Quaestio 1

¶ Distinctionis quadragesimetertie. Questio Unica.

CIrca distinctionem quadragesimamtertiam. Quero vtrum deus possit facere ex tra se aliquid infinitum in actu.

¶ Uidetur quod non. Omne creatum a deo continetur infra limites creature: sed omne tale est / finitum in actu et limitatum: ergo et cetera

¶ Secundo sic. Omne producibile a deo vel factibile est minus ipso deo: sed omne minus deo est finitum in actu / quia infinito non est aliquid maius. ergo etc.

¶ Tertio sic. Illud cuius ratio consistit in fieri et in accipiendo alterum post alterum non potest fieri in actu simul / quia tunc ipsum esset vel fieret non ipsum: sed ratio infiniti consistit in fieri et in accipiendo vnum post alterum tertio phisicorum. ergo etc.

¶ Quarto sic. Quod non est intelligibile in actu et simul non est factibile / sed infinitum non est intelligibile actu et simul / scilicet accipiendo vnum posi alterum in infinitum. ergo etc. Unde et Commentator dicit secundo Methaphisice quod non contingiintelligere lineam nisi statuentem ipsam super duepuncta.

¶ Quinto sic. Omne infinitum in actu est necesse esse et simpliciter independens: sed nichil producibile a deo vel factibile est huiusmodi. ergo et. Quod non repugnat quantita¬

¶ Contra ti non repugnat enti producibili a deo vel creabili / sed infinitum non repugnat quantitati / immo conuenit sibi. Nam finitum et infinitum quantitati congruunt primo phisicorum. et cetera. Istud non concludit quia philosophus loquitur ibi supponendo infinitum secundum opinio nem aliorum loquendo de infinito actum a primo poaam op¬

¶ In ista questiot nionem multorum quod deus non potest facere aliquid infinitum actu aliquo modo.

¶ Secundo respondebo aliter ad questionem / et probando positionem arguam contra praedictam opinionem.

¶ Tertio respondebo ad rationes et auctoritates ipsorum.

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum est opinio que reputatur communis quod deus non potest facere infinitum in actu / et hoc probatur primo in generali. Secundo in speciali. In generali arguitur primo sic. Nullus effectus equiuocus adequat suam cuusam / nec per consequens est infinitus in actu. Tunc enim suam causam adequaret velexcederet / sed omne producibile vel causabile a deo est effectus equiuocus respectu ipsius dei. ergo et cetera. Maior patet quia causa effectus equiuociest simpliciter nobilior et aliquid maius ipso.

¶ Secundo sic. Illud implicat contradictionem / quia actus terminat. Unde et forma quia est actus necessario habet terminare. Omne autem terminatum finitum est: ergo infinitum in actu que contra dicunt plane. ergo et cetera.

¶ Tertio sic. Illud est impossibile fieri a deo quod repugnat enti creato vel causato: sed omni enti causato necessario repugnat infinitum in actu. Primo quia omne ens causatum habet finem: quicquid enim est causatum a causa efficiente est finitum / et causatum a causa finali / quia efficiens non causat nisi motum a fineUnde et finis est prima causa simpliciter. ergo etc

¶ Quarto sic. Omne causatum a deo est mensura tum ab ipso. Deus enim comparatur ad omnem effectum suum / sicut mensura ad mensuratum est actu finitum. ergo et cetera.

¶ Secundo probatur in speciali quod deus non posset facere infinitum in actu super magitudinem velquantitatem continuam in actu continuam. Primo sic de liuea superficie et corpore simul illud de cuius diffinitione est habere terminos non potest esse actu infinitum et interminatum / sed de ratione linee est habere terminos: quia lina est longitudo cuius extremitates sunt duo puncta. Et confirma¬ tur per Commentatorem secundo Methaphisice supra allegatum. Simliter de ratione superficietu est quod terminetur per lineam / et corpus etiam ad superficiem / quia sicut punctus ad lineam se habet in terminando: sic linea ad superficiem / et superficies ad corpus. ergo et cetera.

¶ Secundo sic de corpore specialiter. Omne corpus factibile a deo est cor pus mobile ab ipso: sed nullum infinitum in actu est mobile: ergo nec est nec potest esse corpus infinitum in actu. Maior patet per philosophum quod omne cor pus sit mobile vt videtur. Unde et corpus ponitur subiectum in libro phisicorum / ad quem per se pertinet passio motus. Minor patet / quia nec mobile motu recto / quia si est infinitum occupat totum / et sic non restat locus ad quem moueatur / nec motucirculari. Probatio quia quelibet due linee ducte a centro ad circumferentiam corporis distant in infinitum / et quia distant infinita est circumferentia a centro / et ita spacium circumferentie que interiacet illis duabus lineis est infinitum: sed in motu circum lari pars succedit parti: sed planum est quod pars illa ad quam terminatur vna non potest succedere alteri ad quam terminatur alia / quia tunc infinitum spacium pertransiretur scilicet spacium inter agens quod est impossibile / quia infinitum pertransiri non potest. Si dicas quod pars succedit parti in infinitum nunquam tamen pertransibitur spacium infinitum / nec deuenietur ad illam aliam partem. Contra quia tunc natura incipit aliquem motum quem terminare non potest immo etiam nec deus / quod est incomueniens. Aliter probatur eadem vna ab vno sic quia cum mouetur aliqua pars circuli mouetur simul et ipsum totum / vt patet de rota figuli. Si ergo moueretur corpus infinitum sequeretur quod sicut pars moueretur in tempore finito ita et totum infinitum quod est inconueniens. ergo etc.

¶ Tertio sic. Ominis quantitas continua habet habitudinem naturalem ad aliquod corpus naturale cui potest inesse / quia omnis quantitas accidens est / sed non potest darialiqua substantia naturalis infinita: quia omni natura constantium / etc. tertio de anima.

¶ Quarto sic. Omnis quantitas figura est terminata / quia figura est quantitas vel terminis concluditur. Sed omnis quantitas possibilis necessario est figurata vel figurabilis. ergo et cetera. immo si est in effectu ( vt dicunt ) necessario est actu figura. Ita quod figura non potest a quantitate separari nec econuerso. ergo et cetera. Ad hoc Aristoteles et Commentator tertio phisicorum dicit quod non est processus in infinitum imaugmento quantitatis / quia esset dare vel possibile esse infinitam quantitatem in actu. Nam procedendo ad actum et ad primam quantitatem contingit dare in potentta tantum et non in actu. quare etc

¶ Tertio probatur quod deus non potest facere multitudinem actu infinitam. Et probatur primo de multitudine aliquorum alterius et alterius rationis. Primo sic. Nulla multitudo essentialtter ordi natorum potest esse actu infinita quia in omni talimultitudine est accipere primum medium et vltimum / sed multidudo aliquorui alterius et alterius rationis est essentialiter ordinata: vt patet secundum gradus perfectionum. ergo et cetera.

