Table of Contents
Constitutiones Clementinae
Liber 1
Titulus 1 : De summa Trinitate et fide catholica
Titulus 3 : De electione et electi potestate
Titulus 5 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 6 : De aetate et qualitate, et ordine praeficiendorum
Titulus 7 : De officio vicarii
Titulus 8 : De officio et potestate judicis deleg
Titulus 9 : De officio judicis ordinarii
Titulus 10 : De procuratoribus
Titulus 11 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 4 : De dolo et contumacia
Titulus 5 : Ut lite pendente nil innovetur
Titulus 6 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 11 : De sententia, et rejudicata
Titulus 12 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 3 : De concessione praebendae, et ecclesiae non vacantis
Titulus 4 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 5 : De rerum permutatione
Titulus 6 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 8 : De decimis, [primitiis et oblationibus]
Titulus 9 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 10 : De statu monachorum, vel canonicorum regularium
Titulus 11 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subjectae
Titulus 12 : De jure patronatus
Titulus 13 : De cesibus, exactionibus, et procurationibus
Titulus 14 : De celebratione et Missarum, et aliis divinis officiis
Titulus 15 : De baptismo et eius effectu
Titulus 16 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 17 : De immunitate ecclesiarum
Liber 4
Titulus 1 : De consanguinitate et affinitate
Liber 5
Titulus 1 : De magistris: et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 2 : De Judaeis et Sarracenis
Titulus 4 : De homicidio voluntario, vel casuali
Titulus 6 : De excessibus praelatorum
Titulus 7 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 9 : De paenitentiis et remissionibus
Titulus 10 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
TITULUS XI.
DE RELIGIOSIS DOMIBUS, UT EPISCOPO SINT SUBIECTAE.Caput 1
Mulieres, statum Beguinarum sectantes, et de novo assumentes, ac religiosi, in hoc dantes consilium vel favorem, ipso facto sunt excommunicati; status tamen poenitentialis per hoc non interdicitur, secundum Paulum.
Clemens V. in concilio Viennensi. Quum de quibusdam mulieribus, Beguinabus vulgariter nuncupatis, (quae, quum nulli promittant obedientiam, nec propriis renuncient, neque profiteantur aliquam regulam approbatam, religiosae nequaquam exsistunt, quanquam habitum, qui Beguinarum dicitur, deferant, et adhaereant religiosis aliquibus, ad quos specialiter trahitur affectio earundem,) nobis fide digna relatione insinuatum exstiterit, quod earum aliquae, quasi perductae in mentis insaniam, de summa Trinitate ac divina essentia disputent et praedicent, ac circa fidei articulos et ecclesiastica sacramenta opiniones catholicae fidei contrarias introducant, et, multos super his decipientes simplices, eos in errores diversos inducant, aliaque quam plura periculum animarum parientia sub quodam velamine sanctitatis faciant et committant: nos, tam ex his quam ex aliis, de ipsarum opinione sinistra frequenter auditis, eas merito suspectas habentes, statum earundem sacro approbante concilio perpetuo duximus prohibendum et a Dei ecclesia penitus abolendum, eisdem et aliis mulieribus quibuscunque sub poena excommunicationis, quam in contrarium facientes incurrere volumus ipso facto, Iniungentes expresse, ne statum huiusmodi, dudum forte ab ipsis assumptum, quoquo modo sectentur ulterius, vel ipsum aliquatenus de novo assumant. Praedictis vero religiosis, per quos eaedem mulieres in huiusmodi Beguinagii statu foveri, et ad ipsum suscipiendum induci dicuntur, sub simili excommunicationis poena, quam eo ipso, quod secus egerint, se noverint incursuros, districtius inhibemus, ne mulieres aliquas, praedictum statum (ut praemittitur) dudum assumptum sectantes, aut ipsum de novo forsitan assumentes quomodocunque admittant, ipsis super eo sectando vel assumendo praebentes ullo modo consilium, auxilium vel favorem, nullo contra praemissa privilegio valituro. Sane per praedicta prohibere nequaquam intendimus, quin, si fuerint fideles aliquae mulieres, quae promissa continentia vel etiam non promissa, honeste in suis conversantes hospitiis, poenitentiam agere voluerint et virtutum Domino in humilitatis spiritu deservire, hoc eisdem liceat, prout Dominus ipsis inspirabit.
