spatiumn, mnotus et tempus. Motus enim adequatur spatio supra quod est, et tempus adequatur motui Ut subiecto siio. Ut si ymagineris tres lineas equales et extensas ita quod secunda super ponatur prime et tertia secunde; similiter s1i ymagineris exten sionem spatii et motum supra spatium et temnpus supra mnotum. Sed in hoc est differentia quod extensio spatii est permancns, extensio vero motus Ct e2xtensio temporis sunt s3uccessive neque partes aliquas habent simul. S4imiliter si ymagineris sciphum plenum aqua et c5unz puncto acus protrahatur° linea in superficie aque ab una extremitate sciphi usque ad aliam, t7unc de linea illa neque pars p8reterita est (quia iam deleta est) neque pars futura est (quia neque’° fit neque f1ac1ta est s1e2d fiet). Et sic de illa linea nichil est nisi illud in quo est p1unc3tus acus. Similiter e1s4t de motu et tempore, quia quod preteriit de utroque, i5am non est; quad autem futurum e1,s6t nondumn est sed erit. Unde de utroque n7’tulla pars est neque aliquid est de ipsis nisi indivisibile. U1n8de de tempore nichil est nisi nt,u9nc quod neque est tempus neque pars eius s2e0d indivisibile in tempore et per hoc t2empus est. Et de mnotu nichil est nisi mobile quod fertur, q2uo2d neque estmotas neque pars eius "sed indivisibile in mciii" et per hoc motus est. 25 Item. Nota quod inquantum motus per suam substantiam est causa temporis et per suam quanthatem 1dat tempori 2quantitatem, i3ta motus per prius est quantitas et per motum tempus est quantitas, ut est in quinto J’hilosophie 4prime, in capitulo de quantitate. Sed se cunclunt quod in tempore primo repperitur natura mensurandi et per tempus in motu, s5ic tempus per se est quantitas et sic motus est quantitas per tempus; et hoc modo motus est quantitas per accidens.

Nota etiam 1quod cum dico ‘ties homines’ vel ‘sex’ 2,duo dico, quia per hoc quod dico ‘homines’, dico substantias [N6Ova] homi num, per hoc autem quod dico ‘tres’ vel ‘sex’, dico mensuram eorum; et sic de omnibus aliis numeralibus. Et sic intellige quod omnis numerus et omnis quantitas uno modo est mensura et alio modo res. Qu.ia est mensura [P69ra] securidum quod denominat subiectum aiiquod 3,Ut ‘ties homines’, ‘quatuor 4equi’, ‘homo bicubitus’ 5,‘columpna tricubita’. lit res 6est secundum quod est genus aut’ aliqua res specialis dicens 8quid. Similiter cum dico ‘movetur a mane usque ad vesperam’ 9,duo 10 dico, quia per hoc quod dico ‘movetur’ dico motum, sed per hoc quod dico ‘a mane usque ad vesperam’ dico mensuram motus, que est tempus. TJnde quanta est extensio temporis a mane usque ad vesperairl, tantum intelligo motum et extensionem eius. Et sic’’ per exten sionem’ 2temporis intelligo quanta est extensio motus. Et sic tempus mensurat’ 3motuirz. Et propter hoc dicebatur pnus in recta s1olut4ione sophismatis quod hec negatio ‘dies non est’, prout est negatio in genere, ponebat subiectum suum, quod est tempus, extenso nomine subiecti, quia non solum appellatur ibi subiectum illud quod subicitur accidenti 15, sed etiaxu id quod est mensura alicuius accidentis’ 6,ut diei. Et ha nomen subiecti extenditur ad subiectum et ad mensuram; et ob hoc dicebatur 17‘extenso nomine subiecti’.

Item. Queritur de hoc sophismate. SI NULIA PROPOSITIO EST VERA, ALIQUA PROPOSI’TIO EST VERA. Probatio. Si’ nulla propositio est vera, ista 2propositio ‘homo 3est’ non est vera (a totom quantitate). Et 4Si ista propositio ‘homo 5est’ non estvera, sua contradictoria 6 crit vera (7a contradictorie oppositis). Et si s’ua contradictoria est vera, aliqua 8propositio est vera (a specie 9sive a parte subiectiva 1O).Ergo a primo: si nulla propositio est vera, aliqua propositio est vera. Contra. I1bti assignatur oppositum sequi ad oppositum. Ergo locutio est impossibilis.

