Table of Contents
Constitutiones Clementinae
Liber 1
Titulus 1 : De summa Trinitate et fide catholica
Titulus 3 : De electione et electi potestate
Titulus 5 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 6 : De aetate et qualitate, et ordine praeficiendorum
Titulus 7 : De officio vicarii
Titulus 8 : De officio et potestate judicis deleg
Titulus 9 : De officio judicis ordinarii
Titulus 10 : De procuratoribus
Titulus 11 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 4 : De dolo et contumacia
Titulus 5 : Ut lite pendente nil innovetur
Titulus 6 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 11 : De sententia, et rejudicata
Titulus 12 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 3 : De concessione praebendae, et ecclesiae non vacantis
Titulus 4 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 5 : De rerum permutatione
Titulus 6 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 8 : De decimis, [primitiis et oblationibus]
Titulus 9 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 10 : De statu monachorum, vel canonicorum regularium
Titulus 11 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subjectae
Titulus 12 : De jure patronatus
Titulus 13 : De cesibus, exactionibus, et procurationibus
Titulus 14 : De celebratione et Missarum, et aliis divinis officiis
Titulus 15 : De baptismo et eius effectu
Titulus 16 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 17 : De immunitate ecclesiarum
Liber 4
Titulus 1 : De consanguinitate et affinitate
Liber 5
Titulus 1 : De magistris: et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 2 : De Judaeis et Sarracenis
Titulus 4 : De homicidio voluntario, vel casuali
Titulus 6 : De excessibus praelatorum
Titulus 7 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 9 : De paenitentiis et remissionibus
Titulus 10 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
TITULUS I.
DE SUMMA TRINITATE ET FIDE CATHOLICA.Caput 1
Fatetur concilium, unicum Dei Filium, in essentia Dei aeternaliter subsistentem, verum corpus humanum assumpsisse de virgine, et in eo passum, et iam mortuum lancea perforatum, approbans in hoc ordinem, quem tradidit Evangelista Ioannes. Hoc dicit.
— §. 1. Reprobat et haereticam iudicat doctrinam, quae habet, quod substantia animae rationalis seu intellectivae vere et per se humani corporis non sit forma. Ioann. Andr.
— §. 2. Asserens, confitendum unufn baptisma sicut unum Deum et unam fidem, approbat opinionem, quae habet per illud conferri etiam parvulis quoad habitum informantem gratiam et virtutes. Ioann. Andr.
Clemens V. in concilio Viennensi. Fidei catholicae fundamento, praeter quod teste Apostolo nemo potest aliud ponere, firmiter inhaerentes, aperte cum sancta matre ecclesia confitemur, unigenitum Dei Filium in his omnibus, in quibus Deus Pater exsistit, una cum Patre aeternaliter subsistentem, partes nostrae naturae simul unitas, (ex quibus ipse in se verus Deus exsistens fieret verus homo,) humanum videlicet corpus passibile, et animam intellectivam seu rationalem, ipsum corpus vere per se et essentialiter informantem, assumpsisse ex tempore in virginali thalamo, ad unitatem suae hypostasis et personae. Et quod in hac assumpta natura ipsum Dei verbum pro omnium operanda salute non solum affigi cruci et in ea mori voluit, sed etiam, emisso iam spiritu, perforari lancea sustinuit latus suum, ut, exinde profluentibus undis aquae et sanguinis, formaretur unica et immaculata ac virgo sancta mater ecclesia, coniux Christi, sicut de latere primi hominis soporati Eva sibi in coniugium est formata, ut sic certae figurae primi et veteris Adae, qui secundum Apostolumest forma futuri, in nostro novissimo Adam, id est Christo, veritas responderet. Haec est, inquam, veritas, illius praegrandis aquilae vallata testimonio, quam Propheta vidit Ezechiel animalibus ceteris evangelicis transvolantem, beati Ioannis videlicet Apostoli et Evangelistae, qui, sacramenti huius rem gestam narrans et ordinem, in evangelio suo dixit: „Ad Iesum autem quum venissent, ut viderunt eum iam mortuum, non fregerunt eius crura, sed unus militum lancea latus eius aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. Et qui vidit, testimonium perhibuit, et verum est testimonium eius, et ille scit, quia vera dicit, ut et vos credatis.^ Nos igitur, ad tam praeclarum testimonium ac sanctorum Patrum et doctorum communem sententiam apostoli cae considerationis, (ad quam duntaxat haec declarare pertinet,) aciem convertentes, sacro approbante concilio declaramus, praedictum Apostolum etEvangelistam Ioannem rectum in praemissis factae rei ordinem tenuisse, narrando, quod Christo iam mortuo unus militum lancea latus eius aperuit.
§. i. Porro doctrinam omnem seu positionem, temere asserentem aut vertentem in dubium, quod substantia animae rationalis seu intellectivae vere ac per se humani corporis non sit forma, velut erroneam ac veritati catholicae fidei inimicam praedicto sacro approbante concilio reprobamus, diffinientes, ut cunctis nota sit fidei sincerae veritas, ac praecludatur universis erroribus aditus, ne subintrent, quod quisquis deinceps asserere, defendere seu tenere pertinaciter praesumpserit, quod anima rationalis seu intellectiva non sit forma corporis humani per se et essentialiter, tanquam haereticus sit censendus.
§. 2. Ad hoc baptisma unicum baptlzatos omnes in Christo regenerans est, (sicut unus Deus ac fides unica,) ab omnibus fideliter confitendum, quod celebratum in aqua in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti, credimus esse tam adultis quam parvulis communiter perfectum remedium ad salutem.
§. 3. Verum, quia, quantum ad effectum baptismi in parvulis, reperiuntur doctores quidam theologi opiniones contrarias habuisse, quibusdam ex ipsis dicentibus, per virtutem baptismi parvulis quidem culpam remitti, sed gratiam non conferri, alii e contra asserentibus, quod et culpa eisdem in baptismo remittitur, et virtutes ac informans gratia infunduntur quoad habitum, etsi non pro illo tempore quoad usum: nos autem, attendentes generalem efficaciam mortis Christi, (quae per baptisma applicatur pariter omnibus baptizatis,) opinionem secundam, (quae dicit, tam parvulis quam adultis conferri in baptismo informantem gratiam et virtutes,) tanquam probabiliorem, et dictis sanctorum ac doctorum modernorum theologiae magis consonam et concordem, sacro approbante concilio duximus eligendam.