Quaestio 1

¶ Distin. xxxiii. Questio vnica.

CIrca distinctionem trigesimam nihil dicere intendo quia expediui me de ipsa piae prima questione distin. praecedentis in articulo secundo. Ubi imquisiui de modo contrahendipeccatum originale et ideo circa distin. 32. quero tantum vnum. scilicet Utrum omnes humane anime sint equales in naturalibus quia de supernaturalibus donis et gratuitis non est aliquod dubium quin sint inequales.

¶ Uidetur quod non sint equales in naturalibus. Illa anima quae est nobilior in naturalibus quam quicumque angelus non est equalis aliis animalibus. Sed anima christi est huiusmodi: quia est capax ex suis naturalibus maioris gratie et glorie quam quicuque angelus. ergo etc.

¶ Secundo sic. Illa que inter se habent sicut corpora inequalia et inequaliter difposita non sunt inter se equalia naturaliter. Sed anima pumane sunt huiusmodi vt videtur quia proportio debet esse forne ad materiam. ergo etc.

¶ Tertio sic Potentia et essentia anime sunt idem saltem loquendo de potentiis superioribus Sed exprimitur quod vnus habet meliorem et maiorem intellectum quam alius. ergo et meliorem et perfectiorem substantiam anima vt videtur.

¶ Quarto sic. Exconicatum est parrhis. dicere quod anima christi non est nobilior anima Iude: etiam in nanlibus Sed ambe sunt humane. ergo non omnes anime humane sunt equales in naturalibus. In indiuiduis eiusdem speciei non est

¶ Contra hoc quin prius illud vero posterius sub ratione speciei. 3o. metaphi. Sed si humane anime essent inequales in namlibus sub specie humana esset hoc indiuiduum prius et illud posterius quia imperfectius esset posterius et perfectius esset prius. ergo etc.

¶ In ista questione sic procedem Primo ponam vnam opinionem de ista quatione cum suo modo dicendi. Secundo ponam aliam et arguam contra primam. Tertio soluam ad motiua aliorum: et vltimo ad rationes principales primum est vna opinio

¶ Quantum audicentium quod formaru informantium aliquam materiam aliqua est educta de potentia materie et aliqua non educta sicut est anima.

¶ De formis eductis de potentia materie. Dicunt quod eoo quo forme conuenit suscipere magis et minus ess scilicet perfectiorem in se vel imperfectiorem substantialiter quod tales suscipiunt magis infra eandenspomem secundum gradus sic quod potest esse aliquando perfectior aliquando imperfectior est ad seipsam comparata non solum ad aliam. Ad hoc ad ducuntur rationes.

¶ Prima est ista. Due forme substantiales non poastsesnt simul esse in gradu intenso in eadem materia. Sed in ea dem materia ferri igniti simul sunt forma ignis et forma ferri secundum Damas ergo sunt ibi remisse praedicte forme. ergo recipiunt magis et minus.

¶ Secunda ratio est ista. forma accidentalis propria alicui non patest esse in materia nisi mediante forma substantiali illius. Sed caliditas est forma accidentalis propesa igni et inuenitur in aquae calefacta. ergo ibidem est forma substantial ignis Sed non in esse intenso ergo sub esse remisso. Et confirmatur quia caliditas non est in aquae nec esse potest mediante forma aquae quia caliditas disponit ad corruptionem aqua. Nullum autem accidens videtur disponere ad corruptionem proprii subiecti quantum ad illam formam mediante quae inest sicut nec ad corruptionem sui. ergo etc.

¶ Tertia ratio. Ex tra immediate generatur ignis nanliter Sed honon esset nisi terra deduceretur ad tantam raritatem quod fere attingeret ad raritatem ignis. Ignis solo gradu accepto. Sed terra per suam formam non potest esse subiectum tante veritatis quia tunc posset esse magis rara vel eque sicut aer per formam suam igitur inuenitur in materia terre simul forma ignis et terre. Et planum est quod non nisi sub esse remisso igi tur. etc.

¶ Auctoritates etiam adducuntur. Prima ergo ista. septimo phisi. dicitur quod si numerus esset substantia maior et minor numerus esset eiusdem rationis igitur substantia infra eandem rationem suscipit magis et minus. Secunda auctoritas est quia octauo metaphi. dicitur s hhilosopho quod substantia non suscipit magis et minus sicut numerus nisi in materia vbi videtur dicere quod forma materialis educta potest suscipere magis et minus.