Solutio. Prima, scilicet hec ‘si nulla propositio est vera, aliqua propositio est vera’, uno modo est vera et alio modo est falsa. Et etiam prima consequentia tenet uno modo et alio modo non, eoquod prm-lum antecedens (scilicet ‘nulla 1propositio est vera’) est duplex. Quia uno modo est negatio simpliciter. Et sic non sequitur ‘Si nulla propositio est vera, ista propositio “homo est “non est vera’, nec est ibi locus [iV6OvbJ a toto in quantitate, quia hoc 2 modo primum antecedens (scilicet ‘nulla propositio est vera’) neque 3ponit acci dens 4(quod est ‘verum’) neque subiectum eius (quod est ‘propositio’). Sed consequens ciusdem consequentie ponit propositionem particu larem virtute demon stradonis, cum 5dicitur ‘ista propositio “homo 6 est” non est vera’. Tunc enim antecedens removet tam propositio nem quam veritatem eius et consequens [F6Wb] ponit propositionem virtute demonstrationis, sicut dictum est. Et sic consequens contra dicit antecedenti, sicut 7 si diceret’ur ‘si nulla propositio est neque veritas eius 8,ista propositio 9“homo t0 est 11 “ct veritas eius non est’.

Alio autem modo primum antecedens (scilicet ‘nulla 1pro positio est vera’) potest esse negatio in genere et sic ponit omnem propositionem et removet veritatem 2ab omni propositione. Et hoc modo ponit omnes 3con tradictorias 4simu.l esse falsas. Unde ex consequenti ponit omnes 5contradictoria.s 6simul esse veras, quia quandocumque una contradictoriarum? est falsa 8,reliqua est vera 9. Unde 1si hoc 11 modo est falsa, illol2 modo est vera; et si jib 13 modo est falsa, isto t4 modo est vera unde si utroque’ 5modo est falsa, utro que 16 modo est vera. Et sic primum antecedens ponit et removet quamlibet contradictionem 17.Et ideo secundum quod’ 8primum antecedens est20 negatio in genere, sic bene tenet prima2lconse quentia, et omries alie a primo ad ultimunum. Et sic prima propositio est vera, hec22scilicet ‘Si nulla propositio est vera, aliqua propositio est vera’. Ad improbationem autem solvendum hoc modo, scilicet23 secundum quod primum antecedens est negatio in genere, dicen dum est quod non sequitur ibi24 oppositum ad oppositum sed sequitur una pars contradictionis ad antecedens, quod claudit intra se quamlibet25 contradictionem.

Item. Queritur de hoc sophismate. SI TU ES UBIQUE, 111 NON ES UBIQUE. Probatio. Si tu es ubique, tu es hic (a toto in loco). Et situ1 es hic2,tu non es fbi (ab oppositis3).Et4 situ non es ibi, tu non es ubique (a parte in loco destructive). Ergo a primo: situ es ubique, tu non es ubique. Contra. Ibi sequitur oppositum ad oppositum. Ergo locutio est5 impossibilis.

Solutio. Quidam thcunt quod prima est duplex, eoquod ‘locus’ dicitur dupliciter, scilicet proprius et communis. Proprius autem locus est qizi adequatur rei1 et circuit [W6lrb] et2 continet rem undi que; et talis locus dicitur circumscriptivus3.Et hoc modo sumendo ‘locum’ impossibile est plura corpora esse in eodem loco. Communis autem locus dicitur in quo sunt plures4res simul, Ut plures homines in eadem domo ye! elementa et elementata5[P69va1 onmia6intra celum. Uride dicunt quod, si in antecedente sumatur locus conunu nis7et in conseqilente sumatur locus circumscripthrus8,sic prima est vera. Si autem utrobique sumatur locus circumscriptivus° vel utro bique communis10,sic est falsa. Sed hec sohitio nulla estt1, quia sumpto loco semper’2circumscriptive’3adhuc remanet sophisma et procedit’4probatio et improbatio sicut prius. Et propter hoc dicendum quod prima est simpliciter vera, quia primum antecedens (scilicet’5 ‘tu es ubique’) ex duplici pane ponit con tradictionem prop ter hoc quod subiectum contradicit predicato (et hec est una contradictio) et etiam ipsum predicatum ponit in se tot contradictiones quot sunt loca circuruscrip tiva16.