¶ Secundo sic. in omni multitudine infinita aliquorum alterius et alterius est dare vnum illorum actu infinitum / et excedens in infinitum / et actu aliquod illorum: sed non est dare aliquid vnum actu infinitum extra deum: quia illud esset deus. ergo et cetera.

¶ Tertio sic et est de omni multitudine / nullum nulmerabile et mensurabile est in actu infinitum. Patet: sed omnis multitudo est numerabilis per aliquid vnum / sicut suo modo numerus omnis est numerabilis per vnum. Unde et numerus dicitur multitudo mensurata vno de genere quantitatis. Sic etiam omnis multitudo quantcumcunque transcendens numerabilis est et mensurabilis vno transcendente vel vnitate / et oportet quod possit esse certa per replica. tionem vnitatis. ergo etc.

¶ Quarto sic. Quia omnis multitudo vel est corporalis vel spiritualis. Sed qua ratione posset esse multitudo infinita in spiritualibus eadem ratione in corporalibus / et tunc exillis omnibus corporibus posset fieri corpus vnum actu infinitum virtute diuina / quod est impossibile. ergo etc.

¶ Quinto sic. Omnis numerus est in aliqua specie numeri: sed nullus numerus in determinata specie est actu infinitus / sicut patet de ternario et quaternario nec est aliquis cui non possit fieri additio / quia processus numerorum valet in infinitum: ergo nullus est actu infinitus / nec esse potest. Non enim esset numerabilis / nec esset pasvel impar: et ita nullius subiecti vel generis / sicut in infinito nec est nec potest esse aliquid maius Ad hoc est intentio et auctoritas Aristotelis et Conmentatoris primo phisicorum. Dicit enim Commentator inuenire numerum actu separatum a materia / aut non separatum esse actu infinitum. Numerus enim et numeratum in actu est numerata in actu / aut est possibile vt numeretur in actu / scilicet vt perficiatur numerari / sed et cum posuerimus quod omnis numerus est numerabilis / et omne numerabile est possibile vt numeretur / et cum posuerimus quod numeretur aliquis numerus infinitus / necesse erit vt infinitum numeretur / quod est impossibile ergo non est hic numerus infinitus. Hec Commen tator.

¶ Ultimo probatur quod deus non potest face re infinitum in actu secundum perfectionem et virtutem alicuius forme. Primo sic. quia illa forma aut esset infinita secundum suam rationem quiddiet tatiuam / aut secundum gradus contentos infra letitudinem eius: sed non primo modo / quia talis per fectio sic infinita omnem perfectionem excedit / et omnem gradum cuiuslibet perfectionis sicut perfectio diuina. Nec secundo modo / quia de ratione cuiuslibet forme vel perfectionis est terminus per aliquem gradum / sicut linee per punctum. quare etc.

¶ Secundo sic Omnis perfectio formalis quam deus potest causare est limitata ad genus et speciem ad indiuiduum quia deus nichil potest facere quod non contineatur sub aliquo decem generum / et sio actu indiuiduum in re / sed omne tale limitatum est et actu infinitum. ergo etc.

¶ Tertio sic. Illud quod includit aliquid quod non est infinitum non potest esse actu infinitum: perfectio formalis quelibet causabilis a deo includit aliquid quod non est actu in finitum / puta genus vel speciem que non sunt infinita: quia includuntur intrinsece et formaliter in perfectionibus suis. ergo et cetera. Similiter etiam nulla differentia alicuius generis potest esse infinita: sed necessario est finita / eo ipso quod non continet nec comprehendit perfectionem differentie sibiopposite vt patet.

¶ Quarto concludunt ex hoc quod non est possibilis aliqua virtus creata infinita in actu: quia in magnitudine vel perfectione seu essentia finita non potest esse virtus infinita / vt patet octauo phisicorum. Sed quelibet natura vel perfe ctio creata est actu finita: ergo et virtus eius iste sunt rationes aliorum. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum respondendo aliter ad questionem premitto aliquas distinctiones. Secundo ad propositum. Dico primo quod infinitum in actu potest intelligi dupliciter. Uno modo de infinito simpliciter / quod est infinitum secundum omnem rationem et perfectionem entis. Alio modo de infinito quod non est infinitum secundum omnem rationem et perfectionem entis: sed secundum aliquam rationem entis seualicuius entis specialis. Infinitum primo modo est perfectum simpliciter omni perfectione possibili reperiri in aliquo ente vno / et tale infinitum im actu est necesse esse / et independens extra genus et speciem quamcunque / et actus purus et est deus per essentiam. Infinitum autem secundo modo secundum aliquam rationem entis specialem potest adhud accipi dupliciter. Uno modo quia illa ratio potest accipi vt transcendens et dicens perfectionem simpliciter vt iusticia vel bonitas vel huiusmodi secundum aliquos / vel determinati generis seu speciei vt infinitum in ratione linee vel huiusmodi. premissis dico primo quod deus non

¶ Ex his potest facere infinitum in actu primo modo quia non alium deum. Ad hoc est ratio prima. Illud quod ex sua ratione est simpliciter independens non potest fieri adeo extra se / quia omne factum adeo extra se est simpliciter dependens ab ipso / sed infinitum primo modo est simpliciter independens / vt dictum est supra / quia est simpliciter perfectum ergo etc.

¶ Secundo sic. Illud quod necesse est esse non potest produci a deo extra se / quia quicquid deus producit extra se contingenter et libere producit / sed infinitum primo modo est simpliciter necesse esse. ergo et cetera.

¶ Tertio sic. Si infinitum primo modo produceretur a deo aut sicut a causa vniuoca / aut sicut a causa equiuoca. Non sicut ab vniuoca: quia tunc essent duo dii eiusdem rationis: et tunc neuter esset actus purus / nec simpliciter deus: nec deus esset ex se hic deus et hic arguit materiam aliquo modo: nec sicut a causa equi uoca / quia tunc infinito simpliciter et perfecto simpliciter omni perfectione possibili in aliquo ente vnoesset aliquid maius vel simpliciter perfectius / scilicet deus quem dicis causam equiuocam talis infiniti. Causa enim equiuoca totalis semper est nobilior in effectu suo per se vno / et distincta essentialiter ab eo / non sic oportet si esset tantum principium et non esset / quod dico propter intrinseca diuina. Hoc autem est impossibile. ergo etc.

