Sectio 2

SECTIO II Possibilitas Incarnationis Declaratur et Soluuntur Argumenta contra eam militantia

>Praenoto. Difficultates contra possibilitatem Incarnationis occurrentes quamvis creato intellectui divina revelatione ne instructo sint omnino insuperabiles positive, ne tamen sit insuperabiles negative ut supra dictum, praesertim nobis quos tot revelata principia erudierunt, et ad neganda opposita argumenta, eorumque vitia scrutanda animosiores et oculatiores fecerunt. Unde.

Dicendum 1mo. Incarnatio possibilis est non solum in se sed etiam quo ad nos. Ratio 1mi. Quia iam revera Verbum Caro factum est. Ratio 2di. Quia omnia argumenta implicantiam probantia solui a nobis possunt saltem negative ut mox patebit. Et certe falsa omnino esse necesse est quaecunque contra veritatem Divinitus revelata militant, quantumcunque roboris et evidentiae habere videantur. Porro implicantiarum quae obiici solent aliae se tenent ex parte Dei, aliae ex parte naturae humanae, aliae ex parte totius quod ex Unione Hypostatica resultat. Ut omnia distincte expediantur.

Obiicitur 1mo. Implicat Deum intrinsece mutari. Sed per Incarnatione mutaretur intrinsece. Ergo impossibile est Deum incarnari. maior est certa, mutatio enim intrinsica dicit imperfectionem intrinsecam, minor probatur mutari intrinsice est aliter se habere instrinsece nunc quam prius, sed si Deus incarnaretur aliter se haberet intrinsece nunc quam prius, nam per unionem hypostaticam fieret intrinsece homo, cum antea intrinsece homo ne esset. Ergo mutaretur intrinsece. Firmatur illa minor: Deus si uniretur extrinsece mutaretur extrinsece. Ergo si unitur intrinsece mutabitur intrinsece. Eo enim modo necesse est mutari aliquid, quo unitur. Quod vero Deus intrinsece uniatur humanitati probatur, tum ex eo, quia alias tam stricta idiomatum communicatio ne daretur tum qua a Conciliis et Patribus dicitur intime ac substantialiter unitus. Unde extrinsicam et moralem quandam unionem asserere inter verbum et humanitatem nestorianum esset. Nec posse dicit humanitas quidem intrinsece unita Verbo, Verbum autem extrinsece solum humanitati, per quem modum loquendi, volunt non nulli evadere difficultatem. Non inquam dici potest. Tum quia Unio est essentialiter per unam eandemque entitatem suam duorum unio, ac proinde qualiter istud extremum cum illo, taliter illud cum isto unit. Tum quia sequeretur Verbum et esse intrinsece indivisum ab humanitate et ne esse. Ad solutionem huius praecipuae difficultatis multa sed pauca utilia congesserunt Authores, dum alter alterius, solutionem ad libitum suum nec satis fideliter explicatam ex plodit.

