Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Prologus, Quaestio 1 : Utrum cognitio divinae veritatis acquisita in Theologia possit haberi per scientias a philosophis adinuentas.

Prologus, Quaestio 2 : Utrum veritas Theologiae contineatur sub obiecto adaequato nostrae potentiae intellectivae.

Prologus, Quaestio 3 : Utrum cognitio veritatis Theologicae tantam habeat certitudinem, quantam habent scientiae humanitus inventae.

Prologus, Quaestio 4 : Utrum cognitio veritatis Theologicae compatiatur secum aenigma fidei, et evidentiam scientiae.

Prologus, Quaestio 5 : Utrum cognitio veritatis Theologiae sit finis in hac scientia, vel alium habeat finem.

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum fruitio sit essentialiter unus actus. Quid importetur per hoc nomen fruitio.

Quaestio 2 : Utrum obiectum fruitionis ordinatae, et proprie dictae sit unum tantum.

Quaestio 3 : Utrum obiectum fruitionis obiiciat se intellectui sub eadem ratione, qua obiicit se voluntati ad fruendum.

Quaestio 4 : Utrum obiectum fruitionis possit movere voluntatem ad actum fruendi, non movendo intellectum ad actum videndi.

Quaestio 5 : Utrum uti sit actus necessario distinctus ab ipso frui.

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit tantum unus Deus.

Quaestio 2 : Utrum cum unitate divinae essentiae stet pluralitas perfectionum attributalium.

Quaestio 3 : Utrum cum unitate essentiae stet pluralitas personarum.

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum Deus cognoscatur a nobis aliquo communi conceptu cum creaturis.

Quaestio 2 : Utrum Deus sit primum cognitum ab intellectu nostro.

Quaestio 3 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit aliquod universale.

Quaestio 4 : Utrum Trinitas personarum repraesentetur in creatura, tam per vestigium, quam per imaginem.

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit generatio

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum divina essentia sit generans

Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit formalis terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit subiectum generationis

Quaestio 4 : Utrum filius generetur de substantia patris

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater generet filium naturali necessitate

Quaestio 2 : Utrum pater generet filium voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Deo sit aliquid absolutum

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit aliqua realis compositio

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit aliqua compositio secundum rationem

Quaestio 3 : Utrum anima rationalis sit ita simplex, quod possit esse tota in toto corpore, et in suis partibus absque sui extensione, et divisione

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio in divinis distinguat filium a patre

Quaestio 2 : Utrum sit aliquis ordo in divinis inter patrem, et filium

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat per modum voluntatis

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a filio

Quaestio 2 : Utrum si Spiritus Sanctus non procederet a filio, distingueretur ab eo

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a patre, et filio per mutuum amorem

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum generatio filii, et processio Spiritus Sancti sint realiter distincta

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum detur duplex processio Spiritus Sancti, scilicet aeternae, et temporalis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum missio sit communis toti Trinitati

Distinctio 16

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit missio visibilis

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas sit habitus creatus in anima necessarius ad eliciendum actum meritorium, et ad esse gratuitum

Quaestio 2 : Utrum charitas possit augeri

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum id, quod significatur nomine doni, in divinis sit quid essentiale

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum divinae personae sint aequales

Quaestio 2 : Utrum detur aliqua veritas praeter divinam

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius sit aequalis patri in potentia

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium, et e converso, vel Spiritum Sanctum

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum Deus sit nominabilis a nobis aliquo nomine significante suam essentiam

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum nomen personae in divinis significet intentionem rei, vel rem intellectam

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit unitas

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit aliquis numerus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum illud, quod significatur nomine personae, sit quid abstrahibile ab his de quibus dicitur, et quid plurificabile in eis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum divinae personae constituantur in esse personali per aliquas proprietates, et abinuicem distinguantur per easdem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum verbum mentis nostrae habeat aliquam similitudinem cum verbo increato

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas in divinis dicat rationem positivam

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur secundum unam rationem in Deo, et creaturis

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum relationes dictae de Deo ex tempore sint reales.

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum aequalitas, et similitudo sint nomina relationum realium.

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater, et filius diligant se Spiritu Sancto.

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum aliqua relatio in creaturis sit verum ens reale extra animam.

