Caput 31

CAPUT XXXI. ILORIA DEI δμογυμως dicitur. Nam primo majestatem Deitatis essentialem significat.

Secundo significat agnitionem & celebrationem Dei, laudemque Deo debitam, quae non in Deo sed in creaturis rationalibus. est. De ea dicitur Luc. 2. vers. decimo. quarto. Gloria in excelsis DEo. Item Johan. 7. vers. decimo-octavo. Qui autem quaerit gloriam ejus qui m sit eum, hic verax est, & injustitia in eo non est. Et capit. 11. 4. Morbus iste non est ad mortem, sed pro Dei gloria, ut per eum morbum glorificetur Filius Dei. Et cap. 12. v. 42, 43. Etiam ex primoribus multicrediderunt in eum: Sed propter Pharisaeos hoc non profitebantur ne Synagoga moverentur. Dilexerunt autem gloriam hominum potius quam lloriam Dei. Matth. 6. vers. decimo-tertio. Quiu tuum est regnum & potentia & gloria in secula. 1. Cor. 10. 31. Sive igitur editis, sive bibi. tis, sive quid facitis, omnia in gloriam Dei facite. Similiter usurpatur 2. Cor. 4. vers. 15. Haec omnia propter vos fiunt, ut gratia illa copiosissima, pluribus gratias agentibus, redundet in gloriam Dei. Phil. 1. vers. unde. cimo. Pleni fructibus justitiae qui sunt per Iesum Christum ad gloriam

laudem Dei Tertio significat arcam federis. 1. Samuel. 4. vers. 21, 22. Indiuciai autem nomen puero ipsi I. Cabodem dicendo, emigravit gloria ab Israele, audions de capta arca Dei, & de mortuo socero suo, dicebat enim emigravit gloria ab Israele, propterea quod capta esset arca Dei. Psal. 26. 8 lehova diligo habitaculum domus tuae, & locum tabernaculum gloriae tuae. Et Psal 78. 61. Dederetque in cattivitatem robur suum, & gloriam? suam in manum hostis. Jesa. 64. vers. undecimo Jerem. 14. vers. vigesi mo-primo. Ne contemnito propter nomen tuum, ne vilipendito solium gloriae tuae: recordare, ne irritum facito fedus tuum nobiscum. Et capit. 17. 12. Solium gloriae, solium excelsi inde a principio est locus sanctuariis nostra

Quarto significat signum aspectabile praesentiae Dei gloriosae, puta nubem, item lucem & splendorem creatum atque visibilem, in que apparere solitus e: at Deus, ut Exod.16. 8. Mane quoque cum videritis gloriam Iehovae, quandoquidem audit murmurationes vestras contra lehovam: nos enim quid sumus ut murmuretis contra nos? Et versic. undecimo. Fuitqe, ut ecce gloria Iehovae appareret in ipsa nube. Et cap. 24. 17. Species autem gloriae Iehovae erat tanquam ignis consumens in summitate illius montis, ante oculos filiorum Israelis Levit. 9. vers. 23. Et apparuit gloria Iehovae toti populo. 1 Reg. 8. vers. 10. 11. Fuit autem cum exirent Sacerdotes e sancto ipso, ut nubes impieret domum Iehovae. adeo ut non possent Sacerdotes consistere ad ministrandum protter ipsam nubem; quum implevisset gloria Iehovae domum Iehovae. 2. Chron. 13. 14. & cap. 7. 1, 2. Jesa. 6. 3. Et clamans alter ad alterum dicebat, Sanctus, Sanctus, Sanctus est Iehova exercituum: implet totam hanc terram gloria ejus. Ezech. 1. vers. vigesimo octavo. Qualis esi species arus, qui exsistit in nube tempore pluviae, tali species illius splendoris erat circumquaque, haec visio similitudinis gloriae Iehovae. Et cap 8. 4 Ecceautem illic gloriam Dei Israelis, secundum speciem quam videram in psa convalle, Et cap. 9. 3. Gloria autem Dei Israeis extulit se a Cherubinis quibus in sidebat, ad limen ipsius domus, &c. Et cap. 10. 4. & versic. 18, 19. Egressa igitur gloria Iehovae e loco qui eret limen domus, & stans supra Cherubinos; Quum levantes Cherubini aius suus extulissent se e terra ante aculos meos eundo, & rotae e rigione illorum; substitit animal ad ostium portae domus Iehovae primum, & gloria DEI Israelis insidens illis superne. Et cap. 11, 22, & 23. Deinde cum extulissent Cherubini alas suas, cum rotis e regione ipsorum; quibus insidebat gloria Dei Israelis superne, ascendit gloria Iehova e medio civitatis ipsius: substitique super montem, qui est ab oriente civitati. Et cap. 43. 21. Ecce gloria Dei Israelis veniebat via Orientali: cujus sonus similis erat sono aquarum multarum, & cujus gloria relucebat terra. Et vers. 4 Gloria vero Iihovae ingrediente domum: via portae quae spectat versus Orientem: Et vers. 5. Tollens me Spiritus deduxit mei atrium intimum aecce autem plena erat Glor a Iehovae domus Luc. 2. vers. 9. Circumfulsit eos gloria Domini. Actor. 7. v. 55. Stephanus plenus Spiritu Sancto, intentis in coelum oculus vidit gloriam Dei & Iesum adstantem ad dexteram Dei.

