Book 1, Distinctio 17, q. 4 [Sorbonne Transcription]

De primo articulo ponam duas conclusiones prima est quod sic de potentia dei etiam in gradibus intensis 2asecunda quod non de potentia agentium naturalium naturaliter

primam suadeo quia non est maior repugnatiarepugnatia quod idem per deum simul sit album et nigrum quam quod per aliquid per naturam simul inco?at localiter et quiescat localiter sed secundum non includit repungnantiam quia naturaliter et sine miraculo potest anima intensiva ad mot[?] manus dexcre moveri de situ ad situm et tamen simul adquietem leve quiescere ubi situaliter quiescit leva hic est secundum philosophiam et secundum theologiam patet hoc de corpore christi in caelo vel in una hostia quiescente et tamen simul ad infimos aliqui[?] per presbyteros departato igitur

praeterea si non hoc potissime videretur propter accidentem invicem corruptivam vel expulsivam unius ab alio sed illud movere non debet quia quaedam in contraria sunt quae non sunt nata mutuo se corrumpere sicudsicut patet de albedine et ingratione[?] quae in m?ldo?s[?] et in multis aliis in infinitum quaem possent iuxta se poni absque hoc quod destruerent se mutuo nisi aliud esset in tam et etiam quia activitatem istam ad mutuam corruptionem posset deus suspendere ipsis non coagendo etc ista causa non obstaret quin comparaterentur se in eodem

3otertio probo quod nihil omnino obstet quin possint a deo subiective simul fieri in eodem quia deus secundum veritatem simul facere potest quod idem corpus sit in diversis locis simul et potest ferre[?] de sua potentia absoluta quod istud in uno illorum locorum haberet aliquam formam informantem et in alio istorum locorum careret illa forma et tunc non apparet quare non possit in loco ubi caret ista forma inprimere sibi contrariam immo et actum naturale sufficienter in loco isto et non in alio sibi approximatam hoc facere poterit etiam non corrumpendo formam contrariam sibi alibi inhaerentem quia iste alius locus poterit ab eo inproportionaliter distare ad corrumpendum ibi talem formam

Sed contra hoc tamen tunc restat dubium utrum repungnatia formalis inpediatimpediat ita quod idem in eodem loco adaequeto esset simul album et nigrum quoniam[?] repungnantiarepugnantia formalis non inpeditimpedit ut dictum est in diversis locis videtur quod sic quia alioquin idem posset de facto simul esset album et nigrum idem in quam non existens simul in pluribus locis nec secundum se totum nec secundum aliquam partem sui contra quia nec albedo nata est corrumpere active nigredinem nec econverso ut visum est et dato quod sic adhuc posset suspendi eorum activitas ut videtur quia ut iam visum est idem potest esse simul in uno loco album et in alio loco per potentiam dei nigrum sed deus nulla destructa entitiate absoluta potest facere quod cesset esse in alio loco de illis duobus igitur retinebit ambo contraria in uno loco

hic apparet mihi dicendum quod idemptitasidentitas loci non impedit quia non est maior ratio quod deus posset haec duo corpora facere simul aliquibus dematis[?] in eodem loco quam ista duo corpora et ita corpus album et corpus nigrum et per consequens albedinem et nigredinem poterit ad hoc activitas corruptiva posset a deo suspendi nec etiam ydemptitasidentitas subiecti inpeditimpedit ut patet prius igitur nulla videtur tam quin a deo possint simul fieri in eodoem subiecto adaequato quod concedo et licet possit cavillari quod ambo simul repungnatrepugnat et tamen neutrorum per se quia pro hanc cavillatione non est evidentia ideo apparet quod non deberet negari de potentia dei quin possunt esse de facto simul contraria in eodem subiecto et hoc in eodem loco vel parte omninoipsius totius et secundum totum et secundum quamlibet partem

Dico tamen ultimo quod non est mihi evidens quod hoc possit fieri quia multae possent esset mihi occulte[?] tales repungnantiae sed probabilius est mihi quod sic quia aliquae probabiles coniecturae sunt ad hoc et nulla potens in contrarium et tamen probas quod sic et quod non

dico quod neutra ratio habet plenam evidentiam non enim convincti quod earum causae contrariantur active et virtualiter licet enim alibedo non sit accidentia ad corrptionem nigredinis nec econverso eo quod neutra est quantitas activa nisi respectu specierum et cognitionum et huiusmodi immo forte pauce sunt qualitates corpore active generative similium et corruptive contrariarum nisi primae 4orquattuor qualitates et ideo forsan nulla est repugnantia ex earum propria[?] activitate quin species contrariorum possint simul esse in medio etiam dato quod essent eiusdem speciei cum illis a quibus causantur etiam in potentiis cognitiviis si ibi reciperentur species nisis quod contraria tunc essent simul naturaliter in eodem quod glossari posset per oppositum causae iam dandae licet inquam neutra sit corruptiva alterius procedunt tamen a causis virtualiter contrariis unde idem i?dium[?]sicut patet in agnis et in multis aliis animalibus est primo unius coloris et postea alterius propter variationem complexionis augmentum vel detrimentum humorum naturalium quibus appropriantur qualitates primae vel in quibus dominantur inter quas pars qualitates est vera activitas seu virtualis contrarietas et non formalis tamen et forsan secundum veritatem albedo et nigredo et sic de aliis multis qualitatibus non sunt qualitates natae primo causari in alico ab extrinseco quin scilicet simul tenetur in eo causa partialis et totalis et haec est causa quare album diu[?] poni potest iuxta nigrum absque hoc quod albedo vel nigredo corrumpatur quia isti colores fiunt a principiis subiecti vel qualitatis prioris in subiecto et non ab extra nis maneat ibi alia contrarietas prior virtute cuius album et nigrum iuxta se posita mutuo agant et patiantur ab invicem

Sed cum isto dicto non potest teneri primum dictum de ydemptitateidentitate specifica experientia est in contrariam quia multa alba videmus ab extra denigrari et nigra dealbari utpote nigredo per calorem et albedo per frigiditatem quare in primo folio ad signum tale [?] illud ad tale signum cum frigidum natum sit agere inca?dum[?] sequitur quod non diu possent iuxta se poni sine corruptione causarum albedinis et nigredinis vel alterius earum dicendum quod albedo et nigredo sunt formae permanere in absentia natae causae earum primo productive vel causarum suarum talius dummodo per causam contrariam non corrpantur ad productionem contrarii quia nulla raro corrumpit nisi producat et hic est quod si causae productive earum cessent esse et ille permaneant non oportet quod una earum corrumpat reliquam nec econtra

ad rationem pro parte composita huius dubii diceretur ab eo a quo contrarium teneretur quia ?? corpus[?] illud simul desineret esse vel transferturcat ad locum alium ubi est vel aliam ubi non erat et quod quolibet istorum modorum aliqua entitas destrueretur scilicet accidens vel compositum ex accidente et illo subiecto per istum modum quo transferetur ad situm alium in quo prius erat et in quo uniformiter informaretur ipsum sicudsicut in priori loco informabatur quod forsan sine miraculo speciali fieri non posset etiam si non informaretur ibi forma contraria et modo non propter repungnantiamrepugnantiam ad simul essendum communia in eode subiecto et in eodem situ secundum hanc ptervaproterviam