¶ Quarto sic Infinitum primo modo est de se hoc eiusdem rationis existens / et non potest habere rationem partis in vniuerso / sicut nec deus. Sed omne producibile a deo extra se potest habere rationem partis in vniuerso. ergo et cetera.

¶ Hec est prima positio. De infinito secundum aliquam rationem entis transcendentis que dicit perfectionem simpliciter dicunt aliqui / quod deus non et potest ipsum facere cuius rationem assignant istam. Quandocumque sub aliquo predicato continentur plura secundum predicationem nobilius et summum inter omnia contenta sub nobilissimo est nobilissimum simpliciter in illo genere: sicut nobilissimus siue per fectissimus homo dicitur perfectissimum animalinon autem nobilissimus equus vel perfectissimus Si autem non sit summum contentum non sequitur quod sit nobilissimum in illo genere. Unde non sequitur nobilissimus equs vel asinus / ergo nobilissimum animallicet sequatur nobilissimus homo ergo nobilis simum animal / quia equus vel asinus non est nobilius contentum sub animali sicut homo. Sed inter contenta sub ente vel in ente nobilissima / saltem que non est alia nobilior est illa que dicit perfectionem simpliciter vt patet: ergo si esset aliquid infinitum in actu secundum talem rationem esset summum ens simpliciter et nobilissimum perfectum simpliciter omni per fectione possibili in aliquo eodem / et sic esset infinitum primo modo et deus. Modo probatum est supra quod infinitum primo modo non potest a deo fieri. quare etc.

¶ Sed ista ratio videtur contra eos primo quia ipsi dicunt quod charitas dicit perfectionem simplioiter et tamen charitas potest augeri in infinitum extra subiectum / et pari ratione que potest augeri sic potest fieri et esse actu infinita quia partes secundum quas augetur sunt permanentes nec repugnant qui possint existere simu / et deus potest eas vnire. ergo etc.

¶ Secundo est contra eos quia isti idem dicunt quod quantitas potest esse actu infinita / sed planum est secundum ipsos etiam quod quantitas et etiam entitas quantitatis non distiunguntur nisi secundum rationem / ergo sicut potest fieri in actu secundum quantitatem ita et secundum entitatem aliquam / sed entitas vbicunque inueniatur secundum ipsos est perfectio simpliciter: ergo deus potest facere actu infinitum extra se secundum aliquam perfectionem simpliciter. Similiter potest argui de actualitate et bonitate vel veritate si dicant perfectiones simpliciter.

¶ Tertio sic. vnaqueque perfectio simpliciter distinguitur ab alia ex natura rei / et si sunt in diuersis essentialiter distinguum tur / sed deus et quodcumque factum ab ipso essentialiter distinguuntur / ergo dato quod actu infinitum fiasecundum vnam perfectionem simpliceter / non tamen oportet quod secundum omnem. Dicetur enim eis quod inente primo quod est simpliciter necesse esse / nec potest perfici ab aliquo / nec perfectionem expectat oportemt quod concurrant omnes perfectiones simpliciter / sed in ente possibili et causato non oportet / dato quod vna sit etiam infinita in ratione sua quod omnes concurrant et sint sibi.

¶ Quarto sic. Plures sunt perfectiones simpliciter aliquando in vno supposito creato sicut sapientia iusticia et essentialiter distinguuntur / igitur dato quod quelibet fieret tamefinita in ratione sua adhuessentialiter distinguuntur et tunc sicut deus potesfacere vnam sine alia quando sunt ita / et quando sunt infinite / nec oportet quod omnes alie concurrant cum eis / sicut nec quando sunt finite. Ideo apparet michi dicendum quod si predicta dicunt perfectionem in creatura id quod sunt in ipsa / quod deus potest facere infinitum in actu secundum aliquam perfectionen simpliciter / et quod ipsi habent hoc dicere vt videtur.

¶ Ad rationem eorum dicendum quod non quodcum que ens perfectum simpliciter aliqua perfectione qua non est omnis perfectio / nec quelibet est summum contentum sub entersed illud quod est necesse esse et in quo concurrunt neccessario omnes perfectiones et possunt concurrere. Non sic autem in aliquo alio ente quod non est perfectum simpliciter / id est vniuersali omni perfectione: et ad tale ens non sequitur summum ens simpliciter / sed est fallacia secundum quid ad simpliciter. Si vero predicta dicant perfectionem simpliciter in creatura: sed tantum in ente quod est necesse esse independens in quo omnia necessario concurrunt. Tunc planum est quod deus non potest facere infinitum in actu secundum aliquam perfectionem simpliciter sicut nec infinitum primo modo.

¶ De infinito tertio modo secundum aliquam rationem entis scilicet que non dicit perfectionem simpliciter. Notandum est quod tale infinitum potesintelligi quadrupliciter. Uno modo secundum magnitudinem extensionis. Alio modo secundum multitudinem. Tertio modo secundum intensionem pefectionis / vel magnitudinem alicuius perfectionis formalis in se genus vel speciem aliam a quantita te extensionis. Et quarto modo secundum virtutem.

¶ De primo modo infinito in actu dico quod potest deus ipsum facere de potentia absoluta vt lineam infinitam vel superficiem vel corpus. Ad hoc est prima ratio talis deus potest omne illud extra se quod non implicat aliquam contradictionem ex terminis. Hoc apparuit supra / sed esse infinitam magnitudinem in actu non implicat aliquam contradictionem. ergo etc. Probo minorem / quia si implicaret contradictionem aut hoc esset ratione magnitudinis / aut ratione infinitatis in actu / aut ratione vtriusque / sicut ratione affirmationis et negationis vel eorum ad quae sequeretur affiriatio et negatio. Non ratione quantitatis quia tunc omnis quantitas implicaret contradictionem / et esset impossibilis. Nec ratione infinitatis in actu / quia tund omne infinitum in actu implicaret contradictionem et esset impossibile / et tunc deus non esset infinitus in actu / cuius oppositum probaui supra distinctionesecunda. Et respondi ad rationes adductas in op positum. Nec ratione vtriusque sicut ratione affirmationis et negationis: quia infinitas actualis non negat quantitatem quancumque / sed magis finitatem actu alem vel quantitatem finitam vt patet / nec vt eorum ad que consequitur affirmatio et negatio eiusdem / quia ad ista non possunt consequi nisi affirmatio quantitatis et negatio finitatis et quanti tatis finite sed iste non contradicunt. ergo etc. Dices quod per istam rationem posset probari quod deus possit facere hominem vnum / vel angelum vnum vel vnum punctum infinitum in actu. Dico quod nisi aliud obstaret quod non obstat de quantitate / sicut dicetur in sequentibus ratio concludit de ipsis sicut de quantitate. Sed aliud obstat sicut inferius apparebit / et apparuit distinctione decimaseptima de charitate.