Quinio significat gloriosum ministerium Evangelii Christi. Jesa. 60. 1, 2. Surgo, luce, quandoquidem advenit lux tua, & gloria Iehovae. super te orta est. [Nam ecce tenebrae operiunt terram & caligo nationes? & super te orietur Iehova, & gloria ejus super te corspic aerit. 2. Cor. 1. v. 4. In quibus Deus hujus seculi excaecavit mentes, nempe infidelibus. ne irradiet eos illustratio Evangelii gloriae Coristi, qui est imaro Dei.

Sexro significat cultum Dei in publico coetu & ministerio Ecclesiastico, Psal. 63. 2. 3. O Deus, Deus fortis meus es, mane eiquiro te: sites est tui anima mea, arescit ad te caro mea in terra sicea & essa sine aquis; Ad videndum robur tuum & gloriam tuam, id est, cultum tuum glotiosum in sanctuario tuo Septimo significat imaginem Dei gloriosi ad quam conditi initio fueramus, consistentem in justitia & sanctitate vera, Rom. 3. 23. Omnes enim peccaverunt ac destituuntur gloria Dei.

Octavo significat glorificationem, seu regenerationem, & sanctificationem per quam instauratur in nobis imago Dei, Jes. 28. 8. Tuno erumpet velut aurora lux tua, & sanitas tua protinus fflorejtet & anteibit te justitia tua, gloria Iehovae colliget te, seu extremum agmen tuum aget.

Nono significat repraesentationem majestatis & dominationis divinae 1. Cor. 11. 7. Vir non debet velare caput, quum is imago sit & gloria Dei, hoc est, cum is repraesentet majestatem & dignitatem Dei, supremum gradum obtinens in oeconomica gubernatione & nomine Dei habens deminium in uxorem

Decimo usurpatur loco adjectivi, Hebraea phrasi, ut idem valear quod gloriosus, gloriosa, gleriosum: Nehem. 9. v. 5. Benedicimus nomini gloriae tua, hoc est, nomini glorioso tut

Epiphanius loquens de transfiguratione Christi in morte, ait c Canem Christi consequutam gloriam Deitatis, intelligens per glori m Deitatis, non essentialem Dei gloriam, sed illum vilibilem splendorem quo refulsit facies Christi, a Deitate effectum in facie Christi. Sicut justitia Christ: nobis imputata vocatur justitia Dei a Paulo, non quod sit justitia Dei essentialis, sed quod sit a Deo. insuper gloria Christi 2. Cor. 8. 32 dicuntur fidi praecones verbi Dei, quia per illos gloria Christi illustratur.

In praesentia gloria Dei primo significato accipitur, secundum quod in hunc modum describitur?