Respondeo. Concedo maiore nego minorem probationis maiorem distinguo: mutari intrinsece proprie et in rigore solum est aliter se habere intrinsece nunc quam prius nego. Mutari intrinsece improprie et lato quod quodammodo solum est aliter se habere intrinsece nunc quam prius Concedo. Sic concessa minore distinguo Consequens: Deus mutaretur intrinsece et proprie nego. Mutaretur intrinsece improprie et lato quodam modo Concedo. Sicut non improprie sed proprie irasci, et tangi dolere cordis intrinsecus inconveniens est Deo, ita etiam mutari intrinsece. Tota ergo vis solutionis et medulla difficultatis est in eo quid sit mutari intrinsece proprie et in rigore, atque in eo sensu quo Deo convenire non potest. Ad quod Respondeo: mutari intrinsece proprie est per modum subiecti sive sustentationis sive intrinsecam aliquam. Cum ut patet ex physica mutatio intrinseca semper dicat transitum subiecti alicuius: Sic aqua dum calefit, mutatur eius materia intrinsece, siquidem desinit eius subiectum sustentationis respectu alicuius gradus frigoris, et incipit esse respectu alicuius gradus caloris, qui ex eius materia educitur eiusque unitur. Sic mutatur intrinsece anima rationalis, dum in resurrectione alicuius mortui iterum fit subiectum informationis respectu unionis physicae cum corpore. Sic etiam intellectus mutatur intrinsece per elicitum actum erroneum et falsum. Similiter voluntas per peccaminosum, quia imperfectionem suam recipit, et sic de caeteris. Cum ergo Verbum in Incarnatione non recipiat unionem hypostaticam aut humanitatem ipsam, sive ut subiectum sustentationis, sive ut subiectum informationis, sed solum instrinsece terminat illam non posset dici proprie et in rigore mutari intrinsece. Porro quid sit habere se ut subiectum inhaesionis, et quod ut subiectum informationis, et quid ut purum terminum intrinsecum qualis est personalitas Verbi in Christo: tradit Physica. Hic breviter revoco: subiectum inhaesionis seu sustentationis est id ex quo aliquid educitur tanquam ex causa materiali eidemque inhaeret. Subiectum vero informationis est id quod ut quid in se incompletum terminat unionem intrinsecam cum alio, sive interim in ipso recipiatur inhaesive ut formae materiales sive non ut anima rationalis. At purus terminus intrinsecus est id quod in se completum terminat unionem intrinsecam eum alio, seu: quod absque ulla sui perfectione intrinseca cum altero componit unum per se; et talis est personalitas Divina Verbi supplens defectum subsistentiae creatae in natura humana, ac proinde de illa dici nequit quod ratione unionis inter cedentis mutetur intrinsece. Ex his.

Collige 1mo. Latius patere ly: aliter se habere, quam proprie mutari. Omne enim quod proprie mutatur aliter se habet nunc quam ante: non autem omne quod aliter se habet nunc quam ante proprie mutatur. Patet hoc etiam ex mutationibus relativorum quorundam quae improprie tantum sint mutationes; nam ea quae relative dicuntur possunt de novo praedicari de aliquo absque eius mutatione, sic homo dexter fit absque sui mutatione per motum eius qui fit ipso sinister. sicut ergo qui fit dexter ex sinistro aliter se habet nunc quam ante, licet proprie ne mutetur: ita et Verbum per accessum intrinsecum humanitatis mutari non est necesse. Quamvis enim unio hypostatica in humanitate recepta personalitatem verbi essentialiter respiciat devinciatque, quia tamen huic tantum de est uniri ac non uniri humanitati non posset dici mutari proprie, intrinsece, et in se, sed ad summum quod aliter se habeat intrinsece nunc quam ante. Unde Theologi quidam dicunt, Verbum per Incarnationem non mutari intrinsece, sed solum quodam modo innovari, seu acquisivisse novum modum quendam se habendi.

Collige 2do responsionem ad confirmationem, cuius neganda est Consequentia: nam ex unione intrinseca praecise ut tali solum sequitur quod res unita intrinsece nunc aliter se habet quam ante; ad mutationem autem intrinsecam essentialiter plus requiritur, nimirum ut res unita novum aliquod commodum vel in commodum, seu perfectionem vel imperfectionem, quo ad esse vel operari suum acquisiverit per eam unionem. Ut docet Martinon Hespasa a quaestione 2o. ad suum. Amicus Sex: 1ma. Quod utique de Verbo Divino non posset dici, ut pote per se sufficientissimo non tamtum sibi ipsi sed toti creaturarum universitati.

Vrgetur. Humanitas est bonum quoddam et perfectio. Ergo si intrinsece uniatur verbo, accedet illi intrinseca perfectio, Ergo et mutatio propria. Respondeo distinguo Consequens. Accedet verbo intrinseca perfectio perfectiva substantiae ipsius nego. Intrinseca perfectio id est bonum quoddam in ratione talis naturae perfectum Concedo. Quae in sua entitate ipsa sunt incompleta, ea proprie perficiuntur per accessum alterius boni sibi congruentis. Quod autem in se est completissimum, illud quomodocunque coniunctum alteri inferiori bono, non posset per illud reddi melius in se. Ratio disparitatis est: quia quae sit in entitate sua incompleta, dicunt in entitate sua egestatem et quasi vacuitatem qua defficiunt a primo et summo bono: dum ergo intrinsece illis accedunt alia et alia congruentia bona, magis magisque tanto enim res perfectior est, quanto vicinior et similior primo et summo bono. Ipsum vero primum et summum et omne bonum in se et ex se nec regulam nec mensura habere potest maioris minorisque perfectionis, adeoque nec dici potest iam magis iam minus perfectum. Proinde si aliquid nonum illi accedat tantum erunt plura bona, non vero illud fiet melius. Et hinc est quod alibi traditur: Deum simul sumptum cum creaturis omnibus non esse quid melius quam sine illis.

