Quaestio 2

Distinctionis Uigesimesecunde Questio Secunda

SEcundo quaero utrum attributa secundum que nominatur deus diuersimode / sicut sapientia / iusticia / intellectus / etc. sint in deo idem quod deus realiter.

¶ Uidetur quod non: idem realiter non est in seipso realite quarto phisicorum: sed essentia diuina vel deus est idem realiter cum quolibet attributo et econuerso: ergo etc.

¶ Secundo sic. Si attributa essent realiter in essentia diuina / sequeretur quod essentia multiplicaretur sicut ipsa attributa quia sunt in ipsa sicut eadem re cum ipsa / sed hoc est falsum: ergo etc.

¶ Tertio sic. Perfectibile et per fectio differunt realiter / sed attributum est in deo: vt perfectio eius sicut dicetur infra: ergo etc.

¶ Quarto sic. Damascenus primo libro capitulo quarto. Si dixeris iustum sapientem et non natura sed que circa naturam ergo attributum non dicit naturam vel essentiam sed aliquid differens a natura vt videtur secundum Boetium de trinitate / omnia

¶ Contra in diuinis sunt vnum preter illa ri quibus obuiat relationis opinio. Sed inter essentiam et attributum non obuiat relationis opinio vt patet ergo etc. Iterum secundum Augustinum de ciuitate dei. Deus est quicquid habet de conceptol quia relatiuum habet relatiuum et non est ipsum / sed essentia et attributum non se habent sicut relatiuum et relatiuum vt patet ergo et cetera.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo quantum ad intellectum questionis declara do quid est attributum in diuinis. Et quid est esse idem realiter aliquid cum alio.

¶ Secundo inquiram vtrum attributa sint in deo realiter.

¶ Tertio vtrum sint ibiformaliter.

¶ Quarto vtrum sint idem realiter cum et sentia et ad seinuicem.

¶ Ultimo ad rationes etc.

¶ Quantum ad primum dico attributum dicitur vnomodo vel quia ab aliquo tri¬ butum: vel quia alicui tributum. Ab aliquo tributum vt deo cui attribuuntur ipsa attributa / siue a seipso siue a creatura: sicut deus sibi ipsi attribuit iustitiam. Et etiam creatura intellectualis ipsi deo attribuit eam. Attributum etiam potest accipi dupliciter vnomodo quantum ad illum respectum rationis qui est respoctus attributionis passiue vel obiectiue ad ipsum attribuentem vel etiam ad illum cui attribuitur / et istomodo dicitur secundarie intentionis / Nec istomodo intendo loqui nec prosequi de attributo in questione praesenti nec in sequentibus. Aliomodo accipitur pro eo quod est attributum. Et secundum id quod est etc. eo quod tribuitur vel attribuitur / et est fundamentum talis respectus / sicut dicimus quod iusticia vel sapientia attribuitur et istomo do intendo loqui de attributo in proposito. Istomo do accipiendo attributum dico quod attributum in deo est perfectio simpliciter et formaliter diuine essentie in esse secundo vel quasi secundaria reperta in creatura formaliter per participationem analogam.

