Quaestio 10

¶ Quantum igitur ad primum notandum est primo quod tot modis dere equale et inequale quit modis de magnum et magnitudo / hoc autem de quadrupliciter. primo modo de quelibet res alteri equalis vel inequalis quia quaelibet est altera perfectior vel imperfectior et de equalis quia eque perfecta. 2o modo de vnus numerus equalis alteri quia tot sunt vnitates in vno quot sunt in alio. Et differt a primo modo quia 3o homines sunt equales tribus apartims numero / non tamen perfectione. 3o mod dere albedo equa intensa equalis alteri eque intense quamuis una sit in maiori subiecto quod alia et per consequens inequalis secundum extentionm. 4o modo de vnum extensum equale alteri extenso Et in omnibus istis modis equalitas vel inequalitas non est aliqua res relatiua distincta a re absolta vel rebus absolutis ut hic suppono

¶ 2o est notandum quod magnitudo vel magstinum quadrupliciter potest capi / vno modo large et sic idem est quod perfectio vel perfectum et sit loquitur augustinus 60. de tri. quod in hiis quaenon mole magna sunt idem est melius quod maius esse Et isto modo quelibet res est magna vel magnitudo quedam. 2o modo accipitur minus large pro omni continente plura siue sit vnum per se siue congregatione / et sic dicit augustinus quod anima est maior seipsa quando recipit virtutes. Et isto modo numerus dicitur magnus et vnus maior alio et vnus exercitus alio 3o modo accitur stricte pro aliquo continen te plura eiusdem rationis facientia per se bnum siue illa distinguantur loco et situsiue non Et sic albedo intensa est magna et maior albedine remissa 4t odo accipitur magis stricte pro aliquo continente plura euisdem rationis facientia per se vnum loco et situ distincta Et sic magnitudo dicitur quantitas et ponitur praesntum ab aliis distinctum Et isto modo loqui tur augustinus quando dicit quod deus est sine quagte bonus et sine quate magnus etc Tercio notandum quod direntia est inter modos magnitudinis et mods equalitatis quia modo magnitudis ordinantur secnum superius et inferius vel per se vel per accidens / quia omne quod est magtinum eo modo est magstinum tribus primis / et non econuerso et omne quod est mag3o modo est magstimum duobus primis modois non econuerso etc Sed modi equalitatis non sic ordinantur quia aliqua possunt esse equaliao modo licet non aliis modonis nec eorum aliquo etc sicut albed et aliqua substantia sunt equales 4o modo et tamen nulo aliorum morum sunt equales ut patet etc hiis praemissis pono 4odo prositiones Prima est quod persone diuine sunt equales sibiimuicem secundum magnitudinem primomodo accipiendo maginem et equalitatem et nuelo aliorum morum Prima pars patet quia omnis res comperata alteri vel est lla perfectior vel iperfectior vel equa sed nlla persona diuina est alia perfectior vel imperfectior ga eque perfectia / et per consequens equia mag et equilis secundum magnitudinem ill mdo 2a pars patet quia nula magstindo reperitur in personis aliqua illorum trium modorum 2a propositio est quod persone diuine sunt equiles sibimuie secundum essentiam siu propter issentie unitatem Patet quia secundum sectons magnitudo in diuinis est quod mere absolutum sicut sapia et essentia necplus distintus magab essentua quod essentia abessenta tc usi st sci cuora hentices ne concederent 3o persnae esse tres magnitudies vel tres magnos et per consequens tres persoitu sunt equales secundum essentia id est per vnam essentia existentem in eis Vnum squitur quo ist modo loquendo prenitas non est formatur magstiando sicut n es formaituresuseta etc 3o seitutrquod prntas ex se non est formatur equialis filiati oni nec inequais ei / sed tantum qropter ydeptitatem essente qua est eadum in vtram / etic sicut dico de relatione vel propetate relatia potest dici de perona e etc 3a propositio est quod accipiendo magntinem pro omni realitati positia et etitate reali persmone dilite sunt equales secundum magnitudinem relatiua / quia ist modo soquendo relagio in se sicut ptrnis est quadam entitas et per consequens quadam magitiendo / quia in se st quaedam res perfecta ymo perfectior omni creatura et in se est res cui repugnat omnis imperfectio et per consequens una relagtio est alteri in se equialis veliequalis secundum magnstinem et cirtum est et non est inequalis qua equia persca est vnam relalio sicut alia ergo est sibi equalis ex se et per consequens vnam personia ese alteri equalis secnumaginieum relatiuam sicut et sils bi equitli seundumagstintum absolutam a propositionet quod equali sibiendore ydeptitas nilladis¬ tinctionem important in diuinis nisi tantum distinctionem personarum nec equalitas est aliquid reale in personis aliquo modo distinctum vel secundum rationem vel ex natura rei a similiturne sed similitudo et equalitas important diuinas personas haentes eandem essentiam numero propter quam dicuntur equales et similes et tamen sunt nomina synonima non propter distinctionem in deo sed propter distinctionem in creatura cum sunt aliquo modo communia etc

