Book 1, Distinctio 17, q. 5 [Sorbonne Transcription]

Quinto circa distinctionem 17 quaero utrum augmentatione caritatis vel alterius formae gradus omnis praeexistens corrumpatur cum novus gradus inducitur ita valet intelligendo quod in omni instanti sit totaliter nova forma

videtur quod sic quia secundum commentatorem et philosophus 3o de anima pluries oportet recipiens denudari a natura recepti igitur anima quando novum gradum caritatis recipit denudatur ab omnibus praecedentibus

Contra tunc nullus actus meritorius procederet a caritate quia sicut quis meretur deus auget caritatem igitur si quis in hoc instanti noviter meretur in hoc instanti datur sibi nova caritas ab ista non procedit praesens meritum quia ipsa est posterior natura t?e[?] vel causalitate hoc merito pro ipso collata nec ab alia quia nulla est alia in hoc instanti nis remaneat praeexistens

Item tunc frigidum sub centuplo frigore per suum frigus remittendo calorem destrueret calorem centuplo se maiorem quia statim erit ibi alius calore secundum hoc

Ait primo tenebo quod non propter rationes ad oppositum et alias apponendas 2osecundo arguam contra conclusionem meam et solvam

pro hac igitur conclusione arguit okam libro primo distinctione 17 quaestione 5 contra opinionem primam primo per hoc quod in individuis eiusdem speciei non est ordo secundum perfectivus et imperfectivus nisi propter maiorem pluralitatem partium etc quare ibi et omicteomitte quod cui[?] non placet in hoc argumento et in aliis

Item 2osecundo per hoc quod nulla est repungnantia caritatis ad caritatem cum sicut eiusdem rationis etc.

3otertio per argumentum scotus quod actus meritorius caritatis vel virtutis habitum virtutis augmentat igitur habitus praecedens remanet et habetur propositum vel non remanet et tunc iste actus non esset ab habitu quia nec a praecedenti nec a novo etc

4oquarto arguit scotus quod 4us sensus actus augmentans habitum potest esse inperfectiorimperfectior primo actu vel secundo

5oquinto quod similiter sicut arguit scotus tunc calidum remictensremittens frigidum infrigido produceret frigus etc Item in positione sua arguit ducendo ad inconvenientia

primum quod tunc in tali augmentatione essent infinitae formae quarum nulla est pars alterius nec aliquae partes eius fuissent pertransitae

ad hoc ducit scotus quare quaestione 4 distinctione 17 primi et secundum quod tunc esset dare ultimum rei permanentis in esse et illud amplius mihi placet qui alias ostendi hoc includere contradictionem nisi daretur tempus componi ex instantibus quod scilicet alia res habeat ultimum surum[?] et tamen quod non particulariter desinat esse consequentiam probat iste satis bene quare

Ex quo ulterius infert duplex inconveniens primum quod naturaliter poterit fieri quod alia res permanens et permansiva tantum duret per instans Et ex hoc ultra quod deus potest simul facere actum infinita quod est contra multos contrariam opinantes infinita inquit non facientia unum quid Istud tamen quod hic addunt de partibus conci?[?] quod sint infinite d?te[?] totaliter non est verum generaliter intellectum

Item arguit scotus et bene incidit quaestione in idem cum pari ratione okam quod tunc natura talis intensibilis sub determinato gradu magis vel minus esset species ad individua haec est intensio albedo in tali gradu vel caritas in tali gradu est species speciessima et tunc haec intentio albedo esset genus proximum et ita de omni natura habente talia individua extendentia et excessa consequentiam probat quia quidquid dicitur per se et inquit de multis individuis similitudinis solo numero differentibus et est conceptus absolutus et simplex est species talium sed ita est de intentione causabili[?] ab albedine in tali gradu igitur ita intentio solis 8[?] talibus communis est species nec apparet ibi rationabilis ?vasio[?] nisi ista quam exprimi okam in suo primo argumento

praeterea sicut tangit scotus tunc non salvaretur motus secundum talem et talem qualitatem quia statim quando recedetur a termino a quo generatur alia forma et tunc non salvaretur unitas motus ad qualitatem aut conci?tas[?] nisi secundum partes motus et ita successio non argueret motum

Et videretur motus vel successio continua componi ex indivisibilibus quae videntur inconvenientia et contra rationem et contra patet quia ad unitatem alterationis requiritur unitas formae secundum quam est per philosophus et commentatorem 5 physicorum et rationabile esset hoc si non differetur ab eis Item etiam rationem factit C et probat consequentiam quia non est hic maior unitas motus praeter unitatem subiecti quam si deus continue faceret angelum post angelum vel saltem dicam ego quam si ds[?] continue faceret animam post animam in eodem corpore gradm ca?tu[?] aequalem post alium continue sicut in proposito facit inaequalem secundum hanc viam immo melius vocaretur tunc motus distractus quam conti?us[?]

