17

Paulus libro 16 ad Plautium Regula est, quae rem quae est breviter enarrat. Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narratio traditur, et, ut ait Sabinus, quasi causae coniectio est, quae simul cum in aliquo vitiata est, perdit officium suum.

Ulpianus libro primo ad Sabinum Feminae ab omnibus officiis civilibus vel publicis remotae sunt et ideo nec iudices esse possunt nec magistratum gerere nec postulare nec pro alio intervenire nec procuratores existere.

Item impubes omnibus officiis civilibus debet abstinere.

Ulpianus libro tertio ad Sabinum Eius est nolle, qui potest velle.

Ulpianus libro sexto ad Sabinum Velle non creditur, qui obsequitur imperio patris vel domini.

Paulus libro secundo ad Sabinum In negotiis contrahendis alia causa habita est furiosorum, alia eorum qui fari possunt, quamvis actum rei non intellegerent: nam furiosus nullum negotium contrahere potest, pupillus omnia tutore auctore agere potest.

Ulpianus libro septimo ad Sabinum Non vult heres esse, qui ad alium transferre voluit hereditatem.

Pomponius libro tertio ad Sabinum Ius nostrum non patitur eundem in paganis et testato et intestato decessisse: earumque rerum naturaliter inter se pugna est "testatus" et "intestatus".

Pomponius libro quarto ad Sabinum Iura sanguinis nullo iure civili dirimi possunt.

Ulpianus libro 15 ad Sabinum Semper in obscuris quod minimum est sequimur.

Paulus libro tertio ad Sabinum Secundum naturam est commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequentur incommoda.

Pomponius libro quinto ad Sabinum Id quod nostrum est sine facto nostro ad alium transferri non potest.

Paulus libro tertio ad Sabinum In testamentis plenius voluntates testantium interpretamur.

Ulpianus libro 19 ad Sabinum Non videtur cepisse, qui per exceptionem a petitione removetur.

Pomponius libro quinto ad Sabinum In omnibus obligationibus, in quibus dies non ponitur, praesenti die debetur.

Paulus libro quarto ad Sabinum Is, qui actionem habet ad rem reciperandam, ipsam rem habere videtur.

Ulpianus libro 21 ad Sabinum Imaginaria venditio non est pretio accedente.

Ulpianus libro 23 ad Sabinum Cum tempus in testamento adicitur, credendum est pro herede adiectum, nisi alia mens fuerit testatoris: sicuti in stipulationibus promissoris gratia tempus adicitur.

Pomponius libro sexto ad Sabinum Quae legata mortuis nobis ad heredem nostrum transeunt, eorum commodum per nos his, quorum in potestate sumus, eodem casu adquirimus: aliter atque quod stipulati sumus. Nam et sub condicione stipulantes omnimodo eis adquirimus, etiamsi liberatis nobis potestate domini condicio existat.

Ulpianus libro 24 ad Sabinum Qui cum alio contrahit, vel est vel debet esse non ignarus condicionis eius: heredi autem hoc imputari non potest, cum non sponte cum legatariis contrahit.

Non solet exceptio doli nocere his, quibus voluntas testatoris non refragatur.

Pomponius libro septimo ad Sabinum Quotiens dubia interpretatio libertatis est, secundum libertatem respondendum erit.

Ulpianus libro 27 ad Sabinum Non debet, cui plus licet, quod minus est non licere.

Ulpianus libro 28 ad Sabinum In personam servilem nulla cadit obligatio.

Generaliter probandum est, ubicumque in bonae fidei iudiciis confertur in arbitrium domini vel procuratoris eius condicio, pro boni viri arbitrio hoc habendum esse.

Ulpianus libro 29 ad Sabinum Contractus quidam dolum malum dumtaxat recipiunt, quidam et dolum et culpam. Dolum tantum: depositum et precarium. Dolum et culpam mandatum, commodatum, venditum, pignori acceptum, locatum, item dotis datio, tutelae, negotia gesta: in his quidem et diligentiam. Societas et rerum communio et dolum et culpam recipit. Sed haec ita, nisi si quid nominatim convenit (vel plus vel minus) in singulis contractibus: nam hoc servabitur, quod initio convenit (legem enim contractus dedit), excepto eo, quod Celsus putat non valere, si convenerit, ne dolus praestetur: hoc enim bonae fidei iudicio contrarium est: et ita utimur. Animalium vero casus mortesque, quae sine culpa accidunt, fugae servorum qui custodiri non solent, rapinae, tumultus, incendia, aquarum magnitudines, impetus praedonum a nullo praestantur.