¶ Ex hiis sequitur primo quod accipiendo magnitudinem pro aliquo absoluto sicut vna persona non est aliqua magnitudo sic accipiendo magnitudinem pro quacumque re positina una persona est aliqua magnitudo / quoquae non est alia scilicet magnitudo relatiua tamen una persona vtroque modo est equalis sicut alia nec distinctio magnitudinum repugnat equalitati

¶ Secundo sequitur quod sicut equalitas personarum non est secundum magnitudinem que est spircies quod titatis facientis praesntum distinctum ab aliis sit similitudo ipsarum non est species qua litatis nec talis equalitas magnitudo vel similitudo vt attribuitur deo reponitur sub aliquo praento. Et ex eis patet ad primum ante oppositum etc.

Quantum ad secundum articulum responsio quod conluio aliva est certa ex fide. io. 4o dicit cist / ego in patre et pater in me est / sed quo modo una persona sit in alia et econuerso difficile est videre. ido ad huius intelligentiam distinguendum est quod triplex potest ymaginari in existentia. quedam est per continentiam. altera est per praesentiam / et cuiuscumque distantie carentiam. alia est per praesentiam intimamet consubstantialitatem ydempticam Ex emplumprmi sicut aliquid est in loco. Exum 2i sicut antecdelus est in loco / et si agelus esset in aliquo corpore omni loco destructo tunc enim non esset in illo nisi per praesentiam Exum 3i sicut vetua persona divina est in alia quia est sibi intime poitesuns et consubstantialis eidenet hoc vocatur esse in per circumincessionem. quod aut sic possit dici vetur permna esse in alia per circuincessionem potest ostendi principaliter auc toritate scripture / 2o aliqualiter ratione Quia non plus repugnat vni persone essein alia et econuerso quod repugnet toti esse in suis partibus et econuerso sed secundum philosophum 4o phisicorum totum est in suis partibus et econuerso. partes sunt in toto etc. Ex istis patet descriptio inexistente per circuincesalicui quod est ab eo realiter distinctum sibi ilime potesuns et ei conubstantiale. et sic tam esisionem. Nam illud dicitur sic inexistens sentia quod persona importatur per hoc nomen inexistens vt haec sumitur. et sic vtram est aliquo modo huius inexistentie ratio etc secundum hoc possunt poni quatuor propositiones

¶ Prima est quod vna persona est in alia et econuerso. patet quia hoc non est aliud quam vnam persona esse alteri praesentem et consubstantialem Secunda est quod persona non est in essentia nec econuerso. patet quia essentia non distinguitur realiter a persona nec econetc

¶ Tercia est quod relagio non est in essentia nec econuerso patet sicut praecedens / tamen sancti vtuntur quande oppositis locutionibus non proprie et secundum constructionem transitiua sed intransitiua. id est pers na est essentia et relagtio est essentia et econuerso