Quod autem subiectum contradicat predicato patet, quia’ per2 hoc3 pronomen ‘tu’ positum4in subiecto demonstrat5rem singularem aptaln natam esse in uno loco tantum et ita non ubique°, et predicatun ponit quod ubiqu.e. Et sic est ibi8ubique et non ubique inter9subiectiim et predicatum. Et sic subiectum contradicit predicato. Quod autem predicatum ponat in se contradictiones plures patet, quia, sicut impossibile est plura corpora simul10esse in eodem loco circumscriptive, ita impossibile est idem corpus esse11 in diversis locis circumscriptive. Unde quod’2est hic circumscriptive, non est ibi circumscriptive, et quod est ibi circumscriptive, non est hic circumscriptive; et sic de quolibet alio13 bce. Unde14 ‘esse hic circumscriptive’ contradicit huic quod dico ‘esse ibi15 circumscrip tive’ et econverso; et sic de omnibus aliis locis circumscriptivis’6.Et sic ‘esse ubique’ ponit tot contradictiones quot’8sunt loca particu lana circumscriptiva’9.Patet ergo quoci primum antecedens ex duplici parte ponit contradictionem. Et ideo per naturales conse quentias ex20 eo sequitur contradictio. Et propter hoc dicendum21est quod prima est vera. Ad improbationem dicendum quod non sequi tur oppositum ad oppositum sed sequitur una pars contradictionis ad antecedens, quod claudit22intra se utramque et plures alias.

Circa tertiulra queritur in’ hunc modum: Sillogismorum 2alius est categoricus, alius conditionalis3(ca.tegoricus est qui est ex categoricis propositionibus, conditionalis vero qui4 est5 ex conditionalibus propositionibus). Ergo propositio conditionalis est sillogizabilis6. Ergo necesse [P69v1) est descendere sub antecedente vel sub7 consequente. Et dicendum quod in conditionali aliquando licet lien descensum sub antecedente, aliquando sub consequente.

Unde dantur plures regule. Et prima talis est: si termini communes ponantur in antecedente et consequente alicuius c2onditionalis sine distributione, s3ub antecedente contingit fieri descensum consequents immobili permanente. Ut ‘Si honto currit, a4nimal currit; ergo si Sortes currit, animal currit, e5t si Plato currit, animal currit’, et sic de aliis. Secunda regula talis est: si termini communes ponantur cem distributione in antecedente et con.seqlsente, antecedens risanet immobile et sub consequente o6portet jieri deicensu,re. Ut ‘si omne animal c,8urrit omnis homo currit; ergo si omne. animal currit, Sortes currit et Plato et Cicero’, et sic de aliis. Tertia regula talis est: si a9liquid sequitur ad aliud, destnzcto corisequente destruitur c°tt’ antecedens, Et ob hoc semper” tenet argumnentum a destructione consequentis [3] 1U2t ‘si est homo, est animal; ergo si non est animal, non est homo’. Quarta regula est talis: si a1liq3uid sequitur ad aliud, posito antecedente ponitur c1. 1U5t ‘Si homno est, animal est; s1e6d homno est; ergo animal est’. E7t” ob hoc tenet argumentuirl a positione antecedentis. Quinta regula est [4] talis: quicquid antecedit ad antecedens, antecedit act consequens. Ut ‘Si animal est, substantia est; sed si homo est, animal est; e8rg Si homo est, substantia est’. Sexta regula talis est: quicquid sequitur ad consequens, sequitur ad aratecedens. Ut ‘Si homo est, animal est; sed si animal est, substantia est; ergo si homo est, substantia est’.

Circa quartum queritur 1ad quid feratur negatio ut 2 sulnatur contradictoria alicuius conditionalis. Et videtur quod 3ad verbum con sequentis, quia, Ut vult Boetius 4,antecedens cedit 5in determinati onem 6consequentis. Et ita verbum consequentis ponitur et ante cedens determinat ipsum. Sed quod ponitur in affirmativa, debet negari in negativa. Ergo negatio debet ferri’ ad verbum con sequentis Ut sumatur contradictoria ipsius conditionalis.