2asecunda conclusio probatur quia qualitates contrariae non compatiuntur se naturaliter in gradibus intensis igitur nec in remissis antecedens datur ab omnibus contra probari potest quia gradus remissus ita est talis natura vel talis sicut gradus intensus et per consequens si albedo ex natura albedinis repungnaretrepugnaret nigredini ita habebitur repungnantiarepugnantia in remissa albedine respectu nigredinis sicut intenta si autem non repungnatrepugnat nigredi quia albedo est sed quia albedo tanta hoc erit dictum voluntarium et sine ratione quia sumpto isto gradu nigredinis qui stat in soto[?] eodem cum albedine tanta volo quod iste gradus perficiat subiectum illud sine omni gradu albedinis si igitur post ili subiecto approximatur dealbatum quod possit introducere gradi albedinis praehabitum illud non corrumperet aliquid nigredinis ad hoc quod introducat albedinem istam in isto gradu quia nulla est repungnantiarepugnantia inter istos gradus albedinis et nigredinis hoc dato igitur pari ratione fortius dealbatum[?] posset permanente ista nigredine inducere albedine maiorem nam dicere oppositum est fictio sine rnatione

item repugnantia quae est inter gradus intensiois aut est formalis aut virtualis formalis in qua sicutsicud esse album et non est nigrum formaliter repungnatrepugnat respectu albedinis et esse caecum et esse non videns virtualis est quandouna est forma corruptiva alterius si primo modo tunc sicut prius cum albedo in minori gradu non minus sit albedo quam albedo in maiori gradu ita repungnabitrepugnabit parvus gradus gradui alterius sicut magnus si est repungnantiarepugnantia virtualis solum hoc est irrationabile secundum hanc viam quia ista fictio ponit quod magnus gradus valde dummodo non intensissimus unius contrarii stabit bene cum parvo alterius et cum si esset virtualis repungnantiarepugnantia in causa quare gradus intensi non compati?m[?] se multo fortius magnus gradus unius contrarii non compateretur secum parvum alterius et haec ratio potissime probat quod possunt se siul compati in esse permansive et quiete et hoc potest confirmari nam si in gradu remisso posit stare naturaliter cum albedine aut igitur eo quod nigredo est et tunc omnis nigredo et per consequens nigredo intensa quod est contra protervum vel quia haec nigredo praecise et tunc nulla alia nigredo stare posset cum albedine quod iterum est contra protervum

vel quia nigredo in tali graudu et hoc dari non potest quia tunc vel repungnaretrepugnaret maiori nigredini stare cum albedine quod falsum est quia cum data nigredo non sit maxima intendi posset et tamen albedo secum stans non subito corrumperetur sed maneret minor cum maiori nigredine igitur et cum minori quia si cum maiori et cum minori et iterum albedo cum contra stat gradus datus posset intendi igitur secundum illam fictionem nigredo data posset remictiremitti usque quo minor haberetur nigredo et maior albedo et sit non videtur quod possit dari pro causa quare remissi stent simul quin intensiores stare possint

Dices forte quod tantus gradus unus contrarii potest stare cum tanto alterius contrarii gradu dato alicoaliquo maximo cum quo stare possit naturaliter sed non cum maiori

Contra si talis et tantus gradus potest stare cum tanto et non cum maiore igitur oportet proportionaliter quod sicut una qualitas crescit ita illa contraria decrescit et per consequens in alicoaliquo instanti essent aequales et si possent se compati in talibus gradibus aequalibus non apparet ratio quare non possint intendi et aequaliter compati se in gradibus maioribus aequalibus ad invicem et in manibus[?] et sic usque ad summum et ita in intensissimis gradibus compaterentur se vi aliquibus ponantur intensivum[?] contra patet si deus approximaret activa contraria vel unum causam[?] et ex alia parte conservaret formam et istam proportionaliter intenderet actum alterius acti[?] approximati[?] et tunc formas illas naturis suis relinqueret aut enim in simul permanent postea sibi relicte tunc naturaliter se compatiuntur ex parte sua et habetur intentum vel una aget in aliam cum tamen sint aequales et ita non obstante aequalitate semper ad invicem agunt et ita finaliter destrueret se et non compatiuntur se etiam in gradibus aequalibus remissis datis non plus quam in aliis gradibus aequalibus et ad hoc possent multa obiective semper argui quidquid daretur tale

Item argui okam in quaestione quadam de virtutibus com s[?] 7a 3ii ab omni forma inhaerente subiecto alicui demato[?] vere denominari potest tale subiectum tale quale potest esse aliquid per inhaerentiam talis formae licet hoc verum non sit de subiecto non adaequato nam ethiops non est albus licet sit albus secundum decens ita quod si forma sit perfecta perfecte denominare potest subiectum huiusmodi esse tale si inperfectaimperfecta imperfecte si igitur calor et figurus sint simul in gradibus remissis in eodem subiecto adaequato illud simul erit causandum et figi?dum[?] licet non in summo Item tunc odium dei in gradu remisso eadem ratione staret posset cum dei amore quod videtur in conveniens

praeterea si dati gradus naturaliter se compatiantur ad datur igitur alteri pars similis vel maior sicut probatur posse deum in priore conclusione et postea relinquat illas formas naturis suis aut igitur permanebit utraque in habito gradu vel non si sit igitur non erit naturalis repungnantiarepugnantia inter tales formas ex natura formarum talium nec etiam causatarum si non oportet quod una istarum destruat vel diminuat aliam et si hoc multo fortius ageret ad corruptionem alterius postea minoris quod ex directissime contra protervitatem talem patet quia si forma maior illius speciei non potest resistere et defendere se contra formam causatam contrare[?] speciei m?to[?] minus forma minor poterit defendere et resisteret tantae formae contrarie vel igitur in nullo gradu compatiuntur se vel in quolibet

Sed contra ista potest argui materialiter primo sic quia secundum philosophum 6 physicorum omne quod movetur est partim in termino a quo et partim in termino ad quem igitur si aliquid moveatur ab albedine in nigredinem partim est sub albedine et partim sub nigredine

Praeterea aliter sequeretur quod tum primo in alicoaliquo per motum conti?m[?] destrueretur unum contrariorum et postea induceretur reliquum ex quo non compatiuntur se in quibuscumque gradibus quod esset dare secundum formae succedentes priori introductae cum per motum contra philosophum 6 physicorum contra patet quia aliter esset dare mensuram in qua tale subiectum nec esset sub uno contrariorum nec sub altero et ita esset dare tunc colo?alem[?] superficiem nullo colore coloratam quia in instanti medio nisi hoc detur nullo colore colorabitur seu neutro contrariorum informabitur quod videtur inconveniens magnum

Item agens naturale non destruit ut videtur nec remictitremittit caliditatemcalliditatem nisi causando in tali subiecto aliquod imcompossibile calori et tale non est possibile ibi assignare nisi frigus in gradu remisso igitur etc

Praeterea ad sensum patet quod a qua calefit quia ibi inducitur calore non dum ex pulsa tota frigiditate quia quando aliqua est tepida homo potest ibi simul et semel sentire[?] caliditatemcalliditatem et frigiditatem igitur haec compatiuntur se

praeterea philosophus dicit 5o physicorum et multis aliis ocis album et nigrum dicuntur contraria et medium utrique est et hoc non per mediationem ab negativa utriusque extremi Item saepe innuit quod colores medii componatur ex extremis

Item per rationes c[?] qui primo arguit sic quia quaero quando unde contrariorum est agens in reliquum seu in subiectum receptum utriusque quare forma producibilis a tali contrario in tali subiecto non introducitur subito in principio acctionis aut enim hoc proventi ex incompossibilitate istarum formarum inter se per motum introducendarum et hoc non est verum etiam parte qui positionis quod omnes partes eiusdem formae totalis componunt unam perfectorem et bene compa?nr[?] se simul praecise tamen ut tenes sint eiusdem specie specialissime aut hic est peropter insufficientiam accidentis agentiset hoc non est verum quia ponamus agens sufficientissimum naturale et perfectissimum Et prima ita potest agens naturale imperfectum in susceptio disposito nisi aliquid obstet inducere effectum suae accidenti inproportionatum inperfectione nam quare non si nihil obstet nec 3otertio propter hic quod subiectum non potest eas simul recipere quia simul sibi inhaerent infine motus illae partes successive individuales

aut[?] 4oquarto propter qualitates aliquas seu dispositiones contrarias in passo repungnantesrepugnantes formae introducendae et hoc est propositum ideo oportet diceret quod ideo non inducitur tota forma simul in principio motus sed successive qui in passo est aliqua dispositio praete?tis[?] formae et incompossibilis formae futurae et immediate post habendae quam dispositionem incompossibilem oportet remictiremitti continue igitur stant simul in gradibus remissis

Item agens naturale non remictitremittit frigidus in alicoaliquo nisi per hoc quod introducit formam incompossibilem gradibus figoris prioribus et per consequens aliqua pars firgoris et alia caloris possunt se compati simul in eodem subiecto probatio assumpti quia calidum et frigidum non simul compatiuntur se in sitibus propinquis quin agant in se in remissionem qualitatum suarum tunc hinc inde et hoc non repungant eis scilicet diu compati se vel situari in sitibus propinquis ex hoc quod contraria sunt secundum naturas suas circumscribendo actionem quia contradictio non minus repugnant formaliter quam contraria et tamen contradictoriacum contraria satis bene simul dius communicant diversis tam in sitibus propinquis quam in eodem situ