Item iuxta argumentum scotus videtur inconveniens magnum quod actus peccati commissionis remictensremittens habitus virtutis causet habitum minus intensum vel quod actus odiendi deum producat active amorem dei habitualem nec valet ratio de producere per accidens quia non est hic alia casua sufficiens de facto quae per se producat illum Et per idem potest tunc argui quod actus compti?us[?] generaret tunc[?] vitium

praeterea ista via non salvat augmentum sed solum generatione et corruptionem quia nihil hic maneri intra speciem formae cui aliquid aceresceret[?]corresponderet

ad hanc etiam con?om[?] arguit fi rafis[?] primo quia sequitur quod alteratio facta secundum tales formas componatur ex indivisibilibus et mutatis esse quod repungnatrepugnat 6 physicorum consequentia probatur quia materia eius componitur ex indivisibilibus secundum qualitatem sibi successionibus ut ponit opinionem haec nec habet aliam materiam secundum quam fit alteratio igitur alteratio componitur eodem modo ex indivisibilibus consequentia patet quia materia et motus consequuntur se in divisibilitate et in indivisibilitate sicut probat philosophus 6 physicorum et commentator ille commento 17

Item instans tunc esset immediatum instanti consequentia probatur aliter tamen quam ab eo quia immediate post ca?re[?] qui est in hoc instanti individualis intensive et indivisibiliter existens erit alicuius calor simpliciter indivisibilis et indivisibiliter existens alioquin alteratio non esset continua nec uniformis et per consequens immediate post hoc instans erit alius sine tempore medio immo alius erit immediate post hoc instans totaliter distinctus ab isto

Et confirmatur hic per modum arguendi commentatoris super 8 physicorum commento 33 ubi probat quod augmentatio digitalis facta in uno ano non est continua per totum annum quia sicut arguit quaelibet pars ibi generata fuit subito et in instanti igitur infert ipse augmentatio non est continua nisi instantia continarentur[?] in tempore antecedens tamen commentatoris ego falsum esse non dubito quia tunc motu localis fieret in instanti nis intelligeret quod suito generaretur et pos dilataretur et non simul

praeterea tenentes consequentiam conclusioni probandae ponunt quod contraria compatiuntur se in eodem et quod ad introductionem caloris corrumpitur aliquis gradus frigiditatis igitur hoc dato simul cum conclusione probanda sequitur quod eadem qualitas generet se probo consequentiae ponatur quod tandum agat infrigidum et quod repatiatur illud calidum ab isto frigido sicut est neccessariamnecessariam secundum philosophus et commentatorem 4us physicorum commento 16 ubi dicunt et libro de generatione quod omne agens naturale in agendo repatitur sic igitur caliditas generata infrigido in hoc instanti a et quia secundum istam positionem per hoc quod a generatur infrigido corrupatur frigiditas praecedens et generatur per accides et una remissior sic ita remissior quae est in hoc instanti b simili modo sic aritas quae generatur in hoc instanti b in hoc agente calido per repassionem c et frigiditas in eo generata in hoc instanti d tunc ex quo in omni motu movens et motum sunt simul in rr[?] natura et in omni etiam generatione et cor actione agens et factum sunt simul quod non quod nihil est nihil facit sequitur quod a et b ex una parte generentur et in hoc instanti ab aliquibus qualitatibus quae sunt etiam in hoc instanti et non sunt aliae qualitates inca?do[?] agente quam et d ita nec aliae infrigido reagente quam a et b et econtra igitur ea d qualitas generat se mediante quia generat generans se immediate quod est propositum haec illae praeter pauca verba quae addit propter ad fortificationem argumenti

Tamen non video quod oporteat supponere contraria in eodem proportionaliter intendi et remictiremitti immo aeque videtur valere argumentum sine hoc per hoc quod agens naturale in agendo repatiatur[?] nam tunc eodem modo sicut prius erit utrobique nova forma tota et ultra ut prius deduci poterit argumentum

praeterea retento eodem casu sequitur quod nulla corrumpetur qualitas passim per aliquam qualitatem istius activi quae non sic et ita nulla qualitas istius corrumpit aut corrumpitur per aliquam quae non est quia quod adhuc est non corrumpitur

Et praeterea nunc producit istam igitur nunc non corrumpit illam alioquin simul produceret et corrumperet idem omnino neque corrumperet quia nulla huius agentis quae nunc est non erit post hoc instans igitur nec corruptionem aliquid post hoc instans nam omne quod corrumpit vel corrumpet aliud est aliquid vel erit aliquid pro instanti quo corrumpit vel corrumpet Item tunc remictensremittens ca?rum[?] per modici?tm[?] cuius faceret unum infinitum per aequivalentiam quia infinitas qualitates alicuius determinate quantitatis vel maioris corrumperet quod est per aequivalentiam tamen malum sicut si plus corrumpentur

Item post d anima[?] contra platonicos ponentes animam movere circulariter ut speramspheram tangentem intelligibilia arguit philosophus deducendo ad illud inconveniens quod tunc infinite intellectiones erunt pertransitae in parvo tempore

Item tunc agens naturale in tentuplo perfectius alio in passo minus resistente et hoc agens secundum ultimum potentiae suae produceret effectum in centuplo imperfectiorem quam agens sub centuplum in passo maius repungnanterepugnante retento casu argumenti quem ponunt communiter tenentes oppositum conclusionis hic probandae quia illud calidum[?] producit vel producere potest infrigido calorem subcentuplum illi quem producit illud frigidum in tali calido remictumremittum do per reactionem calorem illius ponatur quod sint in tali proportione sicut est possibile illis datis igitur

