Sectio 1

SECTIO I An in Deo Fuerit Necessitas absolute ad Incarnationem?

Praenoto. Triplex communiter assignari solet necessitas: metaphysica physica et moralis. Metaphysica est vi cuius nec per absolutam omnipotentiam res fieri vel aliter se habere potest sic metaphysice necesse est hominem esse animal rationale. Estque haec necessitas essentialis. Physica est quae fundatur in naturali virtute rei, ita ut vi ipsius ne possit ne praedire in actum, nisi Divinitus impediatur. Sic physicam habet necessitatem sol ad producendam lucem, ignis calorem, etc. Moralis necessitas est infallibilitas secuturi effectus, licet nulla sit physica et necessaria connexio causae cum effectu. Fundatur haec infallibilitas potissimum in vehementissima propensione agentis liberi adponendum talem effectum vel in summa difficultate ponendi oppositum. Unde fit ut nunquam vel vix aliquando sequatur oppositum. Hoc praenotato.

Dicendum 1mo. Nulla fuit necessitas absoluta in Deo et omnem suppositionem liberam antecedens sive physica sive metaphysica ad Incarnationem. Est communis Theologorum.

Probatur 1mo Authoritate scripturae, quia iuxta Apostolum ad Epheseos 1. Deus ad extra "omnia secundum consilium voluntatis suae". Item Psal 134 Dicitur quod "omnia quaecunque voluit fecit". Probatur 2do rationibus: 1ma Si fuisset physice vel metaphysice necessitatus Deus ad Incarnationem, debuisset incarnari vel ab aeterno: vel saltem ab initio conducti mundi sicut quam primum existit substantia solis praedicitur lux, et quam primam existit animal rationale existit nisi bile. 2da Ratio. Deus nec esset moraliter laudabilis propter Incarnationem factam nec ulla illi deberentur gratiae, sicut non debentur igni cale facienti.

Dicendum 2do. In Deo nulla erat absoluta et antecedens omnem suppositionem liberam necessitas etiam moralis ad Incarnationem. Ita communiter Theologi, contra Didacum, Ruis, Granadum, Raymundum, etc.

Probatur 1mo. Ad nullum bonum ad extra producendum potest esse in Deo Summa inclinatio cum tanta difficultate renitendi, ut raro aut nunquam sequatur oppositum illi propensioni. Atqui Incarnatio seu unio hypostatica et humanitas Christi: est bonum ad extra producendum. Ergo non potest ad illam tanta esse propensio. Ergo nec necessitas moralis absoluta. Probatur maior. Cui tam parum confert ad commodum et voluptatem seu beatitudinem suam intrinsecam bonum aliquod ad extra producendum, quam carentia ipsius, in eo nequit esse ad tale bonum tanta et bene ordinata propensio, ut vix aut ne vix ab illa desistere possit. Atqui Deo tam parum confert bonum ad extra producendum, Ergo, etc. Maior patet a pari: quis enim homo prudens sciens sua nil interesse scribere potius quam discurrere, rapietur necessitate morali ad lectionem potius quam discursam eligendum. Minor etiam constat ex scriptura et perfectione Dei, qua sibi ipsi sufficientissimus est ad summam beatitudinem: alias sine Incarnatione ne fuisset perfecte Beatus, et vere exigeret creaturas ad saciandum naturalem appetitum gloriae extrinseca.

Probatur 2do. Si Deus absolute moraliter esset necessitatus ad Incarnationem vel ad aliud quodvis optimum creatum, esset etiam physice imo necessitatus ad illud. Sed hoc ab adversariis non conceditur, Ergo neque illud. Probatur sequela. Ideo Deus dicitur moraliter necessitari ad Incarnationem vel aliud optimum quia indecens est et contra infinitam inclinationem perfectissime operantis facere id quod minus bonum est. Atque Deus non habet physicam potentiam ad faciendum id quod est indecens. Ergo si esset moraliter absolute necessitatus ad aliquid, esset etiam physice imo metaphysice. Firmatur, quia ex morali illa necessitate operandi optimum inferunt adversariis, quod si Deus ne operaretur semper optimum desineret esse Deus. Unde infero: Ergo eandem habet Deus connexionem cum operatione tali, quam habet cum existentia propria. Atqui cum hac habet connexionem metaphysicam. Ergo cum illa. Ergo sicut metaphysice necessitatur ad existendum ita et ad operandum quod est optimum.

