Quaestio 1

CIrca quartum li brum quaeritur utrum haptismus ritae susceptus conferat graram bapti ato:

Uidetur quod non: quia si sic: se quaeretur quod paruulus haptiatus et adultus etiam baptinatus: qua personaliter meru it: aequaliter praemiaretur de lege statuta. consequens est falsum: quia nullum praemium debetur paruulo nisi propter meritum christi: cuius particeps futurus est per susceptionem sacramenti: sed meritum passionis christi aequele est omnibus in christo renatis: ergo tantum prticipabit de eo adultus quae meruit: sicut par vulus qui numquam meruit. et pter hoc alieund habet de merito suo personali per casum argumenti. ergo si aequaliter praemiaretur: sequitur quod inaequaliter boni aequaliter forent a deo praemiati. consequentiam primam pro- bo: quia capio gratiam in aliquo pruulo baptieato existentem: et gratiam aliam in anima adulti: iste gre sunt eiusdem speciei: ergo sunt compabiles. ex vii phy ergo manifestum e quod si alfa sit maior: gratia adulti excedet aliam: quaero igitur utrum in infinitum an finitae: Si in infinitum: tunc ille adultus in infini tum esset magis acceptus deo: et sic in infinitum ma gits praemiandus. si finitae tantum: ergo gratia adulti potest diminui quiusque foret omnino aequalis gre paruuli. Pono ergo quod istae adultus peccet: et resipiscat cum gratia miori quod prius. et iterum peccet: et resipiscat cum miori gratia quod prius. et sic consequenter: donec aequele praecise graram heat sicut pruulus: et decedat: et sic patet propositum. Similiter si gratia adulti non excedat gratiam paruuli nisi finitae tantum: sit quod in triplo gratia exempli excedat: tunc capio alium adultum qui mi- nus meruit praecise in triplo: ergo ille et peruulus aequaliter praemiabuntur.

Secundo ad principale si sic: ergo duo pruuli baptiati inaequaliter praemiarentur de lege statuta. consequens falsum: quia cum totum praemium sit eis debitum de merito passio- nis christi: et illud est aqualiter cone vtrique nulla ur inter eos ponenda differentia praemiorum et hoc dicit magister libro ii dist xxxii in fine. Aine ante haptismum a corpore discedentes parem penam et post baptismum stati aequalem coronam sortiutur

Consequentiam probo quinque modis. Primo sic: capio duos pruulos inaequales in naturali bus: sic quod anima unius sit multo nobilior quam anima alterius. et arguo sic. sacistrum aequaliter operatur gratiam in anima utriusque: ergo cum actus activorum sint in patiente disposito ii de anima sequitur quod in anima nobiliori plus causatur de gratia.

Confirma tur. nam deus sic contulit in angelis in sua prma creatione gratiam secundum differentia naturalium: ergo maior patet et minor secundum magistrum libro ii distintio iiii

Secundo sic. capio duos peruulos qui simul baptiem tur et confirmentur: statis unus et non alter decedat sine merito ulteriori personali: tunc manifestum est quod si sacra conferant gratiam: ergo ille qui est confirma tus / maiorem gratiam hemnbit: ergo et maiorem gloriam. consequentiam probo: quia est magis a deo acceptus.

Ter tio probo eandem consequentiam: capio unum pruulum ba ptieatum a pagano in articulo necessitatis si ne quacumque solenitate congrua: tantum habitis illis quae sunt de necessitate et de suba sacri. et capio unum alium baptinatum cum fide in ecclia christianorum a viro scto: et cum omnibus circumstan tiis requisitis ad solennitatem: sicut sunt cate- chismus: et exorcismus: cereus: chrisma: et huiusmoni. quaero igitur utrum istis peruulis infundetur aequelis gra in baptismo an non: si non: habeo propositum. si sic: ergo frustra fierent omnia talia.

Quarto sic. ca pio unum puulum circumcisum: et alium pruulum ba ptieatum: quarum vfquam est saluatus: quaero vtrum isti hosuent aequele praemium an non: si sic: ergo tantam gratiam con tulit circumcisio sicut baptismus consequens falsum et contra magistrum li iiii vbi dicit quod baptismus est perfectior quod fuit circumcisio: quia in ea non dabatur gratia ad bnen operandum nec augmentum gre habite in adul tis: sed solum peccata dimittebantur. Unde et Abrae tamen fuit signum: et nihil boniotulit exterius: sicut icitur in fine illius caplier. si non hount aequele praemium: ergo nec habuerunt in praesenti aequelem gratiam: ergo dabatur uni peruulo plus quam alteri: quod est propositum.

Quin to patet eadem consequentia: quia peruulus decedens assumetur ad aequalitatem alicuius ordis agelorum: ergo aequaliter praemiabitur cum agelo qui actualiter meruit. eo

Ter- tio ad princi. si sic: haptismus foret aliqua modo causa effectiva gre: et sic creatura posset creare. com sequens falsum consequentia patet: quia vel efficit alquid: vel nihil. si nihil: ergo non efficit gratiam: ergo non est cau sa gre. conseqentia patet gratia macerie: quia non est causa mate rialis nec formalis nec finali: ergo si nullo modo est ficit: nullo modo causat. si aliquid efficit in anima de gratia: ergo caust.

Confirmatur: quia baptismus creat in anima characterem: ergo caunt veram rem in anima. Confirma tur: quia vel in sacris noue legis est aliquo virtus infu- sa vel nulla. si nulla: non videntur nobiliora quam sactra veteris legis. et consequens est falsum quia comniter dicitur quod sacra noue legis continent et efficiunt quod figurant. si sic: ergo in syllabis platis a baptian- te foret aliqua virtus speruealu. vel ergo tota in qualibet per te: vel tota in omnibus: et prs in parte. Si primum: ergo pro lata praema syllaba forme sacramentalis statim caretur gratia per illam virtutem: quia agit quantum potest: et statim cessat agere. Similiter ponatur quod sacerdos incipiat dicere. ETgo te baptivo: et non dicat plus: sequitur quod bapti atum foret: quia gratia esset. eausata in anima et per consequens remissio peccati origi- nalis. consequens falsum quia nec ibi fuit inuocatio tri nitatis explicita nec implicita: nec forma prae scripta verborum: igitur nec sacurm baptismi: consequentia patet per diffinitionem baptismi. Si dicatur quod il- la virtus habet partem in parte: et successive est sicut sylla be proferuntur. Contra: tunc numquam foret haec vera aliqua virtus est in sacris: sicut numquam haec est vera: aliqua syllaba est: vel aliquam vot est. cum fiant cum mo tu locali percutientis et percussi. Item quod virtus crea tiva grare non sit in verbis nec in aliqua forma probo: quia si sic: incipiat aliquis baptivare: et pro- lata medietate forme mutet intentionem: et in tendat non habtivare: sed tantum lavare corpus: istae vt videtur non est baptinatus: quia intentio mini stri est de essentia sacramenti. ergo

Quarto ad prin ci. arguo sic. pono duos catecuminos pa- res in intentione et fide et deuotione ad baptis mum: et sint in eundo versus baptismum: mo- riatur unus immediate: et alter parueniens ad ba ptismum haptietur: et baptiatus decedat. quaero tunc an isti aequaliter praemiabuntur an non: si sic ergo nihil profuit baptismus baptieato. si non: contra. fuerunt aequales in meritis per casum et non stetit per non baptieatum quod non fuit bapti- tatus: ergo nullo modo debet sibi imputari: nec debet si bi nocere. er

Quinto ad prits. si sic: ergo baptismus plus deberet valere adulto quam puulo rationa- biliter loquendo. consequentia patet: quia adultus veit in grstria et cum gratia et cum deuotione et cum meritis ad baptismum. ergo maiorem gratiam potest causare in il lo quam in pruulo: quia maiorem dispsitionem invenit: sed consequens est falsum probo: quia multo minus prodest adulto quam pruulo: quia tantum bonum est illud quod com fertur pruulo per baptismum: quantum malum foret illud quod heret pruulus si careret baptismo: sed illud malum est peius quam malum quod accideret adui to si non baptifaretur: sed vellet baptiari. pro bo: quia illud foret carentia visionis divinae in etur num pro peccato origiali: sed adultus volens bapti Iari pro ipsa voluntate purgaretur ab originali probo: quia si sine baptismo decederet: haberet vi tam eturnam. ergo illud est sibi debitum ante baptismum: igitur minus sibi confertur per baptismum quam puulo. Uel si dicatur quod in adulto remittitur tantum peccatum origiale: hoc non potest esse: quia ante fuit dignus vita etfrna: sicut patuit de Cortr actur x. et libro iiii dis iiii ci. l v ibi quod vero invisi.