¶ Tertia est quia Aristoteles in postpraedicamentis enumerat generationem inter species motus ergo generatio est motus. Sed hec non esset nisi forma substantialis que est terminus generationis esset diuisibilis et susciperet magis et minus. ergo etc.

¶ Et confirmatur quia sexto phisi. dicitur quod non erit fieri antequod non sit factum esse et similiter incorruptum esse igicorruptio est mutatio successiua sicut motus et ita forma substantialis suscipit magis et minus.

¶ Ultimo pro batur hoc per Commentatorem tertio de celo vbi ponit hoc expresse de formis elementorum quod suscipiunt magis et minus in seipsis. Unde et ipsas ponit remissas in mixto quas ponit intensas in quaelibet elemento secundum suam formam. Sed de forma immateriali non educta cuiusmodi est anima rationalis dicunt quod vna talis bene est imperfectior alia. ita quod vna ad aliam comparata benrecipit magis vel minus sed in seipsa no. Nunquam enim eadem numero manens potest esse substantialiter perfectiorvel imperfectior vno tempore seipsa pro alio tpare veinstanti: tamen vna est vel esse potest substantialiter per fectior alia sicut et probant hoc per auctoritates preter ritiones adductas in principio questionis.

¶ Prima auctoritas est Mgrti in littera quae hoc videtur dicere expresse.

¶ Secunda est auctoritas articuli parrhisien quae est. 23 de anima. vbi dicitur sic quod inconueniens est ponere aliquo modo intellectus nobiliores aliis quia cum ista diuersitas non possit esse a parte corporum orm quod sit a paste intelligentiarum. et sic anime nobiles essent necessario diuersarum specierum sicut intelligentie error est Quid sic anima christi non esset nobilior anima Iude.

¶ Alius articulus. 27. inter errores de anima dicit sic. Quod nos melius vel peius intelligimus hoc prouenit ex intellectu passiuo quem ponit esse potentiam passiuam error est quia hic ponit intellectum vnum in omnibus aut equalitatem in omnibus animabus. ergo ex istis duobus artculis expriesse videtur quod non est equalitas in omnibus animabus: sed magis inequalitas in aliquibus puta in anima christi et Iude saltem hec est positio cum suis motiuis que ponit quod anima vna rotionalis in suis substantialibus est nobilior et perfectior quam alia non solum in naturalibus perfectionibus accidentalibus.

¶ Sed contra istam potionearguo et primo contra primam conclusionem de formis mamlibet eductis quod non habeant latitudinem graduum nec vnasit perfectio aliquando seipsa sic quod potest intendi vel remitti.

¶ Primo sic. Aristo. dicit in quinto phisi. quod in sul stantia non est motus. Sed si forma substantialis manens ta dem nunero sic posset intendi vel remitti in substantia poset esse motus. ergo etc. Maior probatur ab Aristoibidem quia substantie non est aliquid contrarium sicut etian dixerat in praedicamentis. Motus aut proprie fit de contra rio in contrarium.

¶ Dices ad hoc quod in substatm non est montus: quia licet in substantia sint gradus et vnus possit haberi post alium cum non per mutationem successiuam sed per mutationem instantaneam.

¶ Contra hec est ratio successonis in motu quae ponitur vna et successionis scilicet diuisibilitas termini. Sed hec est diuisibilitas termini secundum gradus et gradus sibi inuicem possibiles succedere in eadem manergo etc.

¶ praterea pari ratione diceretur quod intentio albedinis in eadem parte subiecti non est motus. Siliter etiam licet lumen fiat in instanti tamen si intenditur: si pro quia ab eodem luina ri in eodem corpere per motum intenditur et non in instanti. ergo etc.

¶ Secunda ratio. Illud quod inducitur vel educitur de materia per actionem indiuisibilem nanlem et simul totum non est maius vel minus aliquando secundum latitudinem graduum. Sed sic est de forma substantiali quia eductio eius est generatio quae habet esse in instanti secundum omnes phanntes alioquin non distingueretur a motu. ergo etc.