GLORIA DEI, est essentialis ejus majestas, per quam intelligitur Deum revera esse, eundem essentia sua esse revera id quod esse. dicitur, simplicissimum, perfectissimum, infinitum, aeternum, immensum, immutabilem, viventem, immortalem, beatum, sapientem; intelligentem, omniscium, prudentem, volentem, bonum, gratiosum; amantem boni, misericordem, justum, veracem, sanctum, castum. potentem imo omnipotentem, & talem se in omnibus operibus suis declarare. Breviter, essentialis gloria Dei sunt virtutes in ipso Deo. exsistentes & in operibus ejus relucentes. De hac legitur Exod. 33. 18. ubi Moses ait ad Deum: fac quaeso videam gloriam tuam, id est, gloriosam tuam essentiam, ipsissimam majestatem tuam ab imaginibus. nudam. Sic intellexisse Mosen manifestum est: quod enim Moses. vocavit gloriam DEI, Jehova ipse mox vocat faciem suam: Non posses, inquit, videre faciem meam, quia non potest me homo videre, & vivera. De eadem dicitur Jes. 42. 8. Gloriam meam alteri non dabohoc est Deitatem meam ejusque proprietates essentiales Joh. 2. ver. II. Et manifestam fecit gloriam suam, hoc est, Deitatem fuam & divinam suam potentiam, sese per miracula patefacientem; & alias proprictates Dei essentiales

Axiomata. I. Gloria Dei essentialis differt a personaliEssentialis gloria Dei, est gloria communis Patri, Filio & Spiritui Sancto, in unitate essentiae divinae, quae gloria jam descripta est: estque ipsemet Deus, seu ipsamet essentia Dei, de qua dicitur Jesa. 3. vers. 8. lingua eorum & actiones eorum sunt adversus Iehovam, ad exacerbans dum oculos gloriae illius, id est, Dei illius, qui & in seipso gloriosus est & glorificandus a nobis, atque adeo se in improbis glorificaturus

Personalis gloria Dei, est quae cujusque personae Deitatis propriest: ut Patris gloria est, quod ipse simpliciter a nullo est: quod Filium ab aeterno gignit: quod Filius omnia ad ejus honorem facit, Philippens. 2. Filii gloria est quod δμοισιος Patri, quod aeterni Patris aeternus Filius. Spiritus Sancti gloria est, quod σμοδσιος est Pami & Filio, &c.

II. Gloriam divinam Patres ad essentiam respicientes appellarespexerunt, gloriam parem nominarum.

III. Gloria Dei & Glorificatio Dei differunt. Gloria Dei aeterna est, semper eadem fuit ab aeterno & semper eadem manet in aeternum, eique nec accedere quicquam nec decedere potest, Deus que perpetuo gloriam suam habuisset, licet nulla res fuisset condita. Haec gloria DEOa nemine dari, nec minui augerive potest, sed eadem in ipso fuit & manet semper. Glorificatio vero fit in tempore a creaturis & est extra DEUM & fundamentum suum habet in cognitione gloriae DEI. Quanquam interdum gloria DEI pro glorificatione capi tur; ut supra dictum

IV. Gloria pure divina, differt a gloria Christi humana & me diatoria. Gloria pure divina, est essentialis, propria DEIunius & solius & semper, nec cum ulla re creata communicabilis. Est igitur etiam Christi, sed duntaxat qua DEUS est. Gloria Christi humana, propria fuit Christi, dum hic in terris ambularet in forma servi, in carnis infirmitate: qualis fuit gloria cum in monte transformatus est cotam discipulis suis, & fulsit facies ejus ut Sol, & vestimenta ejus albafacta sunt ut lux, Matth. 17. v. 2. Ista gloria fuit humilis. Gloria Christi Mediatoria, est propria personae Christi in utraque natura simul atque communiter, tum per gratiam unionis personalis, quae in solo Christo est ad opus meditationis: tum per illam supra omne nomen exaltationem, quae perpessiones ejus sequuta est. De hac agitur Eph. 1. v. 20, 21, 22. Longe supra omne imperium (scilicet collocavit DEU, Christum) ac potestatem, & potentiam, & dominationem, & omne nomen quod nominatur non solum in hoc seculo, verum: etiam in futuro: Et omnia subjecit ejus pedibus, eique constituit caput super omnia ipsi Ecclesiae, quae est corpus ipsius & complementum ejus, qui omnia implet in omnibus. Haec gloria Christi mediatoria, non est essentialis illa DEI, quae est simpliciter incommunicabilis; sed proxima divinae atque est. entiali illi, & proinde longe gloriam rerum creatarum omnium superans