Quaestio 2 : Utrum proprietates personales in divinis sint relationes reales distinctae ab essentia.

Quaestio 3 : Utrum proprietates relativae sint idem quod origines.

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit aeque simplex sicut essentia.

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam de aliis a se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum in Deo sint Ideae.

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum Deus sit ubique.

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum futura contingentia in divina essentia immutabiliter repraesententur.

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum divina providentia ad omnia se extendat.

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat aliquas praedestinare, vel reprobare.

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum praedestinatio habeat causam.

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia.

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum Deus sit omnipotens.

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere universum melius quam fecit.

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina convenienter distinguatur in voluntatem signi, et beneplaciti.

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina necessario semper impleatur.

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum illud, quod est contra voluntatem antecedentem, obsequatur voluntati consequenti.

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum voluntas nostra debeat conformari voluntati divinae.

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

Utrum in divinis sit missio visibilis
1

DISTINCTIONIS XVI. QVAESTIO VNICA An in diuinis sit missio visibilis.

2

Espondeo huic quaestioni sine argumentis; Pro cuius explicatione tria sunt consideranda

3

Quid sit missio visibilis, & quomodo differat a missione Spiritus Sancti.

4

Quibus personis, & quo tempore fieri debuit missio visibilis Spiritus Sancti.

5

An speties illae, in quibus Spiritus San ctus inuisibiliter apparuit, fuerint verae res sicut apparebant.

6

ARTICVLVS PRIMVS. Quid sit missio visibilis, & quomodo differat a missione Spiritu Sancti.

7

QVantum ad hoc est intelligendum, quod missio visibilis supponit, & includit missionem simpliciter, de qua superius est determinatum, & ideo totum, quoc est de ratione missionis simpliciter, est etiam de ratione missionis visibilis, quia tamen missio visibilis, se habet ad missionem simplici ter, quae fit modo inuisibili, sicut speciale ad commune: ldcirco differt ab illa in duobus, in quibus se habet per additionem ad eam.

8

Primo differt quantum ad modum sancti ficationis: nam quamuis per vtranque missionem contineatur sanctificatio, in alio tamen gradu obtinetur per missionem inuisibi em, & in alio gradu per visibilem: quod patet, nam per missionem simpliciter inuisibilem obtinetur gratia sanctificans in gradum sufficiente, solum quantum ad illam personam cui fit talis missio, per missionem vero visibi lem obtinetur gratia sanctificans in gradum su pereffluenti, ita vt non solum sufficiat quam tum ad illum cui fit talis missio, sed etiam su perabundet, ex eoqe in alios redeundet.

9

Secundo differunt, quia missio visibilis su per missionem simpliciter addit aliquam spe ciem visibilem exterius demonstratam, quae quidem species significat, & representat mis sionem inuisibilem diuinae personae interius asistentis, & causantis gratiam sanctificantem. & hinc est, quod diuina persona quando mit titur hoc modo, dicitur in tali specle visibiliter apparere, quemadmodum dictum est de Spiritu Sancto, quod apparuit super Christum haptixatum in specie columbae, & super Apostolos in linguis igneis.

10

Et ideo si quaeratur, quot modis differat missio visibilis filij a missione visibili Spiritus Sancti, potest dici, quod quatuor modis differunt.

11

Primo, quia natura humana, in qua apparuit filius, fuit vera natura, & eiusdem spe ciei cum nostra in qua apparuit: natura aut visibilis, in qua apparuit Spiritus Sactus, non est necesse dicere, quod fuerit vera natura, sicut apparuit, nam saltem de linguis igneis tenetur magis communiter, quod non fuerint verae res extra imaginationem, sicut apparuerunt, sed solum species imaginariae: Ra tio autem huius differentiae ex hoc desumi potest, quod tales species solum erant ad sonificandum, quae quidem significatio pot haberi per solas species imaginarias; sed illa humana natura in qua apparuit filius, fuit ordinata ad faciendum opus nostrae redemptionis, quod non potuit congrue fieri nisi per verum hominem

12

Secundo differunt, quia natura, in qua fi lius apparuit, fuit rationalis; illa vero in qua apparuit Spiritus Sanctus, fuit irrationalis: Ratio autem huius potest assignari eadem, quae nunc supra dicta est, & etiam multae aliae, de quibus non curo ad praesens