Probatur 3tio. Si Deus fuisset necessitatus ad Incarnationem Verbi fuisset necessitatus eodem modo ad Incarnationem omnium trium personarum, et ad assumptionem perfectionis alicuius naturae quam sit humana, ideo enim solum necessitatus dicitur ad Incarnationem Verbi quia haec melior est quam carentia eius. Atqui etiam Incarnatio reliquarum personarum Divinarum, melior est quam carentia eiusdem, imo etiam quam ipsa sola Incarnatio Verbi. Deinde assumptio plurium et perfectionum naturarum rationalium, melior est quam assumptio unius, vel negatio assumptionis. Ergo ad omnia illa necessitari debuisset Deus.

Probatur 4to. Libertatem Dei infinitam nil potest subiere absolute seu in amorem sui cum absoluta aliqua necessitate pertiahere nisi bonum infinitum. Atqui tale ne invenitur in unione hypostatica secundum id quod dicit extrinsecum, seu non identificatum Deo. Ergo, etc. Maior probatur: ita si habet indifferentia libertatis infinitae ad virtutem motivam finitam, sicut omnipotentia ad difficultatem finitam cuiusvis operis possibilis. Sicut ergo haec potest superare omnem difficultatem ita illa obniti contra vim omnem creatam movendi, adeoque perfectam ad oppositum retinere facultatem.

Obiicitur 1mo. Deus habet summam et infinitam propensionem ad Incarnationem. Ergo necessitatem, si non summam saltem moralem. Probatur antecedens: Incarnatio est summa Divinae bonitatis communicatio. Atqui summum et infinitum bonum quale est Deus summam et infinitam habet propensionem in summam sui communicationem. Ergo propendet infinite et summe.

Respondeo, distinguo Antecedens. Deus habet propensionem summam et infinitam entitative Concedo, propendet enim in illam seipso. Habet quasi intensive nego. Omnis inclinatio quam habet Deus erga res extra se possibiles, est placidissimus quodam et suavissimus complacentiae affectus, qui quamvis quo ad entitatem suam sit quid infinitum, ut pote identificatum substantiae Divinae, quo ad modum tamen et quasi intensionem proportionatur indigentiae suae, quae cum nulla sit ad essentialem beatitudinem, etiam intentio tanta esse non posset, quae necessitatem aliquam arguat. Relinquitur ergo libertas Divina mi aequilibrio suo. Ad probationem Antecedentis, respondeo distinguendo: maius bonum magis propendet ad sui communicationem modo tamen sibi conveniente Concedo, Inconveniente nego. Et dico quod sicut varia sunt bona, ita varius est eorum se suaque communicandi modus: bona necessaria communicant se ipsetu quodam naturae, nec est eorum communicatio subordinata rationi, proinde quantum possunt tantum habitis omnibus requisitis se communicant semper. At in bonis liberis, communicatio si non omnis certe plurima subordinata est liberati et dispositioni rectae rationis. Ratio et fundamentum huius subordinationis est ipsa praerogativa libertatis, quae princeps quaedam perfectio est et imperium exercet sive directo sive saltem indirecte inpotentias executrices qualis est omnipotentia Divina, seu virtus operativa ad extra. Patet hoc in voluntate humana, quae praeabitio suo reliquas potentias determinat, ut virtutem suam diffundant vel suspendant. Deus ergo tanquam radix ac norma simul bonorum omnium, et necessario quantum potest communicat se ad initia et pro arbitrio suo communicat se ad extra, adeoque excellentissimum se communicandi, modum tenet.