Paulus libro quinto ad Sabinum Quatenus cuius intersit, in facto, non in iure consistit.

Pomponius libro 11 ad Sabinum Plus cautionis in re est quam in persona.

Ulpianus libro 30 ad Sabinum Qui potest invitis alienare, multo magis et ignorantibus et absentibus potest.

Pomponius libro 16 ad Sabinum Nec ex praetorio nec ex sollemni iure privatorum conventione quicquam immutandum est, quamvis obligationum causae pactione possint immutari et ipso iure et per pacti conventi exceptionem: quia actionum modus vel lege vel per praetorem introductus privatorum pactionibus non infirmatur, nisi tunc, cum inchoatur actio, inter eos convenit.

Ulpianus libro 36 ad Sabinum Divus pius rescripsit eos, qui ex liberalitate conveniuntur, in id quod facere possunt condemnandos.

Paulus libro octavo ad Sabinum Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.

Ulpianus libro 36 ad Sabinum Nuptias non concubitus, sed consensus facit.

Ulpianus libro 42 ad Sabinum Verum est neque pacta neque stipulationes factum posse tollere: quod enim impossibile est, neque pacto neque stipulatione potest comprehendi, ut utilem actionem aut factum efficere possit.

Ulpianus libro 43 ad Sabinum Quod attinet ad ius civile, servi pro nullis habentur: non tamen et iure naturali, quia, quod ad ius naturale attinet, omnes homines aequales sunt.

Pomponius libro 22 ad Sabinum In eo, quod vel is qui petit vel is a quo petitur lucri facturus est, durior causa est petitoris.

Ulpianus libro 45 ad Sabinum Semper in stipulationibus et in ceteris contractibus id sequimur, quod actum est: aut, si non pareat quid actum est, erit consequens, ut id sequamur, quod in regione in qua actum est frequentatur. Quid ergo, si neque regionis mos appareat, quia varius fuit? Ad id, quod minimum est, redigenda summa est.

Ulpianus libro 48 ad Sabinum Nihil tam naturale est quam eo genere quidque dissolvere, quo colligatum est. Ideo verborum obligatio verbis tollitur: nudi consensus obligatio contrario consensu dissolvitur.

Pomponius libro 27 ad Sabinum Culpa est immiscere se rei ad se non pertinenti.

Ulpianus libro 51 ad Sabinum Nemo, qui condemnare potest, absolvere non potest.

Pomponius libro 29 ad Sabinum Sicuti poena ex delicto defuncti heres teneri non debeat, ita nec lucrum facere, si quid ex ea re ad eum pervenisset.

Pomponius libro 32 ad Sabinum In omnibus causis pro facto accipitur id, in quo per alium morae sit, quo minus fiat.

Pomponius libro 34 ad Sabinum Furiosi vel eius, cui bonis interdictum sit, nulla voluntas est.

Ulpianus libro 26 ad edictum Non debet actori licere, quod reo non permittitur.

In re obscura melius est favere repetitioni quam adventicio lucro.

Gaius libro nono ad edictum provinciale Qui in alterius locum succedunt, iustam habent causam ignorantiae, an id quod peteretur deberetur. Fideiussores quoque non minus quam heredes iustam ignorantiam possunt allegare. Haec ita de herede dicta sunt, si cum eo agetur, non etiam si agat: nam plane qui agit, certus esse debet, cum sit in potestate eius, quando velit experiri, et ante debet rem diligenter explorare et tunc ad agendum procedere.

Ulpianus libro 28 ad edictum Nemo ex his, qui negant se debere, prohibetur etiam alia defensione uti, nisi lex impedit.

Quotiens concurrunt plures actiones eiusdem rei nomine, una quis experiri debet.

Ulpianus libro 29 ad edictum Totiens in heredem damus de eo quod ad eum pervenit, quotiens ex dolo defuncti convenitur, non quotiens ex suo.

Ulpianus libro 30 ad edictum Neque pignus neque depositum neque precarium neque emptio neque locatio rei suae consistere potest.

Privatorum conventio iuri publico non derogat.

Gaius libro decimo ad edictum provinciale Quod a quoquo poenae nomine exactum est, id eidem restituere nemo cogitur.

