Utrum fruitio realiter distinguitur ab omnium cognitione /

quod sic quia omnis actus volitionis elicitus a voluntate praesupponit cognitionem mediante qua causetur sed omnis fruitio est volitio igitur etc.

Secundo experimur nos nec odire nec diligere quaedam aeque perfectae cognita sicut cognoscerentur si diligerentur ymo perfectius consimilia quae diliguntur igitur dilectio non est cognitio nam si esset quaelibet dilectio cognitio quanto perfectius diligeremus aliquid tanto perfectius illud cognosceremus.

Ad oppositum quia si sic deus posset destruere visionem dei seu cognitio conservando fruitionem et ita amaretur incognitum quod est inconveniens.

Primum articulus est ponere argumenta pro utraque parte et primo probo quod amore non distinguitur ab omni cognitione per augustinum 9 de trinitate capitulis multis 37 et deinceps et magister allegat tertia distinctione primi quod amore quo mens amat se et alia et notitia qua novit se et alia sunt unus spiritus et una essentia ergo amore non distinguitur ab omni cognitione.

Praeterea anima posset amare incognitum quod non videtur verum falsitas probatur per augustinum de trinitate capitulo 4

Et magister tertia distinctione primi mens enim inquit in principio capituli amare seipsam non potest nisi etiam noverit se nam quomodo amat quod nescit et in fine illius capituli dicit mens quae non se novit non se amat.

Et alibi invisa possumus diligere incognita nequaquam consequentia patet quia si essent absoluta realiter distincta deus posset facere unum sine reliquo.

Item tunc voluntas esset caeca quia nihil cognosceret per actum suum de obiecto

Item tunc potest esse aliquis beatus et tamen non videret deum nec cognosceret.

Item impossibile est simpliciter incognitum placere voluntati sed posito solo actu amandi quocumque alio circumscripto placet oppositum dilectum.

Item tunc econverso actus fidei posset esse sine actu volendi consequens est falctumfalsum quia nullus credit nisi volens secundum augustinum super 10 omelis 97. Intrare ecclesiam potest quis nollens sed credere non nisi volens.

Item tunc voluntas posset in oppositum cuiuslibet dictaminis sine notitia stante t ita ferri in incognitum.

Contra quod nulla volitio sit cognitio probo quia aut actus amandi requirit aliam cognitionem praeter actum amandi ad hoc quod sit et tunc de ista stat tota dificultas principalis alterius partis aut non est tunc quaecunque essent aequales in amando essent aequales in cognoscendo et ita semper maior clericus esset melior.

Item tunc nullus posset contra conscientiam suam nec contra amorem suum ex quo conscientia sua non est nisi amor suus.

Item tunc nullus actus malus voluntatis esset quaedam cognitio vel ergo recta vel erronea si primum tunc actus virtuosus contrarius esset cognitio erronea et per consequens nullus esset virtuosus nisi errando quod non est sanum si secundum tunc pena esset ante culpam scilicet error in cognitione.

Item tunc quando aliquid dictatur faciendum et voluntas vult illud facere tunc tale dictamen est cognitio distincta a volitione vel igitur cognitio quae est volitio est conformis illi dictamini et tunc nullus posset facere contra conscientiam vel difformis et tunc simul assentiret et dissentiret eidem vel non est distincta et tunc natura intellectualis non indigeret intellectu quia voluntas sibi sufficeret.

Item voluntas potest primo velle aliquid et postea nolle illud si igitur idem dictamen stet cum utroque actu aut erit cognitio ipse velle conformis aut non sive sic sive non erunt contraria simul scilicet assensus et dissensus.

Item tunc in corde experiremur intellectionem ubi experimur dilectionem.

Item tunc non esset in potestate nostra quis actus amandi sit rectus et quis non sicut nec cognitio sit recta et quae non nam si formamus propositionem non est in potestate nostra utrum sit vera vel non.

Ad idem alius doctor tunc summa beatitudo esset summa miseria: et summa iustitia summa iniquitas consequentia probatur posito quod deus per suam essentiam suppleat vices omnium cognitionum quas habet dyabolus nullam mutationem faciendo in dyabolo tunc adhuc dyabolus esset summe miser eius autem miseria est eius volitio vel nolitio. Si igitur omnis nolitio vel volitio est cognitio et tamen per positum divina essentia sit cognitio dyaboli igitur summa miseria dyaboli est divina essentia et illa est summa beatitudo igitur summa beatitudo est summa miseria etc.