V. Gloriam suam vult DEUS a nulla re permotus, neque secundum beneplacitum veluntatis suae, neque in aut propter finem aliquem? sed necessitate naturae

Gloriam suam vult Deus nulla re permotus: quia nullus in Deum, motus proprie acceptus cadere potest. Neque motu improprie accepto ulla res eum movet ad gloriam suam volendam, neque externs neque interna. Non externa, quia gloriam suam vult Deus ab eterno. neque interna, puta cognitione sunpsius, quia cognitio in Deo voluntatem aliquo modo praecessisset, quod omnino est ἀδlυνάτον, quum Deus uno & eodem actu, qui est essentia ipsius, & cognoscat & velii seipsum & suam gloriam

Neque secundum beneplacitum uoluntatis suae vult suam gloriam? quia quae Deus vult secundum beneplacitum voluntatis suae, ea libere vult, ita ut ea possit velle & non velle. At gloriam suam, sicut & se, Deus non potest non velle

Neque eam vult propter aliquem finem: quia quaecunque Deus vuli propter aliquem finem, ea nec sunt ipse finis, nec vult ea per se & minora sunt fine ipso. At gloria Dei est finis rerum omnium, & DEUS eam vult per se, & nihil est majus gloria Dei vel ipso Deo.

VI. Gloria Dei non potest agnosci & celebrari sine agnitione Mediatoris. Luc. 2. v. 14. Gloria in coelis altissimis Deo, & in terra pax: in homines benevolentia.

VSVS λιδεσκαλία. I. Gloria Dei docet, Deum nostrum solum esse verum Deum & ab omnibus idolis falsisque diis Gentium distinguendum, sicut Jehova ipse dicit Jesa. 42. 8. Ego sum Iehova, illud est nomen meum, & gloriam meam alteri non dabo & laudem meam sculptilibus

II. Eadem docet in Deo esse fiduciam collocandam, ipsum solum religios e adorandum, ipsi gloriam dandama

III. Colligimus ex ejus consideratione, illos tribuere Deo integram gloriam, qui agnoscunt & profitentur quod sit, quod sit justus, quod juste puniat, simul etiam quod sit bonus & misericors ac Servator. Sic David Deo gloriam tribuit.

IV. Eadem docet gloriae verae autorem esse Deum: unde etiam Deus ipse gloria fidelium esse dicitur, quemadmodum David ai Psalm. 3. vers. 4. At tu Iehova elypeus es circa me, gloria mea & extollens caput meum.

V. Gloriae verae fundamentum esse virtutes, quibus si qui destituuntur, vera gloria carent, etiamsi ab omnibs. hominibus laudibus i1 coelum tollerentur. Huc quadrat Pauli illud Gal. 6. v. 4. Opus autem suum probatum reddat unus quisque, & tunc in semetipso gloriationem habebit & non in alios

Eλεγχει. Si divinae naturae gloria essentialis est, esse ubique, omniscium, omnipotentem, &c. tum profecto illa humanae naturae Christi realiter non est communicata. Verum est antecedens, ut patet ex Jesa. cap. 42. vers. 43. & sequentibus: Verum ergo & consequens.

Sed obstare videntur verba Christi, Joh. 17. 5. Nunc igitur glorisica me tu Pater apud temetipsum ea gloria quam apud te habui priusquam mundus esset. His verbis olim Eutychiani abutebantur, hodios vero Ubiquitarii. Eutychiani inde colligebant, naturam humanam quae suscepta est a Verbo, ita glorificatam, ut conversa sit in Verbum & homo mutatus in Deum; quemadmodum commemorat Augustinus tomo nono, tractatu centesimo-quinto in Johannem: quam opinionem prorsus non convenire veritati Augustinus docet. Ubiverunt eandem: quum vero ad personarum inter se comparationem

quitarii autem inde colligunt, gloriam Deitatis essentialem, id est, est sentiales Deitatis proprietates realiter carni Christi esse communicatas. In hunc autem modum argumentantur:

Gloria quam habuit Christus apud Patrem prius quam mundus esset, est communicata carni Christi.