13

Tertio differunt, quia natura in qua apparuit filius fuit assumpta ad personalitatem ipsius, natura autem a Spiritu Sancto assum pta, minime, Cuius ro est, quia Dei filius de buit esse mediator Dei, & hominum, propter quod decuit, quod in vna, & eadem persona esset verus Deus, & verus homo, alioquin non participasset cum extremis; & per con sequens non fuisset verus mediator: opor. tuit ergo, quod illa natura assumeretur ad eius personalitatem, quod non habet locum in apparitione Spiritus Sancti.

14

Quarto differunt, quia filius solum semel apparuit visibilis in natura passibili; Spiritus autem Sanctus apparumt pluribus vicibus vi: sibiliter: nam super Christum baptixatum apparuit in specie eolumbae, in specie nubis lucidae super eundem in transfiguratione; su per Apostolos vero in linguis igneis: Ratio autem huius differentiae ex hoc sumi potest: Quod opus nostrae redemptionis, ad quod fuit ordinata apparitio Christi in carne, sufficienter fuit expleta per illam vnicam apparitionem sicut & per vnicam ipsius passionem; sanctificatio vero, ad quam fuit ordinata ap paritio Spiritus Sancti, non fuit vna tantum; Propter quod nec etiam potuit ita sufficien ter fieri per vnam tantum apparitionem: & ideo decuit, quod appareret pluribus vicibus; & haec dicta sufficiant.

15

ARTICVLVS SECVNDVS Vtrum missio visibilis Spiritus Sancti debue rit fieri quolibet tempore, & quibuscunque personis.

16

AD hoc est dicendum, quod non debuit fieri quocunque tempore, & quibuscunque personis :; non enim ante Christi adue tum debuit fieri; quia vt dictum est, talis missio visibilis significat in eo cui fit plenitu dinem gratiae potentis in alios redundare; haec autem plenitudo non potuit obtineri ante Christi aduentum: quia tempus plenitudinis incaepit post Christi aduentum, secundum illud Apost. ad Galat. 4. At vbi venit pleni tudo temporis: & ideo debuit fieri solum tenpore Christi, & Apostolorum: quia tunc temporis indigebat Ecclesia fundari, & multiplicari in fide Christi; cuius multiplicatio, & fundatio multum ex talibus missionibus visibilibus dependebat, maxime cum tales missiones fierent propter populum astantem vt facilius conuerteretur per doctrinam, & praedicationem illorum, quibus tales missiones fiebant, & ista videtur esse intentio August. 2. de Trin cap. ij. vbi dicit, quod tales missiones visibiles fuerunt, "vt exterioribus visis, hominum corda commota a temporali manifestatione venientis, ad ocultam aeternitatis semper praesentis conuerterentur": ex quo immediate apparet, quod tales missiones non debent fieri modo, quia ecclesia fuit sufficienter fundata per doctrinam Chri sti, & Apostolorum, quorum doctrina fuit per signa euidentia probata, propter quod non debemus quaerere vlteriorem probationem nostrae fidei; nec vlterius indigemus, quod fiant tales missiones visibiles: Patet ergo quod missio visibilis non debuit fieri quocunque tempore

17

Vlterius dico, quod non debuit fieri qui buscunque personis; & hoc satis habetur ex dictis: nam dictum est supra, quod talis mis sio fit ad significandum tantam esse plenitu dinem gratiae in eo cui fit, vt posset ex eo in alios redundare: Propterea simpliciter debuit fieri Christo tanquam fundamento, capiti Ecclesiae, a quo debebat gratia in om- nes alios deriuare: Deinde debuit fieri ipsis Apostolis, ad quos spectabat Ecclesiam con struere super summo angulari lapide Christo lesu, & ideo decuit vt eorum doctrina, & praedicatio per tales missiones visibiles reciperet firmitatem, siquidem per eorum doctrinam, & praedicationem debebat fides Chri sti confirmari, & multiplicari, & per conse quens eis mediantibus debebat gratia aChri sto capite in omnes alios descendere. Post Apostolos vero non decuit, tales missiones visibiles fieri alicui alteri; quia per doctrinam Apostolorum fides Christi sufficienter fuit approbata, & confirmata, & super eandem fidem Ecclesia firmiter stabilita.