¶ Secunda ratio est ista quantum tas excedens omnem magnitudinem determinatam est actu infinita / sed quacunque quantitate men sure determinata est dare maiorem. ergo est darequantitatem actu infinitam. Da enim quancunque quantitatem volueris / vt bipedalem / tripedalem / et sic de singulis nichil repugnat quin sit possibile dare actu non solum in fieri et in potentia maiorem vt videtur / quia quantitas non determinat sibi certam mensuram. Confirmatur hoc quia secundum Aristotelem Si quantitas potest augeri in infinitum potest esse actu infinita tertio phisicorum et valet consequentia Aristotelis. Sed quantitas potest augeri in infintitum quia quaecumque finita creata data sicut quocumque indiuiduo speciei dato potest deus alia simul creare et illi addere vt videtur. Et confirmatur per Aristotelem quia de lineis indiuisibilibus omnis quantitas saltem finita potest aliam tangere et sibi continuari. Similiter in nulmeris est processus in infinitum et ad formam. ergo etc.

¶ Tertio sic illud quod non ponit quantitatem extra rationem quantitatis ( quia dato quod sit linea infinita ) habet partes copulatas ad terminum communem qui est punctus. Hec est ratio quantitatis continue ( vt patet in predicamentis ) quod ipsius sit pars extra partem copulata ad aliquem terminum communem. Et confirmatur quia sexto Topicorum dicitur quod linea infinita est diffinibilis in tantum quod ibi reprobatur vna diffinitio quia non conuenit linee infinite / licet forte hoc non concludat / quia ibi philosophus non intendit lineam rectam posse esse finitam / sed secundum opinionem aliorum presupponit sicut exponunt aliqui.

¶ Quarto sic. Linee vel superficies vel corpora possunt esse actu infinita secundum multitudinem sicut probabitur immediate de multitudine infinita: sed de omnibus lineis potest facere vnam lineam et sic de aliis. Ego potest facere lineam infinitam in actu / et similiter superficienm et corpus. Unde non apparet michi aliqua contradictio in hoc. Omnia enim quanta eiusdem rationis possunt quantum est ex ratione quantitatis facere vnum quantum. ergo etc.

¶ Tertio dico quod deus potest facere multitudinem actu infinitam siue in corpora libus siue in spiritnalibus / quia non distinguo in hoc sicut aliqui distinguunt et irrationabiliter vt vt detur. Hoc probo primo sic quelibet species certaest in potentia ad infinita indiuidua sub se / sicut frequenter superius est declaratum / quia non determinat certam multitudinem. Et hoc etiam apparet quod sint de intentione Aristotelis / saltem in speciebus generabilium et corruptibilinm / quarum posuit generationes eternas / et infinitas successiue / et nunquam posuit idem indiuiduum numero posse redire vt patet secundo degeneratione. Sed nihil repugnat quod omniaindiuidua alicuius speciei de genere pcrmanentiue sint simul in re et in effectu / et ponantur a deo existentie actuali alterius / et ita sicut duo non repugnant sic nec infinita / cum omnia sint eiusdem rationis ergo deus potest hoc facere. Unde dico quod potest facere infinita indiuidua in actu cuiuscumque speciei permanentis / et per consequens infinitas lineas rectas et infinitas superficies / et corpora / et sic est probata illa minor superius dicta.

¶ Secundo sic. Illa que deus nouit scientia visionis quorum quodlibet in sepotest existere in actu et simul cum alio deus potest simul facere existere. Patet quia potest in omne possibile: sed deus nouit infinita talia noticia visionis sicut cogitatio beatorum et damnatorum / que succedunt sibi in infinitum / et excedunt omnem multitudinem determinatam / que omnes quantum est ex ipsis possunt simul existere in re / quia nullam habent repugnantiam vel impossibilitatem formalem inexistendo: saltem extra subiectum multominus qua duo contraria extra subiectum / que tamen simul posunt esse / ergo deus quanium est ex omnipotentia sua potest facere multitudinem in actu infinitam.

¶ Tertio sic. Aliqui arguunt contra ponentes mundum ab eterno sic. Si mundus fuisset ab eterno infinite reuolutionis in actu precessissent istam que nunc est. Sed deus in qualibet reuolutione potuisset creare vnam animam vel vnum angelum. Et planum est quod ista sunt incorruptibilia / et si essent corruptibilia deus potuit ipsa conseruare: ergo esset possibilis multitudo infinita actu / et esset multitudo infinta actu si mundus esset ab eterno / quod est impossibile secundum ipsos. Et ego arguo contra eos quod hoc est valde possibile ponamus secundum ipsos quod mundus et tempus incepit sicut dicit fides Ex quo mundus incepit et tempus fuit continuatum fuerunt infinitepartes ipsius temporis in potentia / saltem et infinita instantia: sed in qualibet parte temporis deus potuit et potest creare vnam animam / vel vnum angelum / vel in quolibet instanti / ergo multitudo actualis est infinita vel possibilis saltem. Dices quod non: quia partes non snunt infinite in actu / nec instantia in actu sicut circurlatio nes accipiebantur ibi in actu. Dico quod istud nichilvalet: primo quod non sunt ibi plus circulationes discrete in actu quam hic partes / ita enim circulatio in recontinuatur circulationi sicut pars parti. Secundo quia per istam rationem sequeretur quod deus non ita bene posset facere plura distincta in actu in pluribus partibus temporis continuatis sicut in pluripus discontinuatis. Tertio quia deus modo de facto creat animam in instanti et non in tempore copulato vel continuato per instans / et sic in vno instanti quod non in alio / ergo similiter potuisset in quolibet instanti. quare ergo etc.

¶ Quartd sic Multitudo excedens omnem multitudinem deter minatam est multitudo infinita in actu sed talis multitudo vel numerus est possibilis / quia da quam cunque multitudinem finitam tu vis / ego possum dare maiorem / et in diuina intelligentia est aliqua maior vt videtur / siue enim sit dare vnum numerum infinitum / siue processum in infinitis secundum Augustinum semper daretur maior numerus quolibet signato infinito / Alioquin esset status necessario in illo finito.