Vrgetur. Verbum unitum humanitati potest exertere operationes teandricas quas non unitum non potent. Ergo perficitur per unionem hypostaticam quo ad operari, Ergo mutatur proprie. Respondeo 1mo argumentum multum nimis probat, nam inde sequitur quod virtus operativa Dei perficiatur a quacunque vivente creatura, imo a quibuscunque conditionibus indispensabiliter requisitis, nam se solo non potest exertere nutritiones, sensationes intellectiones, aliosque effectus, quos potest cum illis. Respondeo. distinguo antecedens: potest exercere operationes teandricas elicitive seu effective quas ante non potuit nego, dignificative solum Concedo. Sine unione hypostatica non potuit Verbum ita dignificare actiones humanas sicut per unionem, potuit tamen in easdem qua ad substantiam influere physice cum humanitate etiam illi non unitum. Proinde ne perficitur quo ad virtutem operandi per unionem hypostaticam, sed tantum determinatur ut se ipso dignificet actu, quod alias sic ne dignificasset: nec est verbo necessarius nexus unionis ut aliquid perfectionis accipiat ab humanitate, sed ut tribuat de plenitudine sua.

Vrgetur. Ergo per unionem hypostaticam saltem completur et perficitur verbum quo ad virtutem dignificandi, nam sine illa ne posset praestare ut essent tanti valoris et Divinae. Respondeo. nego illatum, unio enim ne confert Verbo aliquid quo tanquam principio dignificet, sed solum facit ut actu id posset quod per se potest. Hinc ut vides Verbum in Incarnatione habet se quasi active communicando scilicet suam perfectionem humanitati: humanitas vero quasi passive recipiendi nimirum ne conferens perfectionem.

Vrgetur. Verbum est subiectum huius denominationis: Esse unitum hypostatice. Nam supra verbum cadit eadem denominatio, Ergo Verbum afficitur ab unione ut subiectum, Ergo proprie mutatur. Respondeo distinguo Antecedens, est subiectum denominationis illius, quo ad rem nego, quo ad modum loquendi Concedo. Sicut cum dicitur: Deus est omnipotens. Denominationis illius seu propositionis subiectum Dialecticum est Deus. Quis vero dixerit omnipotentiam in eo recipi ut in subiecto.

Obiicitur 2do. Ex duobus entibus in actu seu completis ne potest fieri unum per se. Unde illud principium in Philosophia: quid quid advenit enti completo est accidens. Atque Deus et natura humana sint duo entia completa, Ergo minorem: Deus et natura humana terminata propria sua subsistentia, sint duo entia completa concedo. Natura humana non terminata propria sua subsistentia creata nego. Similiter distinguo Consequens et nego Consequentiam. Quidni enim ex uno ente completo infinita virtutis et alio incompleto possit fieri unum per se? Addit Arriaga subsectione 3 numero 31 quod forte possibiles sit etiam naturalis completa substantia quae cum altera completa creata efficere possit unam tertiam per se, ad cum modum quo in entibus homogeneis una pars verba gratia aquae licet dum est separata sit completa potest tamen uniri per se cum altera aqua, et constituere tertium totum per se aquae. Quamvis enim ea quae reperiuntur in rerum natura, physica unione coniuncta, omnia sint aliquo modo incompleta et imperfecta non tamen ab inductione rerum naturalium valet consequentia ad potentiam absolutam. Quid enim tanto repugnat unum uniri alteri, ne ut perficiatur ab eo, sed ut perficiat, et sit conveniens eius complementum. Responderi solet 2do: Verbum prout humanitati unitur etiam esse incompletum secundum personalitatem suam, quae licet re ipsa sit completa per identitatem realem enim natura Divina, ne immediate unitur ipsa natura, sed sola personalitas quae secundum se est quid incompletum, adeoque ex illa et humanitate non habente creatam suam subsistentiam bene proutfieri unum ens per se. Haec responsio etiam apta esse sed supponit distinctionem virtualem, vel realem inadaequatam inter personalitatem et naturam Verbi Divinam, vi cuius illa prout immediate uniri, quam vis taliter ne uniatur, ista quod fide nititur.