Ulpianus libro 30 ad edictum Consilii non fraudulenti nulla obligatio est: ceterum si dolus et calliditas intercessit, de dolo actio competit.

Socii mei socius meus socius non est.

Paulus libro 35 ad edictum Quidquid in calore iracundiae vel fit vel dicitur, non prius ratum est, quam si perseverantia apparuit iudicium animi fuisse. Ideoque brevi reversa uxor nec divortisse videtur.

Ulpianus libro 35 ad edictum Alterius circumventio alii non praebet actionem.

Paulus libro 39 ad edictum Culpa caret qui scit, sed prohibere non potest.

Gaius libro 15 ad edictum provinciale Non videtur quisquam id capere, quod ei necesse est alii restituere.

Ulpianus libro 44 ad edictum Non defendere videtur non tantum qui latitat, sed et is qui praesens negat se defendere aut non vult suscipere actionem.

Paulus libro 42 ad edictum Cuius per errorem dati repetitio est, eius consulto dati donatio est.

Ulpianus libro 46 ad edictum Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet.

Gaius libro secundo de testamentis ad edictum urbicum Nullus videtur dolo facere, qui suo iure utitur.

Gaius libro tertio de legatis ad edictum urbicum Semper in dubiis benigniora praeferenda sunt.

Gaius libro 18 ad edictum provinciale Bona fides non patitur, ut bis idem exigatur.

Ulpianus libro secundo disputationum Ex poenalibus causis non solet in patrem de peculio actio dari.

Ulpianus libro tertio disputationum Heredem eiusdem potestatis iurisque esse, cuius fuit defunctus, constat.

Ulpianus libro decimo disputationum Semper qui non prohibet pro se intervenire, mandare creditur. Sed et si quis ratum habuerit quod gestum est, obstringitur mandati actione.

Ulpianus libro tertio opinionum Domum suam reficere unicuique licet, dum non officiat invito alteri, in quo ius non habet.

Iulianus libro sexto digestorum Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit.

Iulianus libro 17 digestorum Qui sine dolo malo ad iudicium provocat, non videtur moram facere.

Iulianus libro 29 digestorum Ea, quae raro accidunt, non temere in agendis negotiis computantur.

Iulianus libro 54 digestorum Ea est natura cavillationis, quam Graeci swrityn appellant, ut ab evidenter veris per brevissimas mutationes disputatio ad ea, quae evidenter falsa sunt, perducatur.

Iulianus libro 60 digestorum Marcellus. Desinit debitor esse is, qui nanctus est exceptionem iustam nec ab aequitate naturali abhorrentem.

Iulianus libro 87 digestorum Quotiens idem sermo duas sententias exprimit, ea potissimum excipiatur, quae rei gerendae aptior est.

Paulus libro singulari de dotis repetitione In omnibus causis id observatur, ut, ubi personae condicio locum facit beneficio, ibi deficiente ea beneficium quoque deficiat, ubi vero genus actionis id desiderat, ibi ad quemvis persecutio eius devenerit, non deficiat ratio auxilii.

Paulus libro singulari de adsignatione libertorum Invito beneficium non datur.

Ulpianus libro primo de officio proconsulis Nemo potest gladii potestatem sibi datam vel cuius alterius coercitionis ad alium transferre.

Ulpianus libro secundo de officio proconsulis Omnia, quaecumque causae cognitionem desiderant, per libellum expediri non possunt.

Iavolenus libro tertio ex posterioribus Labeonis Fructus rei est vel pignori dare licere.

Quintus Mucius Scaevola libro singulari "dpwn" Quo tutela redit, eo et hereditas pervenit, nisi cum feminae heredes intercedunt.

Nemo potest tutorem dare cuiquam nisi ei, quem in suis heredibus cum moritur habuit habiturusve esset, si vixisset.

Vi factum id videtur esse, qua de re quis cum prohibetur, fecit: clam, quod quisque, cum controversiam haberet habiturumve se putaret, fecit.

Quae in testamento ita sunt scripta, ut intellegi non possint, perinde sunt, ac si scripta non essententiarum.

Nec paciscendo nec legem dicendo nec stipulando quisquam alteri cavere potest.

Papinianus libro primo quaestionum Non debet alteri per alterum iniqua condicio inferri.

Papinianus libro tertio quaestionum Nemo potest mutare consilium suum in alterius iniuriam.

Papinianus libro 24 quaestionum In totum omnia, quae animi destinatione agenda sunt, non nisi vera et certa scientia perfici possunt.