Item specialiter argui potest hic in proposito de caritate quia caritas non corrumpitur nisi interveniente mortali peccato sed in augmentatione caritatis peccatum mortale non intervenit unde et in isto casu de caritate tenet campsale sequens oppositam conclusionem[?] quod caritas prior non corrumpitur sed advenit conclusionem[?] alia et alia non componentes cum prioribus

Contra istam conclusionem arguitur multipliciter secundum philosophum generatio unius est corruptio alterius sed in fine augmentationis caliditatis aliquid est de novo genitum igitur aliquid in corrumpitur et non nisi caritas igitur etc

Item in motu locali mobile desinit habere locum a??m[?] praehabitum vel partem illius igitur a simili in motu ad formam

Item termini motus sunt incompossibiles sed in augmentatione caritatis et alterius formae caritas[?] praehabita est terminus a quo et terminus ad quem caritas sequens igitur istae caritates sunt naturaliter incompossibiles in eodem

Et si dicas quod per se terminus a quo non est caritas seu privo seu non esse caritatis acquirendae

Contra alteratio est motus inter terminos positivos quia est a subiecto in subiectum id est a positivo in positum 5 physicarum

praeterea contraria non compatiuntur se in eadem parte ex praecedente conclusione si caritas maior et minor contrariantur ut videtur qui per philosophus 5 physicarum minus album contrariatur magis albedo et patet etiam aliunde quia inpossibileimpossibile est idem subiectum simul et semel esse minus calidum et magis calidum et hoc non est nisi propter aliquam repungnantiamrepugnantiam vel contrarietatem igitur

praeterea augmentatio mobilis et qualitativa similes esse videntur in omnibus nisi quod una est secundum extensionem et alia secundum intensionem sed saepe in augmentatione mobilis et extensa quantitas praeexistens corrumpitur igitur similiter in qualitativa seu secundum intensionem minorem probo quia volo quod aer rarefiat uniformiter vel a deo saltem secundum omnem partem tunc quaro aut quantitas praecedens manet aut corrumpitur et si corrumpitur habetur propositum si manet aut igitur manet secundum se totam praecise in eodem subiecto quo prius aut in alio si detur primum quaero a quo recipitur quantitas adveniens aut in isto so?to[?] aut in parte sua aut in alicoaliquo alio aut in nullo si in isto vel in aliqua parte eius sequitur quod duae quantitates simul erunt in eodem quod non est possibile per naturam 4mquartum dari non potest quia tunc etc separata si detur 2msecundum qudo quantitas praecedens non manet secundum totam praecise in eodem subiecto igitur neccessarionecessario migrat secundum se totam vel secundum aliquam partem sui a subiecto in subiectum quod non est possibile per naturam igitur

praeterea forma posterior est simplicior praecedenti igitur praecedens non manet quia si maneret ambae essent compossibiles eam et quae habetur in fine esset compositior praeteste[?]

aliter arguitur sit quod eo modo se habent magis et minus in una specie sicut indiversis speciebus sed in diversis speciebus quanto una species est perfectior alia tanto perfectius continet eam et modo simpliciori id est tanto est simplicioribus igitur cum simplicitas sic perfectio in omnibus formis videtur etiam quod in eadem specie forma perfectior sit simplicior et non faciens additionem cum minus perfectam quia tunc essent compositior

item consimili modo se habet ut videtur etiam magis et minus informis accidentibus quomodo se haberet in substantialibus si in substantia esset magis et minus sed in forma substantiali forma perfectior etiam in eadem specie est simplicior minus perfecta et non perfectior secundum additionem realem ad inperfectioremimperfectiorem quae ponitur de anima christi quae non fuit compositior anima petri sed simplicior et tamen perfectior in essentia animae igitur eodem modo de forma accidentali

Item parte caliditas remissa non conpatitur secum firgus remissum naturaliter igitur nec duae partes caloris compatientur se in eodem naturaliter coextensae consequentia probatur quia quaero unde proveniret successio in causando non per frigus parte nec ex inperfectioneimperfectione agentis quia pono quod sit perfectum nec quia passum non potest simul recipere quia in fine habet omnes simul igitur aliquando hoc provenit ex incompossibilitate partis praecedentis ad sequentem

Item duorum actuum intelligendi eiusdem rationis in eadem potentia respectu eiusdem obiecti unus potest esse perfectior et nobilior et tamen perfectior non habet plures partes quam inperfectiorimperfectior quia tunc posset acquiri successive et per motum consequens falsum quia tunc beatitudo posset augeri et posset ad eam esse motus et haberet partes igitur ex opposito si non habet partes non posset una beatitudo esset esse perfectior alia in eadem specie speciessima[?] et haec conclusio non solum non est vera sed nec bona quia tunc anima christi non haberet nobiliorem beatitudinem quam anima petri quia per te ubi formae sunt indivisibiles non est una perfectior alia in eadem specie sed actus beatifici sunt indivisibiles alioquin una visio beatifica includeret infinitas visiones dei

Item visio corporalis potest habere perfectiorem et minus perfectam visionem respectu eiusdem obiecti sensibius[?] et tamen visio non et forma partialis Item species albedinis in medio quam tu okam dices esse albedinem remissam non habet partes tales cum sit indivisibilis et tamen una species talis in eadem specie potest esse perfectior alia

Item non est negandum a potentia dei de quo non apparet contradictionem includi vel sequi ex tali concesso sed non apparet unde arguet contradictionem quod ubi individuum quod licet est simplex unum sic perfectius alio igitur

Item convenientia specifica in non habentibus partes non requirit quod individua sint simulona[?] quia ad hoc quod individua alia sint eiusdem speciei sufficit quod plus communicant quam solo genere sed ad hoc non requiritur quod sint similitudina[?]