Obiicitur 3tio Inter extrema unibilia ut componant ens per se debet esse aliqua proportio. Atqui haec non est inter humanitatem finitam et hypostasim Verbi infinitam Ergo etc. Respondeo distinguo maiorem, debet esse aliqua proportio sive mathematica sive physica Concedo, semper mathematica nego. Similiter distinguo norem: inter humanitatem et personalitatem Verbi, nulla est proportio mathematica et stricta Concedo, nulla est etiam physica nego. Et dico. mathematica proportio sive sit arithmetica quae est exactissima, sive Geometrica quae est paulo laxior, dicit determinatatem non datur. Non enim definiri seu determinari potest, quomodo se habent perfectiones naturae humanae, respectu infinitae perfectionis Verbi. Physica proportio solum dicit quandam habitudinem unius ad aliud in ordine ad accipiendam quamcunque perfectionem ab illo, sive per influxum effectivumsive per unionem. Sicut ergo inter effectum finitum et causam infinitam, ut ille ab hac accipiat esse suum, suffici ens est proportio, ita etiam inter naturam finitam et subsistentiam infinitam, ut illa terminetur ab ista: parum enim refert, cuius perfectionis sit terminus, modo id potest, quo natura indiget. Aliter distingui solet minor: Inter humanitatem finitam et personalitatem Verbi infinitam nulla est proportio in ratione entis Concedo. In ratione terminatior et terminabilis nego. Quae distinctio etiam maior servit.

Obiicitur 4to. Subsistentia verbi infinita totam virtutem suam terminativam intendit terminandae naturae Divinae. Ergo non potest terminare etiam naturam humanam, non enim se potest extendere ultra suum terminum adaequatum. Firmatur: per Paternitatem Divinam licet infinitam nemo Angelus propter primam Divinitatis personam fieri vel dici potest Pater, quia paternitas illa habet terminum seu filium sibi correspondentem infinitum. Ergo nec per subsistentiam Divinam potest aliquid terminari propter quam Deus. Respondeo. distinguo Antecedens: subsistentia Verbi determinandae naturae Divinae impendit virtutem suam terminativam totam et totaliter nego, totam sed non totaliter Concedo. Simile est in anima rationali, quae tota est in manu, non tamen totaliter, quia ita est in manu ut etiam tota sit in pede. Probationem distinguo. Subsistentia Divina non potest se extendere ultra terminum suum absolute adaequatum Concedo. Ultra terminum suum adaequatum primarium qui est natura Divina nego. Sic intellectus Divinus peradaequato primario obiecto suo habet Deum ipsum, et tamen se extendit etiam ad cognoscendas creaturas. Ad Confirmationem Respondeo nego Consequentiam: Disparitas est, quod paternitas sit propriissime> relatio, non potest autem aliud referre, quam fundamentum suum, quod est solus pater aeternus. Iam vero subsistentia ut talis, non est relatio sed solum terminus naturae. Si ergo infinita sit terminare sufficienter naturam infinitam potest, nec quidquam apparet quod obstet, quominus propterea terminet et creatam, sicut intellectus Divinus attingit etiam creaturas.

Obiicitur 5to. Deus non potest supplere vices subsistentiae creatae, Ergo nec Incarnari. Probatur Antecedens. Implicat subsistentiam Divinam hic formam seu rationem causae formalis, quia de ratione formae est esse quid incompletum ac dependens a toto composito, et alia comparte, quod Deo repugnat. Atqui Deus non potest aliter supplere vices subsistentiae creatae, quam in genere causae fortis quia subsistentia creata est essentialiter forma naturae creatae, cum eam intrinsece actu et compleat. Ergo, etc. Respondeo nego Antecedens. probationis nego minorem: supplet enim Deus subsistentiam creatam propria sua personalitate in genere termini intrinseci reddentis naturam ultimo substantialiter completam, qualiter solet etiam subsistentia creata respectu naturae, non est proprie forma physica, cum ne sit essentialis pars compositi physici, sed solum suppositi, habetque suum speciale munus essentialiter distinctum a formis physicis.

