Quaestio 2

¶ Quantum ad primum articulum ponenda et exponenda est baptismidiffinitio que secundum doctores potest dari sic. Baptismus est ablutio hominis viatoris nec actualiter nec habitualiter dissentientis / facta in aqua elementari fluida ab alio simul abluente et proferente cexta verba a christo instituta cum intentione faciendi quod intendit facere ecclesia christiana Ex hac enim diffinitione patet quid sit materia et quid forma baptismi / sic loquendo sicut doctores loquuntur demateria et forma sacramenti Patet eciam que sit persona ministras vel persona suscipiens baptismum Primo enim patet que sit materia baptismi quia aqua elementaris fluida / per hoc quod dico elementaris excluditur quicumque humor mixtus / mixtione que variat speciem aque et de quo aqua dicitur equiuoce sicut aqua rosacea vel vrina queest colatura sanguis vel ceruicia maxime bona que bene nutrit Vbi vero mixtio non mutat aquam a specie sua aqua est conueniens ad baptismum sicut est in aqua mixta per confusionem partium terrestrium iuxta positarum vel aliarum manentium in suis speciebus ut aqua maris lixiuium vel aqua sulphurea. Vbi vero dubium esset de mixtione an variaret speciem aqueyvel non vt infarinata et in brodio carnium et in aliquibus ceruisiis aut aliis similibus de quo non ad theologum sed ad philosophum vel ad medicum pertinet iudicare / tunc in tali dubio viacertior est tenenda etc Per hoc autem quod dico fluida excluditur congelata ut nix vel glacies et generaliter omnes aque que licet maneant in specie sua / tamen per iuxta positionem grossorum corporum vel alias efficitur tam spissa quod non potest abluere ut lutum et alia si qua sunt similia Si¬ autem queras cur baptismus fiat potius in aqua quam in aere cum aer sit communiorquam aqua Dico quod sola ratio est diuinum beneplacitum quod ita voluit ordinare Ad hoc tamen sunt congruentie. Primo quia aqua est magis frigida / 2o quia ipsa est magis humida / 3o qui a ipsa est lucida / 4o quia satis communiter habita / in primo signatur concupiscentie extinctio / in 2o signatur gracie inunctio / in 3o significatur fidei illustratio / in quarto signatur baptismi communis obligatio. Aer autem non habet omnes predictas conditiones et eciam non est elementum resistens tactui sicut aqua etc Est igitur baptismus ablutio hominis facta in aqua elementari fluida. Et dico ablutio non perfusio nec aspersio nec immersio quia requiritur et sufficit quod sit ablutio seu locio et non dico vnica vel trina quia quelibet sufficit ad necessitatem sacramenti / sed minister tenetur seruare modum ecclesie in qua baptizat aliter grauiter peceat Ex hiis sequuntur aliqua correlaria primo se quitur quod puer non potest baptizari existens in vtero matris secundum omnes partes / nec sufficit quod mater baptizaretur

¶ Rantio est non illa quam thomas assignat scilicet quia est coniunctus cause corruptionis ut probat scotus sed quia baptismus est lotio seu ablutio que fieri non potest in vtero matris. Si autem puer apparet extra vterum matris secundum partem prinuncipalem vt caput tunc potest baptizari nec oporteret ipsum postea rebaptizari Si vero secundum partem mi¬ nus principalem vt manum vel pedem illa pars est baptizanda quia in ea est tota anima vt dicit scotus licet quidam dicant oppositum Si tainem puer postea nascatur viuus plenarie potest baptiza ri sub conditione Si autem mortuus non est ei neganda ecclesiastica sepultua Cum ergo dicitur baptismus est ablutio hominis intelligendum est secundum totum corpus vel partem principalem vel eciam quacumque in casu necessitatis secundum scotum Secundo sequitur quod si paruulus corio in uolueretur et poneretur in aqua Ita tamen vt aqua non tangeret corpus eius sed corium solum. non esset baptiza tus sed si tangeret corpus esset baptizatus / si alia ad baptismum requisita fierent Sed scotus dicit quod si proiicere tur de ponte non esset baptizatus quia talis proiectio non est ad vitam nec ad lotionem / sed ad mortem. holkot tamen dicit quod si hoc fieret in casu necessitatis et puer moreretur ipse saluaretur deo perficiente illud quod ab homine fit imperfecte si autem euaderet mortem esset sub conditione baptizandus. Tercio sequitur quod aqua ibibita in spongia dum est ibi si contingat carnem per contactum spogie non est sufficiens materia baptismi / quia talis contactus non est lotio sed contactus aquefluide libere contingentis se cuti et se parantis inter cutem et aliud corpus ut dicit scotus. Quarto sequitur quod siquis in casu necessitatis puerum in calato positum cum corda immergat in aqua putei / faciendo alia requisita / talis est vere baptizatus. et non rebaptizandus quia non oprtet quod baptizatus tangatur immediate ab aliquo homine sed sufficit quod lauetur etc Et sic patet de materia baptismi