Et praeterea posset dictum istius C[?] confirmari per hoc quod album et nigrum compatiuntur se diutissime in sitibus immediatis sine mutua[?] corruptione amborum aut alterius eorumdem sicudsicut et testantur libri nostri igitur quod calidum et frigidum in gradibus intensis non diu compatiuntur se hoc erit propter repungnantiarepugnantia virtualem quia scilicet unum illorum introducit effectum in alterum qui non est naturaliter diu compossibilis in eodem cum forma praeco?te[?] igitur simul stabunt licet non diu quod est intentum

Item ut supra si non tunc prius totaliter terminaretur corruptio caloris quam inciperet introductio figoris et quaero de instanti copulanti ista duo tempora aut in isto in tali subiecto est calor vel frigus vel neutrum 3mtertium non quia tunc incorrumperetur motus per quietem medium quod non oportet et prater hoc accipio contrario immediate ubi illa eva?o[?] non valet

Si vero in instanti isto est subiectum sub calore corrumpendo et iste non est in divisibilis cum sit eiusdem rationis cum praetesti[?] et per consequens habeat latitudinem igitur ad hoc restat pars corrumpenda post illud instans et tamen immediate post illud instans est frigus per ta?m[?] igitur simul calor et frigus alioquin etiam potest cum isto argui quod esset dare ultimum rei permanentis in esse contra philosophus 8 physicorum et contra te qui credis contradictionem includere si vero in instanti illo est subiectum illud sub frigore idem argumentum est quia illud non est indivisibile nec simul introducuntur suae partes ex quo sunt introducibiles per motum igitur.

Item si ex aere generetur ignis quaero in quo instanti corrumpatur aer non in principio corruptionis qualitatum aeris certum est nec in fine quando sunt in maxima remissione quia tunc ad hoc nulla dispositio ad formam ignis est introducta ergo et materia remanebit sine utroque quod est impossibile vel dispositio ad formam ignis stabit simul cum forma praetestate[?] remissa

Item non est magis inconveniens apud n?am[?] vel agens naturale in motu ad formam quam apud violentum passum in motu locali sed motus violentus non erit nisi per inpressionemimpressionem alicuius formae quae non dius potest naturaliter stare cum alia

Item materia quando disponitur ad formam mixti disponitur per multas qualitates diversorum elementorum alias tunc materia non aliter disponeretur ad formam mixti quam[?] ad formam elementi[?] igitur cum in tali casu qualitatis introducibilis a diversis elementis sint contrariae in gradibus remissis vel saltem aliquae earumdem sequitur quod in tali casu habetur intentum Item hic non negaretur nisi quia contrarietas est passio specifica sed hoc movere non debet quia eodem modo non diu compati se in sitibus propri communis est passio specifica si igitur contraria remissa dius compacerentur se in sitibus propinquis igitur et intensa si illud motum[?] sufficeret

dices forte quod contrarietas est in causa vel repungnantiarepugnantia sicut dictum okam et ex hoc arguit compositionem immediate consequi entitatem rei sed hoc non obstat quia ex hoc non plus potest argui nisi quod secundum proportionem entitatis debet esse proportio contrarietatis sed ex hoc non habetur quin agens fortius possit ad ho?am[?] violentare passum ad formam suae disponi contrariam licet non diu simul naturaliter permaneant tales formae nam ultra deduci posset vel violentans dominabitur et tunc tico[?] corrumpetur dispositio prior passi vel aufertur aut superabitur violentans et tunc fiet econtra propter has rationes C tenet?co?om[?] illatam

Sed istis non obstantibus dico ut supra quod non et huic sme[?] iam non pauci contra morem solitum incipiunt concordare licet commentor 5 physicorum multis commentis dicat quod qualitas sic suscipit magis et minus per admixtionem contrarii et experientiai videtur ad hoc sensibilis de pictoribus qui de extremis coloribus per admixtionem ad invicem faciunt colores medios et hoc alios et alios secundum mixtionem aliam et aliam colorum quod miscent alioquin etiam nullus videretur esse color medius possibilis sed quilibet esset albedo intensa vel remissa cuius oppositum apparet ad sensum talibus inquam non obstantibus dicunt aliqui quod nulla contraria simul coextenduntur in eodem quod suadent philosophus p[?] 2 de generatione ubi declerat numerum elementorum per numerum combinatarum qualitatum primarum et dicit quod calitas et frigiditas non sunt combinationes ad invicem praeterea commentator 7 metaphysicae commento dicit quod contraria non congregantur in anima sicut nec in re extra Item tunc idem simul esse calidum et frigidum vel non secundum qualitatem quales diceremur contra philosophus in praedicamentis

Item albedo et nigredo non possunt per naturam simul coextendi quia tunc cum neutra sit productiva similis nec corruptiva contrarii simul manerent quiete et fixe duo et contrarie in eodem quod pro inconventi habetur

Item in de sensu et sensato et 2o de anima commento 67 vult commentator quod color non est aliud quam admixto lucidi tum opaco sed non in eodem secundum idem subiecto adaequato sunt duae tales ad mixtiones igitur etc

Item si calor et frigus simul coextenduntur igitur si quando unum istorum intenditur reliquum remictiturremittitur et econtra igitur esset dare instans medium in quo subiectum illud aequaliter informaretur formis contrariis et in quo per consequens secundum opinionem contrariam aliquid aequaliter componeretur ex contrariis puta coloribus contra commentatorem 10 metaphysicae commento 23 et primo de caelo commento 7

Item si contraria coextendantur sit sequitur quod aliquis sit calor in centuplo maioris virtutis quam frigiditas data et tamen quod nec iste calor nec aliquid istum habens potest agere inhaerens frigiditatem datam nisi intendendo eam quod videtur inconveniens manifestum probo conclusionem sic calor iste a et frigiditas data in alicoaliquo alio subiecto b volo quod habens calorem a sic unum calidum remissum in quo tu adversarie ponis calorem et frigus sic extendi tunc sic calor in hoc a gradu conpatitur secum in eodem subiecto frigus ex quo poneres quod compatiuntur se ponit enim opinionem[?] haec certum gradum frigoris et possibilem gradui a caloris in eodem subiecto adaequato

Et quod si iste deberet crescere oporteret calorem minui et si calor in isto subiecto deberet crescere oporteret frigus minui secundum ymaginationemimaginationem illius opinionis contrariae capiatur igitur aliquod frigus aliquid in centuplo remissius frigore quod per te stat cum calore a et illud frigus in alio subiecto per causam debet vocari b igitur secundum hanc possent b conclusio extenditur cum caliditatem intensione quam a et haec positio habet sustinere quod sicudsicut decrescit frigus proportionaliter crescat caliditas sic igitur c corpus habens frigus b et sit d primum calidum cuius calor est minor etiam frigiditas maior tunc arguo sic d est minus calidum quam c igitur calor in d non remictaturremittatur frigus in c quia tunc intenderet calorem suum et hoc non cum calor in c sit intensior igitur vel non aget in c vel in eo intedet frigus b et per consequens non poterit in c agere nision intendo frigus ipsius quod erat probandum

Ista ultima consequentia[?] patet quia si d sit minus calidum quam c et d in agendo per suum calorem in cnititur ipsum sibi assimilare b ipsis d et hoc non potest nisi vel remittendo calorem ipsius et tunc intenderet frigus ex positione tali et hoc esset intentum vel intendo frigus illius et hoc non potest nisi remictendo calorem ipsius et hoc est illud quod erat probandum

hic posset ut videtur dici secundum istam s?am[?] opinionem et leviter d minus calidum et magis frigidum quam c per frigus suum per se intendit frigus c et per accidens remictitremittit calorem vero suum per se remictitremittit frigus c et per accidens intendit calorem eius et leviter satis evaderetur prima facie argumentum suum et diceretur quod duraret talis actio forsan donec etiam omnibus illis qualitatibus d et c aequalerentur[?] et tunc cessarent ad aequalitatem iam reducat tota tamen responsio fictio est a praeme[?] ideo non oportet per plus eam prosequi nec contra eam aliter quam supra frustra conari

haec tamen evasio non sufficeret quia non videtur rationabilius quod calor qui ibi praevalebat remictaturremittatur isto modo ad aequalitatem qua quod ducatur isto modo ad summum alio proportionaliter defi?te[?] etc et praeter hoc haec responsio solum est voluntaria