¶ Ex predictis potest concludi / cum species sint possibiles in infinitum ( sicut probatum est supra distinctione trigesimasexta ) et non habeant formalem repugnantiam / nec aliquam impossibilitatem / sicut nec due / ita nec tres / nec infinite quod multitudo actualiter infinita aliquorum alterius et alterius rationis est possibilis valde bene et deus posset ipsa facere. Secunda conclusio est quod deus potest facere aliquam perfectionem formalem actu infinitam et illimitatam ad certum gradum in specie sua et natura. Et hoc intendo probare generaiter de omnibus formis vel naturis habentibus partes homogeneas / quempossunt constituere aliquid vnum numero / siue ille partes sint integrales siue subiecte respectu vniuersalis talis vel nature sicut omnes partes aque vnam aquam / omnes partes charitatis vnam charitatem / et omnes partes materie vnam materiam / non sic omnes partes hominis subiectiue possunt constituere vnum hominem nec omnes anime vnam animam / nec omnes angeli vnum angelum / nec omnes puncti vnum punctum sicut omnes partes continui vnum continuum

¶ Hoc probo primo sic. quaelibet natura vel forma talis ermanens est in potentia ad infinita indiuidua possibilia simul existere vt probatum est supra de quantitati sed deus ex omnibus talibus indiuiduis potest vnum constituereillud est infinitum in actu. ergo etc. Unde dico quod potest esse ignis infinitus in actu / etiam et calor / et caritas / et gratia sicut dixi supra / et quodlibet in speciesua et indiuiduo determinato. Non enim potest deus aliquid facere quod non sit in re determinatum ad certum genus et speciem et indiuiduum / que non sunt diuisim factibilia: quia illud esset deus. Nam omne illud quod potest deus extra se est ens possibile / cadens necessario sub aliquo decem predicamentorum per se vel per reductionem.

¶ Secundo probo sic. si repugnaret indiuiduo talis forme vel nature esse actu infinitum / aut repugnaret propter limitationem generis speciei sue / aut quia non potest esse aliquid constitutum ex omnibus indiuiduis proprie speciei: sed primum non / quia ita bene stat limitatum generis et speciei cum vnico indiuiduo actu infinito tali infinitate sicut cum indiuiduis actu infinitis secundum multitudinem vt videtur / quia non est maiorista quam illa: nec ratione secundi quia qua ratione duoindiuidua possunt facere vnum / ita et tria / et sic deomnibus. quare etc.

¶ Ex quo concludo quod deus potest facere omnem virtutem actu infinitam alicut substantie vt calorem infinitum / et sic de similibus virtus enim substantie correspondet. Dico enim quod ignis non esset intensiue calidus infinite licet calorille in sua specie et secundum se esset infinitus / quia nunquam aliquod subiectum est intensius tale secundum aliquam formam / nisi partes forme omnes sint in eadem parte / vel in eodem subiecto primo / partes autem huius caloris non possunt esse omnes eadem parte ignis / quia tunc illa pars ignis haberet capacitatem infinitam / et esset actu infinita / quod est falsum / et ideo dico quod licet aliqua forma accidentalis possit esse actu infinita secundum se in sua specie / non tamen aliquod est vel esse potest infinitum intensiue tale secundum talem formam: quia si illa sit spiritualis non potest esse in aliquo subiecto infinita quia nullum subiectum spirituale possibile est esse infinitum / et si sit corporalis non est tota quantum ad omnes partes suas in eadem parte subiecti / et ideo qui haberet calorem talem infinitum / et esset infinitus magis esset infinitum capiendus extensiue quam intensiue.

¶ Dico contra istas vltimas conclusiones quod ex pr ma que est de forma vel natura / sequitur quod deus possit facere corpus humanum actu infinitum / quia depotest facere vnum os infinitum / et carnem infinitam et sic deus qualibet parte et dispositione corporis homogenei: sed hoc est impossibile / quia tale corpus ab eliqua anima informari non posset / sed tamen quia nulla anima est infinita: tamen quia tunc esset homo infinitus quod tu negas. Nota quod Augustinus narrat quinto de ciuitate capitulo quarto loquens de gigantibus qui erant ante diluuium supra terram seipsum vidisse vnum dentem molarem hominis qui si fuisset diuisus potuisset pro centum dentibus qua les tempore Augustini homines quantum ad quantitatem suffecisse. Ex quo patet quod corpus humanum multum potest augeri vel minui in notabili quantitate. ergo etc.

¶ Contra secundam de virtute. Si ignis haberet infinitum calorem / et per consequens virtutem calefaciendi / tunc poterit celefacere in instanti / quia si tanta virtus in tanto tempore maior virtus in minori / et infinita in instanti quod est falsum.

¶ Ter¬ tio sic contra primam et secundam deus non potest facere tantum calorem sub specie caloris / quin possit adhuc vnum alium calorem cum ipso: si ergo deus facit vnum calorem infinitum potest vnum alium cum isto: et cum possit ipsum addere alteri videtur quod possit esse aliquis calor eiusdem rationis maior calore infinito / quod est contradictio / et similiter de quamtitate et caritate potest argui.

¶ Quarto sic. quia infinitum secundum Aristotelem tertio phisicorum non habet partes: quia aut ille partes essent aliquote et sic aliquotiens sumpte redderent ipsum totum infinitum et tunc non esset infinitum: aut non aliquote et sic redderent totum et aliquid plus / et tunc non esset etiam infinitum / quia infinito non est aliquid maius: ergo ex partibus totius homogenei concurrentibus in vnum non potest argui possibilitas infiniti actualis.

¶ Ad primum istorum dico quod quantum apparet aliquibus deus posset facere vnum corpus ho minis vel asini actu infinitum / sicut probatur eiusdem rationis cum corpore hominis que nunc est et dispositum dispositionibus eiusdem rationis. Sed dico quod anima humana vel asini non posset informa re ipsum: quia finita est. Unde et posset dici quod illud corpus ratione infinitatis esset indispositum et improportionatum: sicut etiam corpus finitum mortuum. Anima enim hominis vel asini non potest esse actu infinita / saltem anima hominis quicquid sit de anima asini vel plante que est extensa / sicut dictum est supra: quia non est tale totum homogeneum supradi ctum / et sic dico quod asinus vel homo non potest esse infinitus. Aliter dicitur quod si per hominem intelligatur compositum ex corpore figurato / non potest esse infinitus. Si autem non sic figurato tunc dicitur quod non posset facere corpus hominis vel aliquod totum homogeneum includens aliquas partes que sunt eiusdem rationis sicut os et os / quia si os esset infinitum non esset nisi vnicum eiusdem rationis / oportet autem quod sint ibi plura eiussdem rationis similiter plures partes etherogenee infinite non sunt vnibiles sicut homogenee.