Sed obicitur in contrarium quia: ‘Consequens’ duo dicit, scilicet tconsequens inquantum consequens et id quod est con sequeris, sicut ‘pater’ uno modo dicit patrem inquantum 2 pater, et alio modo id quod est pater. Sed consequens inquantum consequens ad aliquid 3est, quia 4[P7Iha] ad antecedens, et econverso. Et sic posito uno ponitur alterum et destructo uno destruitur rehquum, c5um sint relativa. Ergo non est maior ratio quare° negatio magis feratur ad consequens quam ad antecedens. Similiter non habet f7em negatio ad id quod e8st consequens, quia sicut hec est falsa ‘Si Sortes legit, Plato legit’, similiter 9hec est 10 falsa ‘si Sortes legit’ L, Plato non legit’. Ergo nullo modo negatio debet fem ad consequens. Ergo non contingit contradicere conditionali 2.

Et dicendum quod ‘consequens” tribus modis dicitur 2.Uno 3 enim modo sumitur consequens inquantum consequens; et sic est ad aliquid et sic correspondet cum antecedente et sic simul sunt natura consequens et antecedens, sicut pater et filius. Et hoc irtodo negatio non fertur ad consequens Ut contradicat conditionali 4.Alio autem modo ‘consequens’ d5icit id quod est consequens secundum se et absolute sumptum. Et neque hoc modo negatio fertur ad cnsequens ut contradicat conditionali. Unde sicut hec est falsa ‘si hon-m currit 6,asinus currit’, similiter et hec est falsa ‘si homo cumit, asinus non currit’, q7uia negatio f8ertur ad consequens secundum se sumptum. Tertio autem modo s9umitur id quod est consequens secundum quod determinatur per antecedens, quia’° in omni con ditionali c1onsequens’ ponitur sub conditione, Ut ‘homo movetur, si currit’ et ‘animal est, si homo est’. Et hoc modo antecedens est determinatio consequentis.

Et’ isto tertio modo negatio debet fem ad consequens ut contradicat ipsi conditionali. Et isto tertio modo procedit primum argumentum, duobus autem modis aliis procedit argumentum factum in contrarium. Unde contradictoria hums ‘animal est, Si homo est’ est ista ‘non: animal est, si homo e2;st’ et est falsa, cum sua contradictoria sit vera. Et contradictoria istius ‘si homo currit, asinus currit’ e3st ista ‘non: si homo currit, asinus currit’; et est vera, cum sua contradictoria sit f.4alsa Semper enim negatio d5ebet preponi t6otali conditionali Ut contradicat ei. Unde solet dan talis regula: quotieizscumque negatio preponitur alicisi propositioni tan categorice quam conditionali, s7craper corztradidt ei.

Circa que tum queritur utrum ec impossibili sequatur quidlibet sive i2mpossibile antecedat ad quidlibet. [P7Orb Et ‘videtur quod sic, quia: VerunEi et falsum sunt opposita, cum sint c.3ontraria S4ed unum contrariorum destruit alterum et econverso. E5rgo falsum destruit verum et econverso. Et c6um impossibile sit falsum, imp7ossibile d8estruet verum et econverso. Sed ad impossibile sequitur verum. Ergo multo fortius ad ipsum sequitur tam falsum quam impossibile, quia si9 q1°uad minus videtur sequi a1d1 impossibile sequitur a1d2 ipsuiri (1scil3icet quod destruit ipsum), ergo multo fortius quidlibet a1.liu4d Ergo ex impossibili sequitur quidlibet. Item. Omne verm equaliter distat a1b5 impossibili, q1u6ia equaliter sibi i1nvicem ‘ repugnant. Ergo qua ratione sequitur unum verum ex isnpossibili, et quodlibet aliud. Sed u1nu8m verum sequitur ex impossibili, ut ‘si homo est asinus, homo est animal’, Ergo quodlibet aliud verum sequitur ex impossibili.