Item arguitur sic licet non ab isto quia 4oquarto metaphysicae contra negantes primum principium deducit philosophus ad hoc inconveniens quod scientiae contrariae simul essent in eodem intellectu et hoc sequitur nisi detur incentum etc.

ad primum in contrarium respondet okam et b[?]n[?] quod philosophus loquitur de motu locali de quo verum est quod omne quod movitur naturaliter partum habet de spatio quod per modum debuit acquiri et partim caret id est alica parte caret spatii praehabiti sed dico etiam in motu naturali ad formam dictum illud veritatem habet si bene intelligatur

Et ad propositum intelligo sic subiectum quod per modum alterationis acquirit formam aliquando caruit totaliter ista forma et modo non caret tota sed caret parte acquirenda ita quod adhuc parte caret et partem habet

Ista autem carentia qua primo totaliter caruit huius forma vocatur terminus a quo et quieta processio vel habitio istius formae est terminus ad quem vel expressius potius loquendo forma iam habita in fine et possessa est trinus ad quem

ad 2msecundum respondet okam quod est dare primum formae posterioris non ultimum prioris secundum philosophus 8 physicorum dicentem quod est dare primum permanentis in esse sed non ultimum sine dubio hoc mihi non sufficienter apparet quia tamen non in infinitum minus formae alteratum seu productum huius formae sic ac vigorius in quolibet instanti posteriori motus quam in primo sequitur quod forma in fine introducta erit infinita quia instantia infinita fuerit in quorum quolibet aequale vel magis adquisitum est aliquid istius formae datae sive crescat intensio augmentionis[?] sive decrescat sicudsicut patet t? consequentia et patet etiam cuilibet voluntati actendereattendere quia si itur remictendoremittendo capietur productum in alicoaliquo posteriori et tunc in quolibet priori produceretur gradus perfectior si itur intendo fiert econveso igitur Ideo pater[?] hic quod alias probabo instans non esse mensuram aliquam indivisibile distinctam contra omnem rem natam permanere in essendo dico quod unum contrariorum totaliter corrumpi ante introductionem alterius potest dicitur quis ymaginareimaginare vel secundum extensionem passi vel secundum remissionem et destructionem formae in eadem parte adaequata passi primo modo dico quod non oportet hic docet sensus in combustione ligni et breviter in omni actione naturali successiva nam pars passi propinquior activo prius et intesius alteratur quam remotior et prius per partem ante partem in infinitum disponitur ad corruptionem et corrumpitur in accioneactione corruptiva ex illa parte quam ex parte opposita igitur non prius illo modo corrumpitur totum in quovis subiecto huius divisibili extensive quam aliquod contrarium inducatur ymmoimmo procedunt alia ??a[?] simul corruptio unius et generatio contrarii secundum aliam et aliam partem passi[?]

2osecundo dico quod immo in nulla enim parte subiecti adaequate iam tali per sequens contrarium remanet aliquid de contrario priori quia ut probatum est non compatiuntur se in gradibus quibuscumque naturaliter nec tamen sequitur propter hoc quod sit dare primam partem formae succedentis licet in casu bene posset ita esse sed tunc illa pars per motum non introduceretur sed per subitam mutationem casus vero in quo hoc poset contingere esset ille in quo subiectum nullam haberet ibi[?] inclinationem naturalem contra receptionem formae inducendae in ea Et simul cum hoc agens successive ab in instanti primo quo introduxit partem primam talis formae subito successive solum vel successive intenderetur in ipso forma qua ageret vel per similem modum et si in hoc casu intellexit okam dictum suum de parte subiecto introducta concedatur sibi sed tunc demisit argumentum in multis casibus insolutum

Exempla huius possent poni in hiis quae in differentiam quandam naturalem hanc ad recipiendum scientiam et errorem et odium et amorem vel ubi non sunt plures partes subiecti de quibus processit prima pars solutionis Casus etiam ille esset in productione formarum quae non habent contrarium de productione luminis in medio a sole quia intensius illuminat eos in medie[?] existens quam in ortu et tamen in ortu subito sicudsicut probat philosophus 2 de anima

Casus etiam iste esset secundum opinionem quae ponit elementa suscipere magis et minus quando elementum generans esset remissum tunc utique generaret elementum in forma non intensiari[?] sua et si tunc postea agens fortius suae speciei approximaretur elemento genito intenderet ipsum et continue et successive si motus approximationis vel vigorationis suae formam substantialem nisi aliud impediet[?] et hoc vel ab elemento intent?te[?] formam elementarem alterius vel a forma rei quae intenditur vel ab utraque

dices pro okam sicut ipse allegat pro se quia secundum philosophus 8 physicarum est dare primum rei permanentis in esse dubio[?] quod verum est in hiis quae producuntur subito sed in acquisitis tamen successive et per modum est hoc inpossibileimpossibile nec hoc vult aristoteles quia tunc sibi ipsi contradiceret ibi et in 6 libro sicut in argumento isto principali allegatum est

Et tamen dicitur quod tunc in instanti medio non esset sub uno contrariorum nec sub alio dubio quod vix inveniret causam ubi hoc oporteret quia communiter simul concurrunt divisibilitas et latitudo extensiva passi et intensibilis latitudo ipsius formae producente et ideo verum est communiter in quolibet instanti quod una pars assignabilis passi est sub forma quae est inferi et totum residum sub forma corrumpenda quarum una nunc est et numquam ante fuit licet multae eius partes ante fuerint et altera nunc est et immediate post non erit quavis multae illius partes debeant postea remanere et eodem modo de partibus subiecti quarum una esset tali qualitate talis et non ante et alia pars contraria qualitate et non post immediate actum ne fugiatur argumentum dico quod saltem a deo esset casus possibilis qui successive posset et uniformaliter in uno t[?]e[?] remictereremittere formam in alicoaliquo subiecto divisibili vel indivisibili sicut sibi placeret et immediate post formam contrariam successive introducere et in tali casu darem quod infertur quod scilicet in instanti copulante ad invicem illa duo tempora nec esset subiectum calidum nec frigidum et sit de aliis contrariis sive essent contraria mediata sive immediata Et tamen cathon inprobatimprobat tunc hic ultra quia motus non esset continuus sed incorruptus per quietem mediam

dicendum primo quod non deberet sibi videri inconveniens quod inter modus contrarios possit vel debeat quies media cadere cum philosophia clamet et bene scit quod hoc oporteat Inproposito autem posset de potentia dei aeque poni casus ubi prius post crementum[?] continuum unius formae quae tamen sic a deo destrueretur quod non haberet ultimum sui esse successive produceretur in tali subiecto forma contraria priori sicudsicut potest hoc facere post remissionem alterius et ita argumentum non plus deberet hoc habere[?] pro in convenienti in proposito quam in illo casu