Sexto ad princi. tunc ba ptismus ausferret cuspam et penam satisfactivam pro peccatis praecedentibus: sicut conitur dicitur. consequens falsum quia tunc remaneret aliquid impunitum: et per consequens ali- quid deordiatum in regno dei. contra Anselmus. i. cur deus homo c xv. consequentia patet. Sint duo peccatores quorum unus sit multo peior alio: veniant ad baptis mum cum aequeli contritione. vterque rencipiet veniam peccatorum: et qui ad culpam et quo ad penam totam sa tisfactivam: ergo peccata istorum non aequaliter puniuntur

Septimo sic. tunc baptismus contulisset gram aime christi consequens falsum emt: quia tunc anima christi profe cisset in gratia.

Octavo sic. si intentio ministri baptizantis requiratur ad baptismum: sicut communiter- tenetur: sequuntur multa inconvenientia. Primo quia non constaret homini an esset baptiratus an non: quia nescit vtrum baptitans ipsum habuit intentionem- baptinandi an non. et per consequens talis peccaret ex- ponendo se ordibus. Item tunc sacerdos distra ctus vel ebrius: et puer ludens cum aliis: et bapti- ans eos ludendo: non haptiaret. consequens est falsum r Nono sic. ponatur quod nullus sit credens in ec clesia militante: et quod paganus accipiendo pruu lum suum intendat facere sicut ecclia militans con- sueuit: et dicat formam sacri cum intentione debita quaeritur an sit baptinatus an non: et viter quod sic: quia pro fert formam: et ae mafia debita: et malitia mini stri non obstat. ergo etc. Sed quod non: onditur per Augustinum et allegatur a mgro in hoc iiii distitione iii. inpsum. et in de- cre i quia i detrahae. In duobus consistit sacrm baptisciliet in verbo et elemento. Et parum ante. Unde est haec tanta virtus aqum: ut corpus tangat et cor ab luat: nisi faciente verbo: non quia diciur: sed quia creditur. ergo si mister baptians dicat formam: et intendat baptiare: et non credit: nec aliquis alius: nihil fit.

Confirmatur per ilunioi iiii sententiarum disi u peruulus sine fide etc. Ite dicitur quod impossibile est fide vlum deficere in ecclia militante. secundum illud Ioan. vl Ecce ego vobiscum sum etc. Contra: possibile est totam eccliam consistere in tribus personis: et ma nifestum est quod ille tres apostatare a fide: similiter possunt interfici. similiter congregatio Iudeorum fuit ali quando ecclia: et iam est totaliter mutata: ergo casus ar gumenti est possibilis.

Decimo: tunc aliquis pos set meritorie baptiare seipsum: quia sit i deuo tione ad baptismum: et sit in periclo vt occidatur ab hostibus: ur quod debet seipsum baptirare. consequens est fal sum: quia non prtet hcuare formam.

Ad oppositum quaestio- est magister iiii sentiae di um capc. vlti. Et fides ecclie vlis.

Ad quaestionem dicendum est quod sic. Ad maiore istius sacri notitiam facienda sunt octo. primo vl dendum est breviter quo sut de essentia sacri. secundo quae sutet de eius forma tertio quasit debita mam. quar to quid requiritur a parte recipientis. quinto quis sit conue niens mister sacri. sexto quis sit effectus bapti mi. septimo soluentur quadam dubia. octavo dicetur ad rationes.

Circa primum nota quod de esentia cu iuscumque sacri sut tria: materia forma et perso na mistrans cum intentione: ita quod si aliquid istorum defuerit: non est sacistrum. Forma consistit in ver bis materia in rebus: secundum congruentiam diversorum sacorum: sicut patebit infra. In hoc autem sacfo ba ptismi sut de esse forma verborum praescripta. Egco te haptivo in nomine paris et fi et spusscti etc. Materia aquae nalis qui est esementum. sict dicetur infra. Item minister intendens: fides propa vel aliae na: immersio et prolatio ab uno. secundum secatum Thomas et alios communiter.

Secundo specialiter notandum est de forma: quae est illa qua ponitur extra de bap. et eius effectu. si quis. vbi Alexander papa dicit "si quis puerum ter in aqua immerserit in nomine patris et filii et spiritus sancti tantum: et non dixerit: ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti non est puer baptizatus". Ego tamen et amen non sute de sba seum eentia: sed de evidentia. quod manife stum est de amen: quia nec in dicta forma Alexander sec replicauit. nec in euamgelio ponitur mat vl ubi dicitur. Euntes docete omnes gentes: haptihvan- tes eos in non plaro et pic et si Et e nontandum quod insta forma quatuor includuntu. scilicet iuocatio trinita- tis sub hoc sensu. in non pto etc secundo expressio actus exerciti baptieantis: dicendo baptio. tertio specificatio personae baptiantis: ego: et illa est ex instionne ecclie. et licet omittatur: sacrtum confertur sed omittens ex industria gravitur peccat. quiato est specificatio persone haptiate: cum dicitur te. hoc autem forma debet proferri tota ab vno: et non vna me- dietas ab vno: et alia ab alio. similiter qui profert ver ba debet immergere: non quod vnus proferat verba: et alius immergat: sicut faciunt quadam vetule: quia sacra ecclesiastica sut vnitatis: et dividi non ount de conse dis ii. quia passus. Requiritur etiam in ista for ma significatio completa: ita quod si fiat muta tio circa significationem vel modum significam di: non est haptinatus. vnde si diceretur sic: ergo te ba ptio in noine genitoris et geniti et flamins al- ni secundum doctores non foret baptigatus: quia ista nomina quamuis supponunt pro personis principaliter ian significant notiones. nec debet vllo niodo bapti gari in nomine trinitatis vel christi: licet aliquando lice ret ad promulgationem fidei: vt nomen christi amabile redderetur. et hac de causa olim in nomine christi haptimabatur. unde de conse dist iiii a quaedam habetur sic. hi profecto si in nomine scten trinitat vel tamtum in nomine christi: sicut in actibus aplorum legius baptirati sunt: rebaptiari non debent. licet nunc non sic in nomine christi baptietur: nec etiam in non mine trinitatis. Unde de verbo ad verbum debent sacerdotes docere in suo vulgari formam ha ptieandi praedictam. et licet contigat aliquando quod vetu la dixerit totam formam in suo vulgari: et post ea subiumgat in nomine patris et filii et spuessan cti: nihil nocet. doceantur tamen omino quod tantum se mel proferant verba: et nullo modo pluries

Circa mutationem istius forme vocalis. Ego te baptizo etc. est sciendum quod potest fieri muta- tio tribus modis: quia vel circa subam oratio- nis prolate: vel circa quantitatem: vel circa ordi nem virborum.

Si circa subiectam orationis prolate: hoc contingit dupliter: vel quia tota substantia oronis vocal mutatur: et tunc vel manet eadem signifi catio vocum polatarum: et hoc non nocet: quia in omni lingua potest baptizari. vel non manet: sed mutat significatio: et talis obest sacro. vt si dicatur in nomine genitoris vel trinitatis. Si autem siat mutatio circa partem: puta circa unum vir- bum vel duo: hoc potest esse dupliciter. vel quod non ma net eadem significatio nequam secundum institutionem primariam nequam secundum transsumptionem; neque per accommodationem usus. et tunc nihil fit. vel fit talis mutatio corrumpendo aliquod verbum: sic quod recedit a significatione secundum primariam institutio nem: non tamen secundum accommodationem vsus eorum- dem vocabulorum maxime apud simplices: et est haptismus. Unde Tacharias papa repu- tauit baptigatum eum qui a quodam sacerdote ignorante latine loqui haptiatus fuit sub hac forma. In nomine patria et filia et spiritua lancta. sicut habetur de consecra. dist. iiii. c. re- tulerunt. Sic igitur primo modo contigit fieri mutationem circa sbam forme vocalis.