Item licet ockam dicat se alias rnfirarum[?fitzralph] si okam dicat se alias sensurum de anima christi et vide articulus tamen pysis[?] tenet quod est error dicere quod anima christi non sit nobilior anima vide quaero igitur quomodo debet intelligi articulus vel vult quod sit nobilior in substantia et tunc habetur propositum quia anima est indivisibilis non hbens tales partes vel solum quod habeat nobiliora accidentia seu proprietas accidentales et hoc non quia ad istum intellectum fuit ista conclusio condempnata sicut patet per verba articuli igitur

Item dato quod sic nobilior in proprietatibus accidentibus sequitur propositum quod in substantia quia non plus una substantia animae haberet nobiliores proprietates quam alia nisi quia esset nobilior substantia nec valet differre quod in individuis eiusdem speciei non est ordo etc ubi supra in prima responsione okam quod ista maior est articulus condemnatus in sensu recte ad quem condemnatur

Item contra motum unum in alio argumento per conclusione videtur quod tu ipse habeas concedere inconveniens ad quod tu deducis scilicet quod deus possit simul conservare infinita in actum quae non haberent aliquid per se unum tu enim ponere habens infinitas partes in ista forma quarum quaelibet distinguitur a qualibet infinitarum assignabilium et quarum quaelibet potest esse sine alia quia semper praete?s[?] etiam de facto fuit sine sequente et nulla parte posterioris se existente de quibus fieri potest argumentum scilicet de partibus proportionibus infinitis posterioribus semper respectu alicuius determinatae prius datae igitur quando simul sunt totaliter distinguitur

Item per commentatorem[?] recipiens denudatur a natura recepti igitur in adventu formae sequentis corrumpitur praecedens

Item in 6 principiis forma est componi contingens simplici et in variabilis essentia consistens

Item forma substantialis est indivisibilis igitur et qualitas antecedens patet per philosophus saepe et consequentia patet per commentatorem 3 caeli et in commento 67

ad primum istorum respondet okam quod ista propositio non est vera sicut patet in generatione luminis in medio vel intentionis vel volitionis in anima sed in generatione substantiali est naturaliter verum et de hiis loquebatur philosophus illud dicens de hic etiam supra patuit respondendo ad 3mtertium argumentum praetestis[?] quaestionis et etiam potest intelligi de generatione simpliciter quae est tamen substantiarum non de generatione secundum quid

ad 2msecundum dicendum quod non est simile de motu locali et aliis motibus quia in aliis iam probatum est quod augmentatio potest esse sine corruptione ut in illuminatione medii et in augmentato calliditatis etiam remissio sine generatione ut cum remictiturremittitur calor ignis sed in motu locali non est naturaliter acquisitio sine deperditione nec econtra tamen hoc non est ex natura motus quin scilicet per aliquam potentiam posset esse motus acquisitivus localis a deo sine deperditione

ad 3mtertium quie[?] supra in okam distinctione 17 primi quaestione 5 ad illud opinio[?] philosophus vult dicere quod motus alterationis directus a subita mutatione requirit quod sic a positio ad positum non sicut a termino per se sed sicut neccessarionecessario requisito per concomicatiam quia alteratio successiva non posset esse sine pluribus partibus saltem eiusdem formae praeter subiectum recipiens vel amictensamittens illa positiva

ad 4mquartum dictum est in praecedenti quaestione maior enim calliditas et minor non con?iantur nec album esse uno gradu albedinis qui est minor et albedine composita ex x gradibus quae est maior sed esse simul faciens sed magis album et minus album ad communem intellectum repungnatrepugnat eidem propter hoc quod per ipsum esse minus album intenditur non solum ipsum esse album ita albedine quae est minor sed etiam cum hoc quod nominare suum subiectum dicendum quod bene verum est quod minor albedo nata est denominare s?m[?] suum et quando maior denominant sed non sitdicitur quod non quando maior denominat sicudsicut dicendo hoc est minus album quia hoc est dicere quod denominaret ipsum habere pernam albedinem et non maiorem sed sic hic est tanta albedine album

ad 5m tenenda est minor et ad probationem dicendum quod non oportet istam augmentationem quae sit in rarefactioen fieri per generationem novae quantitatis nec per corruptionem praetestis[?] sicut oportet in augmentatione qualitatis Sed per coexistentiam aut coextensionem eiusdem rei et partium suarum maiori loco si sic in loco et ita salvatur hic transitus a parvo ad magnum per motum localem sed ex parte alia non potest eadem qualitas prius remissa naturaliter fieri intensa nec maior intentione per solum motum localem sed per hoc quod pars adveniens et ita cui advenit constituit maiorem sicut habet insequentibus declarari

ad 6m negandum est antecedens si intelligitur universaliter et in omni casu ubi secundum alterationem continam[?] acquiritur forma alia