¶ 4o est quod paternitas non est inpatre nec econuerso sed est in filio et econuerso. patet / quia parenitas est omnibus modis idem privt dictum fuit supra / saltem non est realiter distincta quare etc. Ex hiis patet quia hec consequentia non est vniuersaliter bona a. est in b. et b est in c. ergo a. est inic. sicut non sequitur partes sunt in toto et totum in partibus ergo partes sunt in partibus et sic apparet ad 2m ante oppositum etc

¶ Quantum ad 3m articulum videnda sunt tria Primo videndum est quis sit sensus et intellectus tituli questionis 2o respondendum est ad formam tituli questionis Tercio videndum est que fuit in tentio augustini circa materia questionis

¶ Circa primum punctum sciendum est quod non debet esse intellectus. q. supposituo potentiam esse aliquod reale in do distinctum quocumque modo a diuina essentia et personis diuinis vel secundum rem vel secundum rationem / et querere an secundum illud dicatur persone equales quia sic intelligendo nec potentia nec equalitas est aliquid in deo absolutum vel respectiuum sicut quidam ymaginatur ymmo proprie loquendo / equalitatem potentie vel potentia esse in do non debet aliter intelligi quod concretum equitum et potentie vere praedicari de deo et diuinis personis ut hec sit simpliciter vera persone sunt equales / persone sunt eque potentes et ita itelligunt sancti quando dicunt potentiam eternitatem etc esse in deo Sed debet esse intellectus questionis supponendo quod persone diuine possunt in aliquem actum vel terminum querere vtrum possint in eadem vel in equalia et hoc vel secundum nume rum vel secundum perfectionem Ita quod aliquando dominu aliqua secundum potentia equalia et tamen nulla est equalitas nisi inter effectus illorum Circa primum punctum dicit ockam quod in ista questione secundum quod eam tractant doctores est magis difficul¬ tas vocalis quam realis Vnde qua dicunt quod potentia de qua est hic questio est communie ad potentiam generadi spiradi et creandi ita quod potentia sit idem quod potentia productiua siue ad intra siue ad extra habent dere consequente quod pater et filius non sunt equales secundum potentiam extensiue qua a dicere p. et filium esse equalens isto modo non est aliud quam dicere quod quecumque res producibiles quas potest producere pater potest producere filius / vel si pater potest producere aliquod producibile quod non potest filius eodem modo filius potest producere aliquod producbile quod non potest pater Quorum vtrumque est falsum quia filius non potest producere omnem reproducibilem a patre nec potest aliquid producere quod non sit producibile a preet eodem modo proportionabiliter dicendum est de filio et spiritu sancto Ex quo sequatur quod si omnipotens includat potentiam quanlibet productiua tam ad intra quam ad extra nec filius nec scilicet sanctus est omnipotens quia aliter sequitur quod quilibet iporum posset producere quodlibet producibile quod est manifeste hereticum