Se- cundo modo fit mutatio circa quantitatem ver- borum: et hoc dupliter. addendo vel diminuendo Si addendo: vel fit cum intentione mutandi for mam ecclie: et tunc nihil fit: vel introducendi errorem: sicut fecit Arrius sic dicendo. In nomine parseis maioris et filu minoris etc et sic etiam ni hil fit. Si tamen addit aliquid ex simplicitate et deuotione: non impedit: vt si dicatur. Ego te ba ptivo in nomine paris etc et beate virginis ma tris dei. melius tamen est ne introducatur no- va forma: a tali deuotione abstivere pro tunc sed si ex simplicitate fiat: non impedit. Si autem diminuendo fiat mutatio: dicendum est quod aut voluntarie aut involuntarie. si voluntarie: impe dit vt dictum est. si invite: quia baptisans moritur vel impeditur ante prolationem completam: et tunc pie creditur quod summus sacerdos supplet: et est ba ptieatus. et si statim moriat: salvatur: et gau debit eccliastica sepultura. sinautem viuat: debet sub conditione rebaptivari.

Tertio principa liter mutatur forma secundum ordinem verborum: et hoc dupliter. quia vel transponendo vel interponendo Si fiat transpositio: vel fit ex simplicitate: et tunc non nocet: vel ex malitia: quia non intendit servare formam ecclie: tunc impedit. Si fiat in- terponendo quadam alia: dicendum est quam vel fit magna interpositio vel modica. Si modica sicut sternutatio vel tussis: et tunc non nocet sic ut interpositio proprii nominis quod tunc imponitur paruulo: nec obest nec prodest sacro. Si est magna: ita quod si vsus loquindi intentio: et actio plationis non deberet iudicari unum: tunc non est baptismus. Sic igitur in forma fit mutatio tri bus modis generaliter: et sex modis spaliter: scilicet subtrahendo: addendo: interponendo: tran- ponendo: commutando: corrumpendo.

Tertio circa materiam istius sacri est sciendum quod ipsa aqua namlis est materia. sicut patet Ioan. iii. Ni si quis renatus fuerit ex aqua et spusancto: no potest etc.

Contra: aqua semper mixta est partibes erreis. vnde Aristoteles ii meteororum. Omins va por est duo vapores: ergo nunquam fit baptis mus nisi in aqua mixta. igitur non in aqua ele mentari.

Item aqua rosacea est eiusdem speciei cum elemetari: igit etc. Antecedens patet: quia vtriusque sunt eadem accidentia sicut frigiditas: hum- ditas et perspicuitas.

Item quod aqua simpliciter non sit materia huius sacri ur: quiaqua quae siuxit de latere christi qua significabat materiam hui sacramenti: non fuitipurum elementum: quia tale non invenitur faciliter in corporihus mixtis: quia ele menta non sunt in mixtis.

Item aer fuisset ma teria convenientior: quia communior ut videtur. Di ci potest quod baptisimus est ablutio corporalis ho minis non renati nec renitentis: facta in aquam ab aliquo simul proferenre verba debita: et debi tam intentionem habente. Ex qua diffinitione patet quod aqua per multas convenientias ad sacra mentum et eius effectum est materia conveniens sacramenti. Primo ratione diaphaneitatis habet aliquid de lumine. Secundo ratione humi- ditatis habet vim ablutivam. Teitio ratione frig ditatis habet vim infrigiditativam. Quarto secundum Aristoteles vii de animalibus. aqua maxime conve nit generationi et augmentationi animalium et plantarum. Quinto est conior et conuenientio: omnibus: et de facili potest haberi. Significat quam illuminationem per fidem ex primo: mundatio nem a peccato ex secundo: extinctionem fomitis ex tertio: regnationem speriueralem et grare colla- tionem ex quarto: et concernit necessitate baptis: mi ex quanto.

Ad primum dicendum quod mixtio ac cipitur dupliciter. vno modo propriae: et illa tollit specites miscibilis: sicut est in vira mixtione. Alio modo dicitur mixtio large quaedam confusio vel iuxtapo- sitio partium aliquarum: quand cilicet partes diuerse diversarum rerum manentium in suis spebus iu xta ponutur. Ubi aqua miscetur primo modo: non potest fieri baptismus: quia non est aqua pu ra. secundo modo potest: et ideo licet aqua commenis sit mi- xta partibus terre vel aeris: nihilominus manet vna spens aque. Unde in aqua ma- ris potest fieri baptismus: licet eius salsedo de clarat eam mixtam cum partibus terrestribus secundum Aristoteles ii. Maeteororum. Similiter in litivio quod fit per transitum aque per cineres. Similiter in thermis balneis et aquis sulphureis: sed non in vrina: quae est colamentum sanguinis: nec in cerui- sia bona principue quae bene nutrit. nam in istis non manet aqua in specie sua.

Ad secundum di cendum quod aqua rosacea non est eiusdem specieio cum aqua elementari: sicut per actionem distin- ctam secundum speem patet: quia dato quod ille qualita: tes sint in vtraque eiusdem speciei: non tamen omnes aliae. sicut operationes distinctae secundum speciet manifestant.

Ad tertium dicant quidam quod ad quae siuxit etc. fuit elementum: et miraculose re soluta in ita brevi tempore: quia vulnerati non solent emittere aquam de vulneribus nisi post lon gam resolutionem et alterationem eorum.

Ad quartum dicitur quod bene potuisset sive posset sic fi isse institutus haptismus si christo placuisset: sed non est elementum sic resistens tactui nec ita ensibile sicut aqui. vt dicit Alber.

Quarto videndum est quid requiritur a parte recipientis sa cistrum baptismi. vnde dicendum est vel haptiand- est paruulus vel adultus. Si peruulus: nihil requiritur nisi quod sit natus et divisus a osre to- taliter vel in parte. Quod ideo dico: quod libcet regu lariter expectari debeat totalis egressio de vtero: in articulo tamen necessitatis ubi times mors parueri: si caput appeat: aspgendum est aqui: quia caput est principalis pars hominis in qua sut omnes sensus. si vero manus vel prs pus exeat secundum quosdam non debet baptiari: nihil tamen nocet si aspgatur cum debita forma verborum. quia mise ricordia dei non est in necessitatearet anda. si vero postea plenarie nascatur: potest haptinari sub conditione sic. Si non es haptibatus: ego te haptio etc. Sctificati vero in vtero haptia. ri debent quando sunt nati propter characterem et praeceptum eccliae. Item puer non debet intus hoc est in. vtero totus existens haptiari: nec mter debet bapti cari proptur puerum: quod si fiat: non tmu est baptira tus. de conse dit iiii. Qui in mrnis. et c. si ad mris corpus. Unde si mlier gravida conuertere tur ad fidem et baptaret: nihilominus puer postea natus debet bapt:ari. Si vero haptiand- sit aduitus: vel est furiosus stultus: vel sa- ne mestis. Si stultus vel perpetuae fu- riosus: idem iadicium est de tali et de parm nulo. Unde in eis nec requiritur intentio nec fides propria si vero habeat lucida interualla: tunc requiritur quod aliquando intenderit baptivar Et ideo amentes et dormientes si ante amentiam vel somnum contrarium voluntatem huerint: non reci piunt sactum: si in somno vel furia baptietur. Si vero ante innotuerit eorum voluntas: possunt in articulo necessitatis baptitari: etiam si furi bundus tunc contradicat. si autem non sit articulus ne- cessitatis: debet in furiosis expectari lucidum in- tervallum. Si vero adultus haptiandus sit sane mentis: requiritur in eo intentio et fides et volun tas suscipiendi sacstrm absoluta vel conditiona ta. vnde si quis omnino cogeretur ita quod simplciter esset coactio: nihil fieret. Si tamen voluntarium est mi- xtum: vel si voluntatem henat mixtam: sicut si per me tropolitanum induceretur: tunc recipit sacrtm: sed non rem sacti. eruo

Quinto videndum est quis sit mi- nister conveniens huius sacri. Dicendum est quod re- guliter et ex casum necessitatis solus sacerdos debet baptiare: et licet praesente aepo potest sacerdos baptivare: quia est de officio suo: tamen praesente praesbyu tero clericus haptivare non debet: nec laicus praesente clerico: nec multer praesente viro. tamen in articulo vecessitatis potest baptiare omnis homo: bonus vel malus: fidelis vel infidelis: dummodo habeat in tentionem faciendi sict ecclesia consueuit facere: si etiam nihil credat. de virtute sacri potest in ar ticulo necessitatis baptivare tam mlierquam vit indifferenter. sicut patet de conse distintione iiii. mulier.