¶ Tertia ratio est ista. Si forme elementares de quibus magis videtur susciperent sic magis et minus in seip sis et in eadem materia vel subiecto. Sequeretur quod essent pntrarie. Probatio quia sunt eiusdem generis proximi et mutuo circa idem subiectum nunmero se expellunt mutuo: quia generatio vnius est corruptio alterius. Sed hoc est impossible et falsum. Substantia enim sicut dicitur in praedicamentis secundum rationem propriam non habet contrarium. igitur etc. Licet secundum rationem generalem perfecti et imperfecti habeat contrarium eo modo quo habi tus et priuatio vel illud quod concomitatur dicuntur contra ria sicut vna diofteria est alteri contraria: sed hoc non est pro priacceptum. quaere etc.

¶ Secundo probo hoc idem de forma non educta cuiusmodi est anima rationalis. Primo sic. scilicet quod non sit vna maior vel minor alia sicut dicit praecedens: sed quod omnes sint equales in substantia vel substantialibus.

¶ Prima rtio est ista in forma habente gradus plures vel pars eiusdem rationis sicut oporteret in illa ania quae excederet alias eiusdem rationis existens vnus gradus est essentialiter distinctus ab alio vel vna pars ab alia. Hoc patet in albedine quia vna potest esse sine alia. Sed nihil est in vna anima quod potest esse sine omni quod est substantiale eisdem. ergo etc.

¶ Dices quod argumentum concludit quod anima non su scipiat magis et minus ad seipsam comparata: sed non quin ad alia comparata.

¶ Contra quia accipio duas animas inequales: et accipio gradum inquo vna excellit aliam et gradum in quo non excel lit et alium gradum illius que non excellitur. Tunc quero an illud in quo non excellit ista aliam potest existere in re sine gradu in quo excellit aut non. Sisic tunc habeo propositum quod aliquid est in anima ista quod potest existere in re sine aliquo alio substantia li eiusdem anime. Si non ergo est eiusdem rationis cum gradu alterius anime quam excellit que exstit in re sine quocunque alio. Sed hoc est falsum ergo etc.

¶ Secunda ratio est ista quia. Si in eadem anima essent plura talia eiusdem rationis secundum quorum vnum excelleret aliam animam cum illud esset essentialiter distinctum ab alio eiusdem anime im quo non excederet aliam sicut probatum est: et potest exemplificari in omnibus aliis eiusdem rationis excedentibus et excessis.

¶ Uidetur quod aliqua virtute saltem diuina possit tolli illud ab anima excedente et addi alteri et si non addi alteri tamen tol li: et sic anima in seipsa reciperet magis et minus quod ipsi negant. Si autem posset addi alteri tunc posset de duabus animabus fieri vna per additionem ad vnam et subtrationem ab alia quod est falsum

¶ Tertio sic. Forma maxime simplex in genere substantie maxine consistit in indiuisibili siue in se siue ad aliam comparata. Sed anima est maxime simplex inter¬ formas informantes et immateriales. ergo etc.

¶ Tertio probo istam questionem de vtraque formatam educta quam non educta accipiosecundum quancumque formam maiorem in se vel minorem habens in se eam potest dici magis vel minus tale. Sed secundum nullam formam substantialem potest dici aliquod compositum magis vel minus tale. Puta magis vel minus substantia quam alia. Sicut vnus homo non dimagis vel minus ho quam alius nec magis vel minus anima tus anima rationali quam alius. Nec etiam vnus ignis dicitur magis vel minus ignis quam alius secundum Arist. in praedicamentis ergo etc. Ex hoc videtur sentire phuns quod forma substantialis et quodlibet sue rationis dant esse perfectissimum vel saltem quo nopotest esse perfectius in tali specie vel ratione.

¶ Reulitentur ad hoc quod vna substantia non dicitur magis substantia quam alia secundum considerationem logicalem secundum quam loquitur Arist. in praedicamentis. benen tamen secundum considerationem metaphisicam Aliter dicitur quod substantia imponitur a termino et ita lice bene habeat gradus quia tamen a termino suprmo imponitur qui consistit in indiuisibili non autem a latitudine ipsa forme sicut conceptus terminus accidentalis. Ideo non dicitur substantia magis et minus et videtur esse dictum sex principio. rum.