¶ Vnude de sequitur contra tho. q. de potentia. q. et ar. 5. quod est falsa opinio quedicit quod potentia generandi pertinet ad omnipotentiam patris et non ad omnipotentiam filii. Et ratioest quia cum dicitur omnipotentia / in hoc termino intelligitur signum distributiuum cum distribuibili et tunc quero / aut fit distributio pro potentia aut pro obiecto potentie / et siue sit siue sic quicquid sibi addatur proeisdem fit distributio et per consequens proeisdem fit distributio quando dicitur omnipotentia patris et quando dicitur omnipotentia filii / et sic potentia generandi vel pertinet ad omnipotentiam vtriusque velnullius. quare etc Illi vero qui dicunt quod potentia in proposito accitur praecise pro potentia effectiua vel causatiua quae est solum respectum factibilium ad ex / habent dre quod tres persone sunt equales secundum potentia / quia quicquid tale est factibile ab vna persoa / eciam ab alia. et ita perfecte abuna persona sicut ab alia Ideo respondo ad formam questionis quia loquendum est sicut doctores et sanci et ipsi intelligunt illam equalitatem solum penes obiecta factibilia ad extra et quicquid est factibile abuna persona et a qualibet alia propter hoc simpliciter et absolute considerandum est personas diuinas esse equales secundum potentiam Ro autem quare sancti sic vte bantur fuit ista quia ipsi loquibantur contra hereticos volentes filium non esse omnipotentem sed esse impotentiorem patre et imperfectorem et minorem / ideo sacti omnem potentia que necessario conuenit cuilibet perfectissimo cuilibet persone at tribuebant Vnde quia potentia generandi vel spirandi non couenit cuilibet perfectissimo sic quin aliquis possit esse perfectissimus quamuis non possit generare vel spirare / ideo talem potentiam non comprehendebant sub potentia vel impotentia quando dicebant personas equales secundum potentiam et quamlibet esse omnipotentem Qud patet per magistrum in lreta vbidicit Sciendum est quod non est omipotentior pater filio nec filius et pater spirium sanctonec maiorem potentiam habent duo veltres quod singulus eorum Et multa similia ponit. Ex quo patet quod sanciti asserentes in personis diuinis omnipotentiam seu equalitatem secundum potentiam loquuntur contra haereticos dicentes parem esse potentiorem et perfectorem filio quasi aliquid possit ad extra pate quod non possit filius. Et hoc apparet per augustinum li. 3o. contra maximum et allegatur in lram vbi dicit e Sed forte dicens tu heretice eoipso ptrest maior filio quia de nuelo genitus genuit tamen equalem Ad quod cito respondebo ymo ideo non est pr maior filio quia equalem sibi genuit Drigis non. est questio ista quas de quo sicutequalis auter qualis aut quantus sit Vult dicere quod quando queritur an pater sit equalis filio non est questio de origine an filius sit a patre sed quaestio est qualis et quantus sit filius / hoc est an sit ita perfectus et ita omnia alia potens sicut patr / quia penes talia attenditur equalitas non penes hoc quod vnus sit ab alio. Ido dicit augustinus nec cum dicitur filius a patre genitus onteditur inequalitas subse sed ordo natureetc Ex quo vlterius patet quod quaestio pricipa lis est de equante et inequalitate secundum potentiam / ex qua sequitur equalitas vel inequalitas secundum perfectionem et substantiam Iode dicit magistum non secundum hoc quod pater genuit et filius genitus est et spiritus sanctus ab vtroque procedit equalitas vel inequalitas ibiexistit / quia non secundum hoc aliqua persona alteri equalis vel inequalis dicitur. Et sic patet responsa questionis etc Circa tercium punctum sciendum est quod beatus augustinus libro 3o contra maximum probat equalitatem filii ad pret primo per auctoritatem io. 16. Dia quae habet ptr mea suter sed omnipotentiam habet patr ergo omnipotentiam habet filius 2o per rationem Qua si pater non genuit filium sibi equalem a hoc fuit quia noluit a quia non potuit / si primum detur / ergo inuidus / si 2m ergo ipotens fuit quorum vtrumque est falsum Tercio per similitudinem quia pater carnalis si posset generaret filium equalem sibi ergo multomagis pater eternus sipotest generat filium equalem sibi sed hominem non generare filium sibi equalem arguit ipefectionem et impotentiam in eodem ergo deum patrem non posse generare filium equalem sibi arguit idem etc Iste rationes partim tenent per auctoritatem et pertim per propositiones naturaliter notas Prima enim simpliciter fundatur in auctoritate / que sic est intelligenda quod omnia quae habet patrs( que non habere ponit imperfectionem in filio) habet filius / et ideo quia non ha bere omnium potentiam de qua lolitur augustinus argueret ficlum esse minorem patre et minus perfectum ideo dicit esse filium equalem pri in omni potentia / qua non posita in aliquo ponitur illud non esse perfectissimum Vnde sicut patet bene considerati verba augustini / ipse non intendit lqid probare de filio nisi cuus carentia non potest esse sine imperfectionem et ideo quia carentia vel non potentia generandi vel non posse generare non ponit in carente vel non habente imperfectionem non concluditur ex illa auctoritate non generandi in filio 2aratio et tercia fudantur in auctoritate quam concessit maximus cilicet quod deus pater genuit filium natura lem et in quadam propositione naturaliter nota cicet quod numquam tanta perfectio repugnat formaliter filio naturali quanta est ineius patre naturali sed quod aliquando filius naturalis est imperfectior patre vel est ex impotentia pris quia non potest statim deducere filium ad equalem perfectionem quam habet vel est ex nolitione quia non vult habere filium sibi equalem in perfectione etc Ex istis arguit augutinus quod ex quo eciam secundum aduersarium pater genuit filium naturalem ideo filio non repugnat formaliter tanta perfectio quanta est in preet per consequens carentia tante perfectionis non potest competere filio ex se Igitur alium de et certum est quod non nisi a patre / et expre non potest sibi competere nisi vel propter in potentiam patris quia non fuit potens sibi dare perfectionem sibi non repugnatem ex natura vel propter inuidiam patris quia noluit habere filium sibi tequale cui non repugnat equali perfectiortur Vnde ex omnibus praedictis et ex processu et intentione augusti posesunt 4atum propositiones i ferri primo et quod augustinus et alii sci solum loquuntur de equalitate secundum potentiam quae consquitre qualitatem secundum perfectionem et essentiam Et talis est equalitas secundum potentia quae respicit fabilia ad extra / et io de tali potentia loquibantur et non de alia Et ratio que ad hoc mouit eos / quia de tali potentia et impotentia loquebantur heretici et philosophi quio quos scti disutabantiquare etc Secunda est quod accipiendo potentia sicut sacti sic potentia generandi non est potentia sicut ipsa non est potentia effectiua Et si dicatur quod seundum belsio atum augustinum si patet non posset generare filium sibi equalem non esset omipotes Igiuposse generare est simpliciter posse di co quod bene sequitur si pater non potest generare filium ipse est impotens sicut bene sequitur patet non est deus ergo est impotens vel non est omipotens / sed ex hoc non sequitur quod possetur peneare sit posse vt hic sumitur Tercia est quod accipiendo omnipotentiam sicut sacti sit omni potens non describit sufficiente per hoc quod potest quicquid non implicat contradictionem quia generare non includit contrdictione simile deum esse etc / et tamen ista non respicit omnipotenciam ut haec sumitur Si militer omnipotens non sufficienter describitur per hoc quod potest producere quicquid produci non implicat contradictionem. quia non conueniret filio nec spiritui sancto quorum vterque est omnipotens Sed describitur per hoc quod potest facere quicquid fieri non implicat contradictione / licet hec descriptio ab aliquibus impugnetur / et male vt post videbitur.