Praeterea tunc de non amico posset fieri amicus sine mutatione noviter amantis: quia ista cognitio quam habeo de aliquo potest fieri postea dilectio et tunc de non amico etc. quod est contra augustinum 5 trinitatis capitulo 37. Dicunt aliqui tenentes partem hanc quod voluntas mutatur ex hoc quod illud quod prius fuit tantum cognitio alicuius nunc sit volitio respectu illius et propter hoc voluntas aliter se habet.

Sed contra tunc deus mutatur quia iam habet cognitionem actus alicuius peccatoris sive a probatione vel complacentia et postquam dederit illi charitatem acceptando talem actum tunc est volitio et approbatio respectu illius igitur etc.

Item non salvaretur in anima ymago trinitatis secundum duos actus et ita quasi superflueret totus liber augustini de trinitate declarare trinitatem increatam ex ymagine / creata maxime libro nono 10 11 15

Praeterea sequitur quod meritum posset fieri demeritum nam posito quod aliquis haberet praeceptum cognoscendi aliquam illecebram tunc ista cognitio esset sibi meritum et si post vellet illecebram esset demeritum quia prior cognitio fieret dilectio.

Praeterea ex vehementi amore sequitur maxima passio in corpore qualis non sit ex actuali cognitione igitur.

Praeterea pari ratione qua cognitio potest fieri volitio potest esse nolitio et tunc volitio potest fieri nolitio et econtra quod non videtur.

Item in christo idem fuisset volitio et nolitio respectu passionis quia utraque fuit cognitio / et tunc non fuissent ibi voluntatates diversae quarum una noluit mereri et alia voluit quod est contra magistrum librum 3 distinctione 27. Propter ista iste doctor tenet quod volitio respectu alicuius rei non est cognitio respectu eiusdem / quamvis volitio alicuius rei sit cognitio sui ipsius propter hoc quod ipsa est praesens intellectui.

Subdit adam sed istae rationes non probant contra me nisi quod nulla cognitio praecedens volitionem sit volitio quam praecessit nec hoc dico non autem probant quam volitio sequens sit etiam una cognitio licet non praecedens cognitio igitur procedit ab insufficienti sicut si vellent probare quod iudicium intellectus respectu sensus non est appraehensio prima igitur non est appraehensio.

Praeterea non videtur rationabilius quod volitio sit cognitio sui ipsius quam sui obiecti quia omnis actus.

Item sufficit illud quod datur si enim omnis volitio est cognitio sui igitur omnis volitio est cognitio et haec est conclusio probanda.

Item contra eum est illud argumentum de amico.

Secundus articulus est ponere conclusiones. Prima aliqua cognitio non est volitio seu fruitio loquendo de fruitione causata partialiter ab anima effective deus autem non necessitatur ad talem ordinem in causando probatur conclusio nam omnis volitio vel fruitio causabilis a voluntate nostra praesupponit cognitionem sicut experimur sed effectus naturaliter causabilis millum absolutum necessario praeexigit nisi a quo dependet in aliquo genere causae ergo talis cognitio partialis est causa effectiva volitionis seu amoris igitur distinguntur.

Confirmatur cognitio quae non est amor reducit voluntatem de potentia essentiali ad accidentalem igitur praesupponitur amori et non nisi sicut causa effectiva igitur.

Item experientia docet quod multa appraehendimus quae nec amamus nec odimus.

Item experimur quod eodem actu appraehendendi stante possumus alii libere odire diligere et non diligere appraehensum igitur ista apprehensio non est volitio.

Secunda conclusio non asserendo sed opinando est ista quod omnis volitio est cognitio probatur omnis experientia alicuius obiecti est cognitio eiusdem sed omnis volitio est huiusmodi eo quod est actus vitalis igitur.

Item ad hoc sunt auctoritates in secunda ratione ad primam partem supra. Prima operatio quae est ultimus finis hominis est simul cognitio et dilectio igitur Antecedens probatur quia si esset cognitio quae non est dilectio deus posset illam conservare sine dilectione et tunc homo posset esse beatus quando deum non diliget nec potest esse dilectio quae non sit cognitio quia tunc cum beatitudine staret quod deus non esset cognitus.

Item 12 trinitatis capitulo tertio dicit augustinus Inveni scriptum esse in libro iob viro loquente ecce pietas est sapientia abstinere autem a malis scientia. In hac differentia intelligendum est ad contemplationem sapientiam et ad actionem scientiam pertinere pietatem quippe hoc loco ponit dei cultum et quis cultus eius nisi amor eius quo nunc desideramus eum videre et quasi idem habitus Enchiridion capitulo primo de sapientia et pietate igitur.