¶ Ad cuius euidentiam notandum est primo quid dicitur perfectio simpliciter: dico secundum Anselmum monnologion decimoquinto / quod perfectio simpliciter est id quod est melius per ipsum quam non ipsum alicui supposito absolute considerato: quando autem dicitur hic non ipsum / non intelligitur pro negatione eius quod est perfectio simpliciter: quia tunc omne positiuum esset perfectio simpliciter. Est enim quodlibet ens et postiuum melius sua negatione vel non ente: sed accipitur ibi non ipsum pro quocumque etiam positiuo incompossibili in eodem cum eo quod dicitur perfectio simpliciter. Dicitur etiam ibi alicui supposito quodcumque sit i lud non determinando ad aliquam naturam in particulari hanc vel illam / quia licet sapientia sit perfectio simpliciter / non tamen est melior lapidi quam incompossibile ips sapientie. Ita quod lapidi secundum quod huiusmodi melius est non habere sapientiam vel habere aliquid incompossibile sapientie quam habere sapientiam quia melius est lapidi esse lapidem ex natura sua quam non esse lapidem Attributum ergo est perfectio simpliciter: quia aliquid tale quod melius est supposito alicui puta simplicite perfecto habere sapientiam quam quodlibet incomposibile sapientie: et ipsum habens sapientiam est meliet perfectius quam aliquid quod non potest habere sapien tiam: sed dicitur quod formaliter: quia impossibile est quod aliquid quod non est in deo formaliter nec potest dicde eo nisi causaliter vel eminenter sit perfectio simpliciter: nec attributum sicut dicetur infra. Uoco autem esse formaliter in aliquo / non potentialiter sicut forme. in materia / nec virtualiter sicut effectus in causa: nec confuse sicut mistibilia in mixto: sed secundum quem habens illam dicatur formaliter et vere tale in concretquale est illud in abstracto denominatione intrinseca et formali: vel dicatur ipsummet in abstracto secundum propriam rationem formalem et quidditatiuam sicut dicitur homo rationalis vel albedo qualitas vel paries albus talis et sic de aliis suo modo: et magis pro prie loquendo quomodo in homine est humanitas esgo non est nisi humanitas secundum se secundum Auicennam quin to metaphisice est tamen aliquid quo formaliter et intrisece homo est vere et dicitur homo sicut forma totius vel potius totum abstractiue significatum et est in homine secundum rationem proprie perfectionis.

¶ Dicitur ergo quod attributum est perfectio simpliciter et forma et liter per primum excluduntur omnes relationes et respectus siue sint reales siue rationis quorum nullum dicit perfectionem simpliciter de relationibus realibus. Probatum est supra: de respectibus rationis patet: quia sunt entia rationis et entia diminuta per secundum excluduntur omnes perfectiones proprie ipsi creatur e que non conueniunt deo formaliter quia sunt lmitate: nec continentur in deo nisi virtualiter vel eminenter cuiusmodi est affinitas / vel leonitas / et humanitas / et sic de aliis que etiam nec sunt perfectiones simpliciter et sic etiam possunt excludi per primum. Sed tertio additur ibi quod attributum est perfectio quassecundaria vel in esse secundo quia attributum non potesdici illud quod pertinet ad esse primum et quidditatiuum diuine essentie. Et ideo dico quod nec vita nec intellectualitas nec substantia nec infinitas ( quia non habent distinctam rationem positiuam ab essentia ) possunt dici attributa / nec essentia / nec spiritus / nec existentia et huiusmodi: sed additur quod attributum est perfectio formaliter reperta in creatura per participationem analogam et per hoc excluduntur multa quae non sunt attributa in deo cuiusmodi est infinitas vel immensitas simpliciter eternitas / simplicitas / omnipoten tia / et huiusmodi: quia non sunt participata formaliter a creatura: nec vigore nec analogico. Et ideo dico quod ex creaturis non possunt attribui ipsi deo nec sunt attributa sicut patet.

¶ Secundo declarabo quid est esse idem realiter aliqua / dico quod esse idem realiter concretum est huius quod dico eadem res et eadem realitas vnum autem suppositum transcendens cognoscitur per aliud sibi oppositum sicut Aristoteles in nono meta phisice qui ponit quod esse est esse in actu et dicit quod est idem quod non est in potentia est esse in actu ergo esse idem re et realiter declaratur per non esse distinctum ad quoc sequitur non esse idem realiter.

¶ Dico igitur quod ad distinctionem realem aliquorum requiritur. Prima conditio que secundum aliquos est quod oportet quod non sint quam titatiue idem: id est per se primo modo / sicut diffintio et distinctum et etiam secundum me. Secundo quod vtrumque sit aliquid positiuum. Unde dico quod non ens proprieloquendo non potest distingui realiter / non distinguit realiter: distinctio enim realis est passio entis realis sicut vnitas: non autem est passio non entis. Tertio requiritur quod vtrumque sit aliquid positiuum extra intel lectum: quia sicut oportet quod sint positiua et non negatiua: ita quod sint realia a ratitudine non a reor reris: et per consequens ambo extra intellectum.

