Tertio decimo circa distinctionem primam quaeritur occasione secundae conclusionis quaestionis 12 utrum liceat filium dei plus diligere quam patrem vel spiritum sanctum se eo plura frui quod sic quia filius est melior igitur. Assumptum probatur quia filius est bonus bonitate patris et praeter hoc bonitate humanitatis assumptae igitur.

Item filius est amabilis quia deus et quia redemptor non sic pater igitur etc.

Praeterea iudei sciverunt istum esse hominem quem crucifixerunt et non sciverunt ipsum esse deum igitur aliquid est scibile de filio quod non de deo igitur multo fortius aliquid est scibile de filio quod non de patre igitur pari ratione poterit plus diligi cum praeter hoc quod de ipso singulariter est scibile ipse etiam sic deus antecedens primum patet per illud apostoli. "Si cognovissent nunquam dominum gloriae crucifixissent".

Contra quilibet tenetur quamlibet personam divinam diligere et appreciari infinite igitur consequentia tenet quia nullus potest plus diligere quam infinite.

Primus articulus prima conclusio conformis secundae conclusioni praecedentis quaestionis christus cognosci poterat aliqua cognitione et diligi aliqua dilectione qua nec pater nec spiritus sanctus probatur christus potuit videri oculo corporali mediante huius humanitate et diligi per accidens ex hoc solo quod humanitas fuit sibi unita et constat quod tali dilectione vel cognitione non diligebatur pater quia haec sibi non conveniunt.

Praeterea aliqui oderunt christum propter aliquam conditionem. displicibilem in natura assumpta vel saltem hoc fuit possibile qui tamen conditio nulli alteri personae competisset sic etiam forte diligebatur ab aliquibus solum propter aliquam conditionem humanitatis scilicet quia consanguinens.

Ex hoc arguitur sic quando aliquid diligitur praecise propter causam sibi propriam non oportet ista dilectione alium diligi cui illa ratio praecise non convenit sed sic est in proposito igitur. Unde dicendum est quod omne illud quod mediate convenit personae filii ratione personalitatis divinae hoc etiam convenit essentiae si sibi non repugnet secus autem est de hiis quae conveniunt filio per humanitatem ut quod fuerit mortuus famescens etc. quia licet haec concedantur de filio non tamen propter hoc oportet concedere quod deitas fuerit mortua etc. vel si quis vellet ista essentiae tribuere per accidens non tamen propter hoc haberet ista concedre de patre et spiritu sancto.

Et ita non sequitur filius secundum humanitatem est cognitus vel dilectus igitur deitas est cognita vel dilecta nec etiam hoc sequitur de patre et spiritu sancto. Quis enim diceret quod asinus qui portavit et vidit christum viderit deitatem vel si hoc velit dicere tamen de patre nullo consensu est concedendum tamen ut patuit circa conclusione secundam praecedentis quaestionis dicta conclusio non videtur vera ymo etiam opposita probari potest per omnia media quibus in praecedenti quaestione probatum est quod una persona non potest per se cognosci sine alia.

Ad hoc enim ducit ratio naturalis coassumpta fide quod tres personae sunt unum in essentia et nec fides nec scriptura alicubi ponit aliquid propter quod non debeat sic concedi conclusio deducta scilicet quod non potest cognosci una persona divina nec diligi quin essentia et quaelibet persona alia divina sic cognoscatur et diligat igitur nec est inconveniens quod sicut filius videbatur per accidens oculo corporali ita etiam et deitas et pater et spiritus sanctus.

Dubium est quomodo uno actu beatifico distincte cognoscit essentia et distincte quaelibet persona. Ex hoc enim videtur quod idem actus omnino repraesentet absolute et relative et tunc de eodem conceptu praedicarentur per se diversa praedicata scilicet substantiae et relationis.

Item tunc idem negaretur de se ipso posita constantia subiecti quia talis conceptus vel actus supponens pro filio distincte singulariter negaretur de se ipso supponente singulariter pro patre.

Item tunc eadem propositio inqua talis conceptus vel actus poneretur tam in subiecto quam in praedicato esset vera et falsa prout idem supponit uniformiter in subiecto et in praedicato scilicet ubique pro patre et etiam difformiter scilicet in subiecto pro patre et in praedicato pro filio.

Item si talis actus aeque primo importat paternitatem et filiationem tunc est conceptus communis cum significet univoce plura distincte. Et per consequens non est actus fruitionis nec visionis beatifice quia talis debet esse distinctissimus si non importat aquae primo personas tunc beatus prius frueretur una persona quam alia.