Obiicitur 2ndo Deus se ipsum necessario amat perfectissime et amore infinito. Ergo necessario vult sibi omne bonum, pertinens ad perfectissimum statum suum, nam sicut amare simpliciter est velle bonum amato, ita amare necessario perfectissime, est velle necessario omne bonum pertinens ad perfectissimum statum amati. Atqui incarnatio et extrinseca gloria ex illa permanans, pertinent ad perfectissimum Dei statum saltem extrinsecum, Ergo illam vult sibi necessario.

Respondeo 1mo. argumentum probat nimis multum, sequitur enim Deum defuisse longe citius et incarnari, et mundum hunc imo plures alios producere ad gloriam suam extrinsecam.

Respondeo 2do distinguo Consequens: Ergo Deus necessario vult sibi omne bonum secundum existentiam vel formalem vel eminentialem tantum Concedo secundum formam simpliciter nego. Omnia bona creata et creabilia existunt virtualiter et eminenter in substantia Divina tanquam radice sua. Dum ergo illam Deus amat, necessario amat omne bonum suum. Formalis autem existentia creaturarum extra cantas, non est cur necessario ametur a Deo sibi per se sufficientissimo ad statum beatissimum.

Vrgetur. Perfectior est saltem extensive status Dei sum creaturis formaliter existentibus, et cum gloria extrinseca quam sine ipsis. Ergo si Deus necessario se amat perfectissime, necessario etiam debet sibi velle quod est optimum etiam extrinsece seu gloriam extrinsecam, adeoque Incarnationem formaliter existentem. Firmatur a pari, quia creatura se ipsum amans summe, amaret necessario quod sibi optimum est etiam extrinsece, velletque sibi statum etiam extensive perfectissimum, Ergo et Deus.

Respondeo. Concedo Antecedens, nego Consequentiam: sicut enim in moralibus parum pro nihilo reputatur, ita perfectio extrinseca extensive solum maior, non posset esse a Deo appetibilis necessario Ad Confirmationem Respondeo negando Consequentiam. Disparitas est quia creatura a multis extrinsecis et quo ad esse, et quo ad commode seu bene esse dependet propter limitationem suam: Deus non item, cum omnia bona eminenter contineat in se.

Vrgetur. Creatura quae minora bona extrinseca vellet Deo convinceretur minus amare Deum. Ergo etiam Deus si minora bona extrinseca sibi vellet, convinceretur minus se ipsum amare.

Respondeo. nego Consequantiam: Disparitas est quia creatura non posset efficaciter velle Deo nisi bona extrinseca: ex his autem quodcunque velit, ne continebit omnia. Ergo si in eo sistat, convincetur minus amare, supposito quod meliora et plura extrinseca Deo procurare potuisset. Deus autem efficaciter sibi vult bona sua intrinseca, quae eminenter continet omne bonum extrinsecum decens Deum. Ergo haec extrinseca non amando efficaciter, non convincetur minus amare se. Disparitas 2da: quia Dei, cui conformari debet. Cum ergo voluntas Dei ea manifestata sit ut beneoperantes nunquam defficiamus, sed aemulemur charismata meliora et maiorem Dei gloriam pro viribus nostris et gratiae Divinae auxilio, continuo procuremus: qui id non facit, non conformatur regulae illi, nec attingit mensuram Debitam, adeoque convincitur imperfecte amare Deum. Iam vero Deus pro mensura immensa amoris erga se, solam habet et habere potest bonitatem suam, quae cum ex se non petat superaddi sibi actu aliqua bona extrinseca utpote in se sibi sufficientissima; non potest Divina voluntas imperfecti amoris erga se argui, Etiam si imperfectioris aut nullas creaturas velit efficaciter, et producat, sufficienter enim conformatur illi regulae suae. Adverte insuper aliud est amare se amore perfectissimo, et aliud amore maximo seu perfectissimo etiam extensive. Deus amat se amore perfectissimo, quia se amat amore sibi convenientissimo et infallibili, regulae Divini indiciis sui practice conformissimo. Amore autem extensive maximo et perfectissimo se nec amat nec amare potest, amore enim extensive maximus omnino implicat, cum nulla sit dabilis creatura vel multitudo creaturarum perfectissima, ita, ut perfectiorem vel maiorem creare ne possit Deus.