Item. Probo quod ex hoc impossibili ‘Sortes est homo et non est homo’ sequitur quodlibet aliud impossibile, quia si Sortes est homo et non est homo, ergo’ Sortes est homo; et est locus a t,2oto quia contradictio t3otum est ad utramque sui partem. Sed si Sortes eSt h,4omo S5ortes est homo v6el asinus; et est argumentum quasi a parte subiectiva, quia totum disiunctum commune est ad utramque sal partem. Ergo a primo: si Sortes est homo et non est homo, Sortes est homo vel asinus. Sed non est homo, quia si S7ortes est homo et non est homo, Sortes non est homo (a toto integrali). Ergo Sortes est a.8sinus Et sic ex hoc impossibili ‘Sortes est homo et non est homo’ Sequitur Sortem esse a.9sinum Et’° eodem modo potest probari quod sequatur inde quocflibet a1li1ud impossibile. Et ita ex i2mpossibili’ sequitur quidlibet. Ergo i1mpos3sibile antecedit ad quidlibet.

Sed obicitur in contrariuira quia: Cum conclusio sit argumento vel argumentis approbata propositio et omne argulnentum sit ratio inferendi secundum aliquam ye! aliquas habitudines (quia argumentum est ratio rci dubie faciens fidem et f1ides non potest fieri de re d2ubia nisi per habitudmem vel habitudines aliquas), necesse est ergo [iV62ral quod ubicumque concluditur aliquid ex altero et Sequi tur aliquid ex altero, quod ibi sit habitudo aliqua, vel habitudines alique, propter quam, vel propter quas, sequatur unum ex altero. Sed istius [P7Ova] impossibilis ‘hominem esse asinum’ non sunt habitudines a,3lique neque mediate neque immediate, ad hoc impos sibile ‘albedinem esse nigredinemn’ vel ‘iustitiam esse iniustitiam’. Ergo ex hoc impossibili ‘hominemn esse asinum’ non sequentur illa impossibilia. Non ergo ex impossibili sequitur quidlibet. Item. Opor tet quod in loco a primo ad ultimum semper c4onfirmentur consecu tiones intermedie per aliquos locos intrinsecos vel extrinsecos vel mnedios. Sed multa s5unt vera et multa sun.t imnpossibilia que non possunt c6onfirmnari per aliquas habitudines locales ad hoc impossi bile ‘hominem esse asinum’. Ergo ex h7oc impossibili non sequitur quidlibet per locum a primo ad ultimum neque per aliquem alium locum. Ergo non potest esse quod ex impossibili sequatur quidlibet.

Quad concedimus dicentes quod ‘impossibile’ tria dat intelligere. Unum est ipsum impossibile inquantum impossibile. Alterum est compositio reru.m que non possunt sibi i1nvicem convenire (Ut ‘homo est asinus’) ye! divisio rerum s2ibi invicem n3ecessario convenientium (ut ‘homo non est animal’), quia ipsum impossibilc inquantum est impossibile aliud est quam predicta compositio vel divisio propter hoc quod, sicut veritas et falsitas sunt circa compositionem vel divisioriem s4icut circa subiectum extenso nomine ‘subiecti’ ad subiectum et ad signum rei, similiter neces s5itas et impossibilitas sunt circa compositionem vel divisionem. P6atet ergo quad aliud est impossibile i7nquantum irupossibile, s8ive ipsa impossibilitas, et a.liud est compositio vel divisio circa q9uam est. Tertium autem quod ‘impossibile’ dat intelligere est res ipsa que componitur vel dividitur, sive res ipse que componuntur vel divi duntur, ut homo secundum se 1e0t asinus secundum se cum dicitur ‘homo est asinus’.

Idea ergo dicendum quod ex impossibili quoad duos primos modos nichil sequitur. Unde ex impossibili inquantum [W62rbJ est impossibile nichil sequitur neque ex compositione vel divisione circa quam est impossibilitas aliquid sequitur. Et’ ita nichil significant, q2uia i3psum impossibile inquantum est impossibile nichil est et ipsa compositio vel divisio circa quam est impossibilitas nichil est. E4t ita nichil p.5onunt Sed ex rebus que subiacent predicte [F7Ovb] compositioni ye! divisioni sequitur a.6liquid Ut cum dicitur ‘homo est asinus’: quia illa res que est asinus, est species animalis et species semper ponit suum genus, idea sequitur ‘animal’ ex ‘asino’. Unde q7uando c8oncludit sic: ‘si homo est asinus, homo est animal’, illud non e9st propter impossibile inquantum impossibile neque propter conipositionem circa quam est impossibilitas, sed propter habitudinem speciei ad genus, que est asini ad animal, qui’° scilicet asinus erat res subiacens iIlill compositioni. 44 Diccndum ergo breviter quod ex impossibili quoad duos priTnos modos nichil 1sequitur. Sed ex impossibili quoad istum tertium modum sequuntur tantum 2ista 3 vera vel illa impossibilia cum quibus 4habet 5aliquam habitudinem. Ut ‘si homo est asinus, homo est animal’: sequitur 6verum 7isto tertio modo; et est locus a specie. Et ‘Si homo est asinus, homo est animal rudibile’ 8:sequitur impossi— bile 9predicto tertio modo; et est locus a descripto’°. Et similiter intelligendum est de quolibet alio impossibili”. Et ita patet quod ex impossibili non sequitur quidlibet.

