TITULUS XI.

Qui tres sententias contrarias in quavis causa reportavit, de illarum nulli-tate non agit, nec excipit ipsarum exsecutione non facta; et respicit etiam pendentia. Ioann. Andr.

Clemens V. in concilio Viennensi. Ut calumniis litigantium occurratur, is, qui in beneficiali vel alia quavis causa tres contra se in petitorio vel possessorio sententias reportavit, ad agendum de nullitate ipsarum vel alicuius ex eis nullatenus admittatur, donec huiusmodi sententiae plenarie fuerint exsecutioni mandatae. Similiter si ille, contra quem tres sententiae diffinitivae latae fuerint, ab interlocutoria vel gravamine ante prolationem ipsarum vel earum alicuius se appellasse, et causam appellationis huiusmodi adhuc pendere proponat: sententiarum praedictarum exsecutionem tali praetextu nolumus impediri. Quae ad causas qualitercunque etiam per appellationem pendentes duximus extendenda.

Sententia, lata contra citatum, extra citantis territorium exsistentem, nulla est ipso iure. H. d. Ioann. Andr.

Idem . Pastoralis cura sollicitudinis, nobis divinitus super cunctas Christiani populi nationes iniuncta, nos invigilare remediis subiectorum, eorundem periculis obviare et scandala removere compellit. Sane, quum iam dudum inter quondam Henricum imperatorem Romanum, et carissimum in Christo filium nostrum Robertum Siciliae regem gravis fuisset materia turbationis exorta, asserente deinde imperatore praedicto, quod cum quibusdam ipsius subditis rex confoederationes et conspirationes fecerat in ipsius maiestatis offensam, quodque tractaverat et ordinaverat, ut civitates quaedam, sub imperii et imperatoris eiusdem obedientia consistentes, contra eum et imperium rebellarent, gentesque, sui ipsius fultae subsidio, nonnullas alias imperii civitates et castra, (inde violenter eiectis ipsius imperatoris officialibus,) occuparunt, et pro ipso rege occupata tenebant, ac alias etiam in Urbe et alibi in imperii et imperatoris eiusdem contemptum, et suae maiestatis iniuriam et reipublicae detrimentum multa gravia fuerunt per regem eundem ac malitiam et instigationem ipsius tam a suis stipendiariis quam a subditis imperatoris commissa: praehabitis per imperatorem eundem quibusdam processibus contra eum, absentem tamen, quamvis legitime, (iuxta imperatoris assertionem) citatum, ac, quod supra dicta erant notoria, per imperialem interlocutoriam declarato imperator ipse, regem affirmans propter praemissa laesae maiestatis criminis reum esse, in eum peremptorie (ut dixit) et sufficienter citatum, sed comparere contumaciter recusantem, tanquam rebellem, proditorem et hostem imperii, ac reum criminis supra dicti, privationis omnium dignitatum, quocunque comprehensarum titulo, et quibus se intitulabat rex ipse, auctoritatum quoque, honorum, provinciarum, terrarum, bonorum, iurium et iurisdictionum tam perpetuorum quam temporalium,) et, si quando veniret in suam et imperii fortiam, mutilationis etiam capitis sententiam promulgavit, omnem supplendo defectum, si quis forsitan fuerat ex solennitate iuris omissus in processibus memoratis, praemissa, (ut asseruit,) faciens exigente iustitia et de imperiali etiam potestate. Verum quia huiusmodi sententia, quae non a discretione matre virtutum, sed a noverca iustitiae, voluntaria scilicet iudicantis praecipitatione, processit, partus forsan se deteriores haberet, si ipsius sententiae inefficacia in publicum praecone iustitia non prodiret: nos, circa eam tali uti provisione volentes, quae, (detectis ipsius defectibus,) seminata per eam exstinguat pericula, et in ratione reddenda sit posteris profutura, ipsam subiiciendam esse providimus limae iustitiae, ac rectae libramini rationis. Eiusdem igitur causis et continentia, nec non conditione illorum, a quo et in quem lata fuit, diligenti et debita consideratione pensatis, patenter ex eis illius adstruitur evidentia nulli-tatis, et manifeste arguitur temeritas promulgantis. Notorium quippe ac indubitatum exsistit, quod grandis exercitus tempore dictorum processuum et sententiae, continue imperatori assistens, regem ipsum et suos prosequebatur odio capitali, Pisanaque civitas, in qua lata fuit memorata sententia, regem capitali habebat odio notorio et antiquo. Esto igitur, quod rex ipse alias ad praemissa fuisset legitime per imperatorem citatus: numquid venire debuit ad iudicem, exercitu feroci ac grandi, ipsique citato, (ut praemittitur,) odioso stipatum ? Numquid etiam debuit comparere in loco admodum populoso, multum potenti, ac praefato in eum odio provocato? Quis enim auderet, vel qua ratione audere aliquis teneretur consistorii talis subire iudicium, et se in hostium sinu reponere, ac ad mortem per violentam iniuriam, non per iustitiam inferendam, ultroneum se offerre? Haec quidem iure timentur, haec de more vitantur, haec humana fugit ratio, haec abhorret natura. Desiperet igitur, qui citationem huiusmodi saperet arctasse citatum. Ut illud, tanquam notissimum, nullatenus omittamus, quod regem, extra districtum imperii, in regno scilicet Siciliae, notorie ac continue tempore supra dicto morantem, citare non potuit imperator, nec citatio, si quam forsan de ipso infra imperii fines fecit, citatum extra imperium