Ad primum conceditur quod idem actus vel conceptus supponat et etiam relative

Ad secundum dicitur quod consequens non est inconveniens si pro alio et alio sumatur in subiecto et praedicato.

Ad tertium negatur consequentia quia licet idem termini ponuntur in propositione vera et in propositione falsa tamen aliter fiunt se intellectus in illa quae per tales terminos significantur quando sunt propositio vera et aliter quando sunt propositio falsa et ideo non est eadem propositio vera et falsa in mente simul sicut idem non est simul statio et sessio licet hoc possit esse successive. Alii dicunt quod sicut in voce eadem propositio sit simul vera et falsa terminis aequivoce sumptis sic non est inconveniens in mente. Aliter potest dici quod ibi sunt diverse copule secundum quarum naturam termini in subiecto et praedicato diversimode significant et ita sunt diversae propositiones. ALiter dicit quod sicut iste idem actus repraesentat alicui complexe et incomplexe absolute et relative et qualitercuque videt in verbo sicut etiam repraesentat eidem qualitercumque vere est et false et qualiter possibiliter et impossibiliter est qualitercumque appraehendit in verbo quia licet ibi non cognoscat nec videat false vel impossibiliter tamen taliter apprehendite o quod bene apprehendit significarum propositionis false et etiam impossibilis et non sequitur talis actus est repraesentativus alicui taliter esse qualiter non est vel qualiter impossibile est esse seu qualiter false et qualiter impossibiliter est igitur repraesentat false vel impossibiliter vel etiam sequitur quod sit propositio falsa vel impossibilis eo quod ex sui repraesentatione non facit aliquem sibi inhaerentem consentire aliter esse quam est vel taliter esse qualiter impossibile est esse. prout tamen facit propositionem falsam vel impossibilem. sed dictus actus sibi quo ad repraesentationem suam inhaerentem bene facit apprehendere taliter qualiter propositio falsa vel impossibilis supponat sic etiam essentia divina est repraesentativa cuiuslibet et qualitercumque significabilis tam false quam impossibiliter tamen ipsa non est propositio falsa vel impossibilis nec est repraesentativa false vel impossibiliter prout ly false et ly impossibiliter determinant ly representativa si autem determinant significabile expressum vel intellectum bene conceditur quod est representativa false et impossibiliter supple significabilis vel apprehensibils.

Ad quartum conceditur quod aeque primo et non sequitur quod igitur sit conceptus communis communitate probationis quia talis indistincte et confuse representat plura qualiter non est in proposito eo quod iste actus conceptus singulariter et distincte representat quamlibet personam.

Secundus articulus an una persona divina possit licite vel etiam absolute plus diligi quam alia ut pote filius qui nos in humanitate redemit non sic pater. Et videtur quod non quia tunc pari ratione potest una persona amari alia non amata quia illud plus scilicet quo plus diligeretur una persona quam alia est quidam amor et est ita respectu unius personae quod non est respectu alterius.

Ad illud dubium dicendum est quod dupliciter potest intelligi primo de personis divinis eo quod tales personae divinae naturaliter sunt et divinitate operantur active ad extra et in isto sensu simpliciter nego dubium et ut proponitur. Diceres tamen ecclesia quandoque dirigit orationem principaliter ad unam personam et non sic ad alias. Ex hoc enim aliqui videntur habere maiorem devotionem ad unam scilicet ad filium vel ad spiritum sanctum quam ad aliam quandoque ad totam trinitatem. Respondetur quod ecclesia non vult per hoc devotionem hominem excitare plus ad unam personam quam ad aliam nam ille devotiones in orationibus ecclesiae concipiuntur non ex propriis personarum sed ex appropriatis operationibus seu effectibus earum: quandoque enim cogitat peccator de clementia et misericordia dei quae appropriatur spiritu sancto magis excitatur saepe ad devotionem quem quando cogitat de omni potentia quae appropriatur patri vel de sapientia et iustitia quae appropriantur filio et tamen secundum veritatem illa causa quare diligit aequaliter convenit patri et filio sicut spiritu sancto et igitur tunc ita diligit patrem et filium sicut spiritum sanctum licet non semper hoc advertat et sicut in hoc est exemplificatum ita etiam intelligendum est in aliis casibus. Alio modo potest intelligi dictum dubium spiritualiter de persona filii propter duplicem naturam et duplicem bonitatem eius amabilem divinam scilicet et creatam et tunc potest intelligi vel de amore pluri licito vel illicito satis est possibile quod aliquis plus potuisset dilexisse eius humanitatem quam divinitatem et ita etiam plus quam pater et spiritus sanctus. Si autem intelligatur quod una persona licite potest plus diligi quam alia eet persona filii pro eo quod habet in se duplicem amabilitatem nec sit persona alia tunc verum esset ad hunc intellectum potest plus diligi id est pluribus amoribus diligi quia amore fruitivo propter hoc quod deus est et amore usus propter humanitatem vel uno amore forte aequivalente illis duobus amoribus et tunc plus diligitur et amore plurium diligitur et extensius non autem intensius diligitur ex hoc amore fruitivo quam alia persona licet per humanitatem amabilem surgat voluntas in magis ferundum amorem non tantum filii sed totius trinitatis in quibus omni?? eadem bonitas qua sola licite et ultimate fruibilis est. Potest etiam sic intelligi de persona filii quia scilicet in humanitate filius nos redemit et natus est et passus pro nobis etc et nulla persona alia ideo videtur quod possit licite plus diligi quam persona alia. Respondetur quod in tali passione et redemptione consideranda sunt duo primo velle spontaneum quo voluit diligere nos et ex amore magno sponte et gratuite pati et facere opus redemptionis nostrae et quo ad hoc aequaliter obligamur omnibus personis quibus huiusmodi velle fuit commune quod filius in humanitate pro nobis patretur licet etiam hoc alia volitione creata filius voluerit per quam sibi et toti trinitati obligamur nec per se loquendo passio illa plus gravavit personalitatem aeternam filii quam patris sed qualiter vera passio humanitatis sibi conveniebat per communicationem ydiomatum hoc est quod gravavit humanitatem quae sibi fuit suppositabiliter unita.