¶ Quarto requiritur quod neutrum habeat. Unde possit include re alterum per identitatem et etiam realitatem alterius / quia dato quod ambo sint positiua et extra intellectum si tamen vnum includit alterum et respectus realiter pro pter sui infinitatem et immensitatem: iam non sunt distincta realiter sicut patet de essentia diuina et relatio ne que predicantur de seinuicem in abstracto.

¶ Dico / igitur quod illa sunt realiter distincta et distincte realitates que sunt aliqua positiua extra intellectum non eadem per se primo modo: quorum neutrum ex sua immensitate includit realitatem alterius / et hoc siue sint compossibilia in eodem subiecto et supposito siue non. Per oppositum dico quod illa sunt idem realiter que ambo sunt aliqua positiua extra intellectum / id est non facta per intellectum: sicut essentia rationis. sic tamen quod sunt compossibilia in eodem subiecto et supposito. Unum ex sua infinitate habet quod includat realitatem alterius. Nam formaliter infinitum intensiue et simpliciter hoc habet quod includat realitatem cuiuslibet sibi compossibilis in eodem supposito: ex sua enim infinitate et actualitate habet quod non componibile cum alio: sed simpliciter simplex. Si autem includeret realitatem cuiuslibet sibi compossibilis / iam posset conponi cum illo: si ex ambobus constituatur vere aliquid vnum. Nam impossibile est quod ex pluribus rebus vel realitatibus fiat aliquid per se vnum subiecto vel supposito / nisi per vnionem aliquam vel compositionem vt videtur. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum voluerunt aliqui dicere sicut Rabymoyses quod attributa non sunt in deo realiter: nec significat nomen attributi aliquid positiuum in deo / nomine attributi remouetur aliqua imperfectio. Unde dicendo quod deus est sapiens non est plus dicere nisi quod non est insipiens / quod iustus idem est dicere quod non est iniustus.

¶ Alii verodixerunt quod attributa non sunt in deo nec dicuntur de ipso realiter et intrinsece: sed tantummo do virtualiter et sicut effectus in causa: sicut suo modo dicitur quod calor in sole non realiter secundum veram suam entitatem. Ita etiam cum dicitur deus est sapiens: sensus est quod ipse est causa sapientie create / deus est iustus quod ipse est causa iusticie create. Et omnes isti moueri videntur per hoc quod nichil positiuum deo intrinse cum et sibi proprium possumus de ipso concipere si cut eis videbatur. quod iste opiniones sunt false et

¶ Sed dico arguo contra eas contra primam quia si ipsa esset vera deus non esset aliter sapiens quam lapis. Lapis enim non est insipiens vt patet nisi nega tiue id est non sapiens. Et sic etiam chimera non est sapiens vel insipiens: ergo etc.

¶ Secundo sic. Negatio priuationis in subiecto apto nato arguit et concludit positionem habitus. Sed quelibet natura intellectualis est conueniens subiectum sapientie. Est enim sapientia perfectio nature intellectualis / ergo negatioignorantie vel insipientie ( que est nature intellectua lis ) arguit necessario affirmationem sapientie in ipso ergo attributum sapientie vere est in ipso et positiue.

¶ Tertio sic. Quia pari ratione quando dicitur quod deus est ens vel essentia esset sensus deus non est non ens. Ex hoc autem sequitur quod deus sit ens necessario ergo de deo aliquid positiuum intelligimus quod est contra rationem ipsorum.

¶ Contra sacundam poationem arguo sic primo / quia illa est vera non aliter deus est sapiens quam equus vel asinus / quia est causa equi vel asini / sicut sapientis create: sed hoc est falsum ergo etc.

¶ Secundo sic / quia si valet dictum eorum oportet pari modo dicere quod deus sit ens virtualiter / quia causa entis. Sed si est causa entis oportet necessario quod sit ens realiter et veraciter / quia non ens nullius est causa / ergo etc.