Sciendum est tamen quod a malo ministro hoc ab heretico: exconicato vel suspenso: simonia co: fornicatore notorio: non debent recipi sa- cra: nisi morte interveniente baptismus et conio distintione xxxii. nullus. et c. sequi. und angelus ma lus baptirare non potest. si bonus faceret: et eco clesie constaret: non foret rebaptieandum. quia ille nullum officium sibi vsurparet sine diuina ap pro batione. erg

Sexto dicendum breviter de effectu baptismi qui est multiplex. deletio peccati origi nalis: et actualis insimul absolutio si insit- infusio grte de nouo vel augmentum praecedentis: remissio pene satisfactorie: ipssio characte ris de remissione exterioris satisfactorie pe ne habetur de conse distitione iiii capitulo iiii quod vero omnis exte rior satisfactio. et allegat magister li iiii dit u.

Septimus arti. quaestionis est soluere quedam dubia circa baptismum secundum qua sdam casus possi biles.

Primo pono quod inveniatur pruulus expo situs in publico: nescitur a quo vel a quibus nec invenitur signum vel testimonium aliquod de baptismo: utrum sit baptieandus an non: Dico quod iste casus ponitur de conse distitioneiiii puulos. et c. seui. quia non est certum non esse baptieatum. ideo propter reverentiam sacri: et ad priudicium irre- gularitatis quod incurrit pruulus si bis bapti garetur: haptiandus est sub conditione. ex de baptismo et eius effectu. de quibus. ubi dicitur sic. de quibus dubium est an baptiati fuerint: ha ptientur his verbis praemissis. Si baptieatus es non te rebaptio. si vero baptitatus non es: ego te baptio in nomine pa. et fi et iliceu amen.

Secundo sic pono quod aliquis deferat puerum versus ecclesiam ad baptizandum: et transiens pontem videat evidenter quod puer morietur antequam peruenerit ad finem pontis: et pons est altus: quo posito ille proiicit pruerum in aquam cum intetione baptizandi: proferens verba quae sunt de formam: casu contingente puer euadat. quaeritur an debeat reputari baptizatus: videtur quod sic: quia ibi fuit forma debita et intentio cum materia: et omnia requisita in articlo necessitatis. Dicitur quod non est baptizatus: quia baptismus est ablutio: ubi primo cooperitur totum vel pars: et postea discooperit. proptur primum repraesentat christi sepulturam. propter secundum eius resurrectionem. actus autem proiicientis in casu isto non fuit ordinatus ex sui natura vt puer ablueretur hoc est mergeretur: sed relevaretur. et ideo si a casu contingat quod per proiicientem vel per alium liberetur: non est baptizatus. saltem propter dubium potest baptizari sub conditione. et si morietur: credo quod salvaretur: approbante deo quod factum est ab homine quantumcumque imperfecte.

Tertio pono quod aliquis haibens puerum stet sup puteum profundum: et paeuer est in periculo mortis: et ipe non habeat vas aptum nisi factum de vir gits sive calathum vel cribrum et chordam aptam. pono quod ponat puerum in cribro vel calatho et icum chorda dimittat eum in aquam: et extra- hat: proferens verba cum intentione haprihandi. quo posito quaeritur an praver sit haptiatus an non: vr quod non: quia nullus eum immersit: nec immedi ate tangit intingendo. Dicendum est quod sic:ua mnia fiunt quae de necessitate sut saluti. nec opet quod in tali casu tangatur immediate ab aliquo si tamen casus esset positus quod haberet panum aliquem: et tunc aqua posset expremi pamno super puerum cum for ma verborum: quia immersio non est de necessita- te sacri: sed sufficit in casu quod aspergatur: nec refert vtrum multum an parum infundatur de aqua de conse di iiii. nec quemquam. Unde deponen do ipsum vas potest extrahi tanta aqua quae sufficeret ad aspergendum.

Quarto pono ca sum istum. henat aliquis pagani paruulum vel Iudei vel alterius infidelis in custodia: sit puer in periculo mortis et intuitu salutis anime morituri baptizetur sub tali forma conditio- nali. Ego te baptio si pate tuus consenserit. in nomine parris etc quo facto puer moritur. isto ca su posito quaero an fuit haptiatus an non. Si non: contra licet addere ad formam verborum sicut di- ctum fuit in secundo articulo quaestionis illud quod non corrumpit formam dummodo non fiat causa introdu- cendi nouum ritum: sed illa conditio interposita non corrumpit formam manifestum est. Similiter for ma sacramenti admittit conditionem: sicut patr in dubiis an sint haptiati secundum eundem casum supius allegatum. ex de baptismo et eius effe ctu. de quibus dubium est.

Similiter conditio est ho- nestam et non impossibilis: quia stant simul quod istae sit baptiatus et pri hoc placeat. Similiter confirma tur: quia baptismus est magis necessarium sactrm et nobilius quam mrimoni: sed si contractus mri- monialis fiat sub conditione turpi vel impos- sibili: conditio debet reisci et pro mrimonio iudi- cari. sicut patet ex de conditioibus appositis in deiponsationibus vel aliis contractibus. si condi- tiones in fine illius capli: vbi dicitur sic. Conditio nes in fine appositae mrimonio si turpes aut impossibiles fuerint: propter eius favorem debent pro non adiectis haberi. igitur a multo fortio- ri conditio apposita in proposito non impediet ba ptismum. Si concedatur quod puer est haptiatus. Contra. ergo anima pueri est in celo. sed non fuit ba ptievatus nisi sub conditione quod parri placeret: et puero mortuo pater potest libere consentire et dissentire. igitur in potestate paris est facere quod pu er numquam fuit haptiatus. et per consequens quod numquam ha buit gratiam: nec anima eius videret deum. consequens est impossibile. Nam hoc est necessaria anima eius frue- batur deo.

Ad hoc dicendum est quod quocumque pater se habeat postea puer non est baptieatus quia conditione conpleta praever transit de foro eccle siae militantis. vnde licet postmodum patr consense- rit: non est tamen tunc temporis capax sacri. et ideo si aliquam conditio debet apponi in haptismo opet: quod sit con- ditio talis qui stet cum esse pueri de foro eccle sie militantis.

Sed contra hanc responsionem arguitur sic ex de sentem. excom a nobn ii quod mortui in sententia excom. ligantur post morte: et a sententia quam incur rerunt viventes absoluuntur post mortem.

Di- cendum est quod aliud est iniurisdictionibus et scris quia nemo ordinatur vel baptinatur vel confirma tur post mortem: sed propter facta praecedentia quibus homines meruerunt in vita potest hoc eis fieri post mortem.

Aliter potest dici ad casum quod nullum sacum recipit conditionem nisi de prae senti propter certitudinem quam saciurm requirit et ideo puer in casu nto non foret haptixatus mihi autem absolute videtur dicendum quod puet non est baptinatus: quia conditio adiecta repu- gnat significationi forme sacramentalis. Nam cum dicitur ego te baptio etc. denotatur quod ita sit quod in hoc tempore praesenti baptizat eum et confe rat ei sacrum. cum autem adiungitur illa conditio. si pti tuo cras placuerit: illa conditio interi- mit significationem actus exerciti significa ti prius: quia ideo est mutatio forme quantum ad significationem quae semper impedit sacitm. sic- ut articulo secundo dictum fuit.

Quinto pono quod sint duo ceci sacerdotes Ioannes et Pe trus et baptient unum simul et semel cum for ma et intentione debita: sic dicendo. ego ie ba ptito: si nullus alius modo te baptirat. quo posi to quaeritur utrum iste pauer est baptiatus an non: si sic: vel a Ioanne vel a Petro vel ab vtroque Si ab vtroque. sequuntur multa inconvenien- tia primo quod baptixatus est irregularis nec potest ad ordines promoueri. sicut patet de consec. ititione iiii. qui bis. et tunc haberet duos characteres quia per factum unius reciperet unum characterem. et pari ratione per factum alterius reciperet alium. Ter tio quia talis reciperet graram duplam: et si a tri- bus triplam: et si a centu centuplam. Si dicatur quod causatur in eo tantum unus character a duobus. Contra. tantum causat iste quantum ille similiter tunc idem indivisibile est totaliter a duobus: sic quod vtrumque est illius causa totalis. similiter neu- ter scit de alio per casum. igitur non intendit causare idem. Similiter verba qui dicuntur ab vno non sunt minoris efficacie quam verba alterius: quae si dicantur a Ioanne. pari ratione a Pe tro manifestum est ex casu. Si dicatur quod hapti Iatus non est. Contra: conditio est licita: nec corrumpit formam et vterque profert formam debitam ergo. Quod conditio illa sit licita patet ex de baptis. capitulo de quibus. vel deponatur conditio: et pro fert vterque absolute formam dicendo. Ego baptio te.