Papinianus libro 28 quaestionum Mi, qui non recipiunt diem vel condicionem, veluti emancipatio, acceptilatio, hereditatis aditio, servi optio, datio tutoris, in totum vitiantur per temporis vel condicionis adiectionem. Nonnumquam tamen actus supra scripti tacite recipiunt, quae aperte comprehensa vitium adferunt. Nam si acceptum feratur ei, qui sub condicione promisit, ita demum egisse aliquid acceptilatio intellegitur, si obligationis condicio exstiterit: quae si verbis nominatim acceptilationis comprehendatur, nullius momenti faciet actum.

Papinianus libro 31 quaestionum Generaliter cum de fraude disputatur, non quid non habeat actor, sed quid per adversarium habere non potuerit, considerandum est.

Papinianus libro 32 quaestionum Fraudis interpretatio semper in iure civili non ex eventu dumtaxat, sed ex consilio quoque desideratur.

Papinianus libro 33 quaestionum In toto iure generi per speciem derogatur et illud potissimum habetur, quod ad speciem derectum est.

Papinianus libro tertio responsorum Quae dubitationis tollendae causa contractibus inseruntur, ius commune non laedunt.

Papinianus libro nono responsorum Donari videtur, quod nullo iure cogente conceditur.

Papinianus libro secundo definitionum Non videntur rem amittere, quibus propria non fuit.

Paulus libro tertio quaestionum Cum amplius solutum est quam debebatur, cuius pars non invenitur quae repeti possit, totum esse indebitum intellegitur manente pristina obligatione.

Is natura debet, quem iure gentium dare oportet, cuius fidem secuti sumus.

Paulus libro sexto quaestionum In ambiguis pro dotibus respondere melius est.

Non est novum, ut quae semel utiliter constituta sunt, durent, licet ille casus exstiterit, a quo initium capere non potuerunt.

Quotiens aequitatem desiderii naturalis ratio aut dubitatio iuris moratur, iustis decretis res temperanda est.

Paulus libro septimo quaestionum Non solet deterior condicio fieri eorum, qui litem contestati sunt, quam si non essent, sed plerumque melior:

Paulus libro 13 quaestionum Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facit. Denique post litem contestatam heredi quoque prospiceretur et heres tenetur ex omnibus causis.

Scaevola libro quinto quaestionum Nulla intellegitur mora ibi fieri, ubi nulla petitio est.

Paulus libro decimo quaestionum Quamdiu possit valere testamentum, tamdiu legitimus non admittitur.

Paulus libro 15 quaestionum In omnibus quidem, maxime tamen in iure aequitas spectanda est.

Paulus libro 17 quaestionum Quotiens duplici iure defertur alicui successio, repudiato novo iure quod ante defertur, supererit vetus.

Scaevola libro quinto responsorum Si librarius in transscribendis stipulationis verbis errasset, nihil nocere, quo minus et reus et fideiussor teneretur.

Maecianus libro primo fideicommissorum Filius familias neque retinere neque reciperare neque apisci possessionem rei peculiaris videtur.

Ulpianus libro secundo fideicommissorum Non solent quae abundant vitiare scripturas.

Ulpianus libro sexto fideicommissorum Nemo dubitat solvendo videri eum qui defenditur.

Maecianus libro 12 fideicommissorum In ambiguis orationibus maxime sententia spectanda est eius, qui eas protulisset.

Hermogenianus libro tertio iuris epitomarum Ea sola deportationis sententia aufert, quae ad fiscum perveniunt.

Hermogenianus libro quarto iuris epitomarum Quotiens utriusque causa lucri ratio vertitur, is praeferendus est, cuius in lucrum causa tempore praecedit.

Venonius libro 12 stipulationum Non potest improbus videri, qui ignorat quantum solvere debeat.

Gaius libro primo regularum Omnia, quae iure contrahuntur, contrario iure pereunt.

Paulus libro singulari de cognitionibus Ubi lex duorum mensum fecit mentionem, et qui sexagensimo et primo die venerit, audiendus est: ita enim et imperator Antoninus cum divo patre suo rescripsit.

Ulpianus libro primo ad edictum Qui vetante praetore fecit, hic adversus edictum fecisse proprie dicitur.

Eius est actionem denegare, qui possit et dare.

Paulus libro primo ad edictum Nemo de domo sua extrahi debet.