ad probationem dicendum quod non est eodem modo vel modus sic ad propositum dicendum etiam quod licet maior particulariter intelligenda vera sit habet tamen multas instantias nam homo est perfectior secundum speciem igne et tamen est compositior eo et saepe etiam in eadem specie substantiali saltem secundum extentionem et etiam si suscipiat magis et minus secundum intensionem forma perfectior est compositior et minus perfecta forma simplicior

ad 7m concedo maiorem dato quod substantia posset naturaliter suscipere magis et minus et particulariter acquiri non solum partitate subiecti sed etiam formae secundum incarnationem et remissionem minor autem licet vera sit secundum opinantes alicosaliquos ego tamen nego eam et causa tacta est supra in prima responsione quia apud me etiam nec de animalibus sed nec de animalibus non nulla substantiam substantialiter perfectionem alia in eadem specie speciessima habens quidquid ad istam speciem requiritur nisi quia extensior id est nisi quia habens plures partes secundum extensionem vel quia intensior et tunc erit compositior

ad 8 neganda est contra et ad probationem dicendum quod procedit ab insufficienti et causa patuit praecedenti quaestione

ad 9m neganda eset minor et tamen probatur quia ad visionem posset esse motus concedendum eest het hoc vel per motum vi[?] vel per motum oculi vel per successivam dispositionem maiorem medii vel per a motionem inpeditiimpediti vel per successivam augmentationem alicuius requisiti ad perfectam et intensam visionem habendam et sic de similibus causis et ideo falsum est visiones esse formas indivisibiles nec etiam bona conclusio ut debetur verbum contra verbum quia non est bona conclusio quin deus de omni potentia sua posset successive et continue meliorare in alicoaliquo beato visionem beatificam usque ad aliquem certum gradum et hoc inplicatimplicat contradictionem nisi illa esset divisibilis quia alioquin instantia essent inmediataimmediata quod inplicatimplicat contradictionem contra plana est ex aliis declaratis et concedo quod omnis visio creata componitur ex infinitis unionibus dei nec aliter posset fieri eo quo tanta est repungnantiarepugnantia visionem non esse in infinitum divisibilem sicudsicut de continuo[??]

ad 10 minor neganda est propter eandem causam

ad 11 dicendum quod species in medio non est indivisibilis nec extensive nec intensive quia potest vigorosior particulariter et continue

ad 12 neganda est minor propter idem tamen de individuis ubi posset procedi per motum continuum ab individuo perfectiori ad perfectius non ita plane inferri potest contradictio sed vel ibi argueretur hic vel diversitas specifica inter talia individua iuxta argumentum scotus 8 loco positum nota tamen quod argumentum in eadem forma positum potest duci contra eum quod nulla patet contradictio quin visio divisibilis producatur

ad 13 dicendum quod ymmoimmo convenientia specifica in uno conceptu id est in conceptu specifico substantiali et absoluto et hoc speciei speciessime requirit quod ista quae sic conveniunt sint similia vel essentialiter similissima vel ex similibus conposita[?] et hoc etiam requiritur ad hoc quod communicant plus quam solo genere id est in conceptu quiditativo absoluto et simplici minus communium[?] quam quiditate generis unde et servandus super me?cam[?[ sicut homo rationalis et consequenter in hoc dicens si intelligit albedinem sequentem aeque simplicem sicudsicut praecedentem ponit communem albedinis esse con?um[?] generis et non speciei speciessime et quod omne individuum albedinis ubi potest sistere motus intentionis differet specifice ab omni gradu maiori vel minori ubi etiam sisti posset motus

ad 14 respondet okam quod ille male incedit articulum quia articulus condempnatus intelligit istos qui posuerunt unam animam non posset esse nobiliorem alia nisi propter maiorem perfectionem corporum vel nisi essent diversarum specierum quod esset erroneum quia anima christi etiam quando econtra separata econtra nobilior anima inde et tamen non fuit unica nobiliori corpori nec fuit alterius speciei sed non sequitur est nobiior igitur est sit nobilior sed est falla[?] consequentis sequitur enim econverso haec illae de verbo ad verbum

ad cuius intellectum notandum quod haec sunt verba articuli sicudsicut iacent c 8 articulorum 23 articulo quod inconveniens est ponere alios intellectus nobiliores aliis quia cum ista diversitas non possit esse a parte corporum eo quod fit a parte intelligentiarum et sic animae nobiles et ignobiles neccessarionecessario essent diversarum specierum sicut intelligentiae[?] error quia sit anima christi non esset nobilior anima vide haec illae