¶ Tertio sic / quia agens per intellectum perfectissime agit et est causa per sapientiam suam / deus est huiusmodi / ergo est causa per suam sapientiam / ergo dicere quod deus ob hoc tantum dicitur vel est sapiens quia est causa sapientie / est dicere quod habet vere et realiter sapientiam in propositonostro / et non valent dicta istorum. quod perfectiones attribu¬

¶ Dico igitur tales vere et realiter sunt in deo primo verissime et realissime / et hoc probo se ptem rationibus.

¶ Primo sic. Omnis perfectio. simpliciter vere et realiter est in summe perfecto simpliciter. Patet de se. licet attributum dicat perfectionem simpliciter: ergo etc.

¶ Secundo sic. In omni eo quo non potest aliquid maius excogitari / nec perfectius: vere et realiter est illud quod dicit quantitatem perfectionis simpliciter (vt patet) quia oppositum praedicati repugnat subiecto: sed deus est quo maius perfectione excogitari non potest / attributum vero dicit quantitatem talis terfectionis / ergo etc.

¶ Tertio sic Nulli nature intel lectuali repugnat sapientia vel iusticia / et sic de aliis attributis. Et per se si non sunt in ipsa vere et realiter est priuata: vel saltem in potentia ad ista: sed deus est nature intellectualis: ergo si in ipso non sunt realiter et veraciter ista sequitur quod sit in potentia ad ista / et non sit deus nec necesse esse: nec purus actus.

¶ Quarto sic quod non est in perfecto simpliciter nec esse potest / non est perfectio simpliciter: sed attributum secundum te non est in deo ( qui est ens perfectum simpliciter nec potest esse: quia deus non est in pena ad aliquod / ergo attributum non est perfectio simpliciter hoc est falsum: ergo etc.

¶ Quinto sic. Attributo cum sit perfectio simpliciter non repugnat esse infinitum formaliter / sed in nullo alio ente potest esse infinitum ergo est ponendum in deo realiter.

¶ Sexto quia quantoaliquid magis accedit ad primum / tato aliquid participat de talibus perfectionibus / et quanto magis recedit: tanto minus.

¶ Septimo quia natura intendit assimilari primo vel deo in talibus perfectionibus: non autem in ente rationis: ergo sunt ibi realiter. Dico ergo quod attributum est in deo vere et realiter sicut diuinitas et entitas est ibi vere et realiter suo modo.

¶ Quantum ad tertium est fnaopinio quae dicit quod quantumcunque attributa sint in deo vere realiter: non tamen ibi formaliter: sed magis euideme ter vel excellenter. Ad hoc adducunt rationes. Prima est ista / quod est formaliter in aliquibus pluribus est vniuoce in illis / sicut calor in omnibus formaliter calidis: si ergo perfectiones attributales essent forma liter in deo ( cum ipse etiam sit formaliter in creatura sequeretur quod essent vniuoce in deo et creatura: sed deo et creature nichil est vniuocum sicut dictum est supra.

¶ Secundo sic. Attributa et quicquid ponitur indeo debet principaliter notari ex excellentia essendivt patet / sed modus essendi eminenter vel virtualiter aliquid in aliquo est modus essendi nobilior quam modus essendi formaliter: vt patet de calore in sole: ergo etc.

¶ Tertio sic. Quecunque sunt in aliquo formaliter sunt in eo distincte / et si sunt forme sunt distincte forme: quia forme et actus est distingueresicut patet de albedine et dulcedine in lacte: sed quod libet attributum est forma: ergo si sunt attributa formaliter in deo sunt ibi distincte forme: quod est fal sum: ergo etc.

¶ Quarto sic. Quecumque sunt formaliter in aliquo vnum non predicatur de alio in abstracto: nec de illo in quo est patet: quia nec per se nec per ad cidens. Nam predicatio in abstracto non potest esse per accidens: ergo nec per accidens nec per se: quia nec primo modo nec secundo ( vt patet ) ergo nullo modo: sed vnum attributum predicatur de alio in abstracto: et etiam de essentia: ergo etc. opinio est simpliciter falsa. Dico quod

¶ Sed ista enim quod attributa sunt formaliter in deo. Et probo hoc primo sic. Omnis perfectio prisimpliciter est formaliter in ente perfecto simpliciter: quia perfectio simpliciter perfectius non potest alicui conuenire quam formaliter / sicut nec esse: sed attributum est perfectio simpliciter sicut dictum est supra¬ ergo est in deo formaliter.