Item augustinus 15 de trinitate capitulo 65 nunquam dicturi sumus voluntatem quando recta est nescire quid agit porro si sic ita est ei sua quadam scientia. An vero audiendus est quispiam dicens charitatem nescire quid agat quod non agit perperam. Et capitulo 65 amor in eiis meminit atque intelligit quod appetere debeat quid vitare

Item gregorius omelis 27 super illud iob 15 "quaecunque audivi a patre meo nota feci vobis dum audita servavi amata iam novi quia amor ipse notitia est" haec ille.

Ex his respondetur quod auctoritates intelliguntur per comitantiam quia omnis amans intelligit.

Ad rationes dicitur quod contradictio est esse dilectionem sine cognitione a qua procedit sed res ista quae nunc est dilectio poterit a deo conservari anichillata cognitione a qua processit sed tunc ipsa non erit dilectio voluntas autem non posset conservare illam esse quae nunc est dilectio absque cognitione ex quo ipsa naturaliter dependet a cognitione deus autem posset: illud autem quod nunc est dilectio est actio voluntatis et non erit eius actio nisi quando dependet a voluntate ideo non sequitur quod aliquis posset velle incognitum

Contra tunc pari ratione illa qualitas quae nunc est cognitio volitioni prima potest informare animam et non esse cognitio falsitas probatur quia quando iterato fieret / cognitio vel hoc esset per additionem alicuius aut nullo addito vel subtracto non primum quia illud additum vel foret res non cognitio puta species prima vel simile aliud vel foret / cognitio alia prima puta ymaginatio vel sensatio exterior. Et tunc etiam per talis additi substractionem desineret esse cognitio. Non secundum quia tunc fieret transitus de contradictorio in contradictorium etc.

Diceres forte quod sufficit quod deus velit quod ista qualitas praeexistens sit noviter cognitio verbi gratia si rex per totum animum faceret eudi novam pecuniam volens quod a principio sequentis anni ipsa sit praetium tunc sine novitate rei ipsa tunc incipiet esse praetium igitur a simili haec

Contra augusitnus 5 trinitatis capitulo 1. Dissimile est quod aliqua fiat amicus et quod nummus fiat praetium primum non potest esse sine mutatione subiecti

Item tunc pari ratione poterit dici quod quando deus voluerit ipsa subiecta animae erit sibi ipsi cognitio sine omni additamento nec oportebit ponere talem qualitatem quae est intellectio ymo frustra ponerentur multae qualitates in anima propter plures actus animae.

Item cum anima sit noviter intelligens ipsa secudum intrinsecam denominationem incipit esse aliqualis qualis prius non fuit igitur mutatur sic non est de minimo / cum noviter sit praecium / vel de homine / cum noviter acceptatur ad aliquid ad quod non prius et hoc bene sit ipso ignorante sed cum anima sit noviter intelligens intrinsece experitur aliquid / cognoscendo quod non prius. Aliter forte diceretur quod quando talis qualitas iterum sit intellectio tunc anima agit hoc quod ipse sit intellectio.

Contra tunc nec solus deus posset in me agere visionem vel fruitionem beatificam quod non videtur dicendum quia tunc deus non posset beatificare creaturam aliquam nisi et creatura beatificaret se ipsam unde multi philosophi concedunt quod intelligere non eset nisi pat.

Item cum deus omni intellectione data possit creare in intellectu in duplo nobiliorem et in triplo et sic in infinitum ita quod intellectus per eam intelliget. Et parte si per eam intelliget oportet quod agat causa igitur aliqua intellectione data intellectus potest agere in duplo nobilioris speciei et sicut in infinitum igitur intellectus est perfectionis infinitae

Item secundum quosdam sic opinantes deus potest sic intelligi ut ipse sit animae intellectio si igitur animam intelligere aliquid agere intellectionem suam anima posset agere deum.

Item mirum esset quod anima posset hoc facere quod talis qualitas fieret noviter intellectio vel noviter repraesentaret potentiae obiectum et quod solus deus non posset hoc tribuere illi qualitati quod ipsi animae nihil agenti repraesentaret obiectum.

Item ad principale si volitio desinit esse volitio manens tamen illud quod prius si anichillaretur cognitio praevia tunc ipsa prius erat volitio per ipsam cognitionem. quaero ly per cuius causae circunstantiam notat et non est dare nisi effective et talem habet deus semper supplere igitur sine cognitione potest illa qualitas e est volitio.