Ex hiis verbis plane patet ubi bene dicit okam quod falla[?] consequentis erit in argumento eius et illatio nimiam sine sufficienti evidentia pro conclusione[?] negandum quod hic recitatur sententia quaedam cum causa s?ne[?] et post iungiter ibi esse errorem et additur causa quare ibi conci?bitur error propter illud scilicet quod ex ista sententia cum causa sua infertur quod anima christi non sic nobilior anima vide nec additur in naturalibus nec in substantia nec in accidentibus ymmoimmo simpliciter nihil apponitur et ideo sine dubio articulus est perplexior sententia cum ista non condempnatur determinate et distincte sed sub disiunctione vel ista veludvelut conclusio vel illatio per quam ex eius opposita infertur quod animae nobiles et ignobiles neccessarionecessario essent diversarum specierum et certe per talem modum posset teneri ista conclusio quod deductio ex negatione istius conclusionis ad conclusione quam infert non valeret si enim intelligit in omni natura intelectuali quod sic eiusdem speciei cum quolibet alio intellectu creato sicut tenet scotus et multa alii et simul cum hoc teneretur sententia communis doctoris et multorum aliorum quae permictiturpermittitur licet falsa scilicet quod intellectus sic accidens animae intellectivae realiter ab ipsa distinctum et simul cum hoc teneretur quod nihil agit aliquam rem nisi in se ipso receptam certe tunc patet quod substantiis animarum existentibus substantialiter essentialiter posset sicut placeret deo perfectior intellectus fieri in uno quam in alio nec oporteret in alicoaliquo quod ad ad hoc quod unus intellectus esset nobilior alio quod anima una intellectiva esset diversae speciei substantiais ab alia nec etiam maior aut minor substantialiter sicut nec oportet de beti?bus[?] in diversis intell?bus aequalibus quod sint aequales per alium articulum hic condempnantem quia aequalia substantia in substantiis possent recipere in aequalia accidentia ita eiusdem speciei sicut alterius et tunc per istum modum si talis opinio vera esset sicut est famosa et fuit tempore articuli illius facti perys[?] famosa clare patet quomodo non sequeretur aliqui intellectus sunt nobiliores aliis non ex parte corporum sed intelligentiarum igitur animae nobiles et ignobiles sunt diversarum specierum et sicut anima una perfectius beata et perfectius fruens deo est magis nobilificata quam alia minus fruens et minus glorificata licet par sic in substantia vel in intellectu et voluntate et per consequens nobilior est ista ita tunc si anima christi haberet nobiliorem intellectum quam anima inde nobilior esset ista et tamen anima haec non esset propter hoc alterius speciei ab ista nec extendens istam substantialiter

alio modo posset articulus intelligi de nobilitate maiori per dona virtutes et scientias et fruitionem et multa similia quae non tenent se ex parte corporis nec a corpore provenunt sibi quod anima christi sic nobilior anima inde nec ex hoc sequitur quod s?a[?] unius istarum sic perfectior substantialiter alia earumdem et per consequens nec alterius speciei et substantialis quia haec illatio est per alium articulum condempnata quia secundum hoc pares in naturalibus non possunt esse impares in beati?bus[?] sed habentes meliora naturalis haberent meliorem beatitudinem semper quod est error

3ustertius intellectus posset poni quod anima christi tam in substantia quam in potentia etiam dato quod potentiae non distinguerentur ab essentia est nobilior anima inde quia nobilitatur et sublimatur etiam inso?a[?] non per corpus secundum in me?te[?] ut subsistat ypostatice divina subsistentia filiali[?] nec tamen ex ita maiori sua nobilitate sequitur quod ipsa sit alterius speciei quam anima inde nec intra se essentialiter sit perfectior

2osecundo modo et ultimo apud me rationabiliter posset intelligi melior quam ista quia si haberet plures gradus eiusdem specei et esset per consequens compositior alia per modum quo una caritas in sua specie est perfectior et nobilior alia et tamen non est propter cum alterius speciei

Tres autem modi priores concordant quod una anima non est substantia melior alia ita quod substantia sua sic intrinsece perfectior substantialiter et alium principalis fan?a[?] supra fuit inprobataimprobata scilicet quod una esset substantialiter perfectior alia et tamen aeque simplex vel simplicior et sine dubio iuxta argumenta okam et scotus non videro quin eo ipso essent alterius speciei sicut ipsum arguunt et quia 4rquattuor potest articulus salvari ut visis est cum veritate specifica utriusque sine isto 5toquinto modo ideo bene dixit okam quod istud argumentum isto modo confirmans ex articulo peccavit per fallsitatem[?] consequentis unius mihi apparet quod excessus nobilitatis qua anima christi excedit anima unde secundum articulum et est in accidentibus animae id est in hiis vel alicoaliquo eorum quae contingenter vel saltem accidenter sibi conveniunt et non speciliater alicoaliquo trium modorum primorum et tamen non oritur ista nobilitas maior ex parte corporis vel per additionem plurium partium suae speciei et si primum memborum non sufficeret articulo citius darem 2msecundum quam istum intellectum 5tumquintum quomodo vellet okam habere per articulum primus motus istorum duorum non potest apud me verus esse quia hoc scilicet quod intellectus sic accidens animae forsan satis ferent[?] articulo ubi concurrebant et concurrunt sicut probabilis[?] opinio[?] sed sensus 2ussecundus vel 3ustertius modus mihi verisimilior apparet unde ad hoc tenetur perys[?] a m?tis[?] reputatis et tenentibus ydemptitatemidentitatem realem potentiae animae cum essentia eius non obstante articulo isto quod anima christi non est secundum substantiam nobilior aut ignobilior quacumque anima alia intellectiva et hoc plane tenet materialiter francis de maronis libro 3 quaestione 45 tum quia infra eandem speciem non potest esse maius et minus nisi per gradus eiusdem rei sicudsicut explicat de caritate cum quia excessus in talibus individuis substantialibus f[?] et simplicibus non est nisi per posteriora se cum in omnibus quae sunt de essentia sunt aequalia et paria posteriora autem alicoaliquo modo sunt ei accidentalia igitur in substantialibus nullo modo excedunt haec illae

haec media in virtute posuerunt okam et scotus ut habitum est supposito nullo[?] valet in quidam fugere ad intentione et remissionem graduum in falsa eandem speciem quia anima intellectiva non ly[?] in se tales gradus realiter differentes ex quorum pluribus componatur perfectior quam minus perfectaum primo quia tunc esset divisibilis in infinitum sicut quod licet continuum quia gradus est eiusdem rationis cum tota forma et per consequens divisibilis sicudsicut illa cum res eiusdem rationis habeant easdem per se passiones