Ad prima duo argulnenta dicendum quod non sequitur verum ex impossibili inquantum est impossibile, sicut dictum fuit prius. Sed sequitur ex rebus quarutn compositio vel divisio est impossibilis, sicut dictum fuit prius. Sed hoc modo, quamvis impossibile perimat verum et econverso, tamen 1res que subiacet 2compositioni vel divisioni impossibli, non perimit 3verum nec econverso, sed potius ponit ipsum. Et etiam 4hoc modo non omnia vera equaliter distant ab impossibili, quia magis distant illa vera que nullam habent habitudinem ad ipsum impossibile, et minus distant illa vera que habent aliquam habitudinem 5,vel aliquas habitudines, cum rebus subia centibus compositioni vel divisioni impossibili.

Ad tertium dicendum quod bene tenet argumentumi usque ad illationem que fit a primo ad ultimum dicendo sic: ‘ergo 2a primo: si Sortes est homo e5t non est homo, ergo Sortes est homo vel asinus’. Sed sequens 4illatio non tenet, [W62va] quia non interimit 5hanc ‘Sortes est honto’, quod 6oporteret ad hoc quod sequeretur Sortem. esse asinum, cum hec sit vera. ‘Sortes est homo vel asinus’, quia predicta contradictio, scilicet 7‘Sortes est homo et non est homo’, equaliter interimit 8et ponit hanc scilicet ‘Sortes est homo’. Et ita non 9magis interimit qu.am ponit eam’ 0.Et propter hoc non interimit alteram partem disiunctive. Et ob hoc non est locus a divisione, et ideo t1 non sequitur a.rgumentum. Argumenta vero probantia quod ex impossibili non sequitur quidlibet, concedimus; et procedunt.

Secundum predicta queritur de hoc sophisruate SI NICHIL EST, ALIQUID EST. Probatio. Si nichil est, nichil esse est verum (et est locus a1 causa, quia res est causa veritatis o,2rationis ‘ut est in P)3redicam.entis Sed si nichil esse est veruna, hoc enuntiabile, scilicet ‘nichil e,4sse’ est verum (a convertibili sive a pan). E5t si hoc enun tiabile est v,6erum aliquid est verum (a parte subiectiva). Et si aliquid est verum, aliquid e7st (a convertibili sive a pan, quia ‘esse’ et ‘esse verum’ convertuntur in eis que sunt complexa). Ergo a prinlo: si nichil est, aliquid est. Contra. Ibi a8ssignatur sequi opposituna ad opposituni. Ergo locutio est impossibilis.

Solutio. Quidam dicunt quod prima est simpliciter falsa. Et dicunt quod prima consequentia non tenet propter hoc quod, c1um ista p2ropositio ‘nichil est’ omnia r3emoveat et sic non r4elinquat artes aliquas neque scientias neque principia aliqua neque maxitnas neque locos neque causas aliquas neque effectus aliquos, ideo non est ibi locus 5a causa neque aliquis alii,is. Et ideo non tenet i6sta consequentia ‘Si nichil est, nichil esse est verum’. Sed hoc nichil est, quia posito quod nichil sit de rebus c1reatis (sicut erat ante rerum creation8)em et ista distributio ‘nichil’ non c9on’uprehendat sub se nisi res creatas, tunc hec est vera ‘nichil est’, loquendo de rebus creatis; et etiam hec ‘nichil esse est veruin’. Et una non potest intelligi sine altera nec econverso. Ergo necessario una sequitur ad alteram et econverso.