¶ Quarta est quod accipiendo omnipotentia sicut sancti sic illud nomen omnipotentia est quoddam complexum equiualens vni signo distributiuo et suo distribuibili cum vno alio termino in recto / quia omnipotens idem est quod potes facere omnia factibilia et li factibilia distribuitur et non potentia. Vnde si essent duo dii de vtroque concederetur quod esset omnipotens tamen neuter contineret omnipotentiam vel omnem potentiam nec per causalitatem nec per equiualentia perfectionalem.

¶ Ex praedictis patet ad tercium ante oppositum quod accipiendo potentiam vt hic sumitur posse producere divinam persona non est maioris nec minoris aut equalis potentie sicut posse producere creatura quia non est potentia siue posse efficere aliquod factibile. tamen tale posse bene infert maximam potentiam competere illi qui hoc potest / intelligere omnia et esse deum infert maxima potentiam conpetere illi

¶ Secundo patet ad confirmatione quod licet bene sequitur filius est nullipotens ergo non habet potentiam generandi / non tamen sequitur est omipotens / ergo habet potentiam generandi prima ei consequentia est bona quia antecedens est impossibile et non quia arguatur a superiori ad inferius quia potentia generandi non est inferius ad distributum in antecedente. patet ex dictis. Et hec de tercio articulo et tota questione etc.