Item tunc aque faciliter ipsi salvarent omnia ponendo quod anima esse cognitio vel volitio ad praesentiam obiecti talis et talis et tunc sequitur quod eadem cognitio posset esse successive amor et odium respectu eiusdem et eadem cognitio posset esse assensus et dissensus scientia fides et opinio Sed diceres scientia potest esse error et tum inconveniens est hoc sicut illa quae tu infers igitur illa non sunt inconvenientia Antecedens probatur quia habita scientia de aliqua re potest illa res corrumpi manente eodem iudicio in anima quae fuit prius scientia et hoc tunc erit error igitur Respondetur quod secus est de assensu et dissensu et de scientia et errore quia scientia dependet ab extrinseco scilicet a re sicut veritas propositionis et etiam sicut meritum quod dependet ab acceptatione divina et ideo si deus praecipiat mihi continuare aliquem actum usque ad a et non ultra et ego continuarem post a ille actus qui fuit meritum ante a erit de meritum post a sicut etiam idem iudicium quod nunc est scientia potest fieri error propter mutationem rei sic autem assensus vel dissensus non denominatur ab extrinseco igitur etc.

Adam concedo igitur conclusionem videlicet quod actus volendi ita sit volitio quod contradictio est quin ipsa posita in anima anima velit sicut contradictio est quod albedo informet quando sit album illud quod informat ita quod nullo potest modo prius non esse volitio informans animam et postea esse volitio. sed illud quod est volitio vel nolitio vel cognitio absolute est tale secus est de errore et notitia vera quia veritas et et falsitas de nullo dicuntur ad se sed nullomodo idem informans potest esse primo assensus et postea dissensus et ideo sicut omnis assensus vel dissensus est apprehensio et non econverso ita omnis volitio vel nolitio est quaedam apprehensio et hoc nec essario posita constantia subiecti sed non econtra.

Dubitatur cuiusmodi sit dilectio vel volitio Supponitur primo quod volitio est talis cognitio qualem praesupponit quando naturaliter causatur.

Conclusio aliqua volitio est cognitio apprehensiva tantum probatur volitio ad hoc quod naturaliter causetur tantum praesupponit cognitionem apprehensivam quia aliquod delectabile potest diligi si apprehendatur tamen notitia simplici incomplexa vel complexa absque assensu vel dissensu igitur

Ex quo patet quod etiam aliqua volitio est assensus et aliqua dissensus quando scilicet talem cognitionem praesupponit ad sui naturalem causationem sicut cum aliquis gaudet de morte inimici naturaliter primo assentit isti inimicus meus est mortuus igitur etc.

Ad primum argumentum pariter oppositae dicitur quod actus amandi naturaliter causatas requirit cognitionem praeviam quae non sit amore et negatur quod de ista cognitione stet tota difficultas.

Ad secundum negatur consequentia quia illum amorem praecedit aliqua cognitio mediante qua causatur puta aliquod iudicium rectum cui potest contraire.

Sed contra notitia quae est amore similis est notitiae praecedenti ut dictum est igitur etc. Aliter dicitur quod cum notitia praecedenti et cum illa quae est amore quandoque stat alia verbi gratia cum gaudeo de morte inimici possum simul habere cognitionem vel etiam praeviae habuisse quod non est gaudendum de morte inimici. Et contra talem facio et talis nec est cognitio quae est gaudium de morte minimic nec praecedens ex qua sit causatum illud gaudium quia talis praecise est quod inimicus est mortuus.

Ad tertium concedo quod actus malus est quaedam cognitio et cum quaeris an recta vel erronea quaero an loquatur de rectitudine morali et tunc talis actus non est moraliter rectus si loquatur de rectitudine veridica dico quod quandoque sic putat si guadeo quod inimicus tribulatur et ita est in re est quandoque non sic si aliter sit in re et cum dicis quod tunc actus virtuosus erit cognitio erronea hohoc non est inconveniens ut sit aliquis tristaretur de tribulatione inimici qui tamen non tribularetur. Alia quae sequuntur in argumento non habent colorem nisi ponendo quod omnis volitio esset assensus vel dissensus cuius oppositum dictum est.

Ad quartum dico quod iste actus voluntatis non est dictamen sed sequens ad illud et quandoque est conformis quando scilicet volitio sequens et iudicium praecedens habent idem obiectum primo in quod in utroque actu fit assensus ut si iudicem quod inimicus mortuus est et gaudeam de hoc tunc illud gaudium est assensus et cognitio conformis praecedenti iudicio non tamen oportet quod in illo casu nolitio opposita illi volitioni sit dissensus quia si tristaretur de mote inimici talis tristitia etiam esset assensus aliqualiter conformis praecedenti dictamini licet tristitia non haberet idem obiectum praecise cum iudicio praecedenti sicut habuit gaudium quia obiectum iudicii praecedentis est quod inimicus mortuus est et hoc est praecise obiectum gaudii sed obiectum tristitiae est quod non est gaudendum de morte inimici.