AIii autem dicunt quod prima ponit impossibile et ex impossibili sequitur quidlibet. Et ita ex prima sequitur aliquid esse. Sed hoc nichil est, quia ostensum est prius quod ex impossibili n1on sequitur quidlibet. Alii autem dicunt quod prima i2nterimit seipsam. Et ideo ponit suum oppositum [N62vb1 (scilicet aliquid esse), quia prima removet oranes res nature 3et moris et rationis. Et sic removet omnem sillogismum et omnem propositionem, cum sint res ratio nis. Sed si removet et perimit orunem propositionem, ergo et seip sam. Et ita interimit seipsam. Et ita sequitur ex ea e4t nichil esse et aliquid esse. [P7lrb] Sed hoc nichil est, quia sulnpta distributione pro rebus creatis (sicut dictum fuit prius), tunc hec est vera ‘nichil est’, loquendo de statu qui erat ante rerum creationem. Ergo neque interimit se neque ponit suum oppositum.

Ad hoc autemquod obiciuat 1quod antecedens prime conditionalis removet res nature et res ruoris et res rationis; unde removet omnem sillogismum et omnem propositionem, ergo seipsam, — dicendum quod non sequitur, inuno 2est ibi quid el simpliciter, quia removet omnem sillogismum et omnem propositionem Ut sunt res. Ergo 3illa propositio ‘nichil est’ non 4suiriitur ut res sed sumitur ut signum rei vel sicut via 5 in rem. Et sic nichil negat de se sed de rebus in tellectis per ipsam. Simile autem est hic: posito quod omnes propositiones destruantur et nulla remaneat, tunc si aliquis dicat ‘nulla propositio est’, verum. dicit et tamen ipse profert propositionem, hanc scilicet ‘nulla propositio est’. Nec ex hoc sequitur quod aliqua propositio sit, quia. hec 6propositio quam ipse profert (scilicet ‘nulla propositio est’) non sumitur ut res sed SUmitur Ut signum 7et Ut via ad omnes alias propositiones. Unde esse istius non est nisi per esse illarum. Et ideo non facit numerum in esse cum illis. Et ideo non sequitur quod aliqua propositio sit.

Et propter hoc dicendum quod prima est falsa, hec scilicet ‘si nichil est, aliquid est’. Et prima con.sequentia bene tenet, hec scilicet ‘Si nichil est, nichil esse est verum’, quia ex impossibili’ aliquo 2bene sequitur aliquod 3aliud impossibile, dum 4habuerit aliquam habitudi nem ad ipsum. Et est ibi locus ab effectu, quia veritas propositionis ponit ventateni dicti, sicut effectus ponit causam. Et etiam secunda consequentia bene tenet, hec scilicet ‘si nichil esse est verum, hoc enuntiabile 5est verum’. Sed tertia consequentia 6peccat 7secundum quid et simpliciter, hec sciicet ‘si hoc enuntiabile est verum, aliquid est verum’, [N63raJ qu.ia 8enuntiabile 9non ponit esse 10 simpliciter, sed iste terminus ‘aliquid’ ponit ens simpliciter. Et ideo incidit 11 quid el simpliciter. Patet etiam hoc aliter, quia cum dicit ‘si hoc enuntiabile est verum, aliquid est verum’, per hoc pronomen ‘hoc’ 12 demon strat 13 hoc enuntiabile ‘nichil esse’, quod’ 4nichil ponit in esse sed omnia removet. Et per’ 5hoc consequens [P7lvaJ ‘aliquid estverum’ ponit rem simpliciter esse. Et sic pont ens simpliciter. Unde si aliquis’ 6recte inspexeritl 7tertiam 18 conditionalem, videbit quod consequens eius contradicit antecedenti ipsius. Et ideo a1u9t nulla est i2b0i apparentia, aut, si est, incidit quid et simpliciter.