Secundo considerandum est opus operatum scilicet passio et tota redemptio etc et quo ad hoc iterum tenemur aequaliter toti trinitati quae redemptionem nostram operata est in filio per quam assurgere debemus in amorem totius trinitatis et per eum regratiari toti trinitati plus propter hoc quod placuit omnibus personis nos redimere per suppositum increatum potius quod per creaturam licet secundum sanctos per puram creaturam potuisset redemptio fieri si deo placuisset. Subdit sed illi supposito non ex hoc solo obligamur singulariter quod est suppositum redimens nos sed obligatione speciali suae humanitati debita quae singulariter illi supposito est unita et quod debetur illi naturae debetur etiam et supposito cuius est saltem mediate et per accidens aut per aliud non sit alteri supposito. Sed illud ultimum dictum non videtur verum quia ex obligatione speciali debita humanitati tenemur toti trinitati quae operata est omnia beneficia et redemptionis opera propter quae obligamur humanitati christi.

hic dicit unus doctor quod in patria non est aliquis amor unus respectu filii inquantum est deus et homo seu redemptor noster sed duos amores propter duas naturas quas unico amore non contingit amari et hoc distincte quia non possunt cognosci unico actu simplici intellectus sed opposito et non sequitur ex hoc quod possit sic amari quia actus amoris oportet quod sit simplex. Si enim inquit idem esset actus amoris respectu diversorum tunc ut videtur eadem esset fruitio intensior respectu alicuius personae quam respectu alterius. Sed hoc non videtur verum quia idem actus diligendi qui est usus respetu humanitatis christus est fruitio dei igitur unico actu simplici potest quis diligere deum et hominem quia redemptor secundum utramque naturam requisitam in persona redemptoris Antecedens patet per augustinum 17 de trinitate capitulo nono utimur eis quae ad aliud referimus quo fruendum est igitur amore qui est usus relativus est in deum tanquam in principaliter amatum illo amore

Item non videtur veram quod ipse dicit duas naturas redemptoris non posse cognosci unico actu simplici. Oppositum huius probavi in secunda quaestione prologi et etiam hic addo quod illud iudicium quo iudicatur quod albedo non est nigredo est actus simplex in essendo et tamen est apprehensio tam albedinis quam nigredinis sicut credo et ponitur ut communiter

Item eodem actu videtur verbum et res in verbo igitur. dico igitur ad argumentum suum quod licet quod idem sit amore respectu utriusque negatur in supposito redemptoris tamen iste actus est uniformiter fruitio omnium personarum et non est intensius respectu filii quam respectu patris ut patet ex dictis.