Ulpianus libro secundo ad edictum Si in duabus actionibus alibi summa maior, alibi infamia est, praeponenda est causa existimationis. Ubi autem aequiperant, famosa iudicia, etsi summam inparem habent, pro paribus accipienda sunt.

Paulus libro primo ad edictum Ubicumque causae cognitio est, ibi praetor desideratur.

Paulus libro secundo ad edictum Libertas inaestimabilis res est.

Gaius libro primo ad edictum provinciale Cum servo nulla actio est.

Paulus libro quarto ad edictum Fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succurritur.

Paulus libro quinto ad edictum Nullum crimen patitur is, qui non prohibet, cum prohibere potest.

Paulus libro sexto ad edictum In eo, quod plus sit, semper inest et minus.

Nemo alienae rei expromissor idoneus videtur, nisi si cum satisdatione.

Pupillus pati posse non intellegitur.

Ubi verba coniuncta non sunt, sufficit alterutrum esse factum.

Mulieribus tunc succurrendum est, cum defendantur, non ut facilius calumnientur.

Gaius libro secundo ad edictum provinciale Pupillum, qui proximus pubertati sit, capacem esse et furandi et iniuriae faciendae.

In heredem non solent actiones transire, quae poenales sunt ex maleficio, veluti furti, damni iniuriae, vi bonorum raptorum, iniuriarum.

Paulus libro octavo ad edictum Nihil interest, ipso iure quis actionem non habeat an per exceptionem infirmetur.

Gaius libro tertio ad edictum provinciale In toto et pars continetur.

Paulus libro nono ad edictum In obscuris inspici solere, quod verisimilius est aut quod plerumque fieri solet.

Paulus libro decimo ad edictum Si quis obligatione liberatus sit, potest videri cepisse.

Non potest videri accepisse, qui stipulatus potest exceptione summoveri.

Ulpianus libro 11 ad edictum Nihil consensui tam contrarium est, qui ac bonae fidei iudicia sustinet, quam vis atque metus: quem comprobare contra bonos mores est.

Non capitur, qui ius publicum sequitur.

Non videntur qui errant consentire.

Paulus libro 11 ad edictum Praetor bonorum possessorem heredis loco in omni causa habet.

Ulpianus libro 11 ad edictum Qui in servitute est, usucapere non potest: nam cum possideatur, possidere non videtur.

Ulpianus libro 13 ad edictum Non alienat, qui dumtaxat omittit possessionem.

Paulus libro 12 ad edictum Nemo plus commodi heredi suo relinquit, quam ipse habuit.

Paulus libro 13 ad edictum Qui non facit quod facere debet, videtur facere adversus ea, quia non facit: et qui facit quod facere non debet, non videtur facere id quod facere iussus est.

Gaius libro quinto ad edictum provinciale Libertas omnibus rebus favorabilior est.

Ulpianus libro 14 ad edictum Nemo alieno nomine lege agere potest.

Temporaria permutatio ius provinciae non innovat.

Paulus libro 16 ad edictum Ubi non voce, sed praesentia opus est, mutus, si intellectum habet, potest videri respondere. idem in surdo: hic quidem et respondere potest.

Furiosus absentis loco est et ita Pomponius libro primo epistularum scribit.

Gaius libro quinto ad edictum provinciale Favorabiliores rei potius quam actores habentur.

Ulpianus libro 15 ad edictum Nemo praedo est, qui pretium numeravit.

Locupletior non est factus, qui libertum adquisierit.

Cum de lucro duorum quaeratur, melior est causa possidentis.

Paulus libro 20 ad edictum Cum praetor in heredem dat actionem, quatenus ad eum pervenit, sufficit, si vel momento ad eum pervenit ex dolo defuncti.

Paulus libro 19 ad edictum In pari causa possessor potior haberi debet.

Hi, qui in universum ius succedunt, heredis loco habentur.

Paulus libro 21 ad edictum Nihil dolo creditor facit, qui suum recipit.

Cum principalis causa non consistit, ne ea quidem quae sequuntur locum habent.

Ulpianus libro 18 ad edictum Numquam actiones, praesertim poenales, de eadem re concurrentes alia aliam consumit.

Paulus libro 22 ad edictum Qui dolo desierit possidere, pro possidente damnatur, quia pro possessione dolus est.

Gaius libro septimo ad edictum provinciale Imperitia culpae adnumeratur.

Gaius libro octavo ad edictum provinciale Melior condicio nostra per servos fieri potest, deterior fieri non potest.