¶ Ad secundum dico quod deus si faceret infinitum calorein ille calor non calefaceret calefactibile in instanti / nisi secundum omnes partes suas esset sufficienter presens illi calefactibili. Sed si esset sufficicenter praesens sicut deus posset producere ignem infinitum in manum mea / dico quod calefaceret in instanti / et tamen modus essendi sic in manu non repugnaret actioni. Sed calefactio non esset moius / sed mutatio simplex / sicut et deus calefaceret in instanti non per motum sicut posset: nec est hoc inconueniens de virtute creata si ponatur infinita in proposito. Aliter dici potest quod non calefaceret in instanti quia / licet sit vel esset infinitus extensiue / non tainen in tempore nec in eadem parte subiecti. Aliter etiam dicitur quod non posset aliquid calefacere / quia calor infinitus continet in se naturam caloris secundum speciem et indiuiduum / et ita non potest alium producere / vel etiam quia sic dispositus secundum simultatem pastium non est natus calefacere saltem naturaliter si cut nec corpus videri sub sacramento.

¶ Ad tertium non video quod supposito quod sit calor infinitus deus possit facere alium calorem eiusdem rationis: quia sicut dictum est supra ille calor infinitus continet totam naturam / et secundum speciem et secundum indiuidua vel indiuiduum si est simpliciter et omnino infinitus in sua ratione¬

¶ Ad quartum dico quod infinitum non habet partes aliquotas sicut philosophus dicit / nec habet partes nisi aliquotas excedentes que quotienscunque sumantur reddant plusquam totum / sed habet partes no aliquo tas deficientes que quotienscumque secundum numerum des terminatum sumantur nunquam possunt reddere suum totum.

¶ Dico igitur secundum praemissa quod deus potest facere infinitum in actu et secundum magnitudinem et secundum multitudinem et perfectionem et virtutem Et Aristoteles si conglobasset sua principia posuisset infinitum in actu secundum multitudinem quia ipse posuit mundum eternum / et ita generationem homins eternam octauo phisicorum. Secundo posuit animam intellectiuam esse formam et actum corporis humani secundo de anima. Et per consuequens numerari secundum multitudinem hominum: nec videtur quod posuerit illam absurditatem Commentatoris quod vnus sit intellectus omnium hominum: quod si posuerit eam dico quod potest efficaciter reprobari supposito vel demonstrato quod intellectus sit forma corporis humani Tertio posuit animam humanam incorruptibilem et differre sicut perpetuum a corruptibili / et ab extrinseco primo de anima et secundo et tertio / et sextodecimo de animalibus. Ex quibus ineuitabiliter concedi tur infinita multitudo animarum. Unde et sequitur quod si in tertio phisicorum intendit negare omnem multitudinem actu infinitam sicut ibi imponit commentator in auctoritate superius allegata exponendo ipsum / quod ipse contradicit sibi ipsi / et ita ex dictis suis vtrumque habetur. Et quod sit infinitum in actu et quod non sit infinitum in actu. Sic ad istam questionem. de infinito in com¬

¶ Ad primum alio rt muni dico quod nullus effectus equiuocus potest adequare suam causam totalem in perfectione / et ideo concedo quod nullum productum vel producibile a deo extra se possit esse sim pliciter infinitum eo modo quo deus secundum omnem perfectionem possibilem reperiri in aliquo vno entened quin possit esse infinitum secundum quid et secundum aliquam rationem entis specialem non concludit.

¶ Ad secundum dico quod infinitum in actu non implicat contradictionem / quia tunc deus non esset infinitus in actu. Quando dicis quod actus terminat et limitat / dico quod actus pro quanto dicitur finire quia peractum habet aliquid esse tale determinantem specievel huiusmodi / non sic per materiam vel potentiam sed non finitat necessario omnis actus: sed tantum actus finitus et limitans et sic etiam forma finita.

¶ Ad tertium dico quod esse actu infinitum eo modo quo accipitur in proposito non repugnat enticausato. Tu dicis quod omne causatum habet finem: verum est causansui / sicut et efficiens / et sic benefinitum est id est habens finem / sed cum hoc stat quod sit actu infinitum in ratione sua / quia tantum quod ipsum excedit omne aliud possibile dari eiusdem rationis quod est finitum vel cuiuscunque mensure sequentis determinate.

¶ Ad quartum dico quod omne creatum a deo est mensura tum ab ipso sicut a causa secunda: et quando dicis omne men suratum est finitum. dico quod finitum est saltem finitate et limitatione ad genus et speciem / nec potest esse simpliciter infinitum sicut deus. Sed cum hoc stat quod sit infinitum modo predicto.

¶ Ad primum demagnitndine dico quod accipit lineam vt linea terminetur per puncta: et dico quod non plus est de ratione linee nisi quod sit longitudocuius partes copulantur ad terminum communem. Dices illa est diffinitio linee. Dico quod verum est linee terminate et finite quam quam experti sunt philosophi: sed non est diffiniton vel descriptio linee in communi. Ad illud de corpore et superficie. Dico eodem modo ex sexto Thopicorum. Improbatur diffinitio ista linee recte / quod scilicet medium eius non exit ab extremis / per hoc quod non potest conuenire ista diffinitio linee recte infinite. Ex quo patet quod illa est possibilis: quia non improbatur diffinitio aliqua per hoc quod non conuenit alicui impossibili / sic enim quelibet diffinitio improbari posset. De hoc tamendicit sicut supra quia forte non concludit. Si dicas quod quecumque due linee recte sunt eiusdem rationis vel speciei ergo si vna interminabilis et alia / et per consequens si vna est finita et alia. Dico quod non oportet: quia esse finitum vel infinitum non conueniunt ratione speciei / nec variant speciem: sed sunt gradus vel modi indiuidua les extra rationem quiditatiuam speciei / non tamen variant speciem sicut etiam est de maioritate vel minoritate / et non oportet si vna linea eiusdem rationis est maior alia quod propter hoc alia eiusdem rationis sit maior / non sic est numerus si ponantur diuerse species numerorum / numerus maior et minor sicut communiter ab aliis ponitur.

¶ Ad secundum dico quod omne corpus finitum est mobile aliquo motuSed dico quod non oportet de corpore infinito / et sic parum valet illud totum. Uel potest dici quod non oportet quod moueatur secundum totum / sed sufficit quod secundum partem et partem finitam. Sicut etiam Aristoteles respondet ad Permenidem primo phisicorum / et ista natura non incipiet aliquem motum quem non possit terminare / nec etiam deus / et ille motus non erit circulariter sicut nec motus vnius partis aque infra aquam ipsam.