Gloria quam habuit Christus apud Patrem prius quam mundus est set, sunt proprietates Deitatis essentiales:

Ergo proprietates Deitatis essentiales sunt communicata carni Chrisit

Majorem probant ex allegata precatione Christi: Nunc igitur glovifica me tu Pater apud temetipsum ea gloria quam habut apud te prius quam mundus esset

RESP. Primo negatur consequentia, quia sunt quatuor terminipropter homonymiam medii: nam vox gloriae aliter accipitur in majore propositione & precatione Christi allegata: aliter in minore. In majore propositione & precatione Christi allegata per gloriam intelligitur gloria Mediatoria in coelo, seu honor sessionis ad dexteram Dei Patris, praedestinatus antequam mundus esset, quam gloria, quo honore Christus se glorisicari petivit. Precationis enim ipsius haec est sententia: Jam tempus est o Pater, ut mihi tribuas gloriam apud tenetipsum, id est, ut colloces me ad dexteram tuam, ut apud te vivenin dextera tua regnum tuo nomine administrem: gloriam, inquam illam mihi tribue, quam prius quam mundus esset habui apud te in praedestinatione. Ergo haec gloria est sessionis ad dextram Dei Patris, ad quam Christus Mediator ante jactum mundi fundamentum praedestinatus fuit. Quam interpretationem tradit & prolixe confirmat Augustinus nono tomo, tractatu centesimo-quinto in Johannem. Hanc gloriam confitemur esse carni Christi communicatam? quia Christus sedet ad dexteram Dei Patris, secundum utramque naturam; atque hoc sensu majorem propositionem concedimus. In minore autem propositione pergloriam intelliguntur proprietaes Dei essentiales. Proinde non sequitur, illas carni Christi communicatas. Secundo si replicetur, etiam in majore propositione & precatione. Christi, per gloriam intelligi proprietates Dei essentiales, tum negatur propositio: neque tunc ad eam confirmandam precatio Christi facit; ut sequentia argumenta ostendunt. Nam primo Christus petiit glorificari gloria illa natus annos triginta tres plus minus; ac proinde iliam nondum habebat, sed accepit demum post resurrectionem & idscensionem in coelum. Haec enim est illa gloria de qua praedictum fuit Dan. 7. 13, 14. Videbam visionibus nocturnis, quod ecce cum nubibus coeli similis Filio hominis veniebat; deinde usque ad antiquum dierum pervenit, ut sisteretur ante eum: Et huic datus est dominatus gloriaque & regnum, ut omnes populi, nationes & liaguae ei serviant: cujus dominatus est perpetuus qui non praeterit, & regnum ejus, regnum quod non corrumpitur. De eadem dicitur Johan. 37. 9. Hoc autem dixit de Spiritu illo quem accepturi erant credentes in eum. Nondum enim erat Spiritus Sanctus, quia Iesus nondum erat glorificatus, id est, nondum erat collocatus ad dextram Dei Patris. Et Luc. 24. 26. Nonne haec oportuit pati Christum & introire in gloriam suam? Actor. 2. 33. Dex. tera Dei sursum sublatus & promissum Spiritum Sanctum adeptus a Patre, effudit hoc quod vos nunc spectatis & auditis. Huc pertinent etiam alia loca, veluti Ephes 1. 20. & sequentibus: Philip. 2. v. 9, 10, 11. Quapropter etiam Deus ipsum in summam extulit sublimitatem, & de navit ei nomen quod est supra omne nomen: ut ad nomen Iesu omne. geiu se flectat coelestium ac terrestrium & subterraneorum, omnisque lingua prositeatur Iesum Christum esse Dominum ad gloriam Dei Patris Hebr. 3. v. 3. 4. Tanto namque ampliore gloria pro Mose hic dignus est habitus, quanm majorem habet honorem is,quie struxit domum quam ctimus ipsa. Omnis enim domus apparatur a q apiam: qui vero construxit haec omnia, est Deus. Et cap. 2. v. 9. Sed Iesum illum cernimus glor: a & honore ceronatum, qui paulisper fuit inferior Angelis factus propter mortis perpessionem, &c. Apoc. 5. v. 12. Dignus est Agnus ille, mactatus qui accipiat potestatem & divitias & sapientiam & vires, & honorem, & gloriam, & benedictionem. Hanc igitur gloriam accepit Christus demum post passionem & mortem suam: non ergo peeam intelliguntur proprietates Deitatis essentiales, quas actu ab aeterno Christus habuit.