Ulpianus libro 21 ad edictum Non fraudantur creditores, cum quid non adquiritur a debitore, sed cum quid de bonis deminuitur.

Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest.

Ulpianus libro 23 ad edictum Ea, quae dari impossibilia sunt vel quae in rerum natura non sunt, pro non adiectis habentur.

Paulus libro 18 ad edictum Bona fides tantundem possidenti praestat, quantum veritas, quotiens lex impedimento non est.

Ulpianus libro 25 ad edictum Qui auctore iudice comparavit, bonae fidei possessor est.

Paulus libro 27 ad edictum Omnis hereditas, quamvis postea adeatur, tamen cum tempore mortis continuatur.

Numquam crescit ex post facto praeteriti delicti aestimatio.

Gaius libro ad edictum praetoris urbani Omnes actiones, quae morte aut tempore pereunt, semel inclusae iudicio salvae permanent.

Non videtur perfecte cuiusque id esse, quod ex casu auferri potest.

Ulpianus libro 56 ad edictum Absentia eius, qui rei publicae causa abest, neque ei neque alii damnosa esse debet.

Paulus libro 54 ad edictum Quod contra rationem iuris receptum est, non est producendum ad consequentia.

Uni duo pro solido heredes esse non possunt.

Paulus libro 56 ad edictum Qui tacet, non utique fatetur: sed tamen verum est eum non negare.

Ulpianus libro 62 ad edictum Quod ipsis qui contraxerunt obstat, et successoribus eorum obstabit.

Paulus libro 62 ad edictum Non omne quod licet honestum est.

In stipulationibus id tempus spectatur, quo contrahimus.

Ulpianus libro 66 ad edictum Nemo videtur fraudare eos, qui sciunt et consentiunt.

Paulus libro 62 ad edictum Quod quis dum servus est egit, proficere libero facto non potest.

Gaius libro 24 ad edictum provinciale Semper specialia generalibus insunt.

Paulus libro 16 brevis edicti Cuius effectus omnibus prodest, eius et partes ad omnes pertinent.

Ulpianus libro 67 ad edictum Ex qua persona quis lucrum capit, eius factum praestare debet.

Ulpianus libro 68 ad edictum Parem esse condicionem oportet eius, qui quid possideat vel habeat, atque eius, cuius dolo malo factum sit, quo minus possideret vel haberet.

Paulus libro 64 ad edictum Nemo damnum facit, nisi qui id fecit, quod facere ius non habet.

Ulpianus libro 69 ad edictum Hoc iure utimur, ut quidquid omnino per vim fiat, aut in vis publicae aut in vis privatae crimen incidat.

Deicit et qui mandat.

In maleficio ratihabitio mandato comparatur.

In contractibus, quibus doli praestatio vel bona fides inest, heres in solidum tenetur.

Paulus libro 65 ad edictum Fere quibuscumque modis obligamur, isdem in contrarium actis liberamur, cum quibus modis adquirimus, isdem in contrarium actis amittimus. Ut igitur nulla possessio adquiri nisi animo et corpore potest, ita nulla amittitur, nisi in qua utrumque in contrarium actum est.

Ulpianus libro 70 ad edictum Cum par delictum est duorum, semper oneratur petitor et melior habetur possessoris causa. Sicut fit, cum de dolo excipitur petitoris: neque enim datur talis replicatio petitori "aut si rei quoque in ea re dolo actum sit". Illi debet permitti poenam petere, qui in ipsam non incidit.

Paulus libro 65 ad edictum Factum cuique suum, non adversario nocere debet.

Non videtur vim facere, qui iure suo utitur et ordinaria actione experitur.

In poenalibus causis benignius interpretandum est.

Ulpianus libro 70 ad edictum Invitus nemo rem cogitur defendere.

Cui damus actiones, eidem et exceptionem competere multo magis quis dixerit.

Cum quis in alii locum successerit, non est aequum ei nocere hoc, quod adversus eum non nocuit, in cuius locum successit.

Plerumque emptoris eadem causa esse debet circa petendum ac defendendum, quae fuit auctoris.

Quod cuique pro eo praestatur, invito non tribuitur.

Ulpianus libro 71 ad edictum Ad ea, quae non habent atrocitatem facinoris vel sceleris, ignoscitur servis, si vel dominis vel his, qui vice dominorum sunt, veluti tutoribus et curatoribus obtemperaverint.