Ad istud dicendum est et primo ad primum casum quod talis conditio est corrum ptiva significationis forme in tali casu et vi nunc. et ideo est contrarii effectui haptismi: et non tenet saciuem quamuis conditio sit impleta sicut est de matrimonio. Si dicatur contraho tecum si semper velis esse adultera. sicut patet ex de condi tionibus appositis. Si conditiones et ita generaliter dicendum est ad omnia insolubilia que fieri possunt in casibus iuris.

Ad istum casum est dicendum quod paeuer est baptiatus. Et ad rationes in contrarium dicendum est ac primam quod haptiatus non est irregularis quia non est iteratio sacramenti prius dati secundum: intentionem illius capituli. de consecra. dsti iiii qui bis. Similiter canon ille est poena iuris et non debet extendi.

Ad secundum dico quod non im- primitur nisi unus character a deo: nec ma ior gratia datur quam si unus baptiraret. ista enim verba non sunt causae effective characteris to tales et perfecte: sed tantum dispositive. et non est inconveniens quod vnus effectus sit dispositive a duobus: maxime quando agens principale est agens voluntarium.

Si autem casus mutaretur: quod duo intendant simpliter simul et semel unum baptia re: deberet vterque dicere sub hac forma: ego te baptio. non sic in plurali: nos baptiamus et simul deberet incipere et simul finire:u alias foret secundum aliquis iteratio interpretativa. si tamen dicerent in plurali ex simplicitate bapt eantes: foret baptieatus.

Sexto pono casum de manco et muto: et quaero an talis sit baptia tus an non: posito quod muius immergat: et man cus verba debite proferat: Uidet quod puer quem intendunt haptipare: non est habtivatus. Tum quia proferens exprimeret actum esse ab eo a quo non est: et diceret falsum. Tum quia derogaret effi cacie sacramenti: quia sacramenta eccliastica sunt sacra unitatis: utdictum est. et dividi non debent. de conse distintione iii quia passus. Sed contra videtur quod sic: quia Mat. vlti dicitur. Ite docete omnes gen- tes baptieantes eos. non dicit ut quilibet vnum baptivaret. Secundo quia in consecratione eucha ristiae et consecratione epri et in extrema vnctio ne quod fit ab vno imperfecte: potest suppleri ab alio. igitur a multo fortiori in sacramento ne- cessitatis cuiusmodi est baptismus de sacro eucharistiae patet: quia in canone. vii qui i nihil contr ibi dicitur quod missa ab aliquo inchoata ab alio perficiatur: si necessitate primus praeventus fuae rit: dicitur hic quod non secundum apparatum distintione xxiii c. qui- rundam. quod duo imperfecta sacramenta non consti tuunt unum perfectum. et hoc ideo quia sacra eo clesie sunt sacramenta vnitatis: sicut pau lo ante allegatum est. Et hoc est generaliter verum in omni sacramentor: quod ea qua sunt de ne cessitate sacramenti non dividiuntur: sicut idem apparatus dicit de daptismo. sed illud quod est solennitatis: bene dividitur. et sic soluitur illud quod est adiectum in arguendo. Secundo quod sic per illud. vii qui i nihil contra. quia loquitur de his quae pertinent ad solennitatem sacramen ti. Unde in consecratione eucharistiae si vn- infirmitate preuentus tantum vel passio- ne dixisset illa duo verba hoc est: non debe- ret alius prosequi sic dicendo: corpus meum sed deberet reincipere et dicere totam formam et similiter est dicendum de ipso eodem infir- mo: si passio ab eo in toto transiret. Et istud confirmatur per istud capitulum quorundam distintione xxiii vbi sic habetur. Quorundam clericorum dum vnus ad praesb uterium duo ad levitarum ministerium sacrarentur: eps dolore detentus fertur manum suam tantum imposuisse super eos: et praesb vter quidam contra ecclesiasticum ordi nem benedictionem dedisse: sed quia iam eps ille examini divino relictus humano iudicio accusari non potest: hai qui supersunt gradum sa cerdotii vel levitici ordinis quem peruerse adepti sunt amittant.

Confirmatur haec responsio ad casum: quia exprimere actum esse ab eo qui non baptiauit videtur derogare ef ficacie sacramenti: melius tamen esset quod man- cus aspergeret cum aqua.

Septimo pono quod aliquis haptiat cum forma debita et ma teria debita: sed non facit signum crucis: quae ritur an baptiaret: Dicitur quod sic: quia est ibi forma: materia: et intentio ministri quod non icitur de consecra distintione v. numquid. Ad hoc respsioto det glossa ordinaria ibidem dicens quod loqui tur de cogruentia: non de necessitate sacra- menti. vn vere baptirat.

Octavo pono quod sacerdos non vult haptivare puerum paruuium meum in extrema necessitate: nisi detur sibi pro baptismo pecunia aut quid aliud. Dicendum quod nihil debet dari sacerdoti pro baptismo lactali vel poenitentia i qiuia i daptinandis. Sed ita est faciendum ac si nullus sacerdos praesens esset.

Nono ponatur quod deus ponatur animam damna- tam in corpore paruuli baptitandi. similiter ponatur aniam damnati in corpore generato prop gatione comni: sicut imponit animam de nouo crea tam. tunc ista anima habebit remissionem peccato rum commissorum et totius pene debite: et stati mo riatur. igitur salvabitur: quia tota poena est sibi re missa. Similiter ista anima habebit duos chara cteres. Similiter resuscitet deus corpus pauli et con iungendo ei animam Petri: nunquid deberet baptivari: dicitur quod sic: quia iste homo numquam fuit haptiatus. Dicendum quod non: si constaret quod baptiatus est in remedium contra peccatum Item creet deus unum hominem de nouo total ter: iste non debet baptiari totaliter. Probo quia non potest renasili. de consecra dii. iiii qui in maternis. Qui natus non est adhuc secundum Adam: secundum christum renasci non potest. nec re- generatio in eum dici potest: quem generatio non praecessit. Contra: igitur damnabitur neces ario. Ioannes iii nisi quis renatus fuerit etc. Dicem dum est quod sacramenta sunt instituta pr con muni propagatione hominim. isti autem casus sust singulares: nec deus sacris suam virtutem al- ligauit: quin sine eis operari possit: et eorum er- fectum suspendere sicut placet sibi: nec de talibest casibus possumus definire: sed est in eis implo- randum divinum oraculum: sicut dicit Augustinus de unico baptismo.