¶ Ad tertium dico quod quantitas infinita habet habitudinem naturalem ad actum suum si sit vel possit esse infinitum / sicut de quantitate ignis vel aque. Si autem non possit esse infinitum / nec sit non oportet quod habeat habitudinem ad subiectum / sic quod possit sibi inesse simpliciter: sed sufficit quod hoc non repugnet ex parte sui cum sit accidens / sed magis ex parte subiecti sicut dictum est supra de caritate.

¶ Ad quartum dico quod corpus potest figurari siue figura dicat aliquid positiuum vltra quod est de genere quantitatis siue dicat terminationem corporis sui cui inest / et patet sicut corpus cere mollis potest esse sine figura hac vel illa / et pari ratione sine omni figura et sine terminatione quam importat figura. Et ideo dico quod non est necessarium absolute corpus terminari nec esse figuratum. Unde corpus infinitum non est alicuius figure nisi vellet aliquis dicere quod figura potest esse actu infinita sicut et quantitas / et tunc illa descriptio figure non est nisi figure finite. Ad Aristotelem dico quod verum dicit sicut intendit quod virtute agentis naturalis non est dare quantitatem actu infinitam. Si autem intendat quod nulla virtute sit possibilis nego eam / et commentatorem suum / et dico quod augmentum quantitatis procedit in infinitum / vel procedere potest / et quantum contingit dare in potentia tantum in actu puta vnam quantitatem actu infinitam virtute diuina non virtute nature / et sic etiam scilicet virtute nature positus est terminus magnitudinis et augmenti.

¶ Ad primum de multitudine et primo aliquorum alterius / et alterius ra¬ tionis. Quando dicis quod in omni multitidine essentialiter ordinatorum est dare primum medium et vltimum. Dico quod non oportet dare primum medium et vltimum in omni diffinitione essentiali: sed aliqua possunt essentialiter ordinari non per accessum ad aliquid supremum: sed magis ad aliquid a quo plus vel minus distant sicut dictum est supra. Si autem ponatur quod materia sit infima creatura possibilis tunc per recessum a materia species essentialiter ordinam tur. Similiter potest dici quod per accessum ad deum essentialiter ordinantur: ita quod illa quae plus accedit est etiam perfectior creatura superior et nobilior. Dicunt etiam aliqui quod non oportet species inter se essentialiter ordinari: sed tantum habere ordinem essentialiter ad deum ad quem quelibet habet ordinem principiati et causati ad principium et causam. Unde puto quod deus posset facere species equales simpliciter: quarum neutra esse nobilior alia: sicut etiam dicam in secundo de duabus materiis: quia non apparet impossibilitas cur non possent esse due species vel due materie alterius rationis equales: sicut etiam due relationes divine alterius rationis et due differentie indiuiduales sub eadem specie: licet sint alterius rationis: sicut etiam dicetur de differentiis specificis. Nec obstat ordo partium vniuersi adinuicem quem ponit philosophus: quia ille potest immutari a deo: nec est simpliciter necetsarius inter quaslibet species deo possibiles: sicut reputauit Aristoteles qui non credidit aliquam nouam speciem: et tamen bene est ordo iste inter species quae ponun tur modo de facto.

¶ Ad secundum dico quod non oportet accipere aliquam speciem actu infinitam: sed processum imse infinitum conditione ipsorum inter que ponitur processus excludit infinitatem alicuius ipsorum sicut frequenter dictum est supra. Item quod licet multitudo sit actu infinita non est tamen vbi est aliqua infinita.

¶ Ad tertium quando dicis quod omnis multitudo vel numerus est numerabilis per aliquam vnitatem. Negatur istud: sed diceretur quod hoc verum est tantum de multitudine finita vel numero finito. Et sic de ipso loquitur philosophus: quia de numero infinito non curauerit nec intellexe rit eodem modo de pari et impari.

¶ Ad quartum dico quod in spiritualibus et in corporalibus est possibile infinitum in actu secundum multitudinem: dicis quod ex omni bus quantis fieret vel posset fieri vnum actu infinitum concedo: et est pro me sicut dictum est supra.

¶ Ad quin tum quod quaternarius vel ternarius et sic de talibus non sunt determinate species reales et distincte: quia non credo quod numerus aliquid addat super illud cuius est et tunc dico quod numerus infinitus possibilis est in qua libet specie: sicut et vnitates infinite vel indiuidua: nec est imaginandum de numeris sicut imaginantur Tu dices in numeris est processus in infinitum: ergo non est dare numerum infinitum: sicut nec speciem aliquam in toto illo processu in infinitum. Dico quod in numeris est processus in infinitum sicut in vnitatibus: et sicut mul titudo specierum est infinita ita et multitudo vnitatum vel numerus. Non sic autem aliqua vnitas sicut nec aliqua species. Augustinus tamen. xii. de ciui. c. xviii. vt detur dicere quod licet omnes numeri simul accepti infiniti sint nullus tamen est infinitus. Dicit enim quod singulitsunt finiti: licet omnes simul infiniti et tamen hoc videtur durum valde quare non possit dari in diuina intelligentia vnus numerus qui omnes comprehendat. Quomodocumque dicatur siue sic siue aliter semper stat quod deus potest faco re infinita in actu vel infinitum plura videlicet vel¬ vnum resultans ex pluribus. Ad auctoritatem commentatoris dico quod impossibile est virtute nature dare multitudinem actu infinitam. Si autem intelligat quod nullavirtute hoc sit possibile: nego ipsum.

¶ Ad aliud de imperfectione aliqua naturali dico quod illa infinitas potest sibi conuenire sicut alicui constituto ex omnibus partibus homogeneis infinitis secundum multitudinem / non autem ex conceptu quidditatiuo ipsius nature. Nec etiam ex gradu suo aliquo: quia gradus non ponitur in perfectione finita sicut dictum est supra: distinctione. x vii.

¶ Ad secundum dico quod omnis perfectio creata est determinata ad genus et speciem: sed cum hoc stat quod sit infinita non simpliciter sicut deus: sed sicut dictum est supra: nec talis infinitas repugnat limitationi ad genus et speciem.

¶ Ad aliud dico quod genus est infinitum in tali perfectio. ne: quae ponitur infinita et non potest esse idem nunmero in alia perfectione finita: sed bene aliud numero. Ad confirmationem de differentia dico quod non est simpliciter infinitasicut deus tamen forte vna scilicet nobilior aliquo modo continet perfectionem alterius non curo.