Semper qui dolo fecit, quo minus haberet, pro eo habendus est, ac si haberet.

In contractibus successores ex dolo eorum, quibus successerunt, non tantum in id quod pervenit, verum etiam in solidum tenentur, hoc est unusquisque pro ea parte qua heres est.

Gaius libro 26 ad edictum provinciale Creditor, qui permittit rem venire, pignus dimittit.

Paulus libro 70 ad edictum Non ut ex pluribus causis deberi nobis idem potest, ita ex pluribus causis idem possit nostrum esse.

Ulpianus libro 76 ad edictum Aliud est vendere, aliud vendenti consentire.

Refertur ad universos, quod publice fit per maiorem partem.

Absurdum est plus iuris habere eum, cui legatus sit fundus, quam heredem aut ipsum testatorem, si viveret.

Ulpianus libro 77 ad edictum In iure civili receptum est, quotiens per eum, cuius interest condicionem non impleri, fiat quo minus impleatur, perinde haberi, ac si impleta condicio fuisset. Quod ad libertatem et legata et ad heredum institutiones perducitur. Quibus exemplis stipulationes quoque committuntur, cum per promissorem factum esset, quo minus stipulator condicioni pareret.

Paulus libro 70 ad edictum Quae propter necessitatem recepta sunt, non debent in argumentum trahi.

Ulpianus libro 55 ad edictum Cui ius est donandi, eidem et vendendi et concedendi ius est.

Paulus libro 51 ad edictum Poenalia iudicia semel accepta in heredes transmitti possunt.

Ulpianus libro 53 ad edictum Cum quis possit alienare, poterit et consentire alienationi. Cui autem donare non conceditur, probandum erit nec, si donationis causa consenserit, ratam eius voluntatem habendam.

Paulus libro 48 ad edictum Qui rem alienam defendit, numquam locuples habetur.

Paulus libro 49 ad edictum Non videntur data, quae eo tempore quo dentur accipientis non fiunt.

Qui iussu iudicis aliquid facit, non videtur dolo malo facere, qui parere necesse habet.

Paulus libro primo ad Plautium Rapienda occasio est, quae praebet benignius responsum.

Quod factum est cum in obscuro sit, ex affectione cuiusque capit interpretationem.

Paulus libro secundo ad Plautium Is damnum dat, qui iubet dare: eius vero nulla culpa est, cui parere necesse sit.

Quod pendet, non est pro eo, quasi sit.

Paulus libro tertio ad Plautium Factum a iudice, quod ad officium eius non pertinet, ratum non est.

Paulus libro quarto ad Plautium Nemi ideo obligatur, quia recepturus est ab alio quod praestiterit.

Paulus libro quinto ad Plautium In contrahenda venditione ambiguum pactum contra venditorem interpretandum est.

Ambigua autem intentio ita accipienda est, ut res salva actori sit.

Paulus libro sexto ad Plautium In condemnatione personarum, quae in id quod facere possunt damnantur, non totum quod habent extorquendum est, sed et ipsarum ratio habenda est, ne egeant.

Cum verbum "restituas" lege invenitur, etsi non specialiter de fructibus additum est, tamen etiam fructus sunt restitendi.

Unicuique sua mora nocet. quod et in duobus reis promittendi observatur.

Dolo facit, qui petit quod redditurus est.

Paulus libro octavo ad Plautium Qui potest facere, ut possit condicioni parere, iam posse videtur.

Quod quis si velit habere non potest, id repudiare non potest.

Paulus libro 11 ad Plautium In his, quae officium per liberas fieri personas leges desiderant, servus intervenire non potest.

Non debeo melioris condicionis esse, quam auctor meus, a quo ius in me transit.

Paulus libro 13 ad Plautium Non est singulis concedendum, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit maioris tumultus faciendi.

Infinita aestimatio est libertatis et necessitudinis.

Paulus libro 14 ad Plautium Qui in ius dominiumve alterius succedit, iure eius uti debet.

Nemo videtur dolo exsequi, qui ignorat causam, cur non debeat petere.

Paulus libro 15 ad Plautium Cum principalis causa non consistat, plerumque ne ea quidem, quae sequuntur, locum habent.

Paulus libro 16 ad Plautium In obscura voluntate manumittentis favendum est libertati.

Paulus libro 17 ad Plautium Quod iussu alterius solvitur, pro eo est, quasi ipsi solutum esset.

