Consyderatio quidem in veritate difficilis est vno modo, & fa cilis alio modo. Et signum eius est, quod nullus hominum potuit peruenire in ipsam secundum quod oportet, neque d cuiauit se ab hominibus, sed vnusquisque locutus fuit de natura. & vnusquisque eorum aut nihil comprehendit de verita te, aut modicum. &, cum aggregatum fuit illud, quod congregatifuit ab omnibus, qui comprehendo runt ex eo, tunc congrecatum erit alicutus quantitatis. Est igitur sa cilis secundum hunc modum, &. est modus, secundum quem ha bemus in consuetudine inducere in prouerbio, dicendo quod nullus igno rat locum ianuae in domo. & demonstrat difficultatem eius hoc quod non fuit comprehensa secundum totum, neque, maior pars eius. Et, cum difficultas sit duobus modis, dignum est vt sit difficilis non propter res, sed propter nos. disposi tio enim intellectus ianima apud illud, quod est in natura valde ma nifestum, similis est dispositioni oculorum vespertilionis apud lu cem Solis.

Et iustum est non tantum red dere gratias illis, cum quibus habuimus communicationem in consyderatione. sed & etiam illis, qui habent in hoc aliquid dignitatis modicum. quia tuuarut nos in hoc aliquantulum: quia praecesserunt, & exercitauerunt nostrum intel lectum. Quoniam si rimotheus no esset, tunc careremus multum de compositione musicali. & si Hterosinus non esset, tunc non esset rimotheus. Et sic est de loquentibus in veritate. nos autem accepimus quasdam locutiones ab Antiquis quibusdam, & alii fuerunt causa in esse istorum.

Et rectum est vocare cognitionem veritatis philosophiae scientiam speculatiuam finis enim scin tiae speculatiuae est veritas, & finis scientiae operatiuae est actio, operantes enim, licet consyderent in eo, quod agunt, tamen non perscrutantur de causa propter seipsam, sed respectu eius, quod agunt

Et nos non scimus veritatem ab que hoc quod sciamus suam causam. & vnumquodque, principiorim proprie est causa eorum, secudum quod sunt aliae res, quae conueniut in nomine, & intentione. v.g. ignis in fine caliditatis. Ex quo oportes vt maxime verum sit illud, quod est causa veritatis rerum, quae sunt post. Et ideo necesse est vt principia rerum, quae sunt semper, sint semper, & in fine veritatis, quia non sunt vera in aliquo tempore. & in alio non: neque, habent eam in essendo vera in eo quod sunt vera, sed illa sunt causa in hoc aliarum rerum. Quapropter necesse est ut dispositio cuius libet rei inesse, sit sua dispositio in rei veritate.

At vero quod sit principium quoddam & non infinitae causa, existentium, nec indirectum, nec secundum speciem, palam. Nec. enim vt ex materia, hoc ex hoc in infinitum progredi possibile est. veluti carnem quidem ex terra, terra vero ex aqua, aqua vero ex aere aerem aute ex igne, & hoc non sta re. Nec vnde principium motus. vi hominem ab aere moueri, & hunc a Sole, Solem vero a luce, & huiusmodi nullum esse finem. Similiter aut nec id, cuius causa, in infinitum ire possibile est. iter quidem sanitatis causam, illam vero felicitatis. & felicitatem alius, & ita semper aliud alius causam esse. Et in quodquid erat esse similiter.

Res enim mediae est sunt ea, in qui bus sunt prius et posterius, & necesse est, vt prius sit ca eius, quod est postremu. Si enim quaesitu fuerit a no bis, quid est causa trinitatis, dicemus pri mu. postremu enim non e ca alicuius eo rum. et similiter etiam medum non est causa eius, quia non est caus, nisi vnius tantu. & indifferenter siue medium fuerit vniu, siue plura: & si plura, siue finita, siue infinita. et par tes rerum infinitarum, quae currun secundum hunc modum, et vniuersaliter partes infiniti omnes sunt secudum mo dum vnu vsque, ad nunc. Quapropter necesse est, si aliqua res non fuerit primu, vt vniuersum non habeat causam omnino.