Vrgetur. Licet Deus in eo genere entium, quod crescit in infinitum, specierum varietate, vel numero, vel intensione, ne possit reperire unum melius omnibus aliis: defacto tamen in iis qua negative sibi opponuntur, videt unum altero esse melius adeoque in eo genere optimum, verba gratia Incarnationem, creationem mundi esse meliorem, quam carentiam Incarnationes creationis. Ergo si se amat perfectissime, debet necessario velle potius incarnationem quam carentiam eius.

Respondeo nego Consequentiam: si enim ad perfectissimum Dei ergo se amorem non requiritur, ut eligat id, quod inter entia positiva est perfectissimum sed tantum quod perfectius est quam carentia eiusdem rei: sequitur quod quidquid honestum eligit Deus, per tale electionem amat se perfectissime, quia honestum illud opus est melius quam negatio eius. Ex his.

Colliges amorem Divinum perfectionem suam desumere non ab obiectis extrinsecis, sed tum ab identitate cum ipsa essentia Divina, quae est omne bonum et omnis perfectio, tum a practico iudicio intellectus Divini cui exactis sine conformatur: quamvis enim intellectus Divinus iudicio quodam ut aiunt speculativo agnoscat unam creaturam esse in se pefectiorem alia, practice tamen solum dictat voluntati, et hanc et illam amari posse ut pote idoneam plus minus ad propagandam gloriam extrinsecam, atquie sic voluntas libere eligit certam mensuram gloriae extrinsece, atque ad eam procurandum secernit creaturas convenienter. Nullo ergo modo proprie ac simpliciter dici potest amor Dei erga se imperfectus, ex eo, quod tendat in obiectum extrinsecum minus perfectum, nisi ad summum cum adiecto aliquo, verba gratia quod aliquis amor Dei sit imperfectus terminative vel extrinsece solum. Sed hic modus loquendi satis improprius est et insolitus.

Obiicitur 3tio. Si voluntas Dei prosequeretur aliquod obiectum malum esset mala moraliter. Ergo si prosequatur obiectum imperfectum seu minus perfectum, ut negationem Incarnationis, erit imperfecta moraliter. Protbatur Consequentia: ideo enim voluntas quae prosequitur malum est mala, quia obiectum malum refundit maliciam in actu, atqui etiam obiectum imperfectum refundit imperfectionem, cur enim malum refundat maliciam; et imperfectum non refundat imperfectionem? Ergo aeque voluntas erit imperfecta si prosequitur obiectum imperfectum, sicut est mala si malum.

Respondeo. Concedo Antecedens nego Consequentiam: Disparitas est: quia obiectum malum includit in se inhonestum et difformitatem cum recta ratione, ac proinde non est hoesto actu amabile, nec potest contineri intra obiectum libertatis infinitae sanctae. At obiectum quod solam est minus perfectum, est vere bonum et honestum in se, adeoque continetur intra obiectum libertatis infinitae sanctae. Alioqui nulla prius creatura, posset a Deo honeste et efficaciter amari, cum quaelibet sit minus perfecta quam alia saltem possibilis. Unde patet responsio ad probationem Consequentiae negatur enim minor: Disparitas est, quia obiectum malum oppositum est rectae voluntati et rationi obiectum, minus perfectum non item, cum possit esse rustissima ratio cur hoc potius eligatur quam magis perfectum. Imo eo ipso quod Deus aliquid in se minus perfectum eligat, id moraliter fit optimum, inquantum ab illo ad finem optimum dirigitur et fit instrumentum honestissimae dispositioni Divinae.

Obiicitur 4to. Artifex quo praestantior est, eo ad praestantiora opera tenetur. Deus est artifex praestantissimus, Incarnatio est opus praestantissimum. Ergo tenetur ad illam.