2osecundo dico quod contra non valet quia nihil quiescit propter hoc praecise quod non movetur in instanti quia tunc caelum et omnia quiescerent quoniam constat quod in instanti non movetur id est[?] quia tunc simul et indivisibiliter haberent alia et non haberent ita deberet igitur ex philosophia sua recolere quia ita requirit moram et tempus quies sicut motus et tunc sibi pateret quod sua consequentia non valet

ad 3mtertium patet ex iam dictis qualiter et quare simul concurrunt saepe saltem ab instanti quo materia est disposita ad receptionem formae causandae remissio unius formae et introductio alterius successiva in alia tamen et alia parte subiecti ut visum est dico tamen quod remissio non est per hoc quod in eadem parte adaequata ante plenam expulsionem unius contrariorum materiae incipiat productio alterius contrarii et tamen dicis quod agens naturale non remittit calorem nisi introducendo aliquid incompossibile calori scilicet aliquam partem frigiditatis nego quia saepe bene diu remictiturremittitur caliditas ante quam in alia parte magna vel parva eiusdem subiecti totalis introducatur aliquis gradus frigiditas et saepe quando nullus unquam gradus frigiditatis inducitur permanente forma substantiali eiusdem passi sicut calor ignis remissibilis est et tamen numquam est ignis per nauram frigidus in quocumque differre[?] aliquid ibi contrarium calori introduci certe assignabile non est in a protervo

dico igitur quod sicut agens naturale potest aliquando intendere formam aliquam sine corruptione alicuius contrarii quia nullum tale invenitur in subiecto sicut patet de lumine in medio et similibus ita potest quandoque formam aliquam corrumpere sine introductione formae contrarie in subiecto saltem indivisibile secundum extensionem sicut est anima intellectiva vel angelus[?] indivisibili autem secus est aliquando quia nisi facta uniformi approximatione et ceteris paribus si subito non inducat formam ab eo causabile hoc est propter contrarietatem vel repungnantiamrepugnantiam inventam formalem vel virtualem et licet ibi prius successive remictiremitti formam oporteat quam aliquid in se formae contrariae inducatur tamen postquam alia incipit introduci vel ita disponitur passum quod in alicoaliquo instanti sit verum dicere[?] nunc non est aliquid huius formae et immediate post erit simul et tunc currunt intensio unius et remissio alterius modo iam dicto in solutione argumenti praete?tis[?]

dices secundum philosophum genero unius est corruptio alterius et econtra et saltem agens naturale non corrupit aliquid sine generatione alterius quod hoc esset agere ad malum universi

dico quod verum est hoc quod actum naturale principaliter intendit formam introducendam eo modo loquendo quo debet intelligi naturale agens aliquid intendere et contrario destructio intenditur alterius formae repungnantisrepugnantis formae cuius intenditur productio sed quod est primum intentione est saepe posterius in exsecutione quod autem dicitur quod generatio unius est corruptio alterius ubi concurrunt intenditur per concomitantiam[?] ubi autem non concurrunt non est illud verum nec in tali casu intelligendum ad 4mquartum dicendum quod calor et frius non sunt ibi simul in eadem parte aliqua licet in diversis partibus eiusdem

Ad 5quintum dicendum quod philosophus in 5quintum vocat medium inter albedinem intense et nigrum intense remisse album vel remisse nigrum aliquando vocat coloratum colore alicoaliquo alterius speciei ab albedine et nigredine sicudsicut rubedine vel viride et sic de aliis et si fustum et pallidum de quibus quoque ex?ficatum[?] fuit sint de istis 2issecundis vel de illis primis ita quod pallidum sit idem quod tenuiter et remisse album et fustum[?] remisse et tenuiter nigrum nescio sed dicatur consequenter tunc de primis enim dico quod ideo remisse album dicitur medium inter album intense et nigrum intense et contrarium utrique quia respectu nigri eset vera et positiva contrarietas patet sed respectu intense albi aliter et hoc sufficit ad contrarietatem requisitam ad motum et ad repungnantiam ad hoc quod idem simul et semel non sit magis album et minus album vel quod non sic simul intense album et remisse album et de tali contrarietate requisita ad motum ibi loquitur philosophus et per consequens non est hic solum privativa opp?o[?] quia ita non requirit quod alterum extremorum supponat alia nulla positiva signata saltem abstracte

de sensis vero patet ad sensum in opere pictorum quod saepe generantur tales colores medii ex admixtione color extremorum vel mediorum quorumdam sed tunc sint ita corpora ad invicem admixta non subintrant se nec secundum totum nec secundum aliquam partem ut totum cum toto vel pars cum parte fiat in eodem situ adaequato sed dividunt se et subintrant se secundum iuxta positionem partium minutarum adinvicem alioquin duo corpora esset simul naturaliter in eodem loco adaequato sicudsicut inquam de partibus s?torum[?] est ita est de coloribus informantibus illas parvulas partes iuxta se positas et per istum modum et non per alium intelligi[?] habet[?] commentator quod diminutio et remissio est per admixtionem contrarii hoc est per iuxta positionem contrarii modo tali sed non per coextensionem formarum contrariarum in eadem parte adaequati subiecti et huius exemplum est immixtione frumenti cum siligie[?] et sic de similibus hoc etiam dat experientia istius quod apparet si appenderetur velum aliquod unius coloris alicubi et post inter visum et illud appenderetur aliud tenor tenue alterius coloris in tali situ posset visus alicuius poni ac situari quod indicaret[?] ibi esse tamen unum velum medio colore coloratum et si ita sic de coloribus omnibus mediis et tunc facile patet quid dicendum sic si autem aliqui colores medii sint sine tali pa[?]itione[?] iuxta partium aliter et aliter coloratarum ubi scilicet omnis particula magna et parva uniformis sit toti et cuilibet parti dico quod tales non habent in se admixtionem colorum extremorum sed aeque sunt simplices sint illi non solum secundum apparentiam sicudsicut etiam causandum[?] priori sed etiam secundum existentiam et tunc est ibi negatio[?] per abnegationem extremorum et non per participationem sicudsicut inpriori casu et contrarietas est ibi per aliquid per positivum[?] inhaerens cum carentia et possibilitate habendi colorem extremum sicut praetactum est de minus albedo respectu intense alibi ad 6 per idem patet

ad 7m dico quod hoc est propter repungnantemrepugnantem dispositio in passo et contrariam formaliter vel virtualiter virtualis enim repungnantiarepugnantia sufficit sicut formalis ideo sola virtualis est in causa istius successionis in eadem parte subiecti adaequata ut patet in aqua calefactibili et haec est causa quare etiam si deus subito anichilaretannihilaret frigus aquae et approximaretur sibi ignis non subito calefieret aqua illa quia per propriam formam substantialem rei inclinatur contra calorem violenter inducibilem et per consequens argumentum procedit ab insufficienti quia nullum istorum 4orquattuor oportet esse in causa[?] vel requiritur

ad 8moctavum dicendum sicut ad 2msecundum negandum enim est assumptum et ad probationem dico quod propter virtualem repungnantiamrepugnantiam quae cum[?] est in isto casu repugnantia formalis non sic est in causa successive intentionis formae in eadem parte subiecti ut dictum est ideo enim est quod fortius incipit remictereremittere qualitatem suae qualitati contrariam in debiliori et cum dicis quod non est hic nisi quia introducit effectum incompossibilem priori rema?ti[?] in omnibus suis gradibus iam patet quod hoc verum non est semper licet quandoque concurrant in aliis et aliis partibus ut visis est intentio unius formae cum remissione contrarie

Ad 9mnonum dicendum sicut ad 2msecundum

ad 10mdecimum dicendum quod de communi cursu quando ex aere generatur ignis in nullo instanti generatur ignis sed in tempore per partem ante partem in infinitum secundum partibilitatem materiae vel passi unde volo quod non in principio totalis actionis corrumpitur aliquid nec etiam in fine quando accidentia corrumpenda sunt remississima quia non convenit tale instans vel finem dare numquam enim accidentia subito corrumpenda sunt remissima quia post commune instans datum sunt remissiora bene tamen volo quod dispositio ad formam ignis et quod talia accidentia multa stant cum forma corrumpenda saepe sicut aliqua prius saepe calefit quam de ea generetur ignis sed ex hoc non sequitur quod simul cum illa frigiditate stat frigitas naturaliter in eadem parte omnino subiecti eodem modo de aliis et dato quod non posset recipere accidentia contraria sicut ignis non potest frigefieri nichilominusnihilominus per remissionem propriorum talium accidentium sufficienter disponeretur passum et fieret in via et tendentia ad corruptionem et tandem subito vel successive ab activo sufficiente corrumperetur et introduceretur forma similis tali activo vel forma illius activi[?]