Et etiam impossibile est vt quod habet principium ex superiori, procedat in infinitum ad inferius ver bi gratia ex igne aer, ex aere a qua, ex aqua terra. & similiter sit geneus a genere semper in infinitum. Fit enim aliquid ex alio duobus modis. vnus, non secundum quod aliquid fit post aliquid, vt dicitur quod nebula sit ex vapore, sed vt dicitur quod ex puero fit vir. secundus autem, cum dicitur quod ex aqua sit aer. Cu autem dicimus quod ex puero sit vir, intendimus quod ex re, quae erit, sit res quae iam est, aut ex re, quae complebitur, sit res, quae iam completa est. quoniam, quemadmodum inter esse & non esse est generatio, ita id, quod generatur, est semper inter id, quod est ens, & id, quod non est ens. addiscens nim est generatu sciens. et hoc intendi mus, cu dicimus quod ex addiscente, sit scies. cu vero dicimus quod ex aere sit aqua, et illud est per corrum ptione alterius,i s aeris. Et io no reuertutur res huius disponis adinut ce, neque, ex viro fit puer. quonta exexistente no sit illud quod erit, licet post existens sit illud, quod erit. se cundum igitur hunc modum dies, fit ex mane, quia sit post. & ideo no dicitur quod mane fiat ex die, alia vero reuertuntur ad tnuicem. Et secundum hos duos modos impossibile est vt res procedant in infinitum. Ea enim quae sunt inter duo, necesse est esse finita. ista autem reuertuntur ad inuicem. corruptio nm vnius est generatio alterius. Et cum hoc, impossibile est vt primum aeternum corrumpatur. quontam, quia generatio ex superiori non procedit in infinitum, necesse est vt primum, quod corrumpitur, & sit aliud, non sit aeternum,

Et etiam illud, quod est propter quod fiunt res, est finis. & hoc est, cuius esse non est propter conseques aliud, sed esse aliorum propter illud Necesse est igitur, si aliquid sit ta le, vt vltimum non sit infinitum, si igiiur nihil fuerit tale, non erits illud, propter quod fiunt caetera. Et facientes causas infinitas auferunt, naturam boni, & non percipiunt. quamuis nihil incoepit agere aliquam actionem quamcunque, non intendendo finem.

Et cum hoc etiam, secundum quod dicitur, non est intellectus in entibus. habens enim intellectum non agit quod agit, nisi propter aliquam rem, quae est vitimum actionis. vltimum enim est finis ad quem intenditur.

Et etiam dispositio in eo, de quo quaeritur per quid, impos sibile est vt sermo de eo sit extra terminos. prius enim semper est magis dignum in esse, posterius autem non sic. & illud, cuius primum non est, quod consequitur illud, primum non est.

Et etiam qui hoc dicit destruit scientiam. scientia enim non erit f ne peruentu ad illa, quae non patiu tur diuisionem. Et sciens secundi, hoc non erit. res enim infinitae, quae sunt huiusmodi dispositionis, impossibile est vt comprehendantur ab intellectu. TFineae enim dispositio non est talis, scilicet, quod & sinon adaptatur stare super diuisiones suas, impossibile est vt copreho dantur per intellectum, nisi per sui statu, sed qui acceperit in sua imagi natione lineam infinitam, non determinmabit diuisiones eius.

Et etiam materia necesse est vt imaginetur in re mota. & impossibile est vt sit in aliquo infini to in actu. si igitur non fuerit, tunc illud, quod est in infinito, non erit infinitum,

Et etiam si species causarum essent infinitae in numero, non esset scientia secundum hunc modum. nos enim non videmus nos perueni re ad scientiam, nisi quando scimus causas.

Sed obedire oportet ei, quod ai diuimus, & est secundum consuetudine, dicimus enim quod consueti simus audire. & quod videmus extra illud, est incoueniens: immo v. demus illud, ad quod non sumus ar sueti, esse inopinabile. illud enim ad quod sumus assueti: est magis applicabile aio: & magis notum. Et tu potes scire quantum facit consue tudo in hoc consyderando in legibus. iuentes enim apologos: & fabulas pro nter consuetudine plus applicabiles aio: quamus scientiae veritatis.

Et quidam homines, si homo no locutus fuerit cum eis mathemati ce, non recipiunt illud, quod dixcit. Et quidam quaerunt testimonium multorum hominu. Et quidam quaerunt test imoniu Versificatoris. Et quidam quaerum ioqui secundum perscrutationem maximam, & scripturarum. Et quidam contristantur per sermonem perscrutatu, et odiunt illum, aut quia non possunt vetinere ipsum, aut quia assimilatio eius. est mala. scatintur Nando enim in hoc est quasi scatintur Lando in merca tione. & sicut scatinu ando in mecatione est vile, ita est in sermone, Et ideo oportet hominem instrut in cognitionem viae cuiusliuet ver, quam vult declarare: malum enim est si mul quaerere aliquam scientiam, & modum, secundum quem declarat & non est facile aliquod istorum

Et non oportet quaerere in qualibet scientia perscrutationem, sicut in Mathematicis. hoc enim non oportet quaerere, nisi in eis, quae non mi scentur cum materia. Et ideo iste modus non est naturalis. videtur. enim quod tota natura fere admiscetur cum materia. Et ideo oportet primo perscrutari de natura quid sit. hoc. enim facto apparebunt nobis ea de quibus perscrutamur naturaliter, & vtrum consyderandum sit in causis principiorum in vna scin tia, aut i pluribus vna. videtur. enim quod quaelibet natura habeat ma teriam. Et ideo oportet perscrutari primo de natura quid sit, & tunc declarabuntur nobis ea, ex quibus declaratur scientia Natur alis.