Decimo pono quod aliquis non baptivatus ordinetur in sacerdotem: credat tamen se fuisse baptinatum. qui casus ponitur: ex de praesb vtero non baptiato capitu. aplicam. Et quod ro an talis damnabitur propterea quod gerit offi- tia sacerdotalia: an non: Et videtur quod non: quia per ignorantiam invincibilem excusat: necur vi- detur debuisse netere baptismum: quia aliter quili- bet deberet hoc petere quantumcumque baptieatus Tnde contra. dvidetur contra illud Augustinus de consese distintio eiii. cate cuminum. vbi dicitur. Catecuminum quamuis in bo nis operibus defunctum: vitam habere non cre dimus: excepto duntaxat nisi mart vrii com pleat sacrm. sed iste non fuit martur. igitur etc. Si dicatur sicut dicit magiter di iiii c. sunt et ali circa medium: quod auentas debet intelligi de tali qui sciuit se esse catecuminum: et non petut ba ptismum vel contempsit. Contra. tenetur face cere: et scit se teneri: et non petit: igitur peccat mortaliter. Item in alio casu quam in mart vrio potest catecuminus salvari: igitur exceptio Au gustini non est conveniens. Dicendum quod sic in via salutis. ad illud Augustinus dicendum est quod in telligit de catecumino qui propter defectum fi dei baptiari non petit. et de tali non presuppo nit ecclesia quod sufficienter voluit vnquam in vl ta baptiari: sed de illo qui offert se martvrio- quantumcumque apparuerit insufficiens an vel negligens in petendo baptismam: satis praesumi tur quod baptiari voluisset si vixisset qui pro fi- de morit. Et quando arguitur. iste tenebatur petere et non petiit. verum est quod in casu argumenti non tenebatur ille sacerdos petere: quia putauit se baptieatum. si tamen ponamus casum de alio ca tecumino qui non petiit baptismum: potest dici quod peccat mortaliter: si nec petit pro nunc nec pro alio tempore. Similiter petitio potest exponi per desi derium petendi. dato enim quod catecuminus sit in deserto ubi nullum videt: non tenetur petere tenetur tantum velle: vel habere desiderium petendi. et de tali catecumino est vera illa exceptiva Augustinus quod damnabitur: vel quod marturii compleat sa crm. Sed quid est de his dicendum qua praesbvter iste gessit: nunquid decepit animas: Dicendum quod non. quia dum bona fide credit se ordinatum: rata sunt omnia quae gessit per gratiam summi sacerdotis et sic patet quod ad virtutem vocis loquindoc potest conse rarem coipus christi et si sit epss: conferre ordi- nes et confirmare et sic facere quae ad solos epos vel sacerdotes partinent de iure. Sed melius dicem dum est quod tali non consecrat: sed deus etc. Item eoundr ca su reteto de praesb utero non baptiato: hoc exce pto quod superuiuat: et constat postea legitime quod non fuit baptitatus: quaero quid debet de eo fieri: Di cendum quod iste casus ponitur ex de praesbvtero non baptieato capitulo veniens. vbi respondet dicens pa pa ad casum: quod cum probatum fuerit legitime quod non extitit baptiratus: debet baptiari et or dinari ad singulos ordines de nouo: quia ba ptismo non recepto non potest aliud recipi sa- crm: eo quod baptismus sit omnim sacforum funda mentum et ianva dstitione iii. solicitudo. nec talis irregularis esset: quia quod nescitur esse factum: non prisupponitur iterari.

Undecimo pono iuxta casum praecedentem quod aliquis adultus asserat se baptiatum: nec habeat super hoc testimonium quaeritur an credendum sit dicto suo: videtur quod sic: quia de conse distinion iiii. c. placuit dicitur placuit de infantibus quoties non inveniuntur certissi mi testes: qui eos baptiratos esse sine du- bitatione testentur: neque ipsi sunt per etatem idonei de traditis sibi sacris respondere: absque vllo serupulo eos esse baptieandos. ergo a contrario sensu si paratus est respondere de sacris sibi tra ditis: sibi credendum est. Sed contra hoc arguitur: quia de ordinibus non est credendum alicui de se. sicut patet dist xcviii afros. Dici potest quod in casu debet sibi credi: et in casu non: quia quantum ad conicationem sacforum: et conuictum conem de bet sibi credi qdui catholice de fide respon- dendo asserit imne esse christianum. et hoc uni- versaliter in omni casu: nisi cederet in priu- dicium alterius. Unde ad edificationem ba ptismi et ecclesie consecrationem sufficit testi- nonium vnius: licet non sit ita in ordinibus. sic ut dicitur de conse dione iiii. c. placuit. Si autem in forma iudicii agatur contra tale. sicut si est sacer- dos: et agatur iudicialiter ad eius depositi onem: obisciendo quod non est baptiratus: vel agatur ad diuortium si contrarit cum aliqua. in hoc casu non sufficit testimonium singularis perso- ne. Similiter si alicui relinquantur ex testa- mento decem si fuerit christianus: certe tunc opet hoc probari per plures testes: et non suf ficit testimonium singularis persone: alio quin fieret praeiudicium heredibus. De his qui u infantia inter christianos sunt conversati et de christianis geniti: praesumendum est quod sunt baptirati: nisi doceatur oppositum evidenter. ex de praest vtero non haptiratruo capitulo veniens

Duo decimo pono alium catecuminum marte- riatum et miraculose resuscitatum: quaero an dir baptifari an non: quod non: quia iniuriam facit mar tvri qui orat pro marture: sed baptiaus solen- niter dicit orones et exorcismos. Contra. san ctificati in vtero baptiari debent etiam si con staret de eorum sctificatioe: vt recipiant chara cterem: sed haptismus est sacrm necessitatis vbi potest haberi: sed iste numquam habuit. igitur. Dicen- dum quod sic propter praeceptum ecclesse et generalem ordinatione christi Ioannes iii nisi quis renat: etc

Decimotertio pono quod aliquis intendat baptiare masculum: et baptixat iuuenculam: quaero vtrum illa sit baptirata an non: videtur quod non: quia non intendit eam baptiare: nullam em intendit baptivare mulierem. ergo non inten- dit baptiare istam. Item sit aliquis sacerdos ce cus et habeat duos catecuminos Ioannem et Guilhelmum: et intendat ex aliqua causa bapt gare Ioannes hodie et Guili. cras: quo posito con- ueniant inter se quod decipiantur sacerdotem: ita quod Auilo velit baptiari hodie. Quaeritur an Duil. est baptigatus an non: et videtur quod non: quia ita defuit intentio baptirantis: quia inten- tio sua non fuit haptirare Guilhelmum nisi usque cras. contrarium huius apparet: quia furti- ue ordinatus recepit ordines. vt patet exm de ec qui furtive ordines recipit capitulo vl Sed ita re quiritur ibi intentio sicut in baptismo: quia in tentio ministri requiritur in omni sacro. Ad istud potest dici quod non requiritur intentio distincta perso ne ad baptismum: sed sufficit quod intendat ba ptivare: et non est necesse quod intendat baptia re istum vel illum: puta Ioannes vel Auilhel. Si tamen hoc facto apud istos sit dubium: fiat sicut dicitur in dubiis. ex de baptismoru capitulo de quibus du- bium est etc.

Decimoquarto pono aliquem si moniace baptiFatum scienter. quaeritur nunquic baptismus ille sibi posset valere: arguitur quod non: quia non potest salubriter poenitere de simo- nia commissa. igitur nunquam valebit sibi ille ba ptismus. Antecedens probatur: quia in simoniace ac- cepto non potest esse poenitentia: nisi renuntietur ret sic accepte. vel eius executioni i quia ii si quis epss praebendas. sed si istae in isto casu sic re- nuntiet suae christianitati vel vitae. christia- ne: quia sic vivere est executio sacri. et sic apo- statat ex professione sacri. et per consequens non vere poenitet. Contra. tunc talis necessario damnabi tur. consequens est falsum: quia sicut dicitur de pen dist iii talis etiam si ad summum quis perueni at malorum: et inde tamen velit reuerti ad verita tis viam suscipit etc. Dicendum quod haptismur sic receptus potest per poenitentiam sibi valere: sicut aliis rite accipientibus. Et ad argu. quando dicitur quod in simoniace accepto opet renuntiare rei vel eius executioni. Dicendum est quod opet re- nuntiare solummodo quando res talis et eius exe cutio non est necessaria ad salutem: sed partinens ad opera suprerogationis: quo non est de sacfo baptismi: nec de eius executione.

Decimo quinto pono casum iuxta narrationes mu lierum: sive dicant verum siue falsum. Narrant enim quod quidam spuns quandoque paueros earum aufe runt: et alios deteriores loco eorum reponunt. istoeasu posito: quaeritur numquid puer talis de- beat rebaptivari an non: quod sic: quia forte est unus puer ablatus aliunde de alia patria. et dubium est an sit baptiratus an non. vn vide fur ibi faciendum secundum consilium illud ex de ba ptismoru capitulo de quibus dubium. Contra. probabile est quod angelus malus assumit effigien pueri ad tempus: quia tales pueri aliquando mirabiliter dispa rent: et faciunt quaedam non naturalia hominibus. vnde videtur mihi quod baptigari duent sub conditio ne duplici sic. Si non es baptitatus et capax sis baptismi: ego te baptiro etc.

Decimosex to pono casum conem de monstro habente duo capita. quaeritur nunquid debet baptigari vt unus homo an vt duo: Dicendum est quod vel est cer- tum ibi esse duas animas rationales: vel non est cer tum si vero sunt duo capita et duo pectora et duo colla: tunc erunt etiam per consequens duo cor- da: et sic baptiandi sunt vt ouo. et licet secundum quosdam possint simul hapttari. sic. Ego ba ptigo vos etc. tutius tamen est eos haptiare sigil latim. Si vero sic qdubitatur: quia forte non sunt duo capita bene disticta: vel duae ceruices bene fundate in eadem nuca. tunc primo baptiandus est vnus. et deinde illo baptirato: potest alter sub conditione baptiFari: dicendo. si non es ba ptieatus: ego te etc. sicut dicitur in summa confessorum et imponitur scto Thomas in quadam quaestione de quodli- betis: sed puta quod non est dictum suum: tamen satis bene dicitur.

