Moralitates 10

NArrat Plinius ad Maximum, quod inter Romanos erat quaedam contro uersia & dissensio de quibusdam famosis, quis deberet esse principalis, & quis foret eius titulus. Vt autem ista contrarietas pacificaretur, conuo cauerunt de vrbe omnes sapientes, & philosophos, milites & armigeros. diuites & pecuniosos. Et ordinatum erat quod quilibet diceret suam sententiam & voluntatem. Dixerunt ergo primo philolophi: Quod titulus principalis DEI vel idoli esset: vt diceretur, DEVS SAPIENS: & causam reddebant: Quoniam ad DEVM pertinet omnia bene regere: Sed per sapientiam omnia reguntur quae bent reguntur. Igitur, &c. Sed responsum erat u plebe, quod nullus DEVS deberet h. be re titulum Virtutis, quo sibi competit male posse vti: Sed sapientia contingit mase vti, sicut patuit de Salomone, & alijs multis.

Venerunt secundo milites & armigeri, & ipsi sententiauerunt, quod titulus prin cipalis idoli foret, DEVSMIIIAESRVEPoTEMTIAE: & ipsi rationem assignabant. Quia DEO dicuntur omnia subiecta, & per potentiam omnia homi nibus subijciutur: Sicuti alibi de Magno Alexandro patet. Et responsum est illis sicu ti prioribus, quod non: quia contingit male vti militia & potentia.

Tertio venerunt diuites & ipsi sententiam dixerunt suam, vt idolum nomina retur DEVS PECVRIAE: & ratio illorum erat, quia huic tribuitur honor, re uerentia & obedientia. Nam pecunie obediunt omnia. Ergo debetur illis titulus amplissimus. Et istis responsum est: quod pecunia contingit male vti.

Extante igitur adhuc controuersia surrexit vnus de plebe, & coram astantibus protulit vnam imaginem hominis, cum duabus alis: & in ala dextera scripsit hoc verbum, PROMITTO. Et in ala sinistra scripsit hoc verbum, ERPECTO. Et circa cor ad latus scripsit hoc verbum, REMITO: Et super caput illius imaginis protitulo scripsit: hICESTDEVSCIEMEMTIAE post hanc picturam sur rexit quidam philosophus ibidem existens peritissimus, ad cuius sententiam tota ci uitas intendit oculos, & perhibuit testimonium, eum vtiliter imaginem adduxisse, & veraciter titulum imposuisse: Quia clementia non potest male vti. Et sic respon sum erat ad omnia argumenta ipsorum.

MOraliter haec omnia possunt intelligi de titulo crucis Domini nostri IE SVCHRISTI, qui est DEVS deorum benedictus in secula. Postquam crucifixus fuit, erat controuersia inter ludaeos, ut patet ex dictis Euan gelistarum. Nam postquam Pilatus scripserat in tribus linguis: IESVS NA ZA RENVS RERTVDAEORVM. inoss suelpod: & 8 bes Ruc St lucialtap. vοvan DTTpTTShabgron Dixerunt Pilato ludaei: Noli scribere Rex lu daeorum: sed quia ipse dixit: Rex sum Iudaeorum: sicut innuit Magister in histo rijs. Illi enim qui eum reputabant daemoniacum, uolebant quod illud fuisset in eius titulo positum. Illi uero qui reputabant eum uirum iustum & prophe tam, & habentem Spiritum sanctum, uolebant quod fuisset hoc in eius titulo positum. Et sic de alijs iuxta singulorum opiniones. Sed ista dissensione per ieuerante determinauerunt quidam, & protraxerunt istam naturam benedi ctam homanam in cruce, & dicunt quidam autentici eorum primo cum fu nibus, & certum est quod etiam cum clauis.

Haec autem imago duo brachia habuit extensa ad modum duarum alarum: In cuius manu dextera rationabiliter potest scribi, PROMITTO. Testante bo no latrone, qui ad dextram CHRISTI pendebat, quando ad eius petitionem, dum dixit: Memento mei, &c. Promisit sibi regnum coelorum, cum dixit: A men dico tibi, hodie mecum eris in Paradiso. Item in sinistra manu scribi po tuit, ERPECTO. Testante alio latrone, cuius poenitentiam finalem CHRISTVS longanimiter sine exprobratione expectauit. De quo dicit Augustinus super loannem: Quod plus grauabat CHRISTVM sua finali impoenitentia, quam propria miseria. Istius imaginationis etiam fuisse uidetur Sanctus Bernhar dus super Cantica, sermone 9. Gemina exuberat dulcedo suauitatis de gemi nis CHRISTI manibus, in donando facilitas, & in expectando longanimi tas. Istae duae alae in communi positae sunt, offeruntur omnibus, nemo illarur expers est, nisi renuerit. Ad istas alas poterit quilibet peccator fugere, & dice re: Sub umbra alarum tuarum protege me

Tertio in corde dicit scribi hoc uerbum: REMITTO. Patet quia stante po pulo & audiente, quomodo pro persequutoribus orauit, & pro crucifigenti bus, dicens: Pater ignosce illis, quia nesciunt quid faciunt. Teste etiam Lon gino, de quo ait Magister historiarum: Quod cum lanceasset eum, cum fere caligassent oculi eius, & casu tetigisset oculos eius gutta sanguinis per hastam lancee decurrentis, postea clare uisum recepit. De isto loquitur Alexander Nec kam super Cantica Canticorum, lib. 2. De corde (inquit) dulcissimo CHRI STI duos fontes emanare conspicio, nimirum sanguinis & aquae. Fons san guinis delicias feruentis dilectionis ministrat: fons aquae mundat, & refrige rium praestat contra incentiua uitiorum: Aperiat terra sanctae matris Ecclesiae os suum, & suscipiat sanguinem iusti Abel. Quia iste sanguis iugiter clamat ad Patrem, pro nobis efficaciter interpellando: quia sanguis CHRISTI effusus est, ut peccata remittantur. In illo ergo loco scribi debet: REMITTO. Et quod ista scriptura fuerit autentica & uera, patet per Euangelistam, qui testimonium per hibuit tam de scriptura quam de pictura, ad quem tota Ecclesia habet oculum, sicuti illi ad peritissimum philosophum, qui immediate de fonte diuinae sapien tiae aquam gratiae salutaris abundanter potauit, ut omnibus nobis tribueret, & fontem misericordiae distribueret, qui scripturam in capite scriptam DEVM clementiae egregie depingit 1. Epist. cap. 2. Filioli mei haec scribo uobis, ut non peccetis. Sed & si quis peccauerit, aduocatum habemus apud Patrem, IESVM CHRISTVM iustum. Et ipse est propitiatio pro peccatis nostris: non pro no stris autem tantum, sed etiam pro totius mundi.