constitutum arctavit. Nos quoque, regis ordinarius iudex, quod ad imperatoris iudicium citaremus vel citari aut remitti faceremus eundem, nequaquam fuimus requisiti. Immo, licet ad nos et curiam nostram temporibus illis rumores frequenter de curia imperatoris venirent, et iuxta eum etiam quidam ex fratribus nostris essent: prius tamen dictae sententiae promulgatio, quam aliquid de processibus antecedentibus, ad audientiam nostram pervenit. Denique licet rex ipse terras aliquas ab imperatore tenere dicatur in feudum: non tamen in eis, sed in regno praefato domicilium suum fovebat. Unde imperator in ipsius personam nullam ratione terrarum huiusmodi, nisi ex natura feudorum, debitam superioritatem habebat. Quodsi punitio criminis, infra districtum imperialem commissi, ad imperatorem forsan pertinuisse asseratur: verum est quidem, si in eodem districtu fuisset inventus delinquens, vel ad illum de more remissus. Dicine ergo sententia meruit, quae a iudice, qui per regem tute adiri non potuit, et in loco notorie, (ut praefertur,) non tuto, in absentem, nec citatum legitime, ac inauditum per consequens et indefensum, non maturo fuit iudicio, sed praecipitio, et de tanto praesertim crimine promulgata? Rursus non est silentio relinquendum, quod ipse rex noster et ecclesiae Romanae ratione regni praedicti notorie subditus, homoque ligius et vasallus, ac in eodem regno, non, ut praemittitur, in imperio, certum, continuum et notorium suum habens domicilium, ac originem inde trahens, imperatori eo modo non subfuit, quod in eum crimen laesae maiestatis commiserit, quantumlibet omnia in sententia supra dicta contenta veritatem indubiam continerent. Sicque nedum non iure, immo nec iuris colore tulit imperator sententiam supra dictam in regem ex causa, quae veritatis subsistentiam non habebat. Propter quam etiam, quatenus in eo fuit, regem eundem privando regno et regia dignitate, ac terris etiam aliis et iurisdictionibus perpetuis et temporalibus, quae sub eo nullatenus vel ab eo, sed a nobis et sub nobis tenebat, nec non procedendo contra regem eundem ex illis, quae per ipsius stipendiarios ac nonnullos imperatoris eiusdem subiectos per malitiam et instigationem regis ipsius contra eum fuisse commissa in Urbe dicebat, quum, etsi illa fuissent ibidem re vera commissa, punitio tamen eorum in regem, veluti extra districtum imperii commissorum, ad imperatorem nullatenus pertineret, inhibendo etiam in eadem sententia sub magnarum appositione poenarum, quarum aliquas sibi applicari mandavit, ne quis dicto regi praesumeret in suis respondere debitis, in ipsiusve familiaritate vel servitio remanere, aut eidem contra ipsum imperatorem quovis modo impendere consilium, auxilium vel favorem, quum debitores, servitores et auxiliatores huiusmodi extra imperium et in regno constituti praedicto nullatenus imperatori subessent, nec ex committendis in regno eodem dictis possent poenis adstringi vel aliqualiter condemnari per ipsum, absolvendo quoque ab omni fidelitate, obligatione, servitio, promissione ac pacto provincias omnes, civitates et castra et loca, ipsiusque vasallos, et feudatarios, et alios quoslibet eidem regi quomodolibet obligatos, quum includerentur in absolutione huiusmodi terrae et personae nobis et ecclesiae Romanae subiectae, propriae terminos potestatis excessit, in messem nostram mittens perperam suam falcem. Ceterum defectus suppletio, circa processus adhibita supra dictos, non tantum valet ad iustificationem ipsorum et sententiae supra dictae, quantum ad eorum suggillationem et notam: quum nullam super praemissis potestatem haberet imperator in regem, sibi alias, quam ut praefertur, non subditum, non citatum legitime aut remissum, et extra districtum ipsius continue ac notorie consistentem. Nec praedicta suppletio circa subditum etiam ad ea potuisset de ratione referri, per quae de crimine, praesertim sic gravi delato defensionis, (quae a iure provenit naturali,) facultas adimi valuisset, quum illa imperatori tollere non licuerit, quae iuris naturalis exsistunt. Ut igitur, sicut memorata sententia iuris caret effectu, sic auctoritate et nomine rei careat iudicatae, ut nec in opinione communi aut vulgi labiis nomen habere sententiae mereatur, ut etiam in magnum iustitiae ac pacis obsequium scandalosis occurratur periculis, quae cum nostra et ecclesiae, provinciarum multarum, regnorum et gentium turbatione non modica possent occasione ipsius pro tempore suboriri: nos tam ex superioritate, quam ad imperium non est dubium nos habere, quam ex potestate, in qua vacante imperio imperatori succedimus, et nihilominus ex illius plenitudine potestatis, quam Christus Rex regum et Dominus dominantium nobis, licet immeritis, in persona beati Petri concessit, sententiam et processus omnes praedictos, et quicquid ex eis secutum est vel occasione ipsorum, de fratrum nostrorum consilio declaramus fuisse ac esse omnino irritos et inanes, nullumque debere aut debuisse sortiri effectum seu nocumentum, vel notam afferre cuiquam, vel quomodolibet attulisse. Ipsos-que nihilominus, quatenus processerunt de facto, et quicquid ex eis secutum est, vel ob eos, vel in posterum sequi posset, in irritum revocamus.