Caput 2
Ponens constitutionis causam statuit hospitalia reformari per collatores ipsorum, et cogi rectores eorum ad conservationem locorum et suorum iurium, et ad hospitalitatem tenendam, statuens per locorum ordinarios suppleri defectum vel negligentiam collatorum, etiam circa exempta. Ioann. Andr.—
§.l. Praecipit, hospitalia in beneficium non concedi, nisi in duobus casibus, et reprobat contrariam consuetudinem, submittens, quales esse debeant, quibus administratio ipsa committitur, et de ipsorum iuramento, inventario et ratione reddenda, et decretum apponit. Ioann. Andr. —
§. 2. Declarat, constitutionem non extendi ad hospitalia religiosorum et militarium ordinum. H. d. —
§. 3. Conservat antiquas consuetudines talium locorum circa divina officia et sacramenta. Ioann. Andr.
Idem. Quia contingit interdum, quod xenodochiorum, lepro-sariarum, eleemosynariarum seu hospitalium rectores, locorum ipsorum cura postposita, bona, res et iura ipsorum interdum ab occupatorum et usurpatorum manibus excutere negligunt, quin immo ea collabi et deperdi, domos et aedificia ruinis deformari permittunt, et, non attento, quod loca ipsa ad hoc fundata et fidelium erogationibus dotata fuerunt, ut pauperes infectique lepra reciperentur inibi et ex proventibus sustentarentur illorum, id renuunt inhumaniter facere, proventus eosdem in usus suos damnabiliter convertentes, quum tamen ea, quae ad certum usum largitione sunt destinata fidelium, ad illum debeant, non ad alium, (salva quidem sedis apostolicae auctoritate,) converti: nos, incuriam et abusum huiusmodi detestantes, hoc sacro concilio approbante sancimus, ut hi, ad quos id de iure vel statuto in ipsorum fundatione locorum apposito, aut ex consuetudine praescripta legitime, vel privilegio sedis apostolicae pertinet, loca ipsa studeant in praedictis omnibus salubriter reformare, ac occupata, deperdita et alienata indebite in statum reduci debitum faciant, et ad ipsarum miserabilium personarum receptionem et sustentationem debitam iuxta facultates et proventus locorum ipsorum rectores praedictos compellere non omittant. In quo si forte commiserint negligentiam vel defectum, ordinariis locorum iniungimus, ut, etiamsi pia loca praedicta exemptionis privilegio munita consistant, per se ipsos vel alios impleant omnia praemissa et singula, et rectores eosdem utique non exemptos propria, exemptos vero et alios privilegiatos apostolica ad id auctoritate compellant, contradictores, cuiuscunque status aut conditionis exsistant, ac praebentes eisdem circa praemissa consilium, auxilium vel favorem, per censuram ecclesiasticam et aliis iuris remediis compescendo, nullum tamen per hoc exemptionibus seu privilegiis ipsis quoad alia praeiudicium generando.
§. i. Ut autem praemissa promptius observentur, nullus ex locis ipsis saecularibus clericis in beneficium conferatur, etiamsi de consuetudine, (quam reprobamus penitus,) hoc fuerit observatum, nisi in illorum fundatione secus constitutum fuerit, seu per electionem sit de rectore locis huiusmodi providendum. Sed eorum gubernatio viris providis, idoneis et boni testimonii committatur, qui sciant, velint et valeant loca ipsa, bona eorum ac iura utiliter regere, et eorum proventus et reditus in personarum usum miserabilium fideliter dispensare, et quos in usus alios bona praedicta convertere praesumptio verisimilis non exsistat, in quibus sub obtestatione divini iudicii illorum, ad quos dictorum locorum commissio pertinet, conscientias oneramus. Illi etiam, quibus dictorum locorum gubernatio seu administratio committetur, ad instar tutorum et curatorum iuramentum praestare, ac de locorum ipsorum bonis inventaria conficere, et ordinariis seu aliis, quibus subsunt loca huiusmodi, vel deputandis ab eis, annis singulis de administra-tione sua teneantur reddere rationem. Quodsi secus a quoquam fuerit attentatum, collationem, provisionem seu ordinationem ipsam carere decernimus omni robore firmitatis.
§. 2. Praemissa vero ad hospitalia militarium ordinum aut religiosorum etiam aliorum extendi minime volumus, quorum tamen hospitalium rectoribus in sanctae obedientiae virtute mandamus, ut in illis secundum suorum ordinum instituta et antiquas observantias providere pauperibus, et hospitalitatem debitam in illis tenere procurent, ad quod per superiores eorum arcta districtione cogantur, statutis aut consuetudinibus quibuslibet non obstantibus in praemissis.
hospitalia, altare vel altaria et coemeterium ab antiquo habentia, et presbyteros celebrantes et sacramenta ecclesiastica pauperibus ministrantes, seu si parochiales rectores consueverint in illis exercere praemissa, antiqua consuetudo servetur quoad exercenda et ministranda spiritualia supra dicta.