Item ubi iudico quod inimicus mortuus est et volitio sequens est praecise habita ex tali iudicio sive sit gaudium sive tristitia adhuc est notitia conformis illi iudicio quandoque autem est notitia desperata nec conformis nec difformis ut si iudicetur de aliquo bono quod non est appetendum adhuc stante illo iudicio possit appetere illud et tunc talis appetitus est sicut apprehensio incomplexa illius boni similiter stante casu priori scilicet quod iudicem non esse gaudendum de morte inimici et tamen gaudeam de morte inimici tunc illud gaudium est assensus et iudicium dissensus sed gaudium solum habet pro obiecto quod inimicus mortuus est. Et dictamen primum habet pro obiecto quod non est gaudendum de morte inimici et ita actus iudicandi et volitio sequens non sunt conformia nec difforma sed desperata

Ad quintum dico quod tam velle quam nolle erit conformis notitia illi iudicio.

Ad sextum dico et concedo quod ibi experimur illam cognitionem quae est volitio licet non oporteat ibi experiri aliquam intellectionem distinctam ab omni actu volendi vel nolendi.

Ad septimum negatur consequentia de rectitudine morali sed secus est de rectitudine veridica cui opponitur error illa enim respicit assensum vel dissensum et nulla volitio vel nolitio est assensus vel dissensus quin ipsa posita et rebus significatis per eam sit recta vel non recta secundum exigentiam rei significatae velimus nolimus.

Ex his sequitur quod illa volitio quae est apprehensio proportionalis est vera vel falsa scilicet cum gaudeo quod inimicus meus mortuus est vel quod sum christianus etc. quaedam autem non licet sit apprehensio complexa puta ista qua opto me esse beatum quia oratio opiativa non est vera neque falsa unde patet quod aliqua volitio est aequivalenter propositio.

Ad primum argumentum alterius doctoris nego deum posse esse creaturae cognitionem vel visionem et maxime omne suam cognitionem si est miseria quia non esset ibi cognitio nisi qualis deus esset sibi

Ad secundum non est contra me quia non concedo quod praecedens cognitio fiat post dilectio.

Ad tertium bene salvatur ymago propter distinctionem primae cognitionis a dilectione quam principiat.

Ad quartum patet per idem cum consequens non est inconveniens ut patet ex dictis.

Ad quintum similiter et etiam ad sextum et septimum et propterea daretur leviter ab his qui tenent alio modo quod praecedens cognitio potest noviter fieri volitio quia sicut ipse diceret quod qualitas causata a deo in anima quae non est cognitio potest esse cognitio et ita causare cognitionem sic isti dicerent quod cognitio potest fieri de novo amor vel volitio et tunc nata est causare passionem.

Ad principale patet. Sciendum quod licet conclusio principalis adae communiter teneatur scilicet quod omnis volitio sit cognitio practica tamen tenentes oppositum dicerent ad auctoritates sicut prius est tactum.

Ad rationes vero diceretur quod licet naturaliter voluntas non possit efficere volitionem sine cogntione prima concausante tamen possibile foret quod annichilata cognitione deus conservaret volitionem per quam voluntas actualiter aliquid vellet et ita fieret incognitum cognitione concomitante non tamen incognitum cognitione prima a qua talis volitio processit.

Item si deus immediate produceret talem volitionem in voluntate absque cognitione voluntatis per eam posset fieri in obiectum sibi simpliciter incognitum tamen voluntas per naturam suam non posset talem volitionem causare sic etiam non esset impossibile quod staret fruitio beatifica sine visione quamvis de lege currente hoc non possit esse quia per decretum beatitudo consistit in duobus actibus quae sunt visio et fruitio.

Et ex hoc patet quod in una ratione secundae conclusionis assumitur falsum quando dicitur quod una operatio est ultimus finis hominis. Etiam non oportet necessario quando illa res quae est actus volendi est in voluntatet quod sit illi volitio sicut dicit adam quia possibile est quod cum illa qualitate quae nunc est dilectio. formaliter deus ponat in eadem anima illam qualitatem quae si naturaliter esset a voluntate causata ipsa foret odium sortis igitur si prima necessario est dilectio. secunda necessario erit odium igitur idem homo eundem simul diligit et odit quod est impossibile sic etiam non oportet illud esse album quod informat albedo quia si nigredo maioris intensionis vel aequalis simul informaret non esse album etc.