¶ Secundo sic. Si perfe ctio simpliciter non est in deo formaliter sed virtua liter vel eminenter / sequitur quod deus non est formaliter perfectus simpliciter: sed solum virtualiter vel eminenter: sed hoc est impossibile et falsum. licet enim possibile sit quod deus contineat perfectiones aliquorum a se virtualiter vel eminenter: nunquam tamen perfectiones quibus dicitur esse perfectus: sicut nec seipsum / ergo etc.

¶ Tertio sic. Si omne contentum in alio vit tualiter vel eminenter et equiuoce totaliter est distinctum essentialiter a continente: et minus perfectum ipso: sed perfectiones attributales non distinguuntur essentialiter vel naturaliter a deo: nec sunt perfectiones in ipso ( sicut probabitur infra ) ergo non sicut continem tur in eo sed formaliter.

¶ Quarto sic. Si omne attributum quod est in deo debet ibi poni modo virtuali vel eminenti et non formali: sequitur quod esse et relatio de bent ibi poni non formaliter: sed hoc est impossibile et falsum: quia tunc deus non esset ens formaliter / et perconsequens esset non ens formaliter et nichil: similite etiam deus non esset pater formaliter nec filius: quor est falsum: ergo etc.

¶ Ultimo sic. Omne illud quod formaliter acceptum est melius ipsum quam non ipsum est in deo formaliter: sed quodlibet attributum est haiiusmodi: ergo etc.

¶ Dico igitur quod omnia attributi sunt in deo formaliter quia sunt ibi verissime et proprio secundum illud quod sunt / non sicut effectus in causa effectiua: vel sicut forme in potentia in materia: nec si cut mixtialia in mixto / sed vere et realiter actu et formaliter. Utrum autem sint ibi formaliter secundum eam / dem formalitatem omnium vel secundum plures de hoc in sequentibus questionibus apparebit. aliorum dico quod illud quod est for¬

¶ Ad primum maliter in aliquibus non tame secundu eandem formalitatem genere vel specie: sed secundum formalitatem analogiam habentes ad inuicem ) non oportet quod vniuoce sit in ilis: sicut esse etiam est formalis in deo et creatura: non tamen vniuoce sed analogice: modo sic est de attributis non autem sicut de calore formaliter in pluribus calidis.

¶ Ad secundum dico quod quicquid ponitur in deo perfectionis simpliciter / debet poni ibi formaliter / immo quod plus est aliquid quod non est perfectionis simpliciter / sicut relatio: non tamen est imperfectionis. Dico enim quod quicquid ponitur in diuinis ad intra et ex natura rei non potest habere nobilioren modum essendi quam formaliter: quia quicquid ponitur in eo / vel est perfectio simpliciter: vel idem realiter cum perfectione simpliciter Non est autem simile de illis qui non dicunt perfectionem simpliciter / et habent imperfectionem mixtam necessario: sicut est color de quo ponitur exemplum. Talia enim perfectius habentur ab aliquo puta a deo quam habentur virtualiter vel eminenter quam quando formaliter et etiam a solo accipiendo precise modum habendi comparando ad alium modum et ideo non est simile.

¶ Ad tertium dupliciter respondetur secundum duplicem opinionem de distinctione attibutorum: illi qui negant distinctionem eorum ex natur rei dicunt quod attributum quodlibet est forma quedan tamen omnia sunt eadem forma et eiusdem rationis forma lis accipiendo illud quod est ibi ex natura rei non sunt ergo ibi: sicut plures forme vel formalitates distincte / nisi secundum rationem: et ideo non oportet quod licet sint ibi formaliter quod sint forme distincte: quia sunt ibiper modum vnius forme que est essentia. Alii dicum qui tenent distinctionem eorum quod necesse est ponere¬ ex quo attributa ponuntur in deo formaliter / et vnum quodque significat propriam quidditatem dicit perfe ctione simpliciter quod sint ibi distincte et formaliter secundum distinctas formalitates vel rationes formales / non tamen oportet quod sint ibi plures res vel plures forme: quia in eadem forma inueniuntur plures rationes tales et quanto simplicior et illimitatior tanto plures de hoc videbitur infra.