Octavo restat respondere ad rationes

Ad primam quando arguitur: quia si baptismus rite susceptus conferat gratiam: sequitur quod paruulus baptiatus qui nunquam meruit: et adultus ba ptitatus qui meruit etc. Dicendum quod licet consequens non sit impossibile: tamen bene potest dici ad argu- mentum negando consequentiam. Ad probationem autem quando arguitur. capio gratiam paruuli haptitati: et gratiam. lini adulti qui meruit. iste gratiae sunt eiusdem speciei: igit comparabiles etc conce- do quod istae gre suut comparabiles. et quando ar- guitur. igit gratia adulti potest fieri aequels etc Potest dici quod quaelibet grtra debita merito per sonali / est maior quam sit grtia quae infunditur in ba ptismo: et secundum hoc catecuminus maiorem gram habet ante haptismum per quemcumque actum suum merito rium gratiae: quod puulus haptivatus. vnde non est possi bile quod Linus peccet et resipiscat cum miori gri in duplo / quam fuit gratia prima: et iterum cum mino- ri in duplo. Nam peccator meretur de congruo iusti ficationem per motum contritionis. Unde potest concedi quod est dare minimum actum meritorium qui potest per se subsistere: et illi corrundet vna gra minima que datur pro meritis praedictis: licet non sit mini mus actus meritorius simpliter: quia quilibet pars actus meritorii est meritoria: et quilibet pars gere est gratia non potest tamen voluntate viatoris fieri actus per se existens meritorius minor isto: quia misimus actus meritorius plus henbit de gra quod paruul baptivatus. Ideo non est possibile quod Linus ad- ultus mereretur in duplo minus: et iterum mi nus in duplo: et sic deueniat ad aequalitatem gre paruuli: quia status erit in minimo actu meritorio per se existente.

Contra. Nihil ma gits est in potestate voluntatis quam suus actus. igitur quocumque dato potest causare minorem vel re- missiore. Potest dici concedendo: tamen actus ille mi nor non foret meritum. Unde licet pars huius actus meritoru sit modo meritum: tamen si quaecumque pars istius existeret: non foret meritum. Et si esset da- re minimum ignem qui posset agere ad pedalem distantiam in lignum certum medio sic disposi- to: tunc medietas illius si per seilla ibi ponere tur / non ageret inlignum. et tamen modo agit medie- tas et medietas medietatis: et in infinitum minor pars et minor agit in lignum datum: qua rum nulla si per se existeret / ageret in lignum. Similiter potest poni exemplum de ligno per se visibi- li in certa distantia. de ista materia tangetur plus in quostione de poenitentia.

Forte aliter potest dici ad primum argumentum concedendo conclusic nem. nam possibile est aliquem catecuminum mereri tantam gratiam ante haptismum praecise quanta confertur paruulo in baptismo: et tunc meretur. Idem potest con edi de pecctore: qui potest ita remisse et in talibus circumstantiis conteri: quod non habebit maiorem gratiam quam unus parui: lus habet in haptismo. et sic patet conclusio argumenti

Aliter potest dici quod istae gratiae non sunt compa rabiles: quia sunt alterius speciei. Unde sicut dicit sanctus Thomas super quaerto dist. vii arti. iiii. gratia haptismatis et confirmationis et gratia virtutum et donorum distinguuntur secundum speciem: quia ad alios et alios effectus ordinan- tur: ut sicut in virtutibus moralibus ubi in- nenitur specialis difficultas: ibi requiritur spanlis virtus: sicut in magnis sumptibus requ ritur magnificentia: et in conibus liberalitas ita gratia baptismatis proficit in iis qui parti- nent ad conem statum vite christiane: sed gratia con firmationis habet proficere in iis qui sunt diffici- lia in vita christiana: sicut est confiteri nomen christi coram persecutoribus fidei. et ideo iste duae gratiae non sunt eiusdem speciei: sicunt ipse dicit ibidem ad primum et secundum argumentum. Similiter in responsione duo decima quastionis illius dicit quod gratia gratum faciens et gratia sacforum di stinguitur. et sic ille terminus gratia gratum facies est genus: et eius species sunt gra- tia haptismatis: gratia confirmationis: et sic de singulis sacramentis: et ad gratiam virtu- tum et quamlibet ipso nomine gratia vocamus. et sic quaelibet istarum est gratum faciens: et tamen distinguuntur inter se specificae.

Arguitur sic. sit tota latitudo gre quam habet Ainus a c. et gratia pruuli sit a b. tunc est excessus gre adulti super gratiam paruuli b c.

Potest igitur dici quod adultus ile potest peccare: et habere mi- norem gratiam et minorem in intur nitum quam sit a c: et tamen nunquam habere posset ita modicam gratiam sicut est a b c. sit igitur quod a b sit subdu plum ad a c. et licet possit habere subduplum et subduplum: non tamen subdecuplum: nec ultra de minoribus partibus ipsius a c. et tamen secundum infinitas partes proportionabiles b c potest habere in infinitum minorem gratiam et mino- rem quam sit a c.

Contra. quacumque gratia data potest habere minorem in subduplo: igitur tan- dem devenietur ad aequalitatem a b: vel minorem Potest negari antecedens. vnde licet non sit dare minimam quam possit habere: quan qualibet ha bita possit habere minorem: tamen est dare aliquam cuius non est habere subduplum: et aliqua cuius non potest haberi subtriplum: et sic de aliis.

Ad secundum principale quando arguitur quod si sint duo qui nunquam meruerunt: inaequaliter praemia rentur: quod videtur inconveniens: quia nihil habent nisi per meritum christi: et illud participataequaeli ter. consequentia probatur per quinquam media. primo per aequali tate naturalium duorum paruulorum. dicendum. ve rum est quod conclusio non est impossibilis: quin deus possit praemiare sicut placet: tamen negatur consequens et consequentia de lege statuta.

Et ad primum medium posset dici quod omnes pruuli sunt aequa les in illo quo gratia recipietur immediate. quia omnes animae rationales sunt aequales in perfectio ne: licet sint inaequales in dispositione corporum Sed contra istam responsionem est unus articulus dam natus Parisiis: qui est talis. "quod inconveniens est ponere alios intellectus nobiliores aliis. quia cum ista diversitas non possit esse a parte cor porum: opaitet quod sit a parte intellectuum vel intelligentiarum. et sic animae nobiles et ignobiles erunt necessario diversarum specierum sicut intelligentiae. sed hoc est erroneum: quia sic anima christi non esset nobilior anima Iude". ideo potest dici quod debemus illam determiationem tenere in omnibus: quod non credo.

Respondetur aliter ad argumentum: quando ar- guitur: sunt inaequales in naturalibus: igitur- gratia perfectior causatur in perfectiori anima negatur consequentia. et quando arguitur: sacrtm aequaliter agit: et actus activorum sunt in patiente disposito. Dico quod sacturm non agit gratiam nisi metaphorice: sed deus agit gratia quando sacrum suscipitur libere. et sic potest causare maiorem vel minorem sicut pla cet sibi: quicquid sit de nobilitate animae etc.

Ad sec cundum medium quando capitur unus pruulus haptia tus tantum: et alter baptiatus et confirmaius etc. Potest dici probabiliter quod ille magis beatificabi tur qui fuit confirmatus: quia pluribus modis factus est particeps meriti christi: et si sibi sic placet: quis est quo ipediat: hoc expresse habetur de conse distintion v. vt ieiuni. in apparatum super illud verbum con- firmatione.

Aliter potest dici quod licet habeat duas gras: et alius vnam tantum: altera tamen illarum duarum puta graria confirmationis non est gratia uniuoce cum alia: nec reddet habentem dignio rem u. ta aeterna: sed nata est reddere fortio rem et constantiorem in confessione fidei: quia ad illum effectum specialiter ordinatur sacrum confirma- tionis.

Ad tertium quando capitur unus baptia tus cum debita intentione et solennitate ab optimo episcopo: et alius a pessimo pagano etc potest dici quod habebunt aequalem gratia: et aequa liter sint digni vita aeterna: quia malum mini stri non derogat susceptioni sacri. sicut pater de conse d di iiii si inter bonos.