ad 11undecimum concedo quod potest fieri violentatio[?] in motu ad formam alioquin enim aliqua calefieri non posset sed violentatio non requirit sicudsicut supponit argumentum simultatem contrariorum in gradibus remissis in eadem parte subiecti coextensis ut prius visum est

ad 12duodecimum dicendum quod duplex potest esse via ymaginandiimaginandi mixtum fieri ex elementis iuxta du?tor[?] viam salvandi colores medios componi vel non componi ab extremis unus modus est quod formae elementorum remicterenturremitterentur unde et postquam miscerentur per divisionem in minutissimas partes quasi et imperceptibiles a nobis ita quod salvarentur in entibus suis quamvis remissis et parvulinis[?] partibus et tunc secundum proportionem aliam et aliam in appositione elementorum ad invicem ita quod plus apponatur de uno et minus de alio vel econtra potest mixtum aliud et aliud provenire sicudsicut potest materialiter talis proportio variari et iste modus mixtionis multum inhabitet ad litteram philosophus libro de generatione ubi vult quod mixto non est nisi miscibilium alteratorum vino vino inquam ctia[?] ?? talium parvarum partium eo modo quo conc?iri[?] potest in una massa quantitiva argentum et aurum vel aqua et oleum in eadem lampadae isto modo solum salvabitur vera mixto ita quod nuncupative et similtudinariae vel per aequiv?am[?] vocari debent modi alii nuncupative et non vere mixtionis isto etiam modo et nullo alio salvari potest elementa manere immixto et vere et realiter nullo etiam modo alio salvari potest quod per naturam maneant immixto nisi per iuxta possent partium alio quin subingrederentur se secundum totum vel secundum partes et pari ratione secundum totum et secundum partes et essent duo corpora naturaliter nata per se existere in eodem loco

Similiter tunc vel non facerent maius quam esset quantitas unius si alias subingrederentur cuius oppositum apparet ad sensum in mixtione quorumcumque talium vel proveniret in eis aliquod mixtum tantae extensionis quanta nata esset provenire ex contiguatione contingorum quorumcumque omnium simul et tunc per naturam ista remissa essent magis rarefactibilia quam intensa quia oportet quod terra coextenderetur magis immo quod magis esset naturaliter rarefactibilis et in tali rarefactione naturaliter permansibilis quam sic raritas et extensio naturaliter competens extra mixtum huius quia coextenderetur tunc et sic permaneret in extensione provenitate ex omnium simul appositione quae satis verum inconvenientia quia totaliter est opposito modo quod quanto aliquid plus habet de[?] natura talis speciei tanto potest amplius[?] rarefieri et dilatari

praeterea tunc vel oportebit materias elementorum subingredi se mutuo ex quo sequitur quod quantum manens[?] quantum naturaliter potest subingredi quantum quia secundum veritatem et secundum philosophiam maxime commentatorem quantitas intermminata inseparabilis est a materia prima et tunc etiam vel facerent unum et ita cum habet in eodem loco tunc adaequato materia prima posset intendi et remictiremitti nisi dicatur quod alia naturaliter ex natura in eodem loco adaequato eiusdem speciei faciant unum quod non ad audivi am?e[?] dicere de materia prima et partibus eius licet bene dicatur et verum sit et philosophus haec teneat et experientia doceat quod rarefieri potest et condensari vel non facerent unum et tunc non fieret unum ex elementis mixtis sit ad invicem sed solum agregatioaggregatio m?torum in eodem situ quia quorum materiae tament agreganturaggregantur sine unitate vera provenitate et formae solum agreganturaggregantur sic vel oportebit 3otertio concedere formas elementorum relinquere suas materias et inca?re[?] aliquam materiam permanente in istam alia materia sua priori forma in gradu saltem remisso et hoc non est minus inconveniens quam quod accidens migret de subiecto in subiectum quod tamen apud philosophiam et apud veritatem est inconveniens quod naturaliter fiat hoc

praeterea si subingrediamur se elementa in tali mixtione aut igitur materiae relinquantur a formis manibus sicut prius et hoc non est rationabile nec per consequens possibile per nullam aut causa materiae quam formae subingredentur se quomodo igitur ex tunc fiat illa mixtio vel per solam agregationemaggregationem situalem et hoc non verum ut supra vel per hoc quod forma cuius licet eorum praeter hoc quod perficit ma?am[?] propriam perficiet iterum materiam aliorum elementorum nunc in eodem situ adaequato existentium et nec hoc dari poterit quia si forma intensa aliquando non potuit simul per naturam perficere plures materias multo minus remissa poterit maxime tamen in centuplo intensiores ut prius argumentum est

prima vel omnis formae elementares in mixto quolibet essent aequales et tunc mixta non different specie vel una intensior et ista per consequens non posset diu stare quod non corrumperet sociam suam cuius oppositum videmus infilite[?] in multis aliis formis mixtis uniformibus quod numquam ab extrinseco corrumpuntur

praeterea tunc cum non solum sint partes quantitative sed qualitative et eessentiales mixti si sint sic in eodem loco primo coextensa elementa in mixto sequitur quod elementa per se ex natura non sunt supposita in genere substantiae quia natae sunt esse partes qualitative seu essentiales alterius rei secundum speciem per se unius et hoc sequitur sive detur quod forma ultimo mixti sic forma tamen resultans ex formis elementorum modo tali concurrentium ad compositum mixti sive detur quod praeter formas elementorum est ibi forma superveniens et priores conscilians haec et multa inconvenientia possent deduci nisi dicitur sola iuxta positio supra dicta dummodo tamen elementa vere remaneant immixto sive intensa sive remissa

Et si dicas quod tunc non esset mixto sed solum iuxta positio Similiter tunc non quaelibet pars mixti esset inpita[?] quia non pars talis parvulina[?] iuxta posita aliis

ad primum istorum dicendum quod per alium modum vera mixtio salvari non potest usquam ut argumentum est exemplum horum est de mixtione vini et aquae et oi?m[?] mixtorum quae sit miscentur quod non totaliter corrumpantur mixtio tamen vera non est iuxta positio sine fractione miscibilium et alteratione in partes tales parvulas unde quod mixtio esset solum iuxta positio integrorum bene esset inconveniens et ita intelligendae sunt auctoritates si quae hoc innuant

ad 2msecundum dicunt aliqui quod philosophus vocat quodlibet oleum remissum mixtum corpus et ad habuit intellectum conce?nt[?] quod quaelibet pars mixti est mixta vel scilicet per compositionem miscibilium alteratorum iuxta se positorum modo praecesso vel per remissionem aliorum si sic adinvicem miscentur

aliter potest dici rationabiliter et magis consone textui quod isto modo est quaelibet pars mixti mixta quomodo dicit philosophus quod quaelibet pars aucti est acta et dicit quod hoc est verum de qualibet parte secundum speciem non de qualibet secundum materiam id est de qualibet nata per se movere sensum vel nata conservare se in esse si per se esset bene diu absque hic quod tederet incontinens vel de qualibet parte mrata[?] notabili de partibus autem mi?bus[?] seu secundum partem non oportet quaerere scotus in 4 et quia bene dicit okam concordat

2ussecundus mixtionis non remanentium elementorum immixto qui etiam multum placet mihi et plus assentio quam praecedenti est iste quem ponit scotus in secundo libro in secundis additionibus secundi distinctione 15 et secum concordat okam quare ibi Si quis teneret primam viam quam aestimo esse viam maioris[?] nisi pei?us[?] dixerit quam suppositam quod fecerit patet leviter qualiter propter dispositionem ad formam mixti magis quam elementi non oportet quod in eadem parte adaequata inducantur qualitates contrarie in gradibus remissis sed in partibus dictis iam visis divisis vel tito dividendum mimicis et perfectius misceantur si quis teneat secundam quae magis mihi placet satis pulchre respondet scoto ubi supra cuius sententia[?] dicat consequenter

dicas autem ultra quod tunc si multa agerent per suas contrarias formas in eadem parte adaequata generarent in casu formam me?am[?] simplicem

ad 13 bene concedo quod ita causa de conincate[?] huius proprietatis quod est contrariari et naturaliter repungnarerepugnare probabilis est modo isto quo superius usus sive ea inprobationeimprobatione quaestionis intente et cum dicis quod eodem modo nec in sitibus propinquis compatientur se non plus in gradibus remissis quam intensis divisis immutatione invicem bene volo secundum proportionem accidentis suae quia utrobique statim agit[?] sed debiliora diutius poterunt se compati quam si unum et forte et aliud debile non plus inquam nisi per formam supervenientem consilientur ut immixto secundum primum modum praetactum vel per simile inmpeditum vel reductionem ad talem proportionem aequlitatis quod ista stante parum vel nihil invicem agere valeant et hoc ita esset verum de gradibus intensis contrariis sicut de remissis quia reducat ad aequalitatem virtutis dius se compaterentur