¶ Ad quartum dico quod maior est falsa. Attributum enim quocumque modo distinguatur ab alio predicatur de alio et de essentia et econuerso in abstracto. Quando dicis praedicatio in abstracto non est per accidens concedo / nec per se dico quod non est praedicatio ista formalis et per se primo modo / saltem si distinguantur ex natura rei secundum aliquos. Si autem non distinguantur tunc enim predicatio formalis et primo modo eiusdem de seipso vt dicunt alii. Nec secundo: sed dico quod est idemptica et alio modo per se quam non vidit Aristoteles: quare et cetera. Hec de tertio articulo.

¶ Quantum ad quartum articulum an scilicet attributa sint eadem realiter cum esset tia diuina et adinuicem dico quod oportet dicere omnes catholicos quod sic. Ita quod de hoc non sunt opiniones. Quod autem hoc sit verum patet precipue secundum illos qu non ponunt distinctionem inter ista nisi solum per opus rationis: et tunc omnia realiter quotquot sunt extra intellectum sunt eadem / immo idem et comparantur ad in uicem / sicut idem sibiipsi. Secundum aliquos etiam qui ponunt ibi distinctionem ex natura rei hoc oportet ponere.

¶ Ad hoc autem probandum ostendunt primo quod essentia diuina et etiam attributum vtrumque secundum se et exratione formali propria est formaliter infinitum sic. vbicumque in aliquo ente est eadem ratio infiniti et perfecti simpliciter / id quod est formaliter perfectio simpliciter est infinitum ex se formaliter / patet sicut ex se est perfectio simpliciter: sed in primo ente deo ibi est eadem ratio infiniti et perfecti simpliciter: quia infinitum ( sicut dictum est supra nodn dicit alium positiuum conceptum a perfectione secundum quem deus est infinituAttributum vero ex se dicit perfectionem simpliciter: et etiam essentia non minus: ergo etc. Sic autem potest dici de relatione / que sicut probatum est supra. nullam perfectionem dicit: de essentia etiam quod sit infinita Patet per Damascenum libro primo vbi dicit quod est pelagus substantie infinitum. Ex hoc statim probatur quod attributa sunt idem re cum essentia et adinuicem mutuo. Omne infinitum compossibile intrinsece I in eo dem supposito / alteri infinito est idem re sibi. Probatio quia si infinitum formaliter non est idem re cum omni compossibili sibi intrinsece: sequitur quod est componibile sibi ad constitutionem illius vnius in quo sunt com possibilia ex pluribus rebus non fit vnum suppositum nisi per aliquam vnionem vel compositionem: sed infinitum simpliciter non est componibile: quia non habet rationem partis nec limitati / ergo etc. Preterea etiam aliquid deficeret sibi de eo quod natum est habere: et per remextrinsecam sibi conueniet / et tunc non esset infinitum si cut patuit supra. Sed tam essentia quam attributa sunt infinita formaliter ex se ( sicut probatum est supra ) et sunt componibilia in eodem diuino supposito intrinsece: immo in quolibet diuino supposito: ergo sunt eadem realiter. Per istud argumentum probatur quod relatio est eadem cum essentia / et cum quolibet attributo: non propter infinitatem sui quod non est formaliter infini¬ ta ( sicut dictum est supra ) sed propter infinitatem et sentie vel attributi. Ex quo etiam patet / quod relatio non est eadem realiter alteri relationi: quia neutra est formaliter infinita. Sed dices forte sicut obiicit vnus et infinitas non arguit realem identitatem compossibilium adinuicem sed magis simplicitas. Nam infinitas non variat rationem perfectionis: et per consequens sicut perfectio finita non esset eadem realiter alteri ita nec ex infinitate potest argui quod vna sit eadem alteri vt patet in exemplo. Si enim esset superficies infinita inactu / et albedo esset in ea / non propter hoc superficies esset eadem realiter ipsi albedini: immo adhuc differret specie et genere ab ipsa: ergo similiter in propositohoc videtur quod essentia sit eadem attributo vel relationi ratio non est infinitas sed simplicitas vt videtur. Dico ad hoc quod immo infinitas est ratio huius: sed non quecumque infinitas: sed infinitas simpliciter que ponitur in deo secundum suas perfectiones que est infinitas includens realiter omnem perfectionem possibilem alicui eidem supposito sine omni imperfectione: et talis infinitas ponitur et in essentia diuina / et in quolibet attributo. Non est autem talis infinitas superficiei velcoloris sicut patet: ideo non valet. Quando dicit infinitas non variat rationem perfectionis finite dico quod immo: quia impossibile est quod perfectio finita et infinita istomodo infinitatis sint eiusdem rationis: sed bene verum est quod non variat rationem perfectionis sicut infinite: ideo etc. Quod autem infinitas sit ratio et non simplicitas patet: quia relatio est eque simplex sicut attributum vel essentia / et tamen relatio non est eadem relationi sibi compossibili in eodem supposito: vt patet depaternitate et spiratione actiua. Etsimiliter de filiatione et spiratione actiua / et tamen est eadem essentia relationi et attributum relationi: ergo non potest dari quod sim plicitas sit causa quare aliquid sit idem alteri in diuinis sed magis infinitas formalis amborum vel sal tem alterius et quia neutra est eadem alteri etiam sibicompossibili nec predicatur de ipsa in abstracto per identitatem.