Respondeo distinguo maiorem: artifex praestantior tenetur ad opera praestantiora scienda scienda Concedo, actu ponenda nego. Si dicas: maiorem esse saltem extrinsecam perfectionem artificis, si dum operandum est, actu ponat opera praestantiora: id facile concedi potest, sed negandum quod Deus moraliter necessitetur ad eam extrinsecam perfectionem seu gloriam, cum maior sit in Deo perfectio, libertas absoluta in operando ad extra, sine ulla necessitate antecedente et aliunde in Deo sit omnis sufficientia beatitudinis.

Obiictur 5to. Deus ob factam incarnationem est specialiter laudibilis quam laudabilitatem non haberet ex carentia Incarnationis. Ergo necessitatur moraliter ad hoc beneficium ponendum, repugnat enim eum esse minus laudabilem quam est, sicut repugnat esse minus bonum quam est.

Respondeo distinguitur Antecedens: ob incarnationem factam est specialiter laudabilis laudabilitem gratificante Concedo, magnifaciente Nego. Hanc enim meretur aequaliter ex omnibus operibus suis et quocunque procedendi modo ut pote sapientissimo. Quia tamen non per omnia opera ad extra aequale nobis praestat beneficium, uno enim magis indigemus quam alio, unum nobis convenientius quam aliud, ideo unum maiorem, aliud minorem gratitudinem a nobis exigit.

Obiicitur 6to. Deus notam immiseridordiae et crudelitatis incurrisset, si in paenis aeternis relinqueret humanitatem, et ne incarnaret cum facile posset. Hinc Sanctus Athanasius Libro de Incarnatione dicit id indecorum et indecentiisimum fuisse Deo. Ergo saltem moraliter fuit necessitatus ad Incarnationem.

Respondeo misso antecedente nego Consequentiam. Poterat enim Deus aliis modis incarnare humanitatem ut ostendetur secctore sequenti.

Respondeo 2do. nego Antecedens Ad Confirmationem dico S. Athanasium, et multo magis S. Anselmum dicentem alicubi quod Deus ita tenebatur ad Incarnationem sicut ad non mentiendum, non in rigore Theologico sed contionatoria exaggeratione locutos esse aut certe ex suppositione Divinae voluntatis liberae de condigna satisfactione praestanda pro peccatis humanum. Denique intelligi possunt non peccatibus voluisse, quam convenientissimum fuisse ut Deus incarnaretur.

Obiicitur 4mo. Authoritas Sanctorum Patrum: S. Dyonisius de Divinis nominibus cap: 4 inquit "optimi est optima adducere." S. Augustinus Libro 3 de libero arbitrio cap: 5: "quidquid tibi vera ratione melius occurrit hoc scias Deum fecisse."

Respondeo 1mo Sancti Patres hic et similibus locis non tam necessitatem productionis, quam actualem solum productionem meliorum indicant.

Respondeo 2do. Ex libendo varios sensus in quibus verum est Ideam sepmer facere meliora seu optima. 2mo quod operatur semper optimum est per denominationem extrinsecam ab electione ipsius sapientissima, et nulla inordinatione vel malicia infecta; quod in plerisque locis suis vult S. Augustinus contra Manicheos. 2do. operatur optimum quo ad nos seu intellectum creatum, qui attentis omnibus circumstantiis, nil melius concepere potest, vel recta voluntas exigere. 3tio operatur optima toti universo hoc est convenientissima tali rerum seriei. 4to. operatur optima quia proportionalissima fini a se intento seu gloriae extrinsecae suae sub certa mensura volitae ab hac rerum creatarum serie, omnia tamen operatur liberrime. Proinde quidquid nobis oecurrent Divinorum operum, praesumere debemus esse optime factum, quamvis nobis dissonum videtur, ut pote qui non omnes circumstantias et congruentias perspectas habemus; scit ipse qui fecit, quare et quomodo fecit.