Item ita quae sunt eiusdem rationis sunt nata ad similia agenda vel patienda cum aptitudines uniformiter vel proportionaliter sequantur quidditates similes vel essentias sicut igitur tota forma est nata dividi per gradus sit quilibet gradus

Item quod quilibet gradus animae esset anima et ita tot gradus quot animae ita in homoge?is[?] omne praedicatum essentiale conveniens toti convenit et parti eiusdem rei cum toto existenti

3otertio sequitur quod ex omnibus animalibus posset fieri una anima quia quemcumque sunt unius rationis sunt uniformiter unibilia cum unibilitas sic per se passio talis negatur et naturalis aptitudo et ideo sint 4orquattuor gradus unius animae sunt mutuo unibiles ita eadem ratione sunt unibiles cum aliis 4orquattuor gradibus alicuius animae vel similibus ymmoimmo simpliciter omnes ad invicem unibiles erunt sicut et omnes aquae vel omnes ca?tes[?]

4oquarto sequitur quod ex una anima fieri potuerunt animae innumerabiles ultra scilicet quemcumque numerum sicut sine eo produci cum realiter differant nec habeant ordinem essentialem et sic de gradibus graduum in infinitum

5mquintum inpossibileimpossibile sequitur ut videtur scilicet quod anima esset inducibilis per modum quia idcerto[?] est ta?tas[?] et caliditas inducibilis per motum quia habet tales gradus eiusdem raitonis tum etiam quia tales gradus sicut possunt simul ita etiam poterunt successive produci tum etiam quia omnis forma continua licet non secundum extensionem est inducibilis per motum aliquem cum continuatas motus sicut causaliter a continuate termini anima autem esset tunc continua quia divisibilis in semper divisibilia sicut declaratum est ex partium talium homogenite[?] igitur haec illae in sententia

Illud ultimum de motu ad animam vel non motu data tali anima partibilitate concedendum esset vel negandum per omnia sicut tactum est et declaratum in dubio posito de motu ad substantiam in fine primi articuli omnia aut talia satis bene hic deducuntur et citius haec omnia concederem quam quod perfectior forma vel anima secundum substantiam esset aeque simplex vel simplicior cum minus perfectam et tamen quod essetit[?] eiusdem rationis specificate et hoc ex sententia sine inpungnationeimpungnatione extrinseca sponte concessit benson[?] ponens scilicet quod de mille animalibus posset deus facere unam et de una mille et per consequens omnia alia hic illata haberet concedere ex sensus supra posito

praeterea via de duabus principibus mihi magis placet si articulus non obsistat quod si articulus dampnet illum acciperem 2amsecundam quia errorem tenere horeo[?] et iste liber[?] est intellectuspossible correction here ab omni susp?ne[?] errorum parys dampnatur sed prima via pulchrior est sive sit vera sive non

Et ad inprobationemimprobationem huius partis primae per hoc quod proprietates et accidentia naturalia non possunt esse perfectiora nisi quia proveniunt a substantia meliori

dicendum quod ubi melioritas non habet poni in accidentibus quae naturaliter proveniunt ab anima et per modum quo aliquid provenit ab igne in ipso igne quia nullum tale accidens in anima est possibile recipi nisi forsan intentio sui et aliae quaedam quae sunt m?e?ce[?] hac naturaliter causabiles et ideo bene stant simul nobilitas secundum accidentia quare omnia receptibilia in anima cum omni aequalitate secundum substantias et cum additur quod maior okam est articulus in sensu quo concempnatur falsum est sicut patet ex verbis articuli et commento intellectu proposito alio acuo a quorum nullo dist?epant verba articuli quidquid de intellectu et a quorum primo vel 4oquarto nulli dubium debet esse quod iste articulus non obstaret

ad 2msecundum tamen mi?ti[?] ad hoc parys[?] admictuntadmittunt eum Nota etiam quod articulus 27 eiusdem capituli dampnat aequalitatem in omnibus animalibus et debet intelligi sicudsicut prior