¶ Tertio respondetur quod vna forma non dicitur magis vel minus substantia licet sit perfectior vel imperfe ctior substantialiter infra eandem rationem sicut etiam nec vnaalbedo dicitur magis vel minus albedo licet sit per fectior vel imperfectior albedo.

¶ Sed videtur mihi quod iste rsponsiones non valent. Prima non quia pari ratione diceretur quod albedo vel qualitas secundum considerationem logicam non suscipit magis et minus puta quantum ad intentionem secundam speciei vel vt est quiditas quadam abstrahens ab indiuiduis et tamen Aristo. concedit de qualitate et negat de substantia et dicit quod substantia nec ad seipsam nec ad aliam comparata suscipit magis et minus.

¶ Ex quo patet quod nihil valet solutio aliquorum dicentium quod forma substantialis non educta non suscipit magis et minus quia non est aliquando perfectior aliquando imperfectior eadem nunerolicet bet sit vna perfectior alia quia Aristo. expresse ponit ibi quod substantia nec ad seipsam nec ad aliam comparata potest dici magis vel minus.

¶ Aliter secunda solutio non valet quia si substantia imponitur a termino et gradu supremo tunc imperfectior substantia non debet dici substantis vel licet imponatur a termino tamen id cui imponitur potest esse citra terminum et ita saltem quantum ad illud cui non imponitur prtaet dici magis vel minus.

¶ Tertia responsio minus valet quia et si forma vna non diceretur magis forma quam alia sicut nec vna albedo magis albedo quam alia tamen concretum diceretur magis vel minus tale secundum talem formam sicut magis album vel minus album ita diceretur magis vel minus homo vel minus ignis quod est falsum.

¶ Secunda ratio est ista. Nul la forma que secundum rationem propam est ratio supponendi vel constituendi suppositum cum materia suscipit magis vel minus nec in seipsa nec ad aliam comparata eo modo etiam. quo potest ho conuenire alicui forme. Probatio quia quaelibet gradus talis forme cum habeat in se rationem illius forme constituit suppositum et ita plures gradus plura supposita. Et ita sicut impossibile quod eadem forma constituat plura supposita. Ita impossibile est quod habeat plures gradus vel habere possit. Sed quaelibet forma substantialis specifica saltem est huiusmodi quod ipsa positain materia est ratio constituendi suppositum naturaliter vel ad quam consequitur suppositum quia et indiuiduum perfectum substantie. ergo etc.

¶ Et ista ratio magis mouet quam aliqua alia de formis substantia libus specificis et tamen habet grauem iusticiam deu partibus aque sicut inferius continetur. Si autem exponatur de supposito perfectissimo tunc videtur petere ratio in minori et diceretur quod minor non est vera. Similiter per istam rationem non probatur quin forma corporeitatis suscipiat magis et minus. Ul tamen habere iusticiam quia due alique quarum quelibet est suppositabilis secundum se: et sibi relicta naturaliter poasunconcurrere ad constitutionem vnius aque numero et supposito et sic in proposito. Et si dicatur quod ex duabus aquis fit vnum suppositum maius extensiue et non imtensiue non est ad propositum quia sic diceretur de intentione sicut hic de extensione. Et confirmatur quia deus formam vnius partis aque posset addere ad formam alterius in eadem materia et sic ex eis fieret vna forma perfectior intensiue. Item sicut forma substantialis dat esse suppositale. Ita qualitas dat esse quale et tamen non oportet quod ipsa intensa det multa esse cum alia sicut nec illa msta supposita.

¶ Nota hic Augustinus. octauo de trinitate. ca. 19. vbi dicit comparando diuersas substantias alterius rationis adinuicem Intelligamus inquit non eundem ordinem tenendum cum agitur de meritis animarum qui videtur esse ordo in gradibus corporum licet fieri posset vt inferius corpus anima melior inhabitet: deteriorque superi Dico ergo sine preiudicio quod nulla forma substantia lis eiusdem rationis existens est aliquando perfectior seipsa. pro alio tempore vel instanti. Nec etiam alia ad aliancomparata. Unde et mihi videtur quod omnes anime in substantialibus sunt equales et certum est quod hoc fuit iudicium Aristotelis in locis praeallegatis et Commentatoris in quinto phisicorum licet sibiipsi contradicat de hoc in tertio de celo.