¶ Secundo ex predicta difinitione patet que sit forma baptismiquia certa verba a christo instituta ista scilicet Ego baptizo te in nomine patris et filii et spiritus sancti amen In quibus verbis quinque notantur Primo persona baptians ego. 2o actus exercitus baptio. 3o persona baptizata te. 4o inuoca tio trinitatis / in nomine patris etc. 5o de precatoria oratio / amen id est ita fiat. de quibus quandoque primum et vltimum scilicet ego et amen non sunt simpliciter de necessitate forme nec de essentia sed de decentia Vnde non ponuntur in euangelio / Marci vltimo / vbi est in stitutio baptismi Eciam licet de essentia forme baptismi sit quod ipsa exprimat actum exercitum et personam baptizatam quia exprimuntur in euangelio vbi dicitur baptizantes eos. tamen non est de essentia quod ista duo exprimantur sub verbo prime persone et pronoinie 2o dicendo baptiho te quia nec sic in euangelio exprimuntur nec greci sic exprimunt sed diecunt Gaptizetur seruus christi in etc et tamen bap tizati ab eis non rebaptizantur Veruntm a tempore costitutionis alexandri quae haentur extra debap. et eius effectum c. Si quis / illa forma superius posita saltem quo ad quatuor prima puncta a mistro ecclesie romane est seruanda aliter grauiter peteat Et dico saltem quo ad 4oro prima puncta quia lla dictio amen in dicta constitutione non ponitur ideo solum est de honestate dico eciam a ministro ecclesie romane etc quia forte greci tenendo formam suam non peccant. Et hoc si ecclesia romana¬ permittat et non expresse eis prohibeat vti ea / sicut diceretur de vnica vel terna immersione secundum usum et consuetudinem diuersarum ecclesiarum. Et dixi forte non peccant / quia nescio si dehoc sit prohibitio etc

¶ Ad hoc autem quod predicta verba sint debita formabaptismi non oportet quod illamet proferantur sine quacumque mutatione vocis quia verba alia quod latina possunt esse forma baptismi Et similiter non quelibet mutatio illorum verborum in latino viciat formam sed sufficitr eciam requiritur ad deb itam formam quod in ipsa maneat significatiocompleta dictorum verborum ita quod non fiat mutatio circa significationem vel modum significandi. ideo si diceretur baptiso te in nomine genitoris et genitiet spiritus almi non esset baptismus / quia licet ista nomina supponant pro per¬ f sonis tamen principaliter significant notiones / nec debet baptisari in nomine trinitatis et vel patris vel christi Et licet aliquando liceret in nomine christi baptisare scilicet ex speciali dispensa tione vt nomen christi amplius promulgaretur sicut acter 2. 9. et 1o Patet tamen quod istud amplius non licet Si tamen de facto istud fiat dubitat scotus vtrum sit baptismus et non est ausus dicere quod sit baptismus nec eciam quod non sit bap tismus quia dicit ipe Non lego vbi fuerit illa dispensatio reuocata Io reputat dubium an sit baptismus vel non Et dat remedium quod sic baptisatus in nomine christisub conditione rebaptisetur in formacommuni Sed videtur michi quod hic non est repuntandum dubium quia licet non legatur quando et vbi illa dispensatio fuerit reuocata tamen censetur fuisse veruocata quando ca dispensationis cessauit scilicet quando nomen christi fuit sufficienter promulgatum Vnde abillo tunc nec illa forma licuit nec valuit. Et licet dubium sit quando illud primo fuerit tamen iam non est dubium quin ita sit forma igitur supra dicta tenenda est que tunc valet quando non fit circa eam mutatio que impediat eius significationem vel modum significandi. etunde circa illam formam vocalem potest fieri mutatio tripliciter. Primo secundum bam orationis prolate scilicet communtando vel corrumpendo. 2o secundum quantitatem scilicet addendo vel diminuendo. Tercio secundum ordinem verborum scilicet interponendo vel transponendo Et sic licet tribus modis generaliter tamen sex modis spectialiter potest fieri praedictorum verborum mutatio. Et secundum hoc ponam sex regulas.