Secundo, si in majore propositione & precatione Christi intellige rentur per gloriam proprietates Deitatis essentiales, sequerentur inde absurda: nempe ipsam quoque Deitatis essentiam realiter communicatam esse humanitati Christi, quum proprietates Dei essentia. les nihil sint aliud quam ipsamet Dei essentia, atque ita humanita; Christi non tantum esset ormnipotens, omniscia, ubique, sed etiam Deus. Item sequeretur, proprietates Dei essentiales non fuisse carnChristi communicatas per unionem personalem statim in prime momento conceptionis in utero purae Virginis Mariae; quod alioque contendunt, siquidem eas demum sibi petierit communicari, per & orificationem quae passionem & mortem Christi est sequuta Terto, propterea per gloriam in hac precatione Christi non possunt intelligi proprietates Deitatis essentiales, quia illa petit glorificari non carnem suam, sed personam: Non enim ait, glorifica car nem meam, sed gafica ME. Et paulo ante vers. 1. Pater vinit hora illa, glorifica Fiiium tuum, ut & te Filius tuus glorificet.

Quarto, quia gloria illa petivit glorificari tanquam praemio setu consequente quodam obedientiae suae, ut liquet ex contextu: Ego teglorificavi in terra: opus consummavi quod dedisti mihi, ut facerem; Nunc igitur glorifica tu Pater apud temetipsum cam glor:a quam habuiapud te, prius quam mundus esset. Proprietates autem essentiales Deitatis nec dvina nec humana natura Christi habet, ut praemium vel consequens obedientiae Patri praestitae

Instant adversarii & dicunt, non posse hic per gloriam intelligi hono rem sessionis Christi ad dextram Dei Patris, quia dicat Christus de gloria illa, quod eam habuerit apud Patrem prius quam mundus esset

RESP. Primo ante dictum est; Christum gloriam illam apud Patrem prius quam mundus esset habuisse in aeterna praedestinatione: sicut gratia qua Deus nos servat, data est nobis in Christo Jesu ante tempora seculorum, Tim. 1. v. 9. nimirum in aeterna praedestinatione: sicut Deus nos elegit in Christo ante jacta mundi fundamentaEphes. 1. vers. 4 Sed elegit nos in suo proposito, quum nostri respectu tum demum eligamur, quum Deus suum propositum in nobis exsequitur.

Secundo respondeo per fiduciariam reprobationem: etiamsi concederemus per gloriam hic intelligendas proprietates Dei essentia. les, non tamen h ne vere colligi posset, illas carni Christi communicatas: sed hoc tantum inde sequeretur, petiisse Christum se declaram verum & naturalem Deum & Filium Dei potenter secundum Spiritum sanctifi: ationis, per resurrectionem ex mortuis, Roman. 1. vers 4. & collocationem ad dextram Dei Patris, praedicationem Evange lii & miracula, sicut Petrus ait Actor.3 vers. 13. Deus ille Abrahamie Isaaci & lacobi, Deus, inquam, Patrum nostrorum glorificavit Filium suum Iesum, quem vos tradid stis & abnegastis in conspectu Pilati, Adhaec patefactio & declaratio, quod Christus sit verus & naturalis Deus atque genitus ab aeterno a Patre, consequitur ex gloria sesionis ad dexteram Dei Patris: Non enim potest sedere ad dextram Dei Patris, nisi qui simul est verus Deus & proprius Dei Filius. Attamen (ut concludam responsionem) in hac precatione Christus proprie petit sibi conferri gloriam sessionis ad dexteram Dei Patris quam gloriam habuerat ab aeterno apud Patrem in praedestinatione seu proposito ejus: quandoquidem essentialem Deitatis gloriam manifestavit Christus etiam in statu humiliationis, sicut dicitur Joh. 1 v. 14. Et Sermo ille fectus est caro & commoratus est inter nos, & spoctavimus gloriam ejus, gloriam, inquam, ut unigeniti a Patre. Et cap. 1. v.11. Hoc initium signorum fecit Iesus Canae oppido Galileae, & manifestam fecit gloriam suam, & crediderunt in eum discipuli ejus. 2. Peti. Iv. 16, 17. Oculis nostris adspeximus illius majestatem. Acceperat enim E Deo Patre honorem & gloriam voce ad eum delata hujusmodi a mafnifica illa gloria: Hic est Filius ille meus, dilectus ille, in quo acquiescoGloria autem illa qua Johan 17. petit glorificari, non fuit glorificat tus ante passionem & mortem. Joh. 7. v. 29. Quo etiam pertinet illud Joh. 12. v.16. Haec vero non cognoverunt discipuli ejus primum: sed quando glorificatus fuit Iesus, tunc recordati sunt quod haec erant de co scripta