¶ Secunda ratio principalis est ista quo rum vnum predicatur de alio in abstracto vera praedicatione illa sunt idem realiter: da oppositum predica tio talis affirmatiua cum dicat et notet identitatem erit falsa / et sic est de essentia et attributo. De attributo et attributo secundum Augustinum. xy. de trinitate. In deo sapientia et iusticia non sunt due qualitates: sed sapientia est iusticia: ergo etc. Et similiter essentia est sapientia etc.

¶ Tertio sic. Si essentia et attribi tum non sunt idem realiter / et essentia et attributa sunt aliquid maius quam essentia: sed hoc est falsum: ergo etc Siciergo dico quod non obstante quod attributa sint in deo formaliter ( etiam si esset distincta formaliter ex natura rei ) adhuc stat quod sunt idem cum essentia realiter et adinuicem. Hec de quarto articulo. t¬

¶ d primum principaie dico quod idem secundum quodlibet id est secundum eandem rationem non est in seipso: quia tunc esset idem et non idem sed quod idem secundum aliam et aliam rationem sit in seipso non est inconueniens sicut homo inquantum animal est in seipso in quantum homo. Sic in proposito licet attributum sit idem cum essentia: differt tamen ab ea secundum rationem siue illa sit ex opere intellectus: siue ex natura rei non cum ro modo.

¶ Ad secundum dico quod si attributa multipli carentur realiter et essentia: quia sunt idem realiter et adequate: sed attributa non multiplicantur realiter sed secundum rationem / et ita differunt ab ea secundum rationem siue realem siue aliam / et per consequens non oportet quod ipsis multiplicat multiplicetur essentia.

¶ Ad tertium dico quod perfectio aliqua in creaturis habet triplicem conditionem. Aliquando vna est quod ipsa informat subiectum sicut sapientia vel intellectus intel lectum creatum. Secunda est quod talis perfectio est pars alicuius vnius compositi: et iste due conditiones sunt imperfectionis / nec conueniunt alicui divine perfectioni formali / tertiam conditionem habet quod est id quo aliquid est tale / et dicitur perfectum et hoc est perfectionis et conuenit divine perfectioni. Quando igitur dicitur in maiori quod perfectio et perfectibile differunt realiter. Dico quod verum est loquendo de perfectione habente tres primas conditiones. Non autem in proposito / vel dic quod nec deus nec aliquid quod est in deo est per fectibilis: sed sic est perfectus quod perfectibilis non est.

¶ Ad quartum dico quod Damascenus intendit aliquam distinctionem inter essentiam et attributa: non tamen realem sed qualem dicam infra / quando dicit quod attributa non dicunt naturam sed que circa naturam: rationes igitur in contrarium concedantur.