Ad primum principale dicendum quod filium esse meliorem patre potest dupliciter intelligi vel scilicet quod pluribus bonitatibus sit bonus vel quod intensiori bonitate sit bonus et eodem modo diligibilior vel quia pluribus dilectionibus seu modis diligibilis est vel quia intensius diligibilis est fruitione. Et patet ulterius ex dictis qualiter sit distinctio applicanda

Et per idem patet ad secundum principale

Ad tertium principale dicitur quod quicquid scitur de persona divina aliqua etiam scitur de deo licet non de divinitate nam generare spirare generari spirari sciuntur de personis sed non de divinitate et licet quodlibet scitum de persona sit scitum de deo non tamen oportet econverso nam esse tres personas vel esse trinitatem scitur de deo et non de aliqua persona patet igitur quod neganda est prima pars antecedentis istius rationis. Et similiter illud quod assumitur in probatione scilicet deum nesciverunt esse hominem quia sequitur expositorie hunc hominem sciverunt esse hominem hic est homo et fuit tunc deus igitur deum sciverunt esse hominem non tamen sciverunt deum ese hominem nec sciverunt illum hominem esse deum in sensu composito et ad hoc est bene acutoritas apostoli etiam illud quod infertur in argumento scilicet quod aliquid sciatur de una persona quod non de alia hoc non est inconveniens licet de una persona non possit haberi cognitio nisi per illam etiam cognoscatur alia persona.

Contra primam solutionis partem tunc per similem deductionem deberet concedi quod ipsum deum ignoraverunt esse deum quia hominem quem crucifixerunt ignoraverunt esse deum conceditur conclusio in sensu diviso Contra igitur multo foritius deum ignoraverunt esse hominem quod est contra primam solutionem

Praeterea de filio dei nescit iudeus quod ille sit homo tum quia nescit deum habere filium tum quia credit nihil quod est deus esse hominem sed filius dei est et fuit homo a iudaeis crucifixus igitur de homine a iudaeis crucifixo nescit iudeus quod ipse sit homoe igitur multo fortius deum nescit esse hominem

Praeterea tunc etiam valeret iste discursus omne quod iudaeus iste scit se siligere illud scit se diligere sed aliquid quod iudaeus iste credit seu reputat se non diligere est illud quod ipse scit se diligere igitur aliquod quod reputat se non diligere scit se diligere quod repugnantiam includit maior nota supposito quod iudaeus diligat deum et hoc sciat. minor patet quia quem crucifixerunt ex odio crediderunt se non diligere

Ad primum istorum negatur consequentia et causae negationis patet ex dictis.

Ad secundum negatur maior pro tempore quo crucifixerunt christum et utraque probatio maioris bene concludit istam in sensu composito quod ista non est nec fuit scita iudeo filius est homo in sensu composito.

Ad tertium maior est vera dum modo iudaeus sciat se aliquid diligere sed minor est falsa quia ostenditur sic arguendo omne quod iudeus scit se diligere reputat se diligere si igitur aliquid quod reputat se non diigere est illud quod scit se diligere igitur istud quod reputat se non diligere reputat se diligere quod est falsum igitur et dicta minor. Ad probationem cum dicitur quem crucifixerunt ex odio crediderunt se non diligere negatur illa in sensu diviso supposito ut prius quod ipsi deum dilexerunt et hoc sciverunt sed bene conceditur ista in sensu composito quod ipsi crediderunt se non diligere quem crucifixerunt etiam ista conceditur quem crucifixerunt ex odio crediderunt esse aliquid puta purum hominem quod crediderunt se non diligere et ex hoc non potest inferri dicta minor.

Iuxta quod dubitari potest de quibusdem formis similibus arguendi posito quod iudaeus vel paganus diligat deum qui credit quod in divinis non sit realis trinitas personarum. Tunc sic omne illud quod iudeus iste vel paganus scit se diligere put homo vel trinitas est illud quod scit se diligere igitur quod non reputat se diligere scit se diligere secunda forma habeat eandem maiorem et minor sit illa sed illud quod iste reputat se non diligere est illud quod iste scit se diligere igitur quod reputat se non diligere scit se diligere

Item isto posito dubitatur an haec sit concedenda iudaeus iste vel paganus scit se diligere trinitatem et arguitur quod sic iudaeus iste vel paganus trinitatem scit se diligere et non scit se diligere trinitatem igitur quod scit se diligere non scit se diligere. conclusio falsa et non maior igitur minor igitur opposita eius vera.

Ad primum formam negatur minor et cum probas quia trinitatem non reputat se diligere illa negatur licet ista concedenda sit in sensu composito ipse non reputat se diligere trinitatem.

Ad secundum formam negatur minor et cum probas quia verbum quod reputat se non diligere est deus quem scit se diligere nego istud assumptum. nam prima pars eius est falsa ut patet ex dictis si secunda sit vera quod relinquo sub dubio

Ad tertium negatur propositio proposita ad probationem negatur discursus sed benen sequitur quod trinitatem quam scit se diligere non scit esse trinitatem. Etiam bene sequitur aliquid scit se diligere quod non scit esse trinitatem etc et sic est finis quaestionis