II. Quicquid solius Jehovae est, id nequaquam idolis est adscribendum: Gloria divina solius Jehovae est: Ergo illa nequaquam isolis est adscribenda. Huc pertinet quod dicitur Psal. 106. v. 20, 21. Et mutantes gloriam suam, in formam bovis comedentis herbam: Obliti sunt Dei fortis Sarvatoris ipsorum, qui fecerat res magnas in AEgyptoEt Rom. 1. v. 23. Mnttarunt gloriam incorruptibilis Dei in efformatam imaginem corruptibilis hominis, & volucrium & quaedrupedum & rept ilium

Eπανορθσεις. I. Graviter peccant in Deum qui gloriam ajus obscurant: Quod faciunt primo illi, qui Deum non agnoscunt esse, aut non agnoscunt tale qualis est; ut Epicuret non tribuunt Deo glociam, quia putant DEUM nihil esse, aut non curarte humana. Saul etsi ensit DEUM esse & punire scelera, tamen non tribuit DEo integram gloriam, non agnoscens Deum esse misericordem, recipientem & servantem miseros peccatores, ad Mediatorem confugientes.

Deinde obscurant gloriam Dei etiam veram religionem profitentes, qui malis moribus scandala praebent: nam dum cum Deo quaesi ludentes aliud agunt, aliud loquuntur. Deum ipsi ludibrio habent: & inimicis veritatis exhibent occasionem blasphe mandi nomen DEI & veritatem

Tertio obscurant gloriam DEI qui ipsum persequuntur in Ecclesia, & quasi DEUS verus non esset exagitant.

II. Graviter peccant qui posthabita gloria DEI consectantu vanam gloriam mundi: aut qui gloriam DEI suae propriae postponunt.

III. Enormiter delinquunt, qui aequo animo ferunt & suo silentio approbant ignominiam quam Deus afficitur vel a blasphemis vel a pejeratoribus, vel ab Antichristianis vel ab aliis hostibus gloriae DEI

IV. Nec minus peccant, qui gloriam DEI praetexunt suis cuiditatibus & affectibus, quum nequaquam gloriam DEI spectent, sed vel utilitatem suam vel vanam suam gloriam & ambitionem: Qui vero id faciunt? Qui quidem gloriam Dei in ore habent & praetendunt, factis vero eam abnegant, & aut falsam religionem propugnant, veram oppugnant sub speciei zeli pro gloria Dei, aut in gloria DEI procuranda ordinem divinitus sancitum contemnunte

V. Vae illi qui gloriam DEI non agnoscit & praedicat. Vae unicuique, cujuscunque ordinis sit, si non pro sua quisque vocatione glotiam DEI praedicavert & annunciaveri¬

Παιδεια. I. Quum gloria DEI sit finis propter quem DEUS omnia facit: nostri quoque est officii in omnibus quaecunque cogitamus, dicimus & agimus, nobis gloriam OEI proponere, illam quaerere, ad illam omnia dirigere. Hoc autem faciemus, si nostram agnoscemus ignominiam, miseriam & paupertatem tum nativam tum acquisitam: & contra, DEO tribuemus laudem bonitatis, justitiae, misericordiae & aliarum virtutum, sicut David facit Psalm. 86. in quo de se confitetur, pauperem se & egentem esse: ad DEUM autem dicit; Tu Domine bonus es & condonans; multusque benignitate omnibus invocantibus te. Similiter ait Daniel cap. 9. v. 7. Benes te o Domine, & justitia ipsa, at penes nos pudor facies