ad 15 dubium est mihi ad an deus possit simul conservare infinita non facienciafacientia aliquid unum et sive sic sive non nihil contra okam contra quem ille arguit cum quia non sumit secundum opinionem contra quam arguit ut patet manifeste liberum voluntati videre tum quia dato quod sit tamen hoc non potest poni de partibus infinitis compositionibus formam finitam quia nullum finitum est in infinita divisibile in?ftio[?] esse sic quod nichilnihil remaneat ulterius ibi divisibile quia tunc stare oporteret ad indivisibilia quod est impossibilia ut hic suppositio et hoc quia interum aliud in conveniens speciale sequitur quod continuum ex indivisibilibus componatur et tamen verum est quod ille okam sicudsicut et eo habet ibi ponere infinitas partes informa ibi data quantumcumque parva totaliter distincta abinvicem et quarum quaelibet posset per divinam potentiam esse sine alio de eisdem licet sint ibi infinite partes non totaliter abinvicem distincte ideo sine illis quibusdeam aliquius distinguntur per naturam potentiam esse posset et tamen non ibi dare ultimas nec minimas infinitas totaliter abinvicem distinctas quia nulli tales sunt ibi nisi resolubiles essent ad formas indivisibiles simpliciter ideo different sibi okam non sequitur quod deus posset tales infinitas partes facere simul ex istere et tamen quod nulla earumdem componeret cum alia et de hoc puncto intendo alias habere quaestionem ad articulum spiritualem sed ockam non arguebat de talibus sed de infinitis quarum quaelibet esset aequalis vel maior alia determinata distincta quarum nulla cum alia componit sed nec componere potest secundum opinionem istam quod patet se[?] sive arguitur de remissione successiva et continua alicuius formae sive de intentione et tu okam non habebis contra eum ex formae diversitate in infinitum et de talibus relinqui sub dubio an infinita simul possint a deo fieri nam de primis quae successive sibi succederent sicudsicut ponit opinionem contra quam posita est supra conclusio principalis constat mihi quod non quia hoc inplicatimplicat contradictionem

argumentum tamen effica?m[?] quod deus possit simul facere infinita actu ab invicem distincta est illud quod alias prosequar de partibus proportionibus magnitudinis alicuius quarum primam potest separare a posterioribus in fine primae med?tis[?] horae et secundam in fine secundae partis proportionalis ipsisu temporis dati et sic usque ad finem horae et hic[?] probandum

communis autem opinio est quod non est etiam de servis quia tunc posset deus facere simul infinitas animas et hoc de animalibus concessit algazel propter infinitatem hominum posteriorum secundum principiam philosohiae quorum tamen animae remanserunt et infinitas intelligentias immo infinitos mundos constat enim quod deus potest facere simul in eodem loco adaequato corpora infinita quia ita facit de facto in sacramento eukaristaeeucharistae de partibus corporis licet ista faciant corpus unum id est constituant quare igitur non infinitas mundos sine infinitas intelligentias huius repugnantiam non includit etiam hanc communem opinionem videtur iuvare articulus 12 7 capitulus qui dicit sic quod substantiae separatae sunt actu infinite infintas enim non est impossibilis nisi in rebus materialibus error tamen leviter diceretur quod error iste stat praecise in principio non in conclusione quod probatam apponitur quod enim in conclusione sit error verum est ve[?] dubium sed si articulus non solum conclusionem sed etima causam dampnet tunc communis opinio habet plane articulum pro se

ad 16 respondet firafis et bene quod illud dictum habet intelligi de recepto in actu sic scilicet quod non sit pars alitus suae speciei in recipiente sed sic non est in augmentatione formae in eadem parte adaequata subiecti quia quaelibet forma quae prius recipitur stante prima[?] fit[?] pars qualitativa et gradualis non qualitativa id est essentialis et alterius speciei a parte quaelibet inquam posterior sic pars gradualis alterius formae suae speciei in recipiente

aliter et bene In hoc respondet instans quia recipiens in proposito denudatur a natura recepti quia una pars non recipit aliam sed hanc idem recipiens commune recipiens autem commune non oportet denudare a natura recepti secundum speciem et ita intelligit commentator si argumentum suum valere debeat

aliter ad hoc respondet aliqui et probabiliter quod propositio haec sic intelligenda quod ad hoc quod aliquid recipiat oportet quod illud passum non requirit ex natura sua aliquid simile qui ignis est naturaliter calidus ideo habens calorem qui sibi convenit naturaliter non esset alterius caloris receptivus

aliter ad litteram intelligit philosophus et commentator quod omne receptum denudatur a natura recepti id est non est eiusdem negatur secundum speciem cum receptio quia nihil recipit nec recipere possit substantive aliquid suae speciei sicut pupilla ut explificat si debet recipiere omnes colores oportet quod sit de natura sua non color et iste intellectus sufficit ibi philosopho et commentari pro conclusione ibi probanda de intellectu possibili quod erat simplex et immixtus ex naturis rr[?] intelligibilium

ad 17 cui aliqui contrariae opinantes innituntur sicut etiam in metaphysicae[?] praecedenti dico quod forma accidentalis non est composita compositione essentiali ex mater et forma propria et intrinseca quae materia possit ad talem formam transformari vel de forma d formam variari licet aliqui contrarium tenuerint ponentes in omni genere praedicamentali sua propria et intrinseca principium materiam et formam et privationem et huic concordat illud famosum dictum aristotelis quod accidentia non habet materiam ex qua sed in qua

Respondet okam quod auctor[?] loquitur de compositione extensiva volens quod propter adventum formae de qua loquitur de non est maior extensio id est non oportet quod sit et haec eadem est responsio scoti in verbis aliis et tamen certum est quod ex adventum formae oritur alias compositio quia manifestum est quod forma adveniens subiecto informans ipsum componit cum eo

ad 18 patuit supra in fine articuli praecedentis

ad argumentum principalem sicut ad 16