¶ Secundo dico quod in proprieta tibus consubstantialibus eiusdem rationis non est vnaanima perfectior quam alia sicut nec in substantia sua. Unde dico quod vnus intellectus non est in se id quod est substantialiter nobilior vel perfectior alio intellectu alterius hominis nec vna voluntas alia voluntate alterius homins et sic de talibus.

¶ Tertio dico quod non obstante hoc quod quantum ad aliquas proprietates vel conditiones accidentales et naturales vna anima potest esse nobilior alia et perfectior alia quecunque sint ille conditiones licet male scieiam illas nominare

¶ Ex parte intellectus ponunt aliqui ingenium naturale quod dicit aliquod accidens superadditum in tellectui et sic de similibus precipue de illis respectuquarum anima ipsa se habet pure passiue: et est hoc possibile sicut declarat vnus doctor. Nam sicut in duabus materiis penitus equalibus secundum substantiam induci diuerse dispositiones ad varios et fectus perfectos vel minus perfectos sicut ad masculum vel feminam et ad diuersas complexiones diuersorum hominum eiusdem rationis existentium Ita in duabus animabus omnino equalibus secundum substantiam possunt inueniri diuerse conditiones accidentales eiusdem rationis quarum vna est perfectior alia et possunt a deo tales induci. Sicetiam in duobus coruis equalibus secundum substantiam inuenitur dispar nigredo et in duobus corporibus dispar albedo vel in diuersis superficiebus que non recipiunt magis et minus sicut patet: nec vna est alia perfectior essentialiter in sua ratione. Uerum est illud quod male intelligo quod ingenium vel claritas seu perspicacitas ingenii dicat aliquod accidens naturale absolutum super intellectum / Quicquid tamen sit de hoc dico de proposito sicut prius vero est aduertendum Circa predici u quod nulla forma sue sut stantialis siue accidentalis dicitur suscipere magis et mimus proprie loquendo sed magis subiectum ipsum. Tamen ben dicuntur alique eiusdem rationis esse perfectiores vel imper fectiores maiores vel minores infra suas rationes et secundum ipsas dicuntur vel denominantur subam magis vel minus talia et hoc est verum secundum formas accidentales quibus conuenit intendi vel remitti. Sed hoc est impossibile de formis substantialibus sicut impossibile est probatum. Hoc de secundo articulo. Nisi quod sicut patet intuenti vniformiter probari quod due forme substantiales separate a materia cuiusmodi sunt duo angeli eiusdem rationis non poasstent esse inequales in substatialibus: sed in substantialibus sunt equales: licet etiam inaliquibus naturalibus conditionibus et accidentalibus possint esse inequales non intelligendo tamen de conditionibus vel proprietatibus propriis consequentibus naturam specificam in ipsis

¶ Quantum ad tertium articulum. Dico ad primum aliorum pro prima conclusione de ferro ignito quod in eadem materia in ipso non sunt dueforme substantiales scilicet ignis et ferri. Sed dico quod ferrum est corpus porosum et in poris subintrat ignis qui est rarus et subtilis. Est etiam forma ignis in materia vaporis resoluti a ferro que quidem materia se tenet in superficie ferri et non sunt ibi due forme tales simul in eadem materia. Nec manet forma vaporis sed vapor corrumpitur et ignis generatur non in materia ferri.

¶ Ad secundum de caliditate inuenta in aqua. Dico quod in materia aque non est forma ignis sed caliditas illa est in materia aque mediante forma aque. Ad proba tionem dico quod vel caliditas non est absolute loquendo propria passio ignis quia inuenitur in aliis ab ignevel si est propria passio hoc est secundum aliquem gradum ad cepta secundum quem non potest inueniri in aqua forma aquae remanente.

¶ Ad cofirmationem. Dico quod non est inconueniens quod aliquod accidens extraneum ad quod subiectum nullam habet inclinationem actiuam vel passiuam disponat ad corruptionem subiecti et suiipsius per accidens sicut est de caliditate in aqua.