2. Nostri est officii non in nobis, sed in PEO gloriari, cujus est gloria omnis

3. Quum DEI sit gloria: est igitur a nobis celebrandus. Unde Psal. 138. 5. dicitur, & canent de viis Iehovae, Psal. 113. v. 3. 4. Sit laudatum nomen Iehovae. Elatus supra omnes gentes Iehova est, supra ipsos coelos gloria illius. Exemplo nobis praecunt Angeli qui Jes. 6. 3. clamat alter ad alterum, dicentes: Sanctus, Sanctus, Sanctus est Iehiva exerci tuum: implet totam hanc terram gloria ejus. Eodem pertinet exhor tatio 1. Chron. 16. v. 24. Narrate in gentibus gloriam ejus, in omnibus. populis mirabilia ejus. Deus vult gloriam suam praedicari, idque necessatio: inprimis a ministris verbi DEI. Si nolunt ministri verbi DEI, si nolunt Episcopi, Laici id facient, ut ministros verbi DEI, ut Episcopos confundant: Si nolunt viri, foeminae id facient: si nosunt divites & potentes in hoc mundo, pauperes & egentes id praestabunt: si nolunt adulti, ex ore infantium & lactentium perficiet sibi DEUS laudem. Imo si homines id nolint facere, potest sibi DEUS filios ex lapidibus excitare, imo ipsas potest creaturas inanimatas gloriae suae praecones constituere. Ac profecto coelienatrant gloriam DEI, ut dicitur Psal 19. v. 1.

Παρακλητις. I. In DE O acquiescamus, & ex ipso consolationem petamus: nam gloria hominis est DEUS

II. Gloria Dei nos solari debet contra ignominiam, quam a mundo perferre necesse habemus. Contemnamur nos, contumeliis & ludibriis afficiamur; dummodo nos simus & maneamus DEI. cujus gloria est aeterna & infinita. Qui in gloriam PEI perpetuo respicit & in ea acquiescit, ei ludibria mundi nullum dolorem afferent

III. Quum gloria omnis sit Dei nostri, cujus nos quoque sumas: solemur nos ea adversus mortem: futurum enim est, ut nos post mortem visione gloriae DEI glorificemur atque in aeternum beati simus. Visio gloriae DEI nos faciet gloriosos & beatos: & qui immortalis, potens, aeternus est, nobis mortalibus immortalitatem, inirmis robur, temporalibus aeternitatem donabit, & gloriam ad quam conditi eramus, & quam in hac vita deficimur ob lapsum non strum, in gloriosa vita illa plene perfecteque restitue.

IV. Gloria DEI consolatur nos adversus ignominiam, cui corpora nostra in sepulcro putrescentia sunt obnoxia. Nam efficax illa gloria DEI tollet etiam corporum nostrorum ignominiam, resuscitando ea ex mortuis, & induendo ea gloria sempiterna, sicut Paulus nos solatur I. Cor. 15. v 42. & seq. Seritur corpus cum corruptione, juscitatur cum incorruptione: seritur foedum, suscitatur cum goria: seritubinne vitium expers, suscitatur potens, &c. & Philip. 3. v. 20, 21. Nos autem ut municipes coelorum nos gerimus, uude etiam Servatorem exspectamus Dominum Iesum Chrisium: qui transfigurabit corpus nostrum humile, ut conforme fiat ejus corpori glorioso, pro vi illa efficace, qua potest etiam subjicere sibi omnia.

V. Denique gloria DEIsolatur nos adversus terrorem ultim adventus Christi, & judicii illius universalis. Nam qui in ultimo ille die cum Christus venturus est ad judicandum vivos & mortuos vide bunt cum gaudio gloriam PEI, illi nequaquam cogita¬ tibne ultimi adventus Christi tur¬ bari debent.