Vrgetur. Ergo et personalitas Divina Verbi est pars huius suppositi quod est Christus. Ergo est quid incompletum. Respondeo concedo illatum et distinguo Consequens: est quid incompletum in ratione talis totius quale est suppositum seu tota persona Concedo, non enim sola personalitas sive creata sive increata est totum suppositum, sed sumpta simul cum natura. Ergo personalitas Divina est quid incompletum in se seu in entitate et substantia sua nego. Non enim de ratione omnis partis cuiuscunque totius est esse quid incompletum in se, sed sufficit si alterura sit talis.

Obiicitur 6to. Deus ne potest supplere existentiam naturae creatae, Ergo nec subsistentiam, haec enim est idem cum illa realiter, nam existentia substantiae est existentia per se, adeoque est subsistenia, Ergo Deus Incarnari non potest. Respondeo. Concedo Antecedens, quia quidquid existit, se ipso formaliter existit et opponitur nihilo. Consequentiam et probationem eius nego. Verior enim et communior sententia est plurium dicentium sicut in Divinis ita increatis subsistentiam esse quid positivum plus quam ratione distinctum a natura existente. In sententia negante subsistentiam esse quid positivum distinctum realiter adaequate a natura gravius praemit praedicta obiecto. Si enim realiter idem est subsistentia cum catura, quomodo Verbum assumendo naturam ne assumptit etiam subsistentiam creatam? aut quomodo Verbum potuit uniri humanitati, cui nil deest ad completionem suam substanttialem? cum in Philosophia et Theologia decantatum sit, quod in ordine ad unionem substantialem, ad faciendum unum ens per se, saltem alterum extrememum debet esse substantialiter incompletum.

Obiicitur 7mo. Natura Divina non potest uniri naturae creatae, Ergo nec personalitas Divina naturae creatae. Respondeo. nego Consequentiam. quia natura creata verba gratia humana non potest compleri in ratione naturae, est enim indivisibiliter se ipsa talis, verba gratia humanitas se ipsa est animal rationale, non vero per aliquid distinctum: iam vero cum in ratione subsistentis constituatur natura per aliquid realiter distinctum, poterit in esse talis constitui per subsistentiam Divina aequivalentem creaturae.

Obiicitur 8uo. Deus non potest supplere figuram, ubicationem, et motum per se ipsum, Ergo nec modum subsistentiae. Respondeo. nego Consequentiam quia in Deo non est formaliter figura, ubicatio vel morus localis, est autem formaliter subsistentia.

Dicendum 2do. Habita revelatione Incarnationis, potest illus possibilitas utcunque ratione naturali suaderi et declarari. Ratio quia non pauca reperitur in naturalibus exempla, in quibus aliquomodo videre licet mysterium hoc adumbratum. Primum exemplum adfert Divus Damascenus de arboribus, si enim prurius inseratur in pyrum manebunt ibi cum suis proprietatibus omnino duae naturae, secundo consurgunt in eandem arborem praedicata ut prunus possit dici prunus et viassim. Item prunus producit pyra et converso: sic in Christo duae naturae manent cum suis proprietatibus conveniuntque in eadem subsistentia et datur inter illas mirabilis Idiomatum communicatio. Secundum exemplum radit Divus Basilius homilia de humana Christi generatione a ferro ignito et carbone vivo ductum, totum enim ferrum est ignitum et ignis quidam ferrens diciturque ferrum urere splendere etc. Tertium Exemplum adducit Sanctus Athanasius in Symbolo ex coniunctione corporis et animae, nam duo extrema dissimillima artissime uniuntur, unumque constituunt servatis natis suis: anima ex tollit corpus ad insignem quandam nobilitatem et quidquid agit anima vel patitur dicitur agere et pati homo.