¶ Ad tertium de raritate dico quod non est necessarium terram produci ad tantam raritatem que sit incompossibilis forme terre antequam ex ipsa generetur ignis. Sed sufficit quod perducatur ad proximum gradum raritatis illi qui est impossibilis forme terre et tunc corrumpitur terra et densitas eius consequenr vel raritas sibi compossibilis vt terminata est saltem et inducatur forma substantialis ignis et raritas sibi debita consequenr. Uel dic ad istud argumentum et ad praecedens simul quod aliquod accidens puta dimensio vel aliqua qualitas interminata svmbola generatio et corrupta secundum esse interina tum potest esse in materia non mediante forma substantiali sed ante formam substantialem talia poasstent praecedere in materia Ad primam auctoritatem Aristo. Dico quod loquitur Arstoteles de substantiis sicut et de nuneris secundum intentionem platonicorum qui posuerunt et substantias esse nuneros et substantias materiales suscipere magis et minus et latitudinem recipere ex materia ipsa non loquitur autem secundum intentionem propriam.

¶ Ad secundam dico per idem quod loquitur secundum intentionem platonicorum. Quod patet quia in vltima comperatione substantiarum ad nuneros secundum conditiones eis attributas a platonicis ponit illud verbum. Uel dic quod non dicit illud asertiue sed magis dubitatiue et oppositum dicit assertiue in praedicamentis.

¶ Ad illud dico quod phuns diuidendo motum in post praedicamentis accipit motum large pro mutatione et consequenti quodam ad mutationem succes¬ siuam et instantaneam. Sicut etiam in tertio phisi. quando dicit quod motus est actus existentis in potentia vel actus mobilis in eo quod mobile et ita non sequitur quod generatio sit mutatio successiua sed instantanea tota simul. Ad Conmentatorem Dico quod contradicit sibiipsi in materia ista in quinto phisi. et de substatm orbis ex vna parte et in tertio de celo ex alia parte et ideo nego ipsum.

¶ Ad primum pro secunda quatione de forma non educta. Dico vno modo ad auctoritatem Mgrati quod ipse cum Hugone fuit illius opinionis et ideo negatur sicut et opinio illa. Aliter diquod Mgrtur non dicit quod vna anima sit nobilior in substantialibus sed in donis naturalibus quae sunt accidentia quedam sicut dictum est supra. Sed ista solutio nihil valet quia mgindicit in donis naturalibus vt in essentia.

¶ Ad articulos dico quod nihil plus habetur per ipsos nisi quod anime sunt inequales non in substantialibus sed in donis aliquibus nanlibus tenentibus se etiam ex parte ipsarum non solum ex parte corporum vel fantasiarum et sic etiam anima christi nobilior est anima Iude in aliquibus donis ntalibus quecumque sunt illa et similiter multe alie anime inter se sunt inequales non solum ex corpore quia videmus quod illi qui habent debiliora corpora et frequenter peiora habent excellentes animas et pollent animo et aliquando econuerso. Hec de 3o articulo.

¶ Ad primum principale dico quod anima christi quicquid de accidentibus namlibus non est nobilior in subantialibus aliquo angelo etiam infimo. Ad probationem dico absolute loquendo quod non est capax maioris gratie vel glorie quam angelus. Tanteum enim potest angelus capere de gratia vel gloria sicut anima christi: licet nullus angelus de facto tantum acceperit et hoc in primo satis dixi.

¶ Ad secundum dico quod vnum corpus huma num in substantialibus non est melius alio vel perfectius intensiue licet ben extensiue aliquando sed bent in accidentibus conditionibus sicut patet. Similiter etiam dico inanimabus suo modo quod vna anima non est melior nec perfectioralia in suis substantialibus: sed bene aliquando in acciden tibus. Nec obet etiam semper quod melioris corporis sit melior anima quia inter materiam et formam non requiritur similitudo sed proportio quod hoc potest informare et illud informari.

¶ Ad tertium dico quod vnus ho non habet perfectiorem vel meliorem intellectum quam alius substantialiter lo quendo in ratione intellectus sed tantum accidentaliter ex aliquo accidentali tenente se vel ex parte ipsius quicquid sit vel ex parte corperis vel ex parte vtriusque.

¶ Ad quartum patet quid dicendum est ad articulos parrhisienses exconicatos. etc