Aliter forte di ci potest quod deus ad praeces unius boni viri pos set dare uni paruulo plus de praemio aequa li: quam dat aliis de lege quae nunc est: non quod me lior sit haptismus boni quam mali: sed quia meli- or est haptismus cum oratione sancti viri quam sine.

Ad quartum medium quod est de paruu lo habtieato: et pruulo Iudeorum circumciso etc. Potest dici quod aequaliter gaudium habebunt. pro quofacit illud de conse distintione iiii. ex quo institu ta. vbi dicitur quod exquo instituta est circumcisio in populo dei: ad sanctificationem purgationis valebat paruulis originalis veterisque peccati: sicut et baptismus ex illo valere cepit ad in nquuatione hominis: ex quo constitutus est. Et ad dictum magistri distinctione im capitulo x vbi dicit quod baptis matis est maior gratia etc. Dicunt quod istae gre non sunt eiusdem speciei. in hoc tamen conueniunt: quod aequi- liter faciunt paruulum dignum vita aeterna: licet grstra baptismatis sit perfectior quantum ad ali quos effectus vite moralis: sicut quod viuat par- fectius ad repmendum concupiscentiam. secundum Thomam ptt dici perfectius sacrum: quia conicat gram tam mu lieribus quam viris: quod non potuit crcumcisio.

Ad quintum medium quando arguitur quod puulus assu metur ad aequalitatem aliquorum angelorum: potest concedi tota conclusio.

Ad tertium principale quando arguitur quod si baptismus foret gratia effectiva gre: tunc posset creatura causare. potest di- ci quod aliquid dicitur causa effectiva dupliter: proprie et metamphorice. sacra enim non sunt efficientes causae propriae gre: sed solus deus. metaphorice dicunt merita nostra causae tam gratiae quam augmen ti grtie: et similiter sacra: quia ad perfectionem sacrorum deus confert et causat gratiam. Et quando quaeritur an efficit aliquid in anima an nihil. potest dici quod pro- prie loquendo nihil efficit in anima: sed meta prahoricae. Et quando ulterius quaeritur utrum est in sacris alia virtus infiuta realiter an intentionaliter. Di citur quod esse in: dicitur multipliciter: propriae et im proprie. Solum improprie dicitur quod non est ali ud nisi quod deus in susceptione sactorum super- naturaliter in anima operatur gratiam. et sic non sequitur in sacris omnibus antique legis genera- liter in omni casu. nam sicut dicit magiser: circum- lisio nihil grtea contulit ipsi Abrae libro iiii dist cilicet c. x. in fi. Unde Pretii i quia i multi secularium. hoc de corpore dnei nostri Iesu christi: hoc etiam de baptismate et chrismate sentiendum est et te nendum: quia virtus divina secretius operatur in eis: et divina solummodo haec est virtus sive potestas non huane efficacie. Et allegatur a ma gistro in hoc iiii dit xiii c. i ante medinm.

Ad quartum principale quando arguitur de duobus catecuminis exsentibus in aequelibus meritis et aequali deuotione ad haptismum: quorum alter mo ritur in via etc. Dico quod aeternaliter et aequa liter vterque praemiabitur. Et quando arguitur. er go baptismus non valet. nego consequentiam: quia ex quo habere non potuit: sed si contepsisset non fuis- set aequalis deuotionis cum alio baptitato.

Ad quintum quando dicitur quod si sic: tunc plus debe- ret valere in adulto quod in pruulo. Dicitur quod ho contingit diversimode secundum diversam disposi tione adulti. Nam potest contingere quod adultus henat gratiam et fidem et remissionem peccatorum an- tequam haptiaretur. et certe sibi minus prodest ba ptismus: quia sine baptismo si non conteneret po test salvari et salvaretur cum sit iam dignus vita aeterna. pruulus sine baptismo salvari non potest. et tunc in casu plus valet baptismus pui lo quam adulto. Unde quicumque adultus ad baptis mum accedat non fictus: ipse est dignus vita aeterna antequam haptigaretur. Si aut aliquis ac cederet fictus: sibi omnino non prodesset: et ide. nec magis nec minus paruulo.

Ad sextum quando arguitur quod tunc haptismus deleret penam atiffactoriam qua debet insligi pro peccatis. Concedo quod deus delet: et acceptat satisfactionem passio nis christi pro isto et quando dicitur tunc aliquid mane- ret deordinatum: quia impunitum: et omne tale est deordinatum secundum Anselmum Dico quod in adultis quod non sunt ficti insit contritio pro peccatis. et ita or- dinatur. Et quando arguitur de duobus: quorum unus con mittit in cetuplo plura peccata: et tamen in centu plo minus conteritur: et tamen vterque recipit com- pletam veniam poene et culpe. Dico quod hoc est verum. et quando infertur ergo remanet aliquid im punitum. Potest dici sicut alias dixi: quod deus ordi nat culpam non solum puniendo sicut Anselmum ibi nimis stricte loquitur: immo sub bonis circum stantiis ad honorem suum et suae bonitatis osten sione culpam remittendo. et sive remittatur sive puniat: bene eam ordinat.

Ad septimum quando ar guitur. si sic: tunc baptismus contulisset christo gratiam. nego consequentiam: quia baptismus Ioannis non conferebat gratiam. sicut patet de consecra distitione iiii non regenerabantur. Contra Meabiri id diciturm. Fuit in deserto Ioannes haptieans et praedicans haptis- mum poenitentiae in remissionem peccatorum. sed remissio peccatorum non fit nisi per gratiam: igitur etc Dicendum quod illa auctoritas debet exponi ut illa duo participia haptinans et praedicans referantur ad diversa baptismata: quia bapti Fauit haptismo suo: et praedicauit haptismum christi Uel ideo dicitur esse in remissionem pec catorum: quia haptibatis imponebat agere di- gnos fructus poenitentiae ex quibus sequitur remissio pec catorum. Unde haptismus suus habuit quandam assi stentiam ad haptismum christi: sicut dicitur in qpia i des dit baptismum. vnde nec praeueris dabatur: sed tantum adultis.

Ad octavum quando dicitur quod si intentio ministri requireretur: deberet dubitare quilibet an esset baptizatus etc. Dicendum quod qui ab infantia inter christianos conversatus est: nec de se nec de alio debet dubitare quin sit baptizatus sine magna euidentia ad oppositum: praesumitur enim esse baptizatus quae "inter christianos tamquam fidelis fuerit conversatus": sicut dicitur extra de presbytero non baptizato capitulo veniens. Contra hanc tamen praesumptione probatio est admittenda si contra talem in foro iudicii agatur: sicut patuit su perius articulo septimo. casu. xi. Et quando dicitur quod si intentio requiratur: tunc sacerdos distra ctus ebrius vel praner ludens non baptivaret Dicendum quod si foret tanta distractio vel ita ve haemens ebrietas vel ita ludus iste factus quod nullo modo intenderet facere quod ecclesia in ba ptietando facere consueuit: non haptiaret: sed si cum distractione vel cum aliis quae non im pedirent staret haec intentio: baptiratus est Si vero versaretur in dubium ex aliqua cau sa bona an sit haptixatus an non: potest sine periculo sub conditione viera baptiari: vt patet exa de baptismrum capitulo de quibus. Contra pono ali- quem haptiatum et postea ordinatum in sacerdo tem et postea negetur: probo postmodum contrarium n foro iudicii quod non fuit baptiratus: iste debet baptiari et iterum ordinari secundum casum supra in hac responsione allegatum. ex de prestb vtero non baptixatruo capitulo veniens. sit ita quod post ista veniat alia probatio evidens et sufficiens qua probatur sufficienter fuisse baptitatus: quaeritur an sit irregularis: Dicendum est quod sic: quia reba- ptieatus. igitur efficitur irregularis. de conse distintion iiii cac. qui bis. vnde opet eum carere executiae ne officii: nisi cum eo dispensetur.

Ad nonum qando arguitur de fide aliena qua requiritur ad parim lum baptius andum. Dicendum quod baptiratur ve in fide ecclesie militantis: vel in virtute visio nis ecclesie triumprehantis: nec obest infideli- tas offerentium.

Ad decimum quod nullus potest baptinare seipsum: salvabitur tamen qui hoc in ar ticulo necessitatis fecerit non propter sacra- mentum quod recepit: sed propter fidei deuotionem et si superuixerit: debet ab aliobaptiari: et po- nitur istae casus expresse de quodam iudeo. exr de baptis. et eius esftfi capitulo debitum etc.