ad 14 sicudsicut ad 5 et sicut ad 12

Sed contra illud dictum est de virtuali repungnantiarepugnantia quia tunc potest argui aqua violenter calefacta si amoveretur violentans principium subito saltem destrueret calorem violenter inductum quia principium passivum non resiscit ibi sed proni oportet potius et huius tamen oppositum docet experientia igitur etc

praeterea ad hoc non declarasti quin per violentiam compaterentur se formae contrariae in gradibus remissis licet non diu ammoto principio violento

ad primum istorum dicendum quod non est simile in destructione a productione formae accidentalis cui subiectum virtualiter contrariatur quia in eius productione forte per formam substantiale subiectum virtualiter sibi contrariatur et si per activitatem rei inclinativam subiecti non esset ibi successio est tamen ibi successio per hoc quod forma corrumpenda resistit suo corruptivo sed in subiecto ubi nulla est rebellio virtualis respectu productionis formae alicuius forma non resistit productioni proprie ideo etc cicius tamen multo ut docet experientia expeditur talis actio intensiva ubi est tamen unum rebellans quam ubi duo verbi gratia quando aliqua debet calefieri in principio resistit calefactivo tam frigus aquae quam forma aquae et ideo intensior est operatio remissionis frigo rei quam sublato frigore introductio caloris succedentis quia in introductione caloris ibi prae expulso frigore solum resistit substantia aquae

dices secundum hoc numquam forma substantialis esset subito corruptibilis quia ipsa nata est se defendere ad ho?m[?] sicut accidentalis

dicendum quod forsan conclusio est vera propter perceptibilitatem passi de eadem parte materiae adaequata et si forma substantialis reciperet magis et minus concederem consequentiam uniformiter in corruptione quia similis causa est sed non in generatione propter causam dissimilem si non est remissibilis tunc oportet quod simul cesset id est non per partem ante partem in eadem materia adaequata

ad 2msecundum dico quod nec ego sufficienter ostendi hoc nec ille oppositum quia non probat nisi violentia[?] et ista ut visum est aliter salvatur sicut aqua violentat ignem eius causalitatem remittendo tam per contrarietatem formalem ca?ris[?] remittendi quae est virtualis quam per virtualem quae non est formalis substantialis formae ignis intendentis secundum materiam suam ca?rem[?] suum conservare quia igitur oppositum iste non ostendit sicut nec ego sufficienter propositum nisi quod in esse quieto compatiuntur se non plus in gradibus remissis quam in intensis ideo quo ad hoc stetur in dubio

actum quid dict ille de mixtis quae permanent mille annis in qualitatibus mediis et de coloribus mediis quibuscumque in quibus auctoritates aeque sonant contrarias qualitates simul esse in gradibus remissis sicut alii ubi iste non sunt per mansive quia hoc non arguitur ex violentia

Item saepe sicut patuit arguendo voluit habere quod successiva remissio formae ab activo contrario non est nisi propter imcompossibilitatem formae introductae repungantis stare cum forma priori in priori gradu ideo oportuit eam remictiremitti sed ego hoc esse falsum ostendi in remissione caloris[?] ignei[?] pertrementum[?] frigiditatis quia in igne nullus frigiditatis gradus per naturam potest introduci

Praeterea in eodem exemplo patet manifeste quod violentia in motu formali non requirit formas contrarias simul fieri in eodem violenter sicudsicut nec in motu locali violento requiritur quod simul moveatur motibus contrariis

praeterea si velit inniti violente ut facit et hoc per locum a simili de violentia motus localis igitur sicudsicut ibi non tamen remisse grave potest violentari sed etiam intense grave ami?ius[?] forti motivo et ita in altum violenter periti ita habens in proposito dicere quod a forti altera tio[?] et multum intenso poterit violentari ad formam suae contrariam materiam intensam et ita per violentiam non solum compatientur se in gradibus remissis immo valde intense nam non assignabit aliquam rationem quare non si tali violentiae vult inniti et tunc totum erit falsum quod dicitur ex alia parte quod remissio fit per hoc quod introducitur gradus formae contrarie impossibilis priori continue inpellendoimpellendo ymmoimmo habet dicere quod non sunt incompossibiles per violentiam ut iam deduxi et talis successiva operatio productiva non est sine violentia nisi ubi actum non est aeque forte vel semper non aeque approximatum vel inpeditumimpeditum non aequale sicut patet in causatione luminis intentioris ad rarefactionem nubium

praeterea si remictiturremittitur unum contrariorum nec sic propter incompossibilitatem alterius tandem stante violentia veniretur ad medium quod subiectum habebit aequaliter de utroque ammoveatur igitur principium violentum extrinsecum et relinquantur naturis suis illa contraria aequalia in eodem aut igitur expellet una aliam vel non si non diu immo semper naturaliter compatientur se in eodem cuius oppositum tenet et in hoc bene si sic vel aequaliter semper et tunc tandem subiectum nihil habebit nec unius nec alterius

ad quod tu cathon contra elr[?ockham] deduxisti sicut ad inconveniens vel una uniret aliam et hoc non poterit esse nisi alicoaliquo iuvante unam et non aliam cum sint aequales et hoc et hoc assignari non poterit nisi subiectum quod agat ad corruptionem unius earum et ad salutem alterius quod est intentum meum scilicet quod subiectum ex natura subiecti in tali casu est violenter sub una earum et nititur eam destruere et eadem ratione intebatur ante ne ipsa in ipsum introduceretur ista igitur violentia salvatur optime sine simultate alicoaliquo formarum contrariarum in eodem coextensarum

Sed hic est unum dubium quod si calor ignis posset remictiremitti absque frigoris introductione tunc ipse ignis remictiremitti posset et si hoc eadem ratione posset intendi maxime postquam esset remissus et tunc ad subiectam[?] posset esset motus consequentia[?] philosophus 5 physicorum et ubique

prima consequentia patet per argumentum commentatoris 3 ce et m[?] commento 67 contra avicenna qui posuit ut recitat commentator ibi et primo de generatione quod elementa manent immixto non remissa secundum subiectam sed remissa solum secundum qualitates

Sed commentator concordans cum eo quod manent sed non quin remissa arguit sit si qualitas potest remictiremitti secundum partem manente subiecta[?] elementi omnino non remissa eadem ratione potest elementum manere secundum subiectam[?] amissa tota qualitate et ita posset esse ignis et non esse calidus et multa quae essent contra se solvit sicut recitat scotus ubi supra

dicendum quod hoc verum est secundum omnem viam quod calor ignis remictiremitti potest et hoc sine introductione contrarii in idem subiectum utrum aut simul remictaturremittatur forma ignis sicut opinatur commentator dubium est et sine dubio non credo hic plus de formis elementaribus quam de formis mixtorum immo huius infert illud ut mihi apparet quia vel forma alicuius mixtorum non est nisi ipse formae remissae elementorum et patet tunc consquentiam de se vel est forma superveniens et ad hoc sequitur ide quia actus activorum sunt in patiente disposito materia autem sub forma elementi intensiori et remissiori aliter et aliter disponeretur igitur et tamen consequens non ponit commentator

praeterea aristoteles dicit hic indifferenter de omni substantia quod non suscipit magis et minus Et prima non plus apparet in igne vel in alio quovis elemento quod unum individuum sit intensius vel perfectius in aequali parte secundum extensionem quam immixtis immo ibi unum individuum melius alio ut patet in auro et frumento et in omnibus quasi igitur et hic utrobique dicetur vel nullibi sed tamen in qualitatibus Tamen pro co?re[?] argui potest efficienter satis quia forma quae est principium accidentium naturaliter commentium[?] si est melior et vigorosior consequenter ut videntur accidentia vigorosiora et intentiora sed non solum in elementis sed immixtis quasi omnibus sunt in individuis eiusdem specie accidentia et consequentia nullam talem differentia secundum intensius et remissius igitur et in subiecta

per hoc etiam arguunt aliqui quod si in naturalibus sit una anima intellectiva melior alia in vivacitate in gene[?] et huius igitur et melior etiam erit in substantia quod horum verius sic nescio sed magis ex partis naturis rerum sub dubio relinquo ex quo auctores et scioli contraria circa hoc sentiunt et tenendo viam communem quod non dubio ad argumentum commentoris cum scotus quod licet calor ignis remictiremitti valeat sine remissione subiectae eius non tamen potest naturaliter remanere sine gradu tamen caloris quia licet non sit dare minimum gradum sibi possibilem caloris in via remissionis quam tunc esset dare ultimum rei permanent in esse quantum staret ex parte ista licet per divisibilitatem[?] subiecti hoc forsan praeclueretur et ideo non esset assignare gradum aliquem ita remissum caloris quin sibi competere posset per se loquendo gradus minor tamen est bene assignare maximum ad quem non potest in via remissionis actingereattingere sed cessat esse et corrumpitur in instanti isto dato quod subito fieret eius corruptio post quod immediate[?] subintraret per remissionem latitudinem illam minoris caliditatis intra quam non potest naturaliter inveniri