Item. Queritur de hoc sophisruate SORTES DICJT VERUM, SI SOLUS PLATO LOQUITUR, posito quod Sortes dicat solum Plato nem loqui. Probatio 1prime. Sortes dicit solum Platonem loqui. Sed. solum Platonem loqui est verum, si solus Plato loquitur. Ergo Sortes dick verum si solus Plato loquitur. Contra. Si solus Plato loquitur, nullus alms a Platone loquitur (a diffinito vel a descripto). Et si nullus alius a Platone loquitur, Sortes non loquitur (a toto in quantitate). Et si Sortes non loquitur, Sortes 2non dicit verum (a genere, qu.ia loqui superius est ad dicere verum et ad 3 dicere falsum. et ad omnes locutiones speciales). Non ergo dicit Sortes verum, si solus Plato loquitur.

Solutio. Prima est simpliciter falsa. Et probatio peccat secundum accidens, quia, quamvis’ Sortes dicat solum Platonem loqui et ilud sit verum, si solus Plato loquitur, non tamen dicit verum, si solus Plato loquitur. Sicut quamvis cognoscat eum qui est coopertus, Ut Coriscus 2, non tamen cognoscit coopertuirl 3,seci est sophisiria accidentis. Et similiter in proposito, quia, sicut coopertum accidit Corisco, similiter verum accidit ci quod est ‘solum Platonem loqui’. Unde prima est simpliciter falsa et ponit con tradictionem, quia pont solum Plato nem loqui et non solum Platonem loqui, et Sortem dicere verum e4t non dicere verum, cum omnes alii a Platone excludantur respectu huius actus ‘loqui’. Unde probatio non probat eam. 54 Quidam tamen dicunt 1quod, sicut prima ponit contradictionem, similiter positio quam facit, ponit contradictionem. Unde non est mirum si ex una contradictione vere 2 sequatur altera. Sed isti decepti [N63rb] sunt per quid et simpliciter, quia cum taceo et nichil dico, interroganti quid dicam vere respondeo ‘nichil dico’. Et ex hoc non [P7lvb] sequitur ‘ergo dico aliquid’, immo est quid el simpliciter, quia dictio mea non sumitur Ut res que significetur 3vel dicatur per seipsam, sed sumitur Ut signum aliarum rerum 4.Similiter est 5 quod solo 6Platone loquente Sortes bene potest hoc significare et dicere ‘solus Plato loquitur’. Nec ponit ista positio contradictionem, quia dictio Sortis sumitur ut signum aliarum dictionum, u.nde non facit numerum cunt aliis dictionibus. Et ideo non sequitur ‘ergo alius a Platone loquitur’.

Item. Queritur de hoc sophismate SI TU SCIS TE ESSE LAPIDEM, TU NON SCIS TE ESSE LA1IDEM. Probatio. Si tu scis te esse lapidem, te esse lapidem’ est verum, quia 2nichil scitur nisi verum. Sed s3i te esse lapidem est verum, tu es lapis (per locum a convertibili, quia dictum convertitur cum propositione). Et si tu es lapis, tu nichil scis (ab oppositis). Et s4i nichil scis, tu non scis te esse lapidem (a 5 toto in quantitate). Ergo a priirio: si tu scis te esse lapidem, tu non scis te esse lapidem. Contra. Ibi sequitur oppositum ad oppositum. Ergo locutio est impossibilis.

Solutio. Prima est simpliciter vera, quia consequens necessario sequitur ex antecedente per locales habitudines, sicut probatio manifestat. Ad improbationem autem. solvendum per interemptionem t, quia non sequitur ibi opposituiri ad oppositum, sed sequitur una pars contradictionis ad antecedens quod claudit intra se utramque 2,quia hoc antecedens ‘tu scis te esse lapidem’ ratione 3rei 4 huius verbi ‘scire’ ponit scientiam in subiecto, sed ratione obiecti eiusdem verbi (quod scilicet obiectum e5st te esse lapidem) privat scieatiam a subiecto. Et ita ponit subiectum scire e6t non scire, et esse lapidem et non esse lapidem, e7t scire se esse lapidem et non scire se esse lapidem. Et omnes istas contradictiories 8habet in se antecedens inte grantes 9ipsum’°, sicut totum integrale habet in se suas partes integrales 1. Unde ex primo antecedente sequitur quelibet 12istarum 13 contradictionum 14per locales habitudines et non propter lP72ra] hoc quod e5x:’ impossibili sequitur [IsJ63vaJ quidlibet, sicut ex toto integrali sequitur quelibet eius pars secundum consequentiam naturalem.