18

Quapropter si obiicietur, quod talis missio visibilis debuerit fieri etiam beatae virgi ni, quia in ea fuit gratiae plenitudo. Dicitur communiter, quod quamuis in ea esset gratiae plenitudo, quia tamen non erat in statu docentis, & Sacramenta exhibentis, ita vt p doctrinam, & Sacramentorum exhibitionem posset gratiam in alios transfundere; lccirco non debuit sibi talis missio fieri; ex speciali tamen priuilegio creditur, quod in die Sancto Pentecostes receperit Spiritum Sanctum in signo visibili, sicut omnes Apostoli.

19

Si autem vlterius obiiciatur, quod talis t missio fuerit facta Patribus veteris testamenri; quia de multis legitur, Deum eis apparuisse etiam in signo visibili, vt patet de Mov se, de quo legitur Exodi 30. quod Deus ei locutus est de medio rubi; Dicendum est de omnibus talibus apparitionibus, quod Deus eis apparuit, & locutus est per subiectam crea turam scilicet per Angelos, sicut patet per P. Aug. 3. de Trinit. cap. vltimo, & de 2. haec sufficiant.

20

ARTICVLVS TERTIVS. Vtrum illae species in quibus apparuit Spi- ritus S. fuerint verae res

21

D hoc est dicendum, quod aliquam talem speciem esse veram rem, potest in telligi dupliciter; vno modo, quia non est tantum secundum imaginationem, alio modo quia non solum est vera res corporalis, sed etiam est illius naturae, & illius speciei, cuius apparet: si primo modo intelligatur, sic dico, quod de aliqua specie non est dubium quod fuerit vera res corporalis extra imaginationem, sicut patet de illa columba, quae apparuit super Christum baptixatum: nam textus Euangelij expresse dicit quod descen dit corporali specie, sicut columba: De illis tamen linguis igneis dubium est, vtrum fuc rit res corporales, vel species imaginariae; At de hoc dubitat August. 2. de Trinit. cap. 8. de Magis, & mouet quaestionem super hoc, quam dimittit insolutam: Videtur tamen magis sen tire, quod fuerint solum species imaginariae, quod probat ex modo loquendi Scripturae: Dicit enim textus Sacri Canonis, sicut patet actuum 3. quod "apparuerunt illis dispertitae linguae tanquam ignis"; de quo apparet, quod est vera res extra imaginationem; & con stat sic esse; nam consueuimus dicere, quod illud, quod sic apparet, sic est. Et quamuis de facto sit dubium, vtrum sic, vel sic fuerit, de possibili tamen nullum est dubium, quod vtroque modo potuerit esse; potuit namque es- se, quod fuerint verae res corporales; & po tuit esse, quod fuerint solum secundum ima ginationem: & ita patet quid sit dicendum quantum ad primam intellectionem quaesiti

22

Si autem intelligatur secundo modo, vtrum fuerint illius naturae, & illius speciei, cuius apparebant, Dicendum est, quod iste intelle ctus non habet locum, nisi quantum ad illas species, quae fuerant verae res corporales ex tra imaginationem, & ideo dubium est de illa columba, quae apparuit super Christum; vtrum fuerit illius naturae, & speciei cuius apparebat, & quibusdam videtur, quod sic quibusdam vero quod non, propter duo: Pri mo, quia sic dicendo exhibemus illi apparitioni maiorem reuerentiam: nam valde indecens videretur, quod illa columba semp vixisset, vel mortua fuisset more aliorum ani malium, sicut oporteret dicere, si vera colum ba fuisset

23

Secundo, quia si dicamus, quod non fuit vera res, sed similitudo eius ostensa in aliena materia; congruentiori modo saluamus suam significationem, quod patet, quia tunc magis miraculosa fuit talis apparitio: Ideo si fuisset vera columba, non apparuisset ita mi raculum, sed forsitan creditum fuisset, quod a casu sic aduenisset, & a casu recessisset, & ideo melius est dicere, quod fuerit materia alterius corporis affectata figura, & acciden tibus verae columbae: & haec pro praesenti di stinctione.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1