¶ Ad aliud de vit tute patet quod est dare naturam infinitam et consequenter aliquam virtutem sicut dictum est supra. Maior ergo eorum est vera et a philosopho sed minor quod non sit dare naturam vel substantiam infinitam est falsa. Preterea etiam argumentum non concludit de virtute in isto: et patet quod non concludit de virtute separata impossibilitate infinitatis in actu ex finitate subiecti et ratio non concludit contra caritatem separatam actu infinitam eo modo quo caritas potest dici virtus. Hec de tertio articulo.

¶ Ad primum principale Dico quod limitatio creature ad genus et specem non excludit in finitatem actualem vel secundum extensionem / vel multitudinem / vel modo aliquo supra dicto.

¶ Ad secundum dico quod omne factibile vel producibile a deo est minus ipsum quia non est infinitum simpliciter secundum omnem perfectionem entis sicut deus: sed nihil obstat: quin sit infinitum secundum aliquam rationem entis partialem / et ita minus deo / et imper fectius ipso.

¶ Ad tertium quod ratio infiniti in potentia consistit in fieri: vel in semper accipiendo. Unde ratio eius est quod extra ipsum semper est aliquid acciperem non sic autem ratio infiniti in actu: et ideo dico quod infinito in potentia secundum quod huiusmodi repugnat quod omnes partes eius sint simul in actu.

¶ Ad vltimum dico quod linea actu infinita potest intelligi a deo saltem: licet non a nobis forte sicut vult dicere commentator in illa autctoritate secundi metaphisice superius allegata

¶ Contra. Infinitatem actualem quantitatis arguitur Primo sic: quia de quantitate actu infinita potest diuidivna pars: prima pedalis vel bipedalis saltem virtute diuina: tunc quero de parte residua aut est finitaaut infinita. Non potest dici quod infinita: quia cum totum sit maius sua parte sequeretur quod infinito in actu esset aliquid maius eiusdem rationis quod est falsum / et impossibile. Nec potest dici quod sit finitum: quia ex finitis duobus non constituitur aliquid infinitum: ergo etc.

¶ Secundo sic. Si est pare quantitatem in actu infinitam poest ne diuidi in infinitas partes in actu secundum multitudinem virtute diuina sicut etiam dicebatur supra quod poterat componi ex infinitis indiuiduis: et partibus positis inactu: sed tunc sequitur inconueniens: quia sequitur quod quelibet illarum partium sit diuisibilis. Ponamus quod aliqua vel plures ipsa rum diuidantur: sequitur quod alicuius totius erunt plures quam infinite partes in actu. Hoc autem est impossibile ergo etc.

¶ Tertio quod si ideo est dare quantitatem infini¬ tam in actu: quia est dare aliquam constitutam ex infinitum partibus sicut dictum est supra: sequitur quod linea vel quantitas quelibet continua est infinita in actu: quia constituitur ex partibus infinitis: hoc autem est falsum: ergo etc. Ad ista potest responderi.

¶ Ad primum diceretur quod sicut potest in t elligi ex partibus finitis secundum quantitatem infinitis tamen secundum multitudinem saltem eiusdem quantitatis non dicunt proportiones constitui quantitas infinita: sic vna parte diuisa ab infinito potest intelligi vtraque finita et altera equipollens toti residue multitudini quae illa face ret infinitam quantitatem: et sic ex istis duabus finitis secundum quantitatem et multitudinem equipollentibus tamen multis infinitis potest intelligi vna quantitas infinita constitui. Al ter diceretur quod si a quantitate simpliciter et omnino et per omnem modum infinita in ratione sua continente scilicet omne indiuiduum possibile nature sue si talis ponatur vt linea vel huiusmodi: si amoueatur vna pars pedalis vel bipedalis virtute aliqua illud quod remanet infinitum est: sed non omnino nec vsquequaque infinitum in ratione sua tamen aliquo modo in infinitum: sicut si poneretur vna linea infinita ad orientem et non ad occidentem. Et quando dicis quod tunc aliquo infinito esset possibile aliquid maius eiusdem rationis. Dico quod non est inconueniens de infinito non simpliciter et vsque quaque vel per omnem modum in ratione sua: sicut maior esset linea infinita ad orientem et occidentem non habens terminum quam infinita ad orientem et habens terminum ad od cidentem. Sed de infinito simpliciter in ratione sua quod conprehendit totam naturam suam: et per consequens omne indiuiduum nature sue impossibile est quod sit aliquid maius eiusdem rationis quod non continentur in primo. Aliter dicitur quod comparatio maiorum et minorum non tenet nisi in entibus finitis: sed non curo.

¶ Ad secundum dico quod impossibile est sic continuum diuidi quin semper quelibet pars sit continua: et per consequens diuisibilis etiam in infinitum. Et ide dico quod in partibus continui diuisis nunquam est dare numerum simpliciter vsquequaque infinitum qui non possit excedi: licet possit dari virtute diuina in actu numerus aliquis improportionaliter distans a quolibet numero finito simpliciter dato: vt a binario vel trinario et quolibet tali. Et quantum ad primum dico quod diuisio continui secundum partes eiusdem proportionis vadit sic in infinitum quod nec etiam potest virtute diuina reduci ad actum in facto esse: sed tamen in fieri: nec deus cognoscit aliquem ibi qui non sit vltra diuisibilis: licet omnes disticte et in particulari cognoscat: et actu ex parte sui ita bene sicut iam actu essent de se / et non possent amplius diuidi: sed secundum partes eiusdem quantitatis non vadisic. Nam si esset actu infinitum quantum continuum vsque quaque et omni modo in sua ratione continens omne imdiuiduum sue nature dico quod contineret in se infinitas partes eiusdem quantitatis: et deus posset ipsum diuide re in omnes illas partes actualiter et habetur multitudeinfinita in actu: et non posset haberi maior matlntitudopartium eiusdem quantitatis: licet semper in infinitum posset haberi maior multitudo partium eiusdem proportionis.

¶ Ad tertium dico quod nulla quantitas est actu infinita: licet contineat infinitas partes eiusdem proportio nis nec sufficit infinitas partium eiusdem proportionis Dico enim secundum illas etiam in quantitate qualibet finitaprocedit in infinitum. Et similiter augmentum quim titatis secundum additionem talium partium diuisibilium. Sic etiam quod nec virtute diuina reduci possunt ad actum in facto esse: sed tantum in fieri et hoc ex repugnantia rei vel natura. Sed hoc nichil obstat contra propositum.