Tenendo autem viam commentatoris quae bene probabilis est concederem consequenter quod ignis potest intendi et remicti quod in casu motus posset esse ad subiectam[?substantiam?] vel substantialis forma fieri successive non solum secundum partibilitatem extensivam m?e[?] praetato modo sed etiam in eadem parte adaequata subiecti et posset etiam tunc forte in alicoaliquo casu possibili non solum successive augmentari sed a principio successive solum pro partem ante partem in infinitum generari et nulla pars tota simul produci nec secundum intensionem nec secundum remissionem utpote mihi casu quo ignis generativus esset extra distantiam proportionatam genm[?] ignis de tali materia et successive actingeret et ingrederetur distantiam optimam vel per successivam ammo?em[?] inpeditim[?impeditum?] principii et quando dicis quod secundum philosophus ad substantiam[?] non est motus dico quod numquam ad substantiam[?] est motus in illo casu vel simili ut ponit modum ad formam accidentale praestise[?] propter virtualem repungnantiamrepugnantiam principii passim perfectibilis per formam accidentalem natam sibi acquiri solum per modum per naturam in tamen quod quantucumque approximaretur sibi alteratum contrarium ad hoc non obstante quod forma expellenda totaliter corrumperetur non inciperet formam introducendam subito sed successive sed sic non eset inpropostio sed subito ammoto prohabituo alio a receptivo quod non probet in tali casu nnecon resistit introducitur quidquid a tali activo in tali situ introduci potest sicut quo ad hoc per omnia simile est de productione luminis in medio ut exer?ficatum[?] est de quo ita dicit philosophus quia subito producitur sicudsicut de substantia quod subito et non per motum generatur Nota tamen quod successiva productio formae substantialis si sic indivisibilis secundum intensionem et non est motus quia nullus movetur ibi ex hoc eet si sic divisibilis gradualiter numquam tamen ad eam est motus extensive non plus quam etiam productione luminis

3otertio principaliter est ex conclusionibus respondendum ad quaestionem et ex responsionibus argumentorum 2i articuli primo enim dicendum est quod loquendo de augmentatione formae extensiva saepe augmentatur naturaliter una forma ad diminutionem sui contrarii extensivam et ita per illam si ly per notat concomicantiam solum vel causam sine qua non cuius enim positio vel praesentia impediret causationem talis formae puta caloris eius amotio vel destructio est causa sine qua non causanid frigoris sed nisi prius destrueret vel amoveretur frigus in partibus ligni vel aquae in illis non introduceretur per naturam calor ex conclusione 2asecunda primi articuli igitur etc et per 2[?] ab activo nato frigus corrumpere et calorem inducere ad extensivam destructionem frigoris poterit secundum extensionem crescere calor ubi prius erat frigus

Iuxta hanc consequentiam probatam pono aliam quod ad remissionem frigoris in una parte subiecti vel etiam ad frigoris successivam destructionem secundum extensionem poterit calor crescere intensive cuius praesentia in situ propinquo inpediretimpediret productionem caloris intensivam cuius successiva remotio ipsam per accidens promoveret sicudsicut est hic ut patet per experientiam satis certam notum est enim quod unum contrariorum inpeditimpedit actionem alterius sibi approximati in toto vel in parte igitur etc

3atertia conclusio quod in eadem parte adaequata alicuius subiecti non crescit naturaliter nec crescere potest praecise per viam naturae unum contrariorum ad detrimentum alterius in eodem ita patet ex 2a primi articuli quod numquam sunt per naturam simul in eodem aliqua coextensa incompossibiliter contraria nec in simul naturaliter producibilia igitur etc

4aquarta conclusio quod positis simul contrariis formis in eodem subiecto extensis per divinam potentiam per solam diminuitionem unius illarum non cresceret alia secundum essentiam et est haec de se satis nota et iuxta hanc dico similem in omni casu ubi contraria miscerentur per iuxta positionem partium minutarum et suorum subiectorum modo superius explicato quod ibi ad solam diminutionem unius contrariorum reliquum non cresceret secundum nullam

verum?ptm simul cum hoc dico quod vix per naturam posset ibi remanente mixtione subiectorum remissio unius contrariorum ibi fieir sine intensione reliqui quod patet quia fere quodlibet activum quod natum esset diminuere unum contrariorum in sitibus sit propinquis natum esset intendere reliquum in s?tis[?] ita sibi praesentibus ut tunc essent

7a conclusio quod in hiis 4orquattuor casibus ad remissionem vel diminutionem unius formae contrariarum secundum existentiam cresceret contraria secundum apparentiam illud patet in experientis infinitis unde panno lineo madefacto et non tunc apparente ita albo sicudsicut prius si exponatur ad solem vel ad ignem desiccetur per extractionem humoris sibi incorporati per cuius incorporationem apparuit minus albus quam esset statim sic albior quam prius erat secundum aparentiam non secundum existentiam ita est in aliis infinitis quod ad consumptionem unius contrariorum solum si esse apparet magis reliquum quam prius idem tamen omnino existens de possibili saltem isto etiam modo secundum apparentiam et non secundum existentiam si album rarum densaretur ex sole foret albus unde si miscerentur unde ad invicem corpus album pedale 10 graduum albedinis secundum intentionem et corpus nigrum pedale super x graduum nigredinis subiectis et formis non corruptis secundum partem aliqam parvam in quales fit divino[?] appareret ibi unum corpus proveniens bipedale medio colore coloratum quantum omnis visus humanus daret iudicare et si per deum vel per nullam destruerentur continue partes nigredinis salvus semper omnibus partibus albedinis continue secundum apparentiam esset illud quod remaneret albus[?] dato quod nullum gradus albedinis reciperet noviter in essendo seu secundum esse

Iuxta hanc pono 8am quod non solum in tali casu ad diminutionem unius contrariorum cresceret reliquum secundum apparentiam sed secundum potentiam ut ita loquar sic scilicet intelligendo quod haberet efficiaret operationem quam prius qui contraria in suis operationibus nata sunt se mutuo inpedireimpedire igitur quantum decresceret alterum tanto minus inpedireturimpediretur reliquum agendo

ultimo videtur mihi dicendum quod in casu ubi contraria per dei potentiam essent in eodem subiecto coextensa et hoc in eodem situ adaequato quod per nullum agens creatum posset naturaliter ad diminutionem unius secundum existentiam crescere reliquum

hanc probo qui si aliquem gradum huius contrarii a posset perducere in subiecto in formato sibi b contrario mere naturaliter di?ssis[?] rebus agere secundum cursum naturae igitur pari ratione posset hoc alibi ubi essent per deum simul contraria in eodem quia qua ratione reliquum contrarium hoc non repungnaretrepugnaret nec inpediretimpediret dimissum suae naturali activitati nec alibi ut videtur

ad argumenta ad primam partem quaestionis concludunt verum secundum cursum negatur ad primum in partem contrariam dicendum quod habet intelligi vel per modum s tactum secundum apparentiam sicut de panno madefacto vel si secundum existentiam hoc est quia illud quod corrumpit nigredines iuxta positas simul cum hoc intendit albedines in partibus albedinis vel si non est sic de istis contrariis ita eset de aliis activis minuitem[?] et passisomnem passum

ad 2m satis patet et responsis est prius ad 3m magis patebit infra