Paulus libro primo ad Vitellium Si nemo subiit hereditatem, omnis vis testamenti solvitur.

Paulus libro tertio ad Vitellium Quod nullius esse potest, id ut alicuius fieret, nulla obligatio valet efficere.

Marcellus libro tertio digestorum Etsi nihil facile mutandum est ex sollemnibus, tamen ubi aequitas evidens poscit, subveniendum est.

Celsus libro septimo digestorum Vani timoris iusta excusatio non est.

Celsus libro octavo digestorum Inpossibilium nulla obligatio est.

Celsus libro 12 digestorum Nihil peti potest ante id tempus, quo per rerum naturam persolvi possit: et cum solvendi tempus obligationi additur, nisi eo praeterito peti non potest.

Celsus libro 16 digestorum Si quis praegnatem uxorem reliquit, non videtur sine liberis decessisse.

Celsus libro 17 digestorum Ubi pugnantia inter se in testamento iuberentur, neutrum ratum est.

Quae rerum natura prohibentur, nulla lege confirmata sunt.

Celsus libro 13 digestorum Pupillus nec velle nec nolle in ea aetate nisi adposita tutoris auctoritate creditur: nam quod animi iudicio fit, in eo tutoris auctoritas necessaria est.

Celsus libro 24 digestorum Quod evincitur, in bonis non est.

Celsus libro 33 digestorum Neratius consultus, an quod beneficium dare se quasi viventi caesar rescripserat, iam defuncto dedisse existimaretur, respondit non videri sibi principem, quod ei, quem vivere existimabat, concessisset, defuncto concessisse: quem tamen modum esse beneficii sui vellet, ipsius aestimationem esse.

Marcellus libro 29 digestorum Ea, quae in partes dividi non possunt, solida a singulis heredibus debentur.

In re dubia benigniorem interpretationem sequi non minus iustius est quam tutius.

Celsus libro 38 digestorum Omnia fere iura heredum perinde habentur, ac si continuo sub tempus mortis heredes exstitissententiarum

Modestinus libro sexto differentiarum Qui per successionem quamvis longissimam defuncto heredes constiterunt, non minus heredes intelleguntur, quam qui principaliter heredes existunt.

Modestinus libro septimo differentiarum Expressa nocent, non expressa non nocent.

Modestinus libro octavo regularum Privilegia quaedam causae sunt, quaedam personae. et ideo quaedam ad heredem transmittuntur, quae causae sunt: quae personae sunt, ad heredem non transeunt.

Modestinus libro singulari de ritu nuptiarum Semper in coniunctionibus non solum quid liceat considerandum est, sed et quid honestum sit.

Iavolenus libro 13 ex Cassio Neque in interdicto neque in ceteris causis pupillo nocere oportet dolum tutoris, sive solvendo est sive non est.

Iavolenus libro sexto epistularum Non potest dolo carere, qui imperio magistratus non paruit.

Iavolenus libro septimo epistularum Quotiens nihil sine captione investigari potest, eligendum est quod minimum habeat iniquitatis.

Iavolenus libro decimo epistularum Omnia, quae ex testamento proficiscuntur, ita statum eventus capiunt, si initium quoque sine vitio ceperint.

Iavolenus libro 11 epistularum Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset.

Pomponius libro octavo ad Quintum Mucium Quod quis ex culpa sua damnum sentit, non intellegitur damnum sentire.

Pomponius libro 28 ad Quintum Mucium Minus est actionem habere quam rem.

Pomponius libro 39 ad Quintum Mucium Plerumque fit, ut etiam ea, quae nobis abire possint, proinde in eo statu sint, atque si non essent eius condicionis, ut abire possententiarum et ideo quod fisco obligamus, et vindicare interdum et alienare et servitutem in praedio imponere possumus.

Pomponius libro nono ex variis lectionibus Iure naturae aequum est neminem cum alterius detrimento et iniuria fieri locupletiorem.

Ulpianus libro primo ad legem Iuliam et Papiam Res iudicata pro veritate accipitur.

Paulus libro tertio ad legem Iuliam et Papiam Non potest videri desisse habere, qui numquam habuit.

Ulpianus libro quarto ad legem Iuliam et Papiam Servitutem mortalitati fere comparamus.

Licinius libro secundo regularum Quae ab initio inutilis fuit institutio, ex postfacto convalescere non potest.

Paulus libro 69 ad edictum Servus rei publicae causa abesse non potest.