¶ Prima est quod si circa substantiam dicte orationis vocalis fiat muntatio per tota lem muntationem vocum manente penitus eadem significatione hoc nichil nocet / quia in omni lingua baptisa ri potest. Sed si mutetur significatio talis obest sacramento / vt si dicatur abluo istum in virtute genitoris veltrinitatis vel christi.

¶ Secunda regula est quod si circa substantiam dicte orationis vocalis fiat mutatio perpartialem corruptionem alicuius dictio nis sic quod non maneat eadem significa tio nec secundum primaria institutionem illius nec secundum transsumptionem communis usus tunc talis corruptio nocet Sed si maneat ea dem significatio non secundum primariam in positionem tamen secundum accommodationem usus maxime apud simplices tunc talis corruptio non obest Ut si dicatui baptiso te in non. patra vel filia et spiritusancta de consecratione disinte ita retulerunt et Tercia regula est quod si circa quam titatem dicte orationis fiat mutatioalicuius per additionem cum intentione mutandi forma ecclesie tunc nichil fit vel eciam cum intentione introducendi errorem sicut fecit arrius vt dicendo in nomine paris maioris et filii minoris etc Si autem fiat ex simplicitate vel deuotione non impedit Ut in nomine patris etc et batem marie vel beatinicolai melius est tamen a tali deuotione abstinere

¶ Quarta regula est quod sitirca quantitatem dicte orationis fiat mutatio per diminuntionem alicuius et fiat voluntarie tunc impedit. Si aut inuolum tarie ut quia baptisans moritur vel impeditur ante prolationem completam tunc pie creditur quod summus sacerdos supplet defectum et si sic baptizatus moritur saluabitur et gaudebit ecclsiatca sepultura / si vero viuat debet sub conditione rebaptisari

¶ Quina regula est quod si circa ordinem dicte orationis fiat mutatio per transponem dictonum et hoc fiat ex sim plicitate tunc non nocet Si autem ex malicia ut quia sic faciens non intendit seruare ordinem ecclese tunc impedit Sexta regula est quod si circa ordinem dicte orationis fiat mutatio per interpositionem et illa sit magna ita quod secundum usum intentio et actus prolationis non debent iudicari vnus / tunc non est baptismus / sed sifit perua interpo per silencium vel tussim tunc non nocet eciam interpoioto nominis proprii quod tunc impossie paruulo nec obest nec pro¬ dest sacramento Et hec de forma. Tercio principaliter ex supra dicta difinitione patet quis sit minister conueniens huius sacramenti per hoc quod ibi dicitur ab alio supple homine viatore viro scilicet vel muliere simul proferente verba et abluente cum intentione etc Ex quo patet quod ex parte ministri quatuor conditiones requiruntur

¶ Prima est quod sit alius ab eo qui baptisatur quia idem homo non potest seipsum baptisare Extra de baptismo et eius effectu / debitum Probatur exemplo auctoritate et conmgruentia Secunda conditio est quod minister sit homo viator vix scilicet vel mulier. Vnde generaliter congruum est quod minister baptismi sit suppositum humanum in statu vie qui a christus existens homo viator in stituit baptismum. Secundo quia apostolis existentibus viatoribus dedit ministerium baptizandi 3o quia per baptismum efficitur quis membrum ecclesie militantis ideo debet dari ab eo qui est de ecclesia militam te Et ideo de communi lege ad hoc quod aliquis sit debitus minister baptismi et quod abeo reputetur dari baptismus requiritur et sufficit suppositum humanum in statu vieEx quo sequuntur aliqua correlaria Primo sequitur quod de communi lege spiritus angelicus vel humanus vel eciam purus homo beatus vel dampnatus non potest baptisare Vnde baptisatus a spiritu vel homine dampnato simpliciter non debet reputari baptisatus nisi per specialem reuelationem constaret quod hoc fecisset ex praecepto dei / sed baptizatus a spiritu vel homine beato si constaret quod esset beatus simpliciter debet reputari baptizatus quia ille nullum officium usurpat sed omnia que operatur facit cum diuina approbatione 2o equitur quod de communi lege mle potest baptisare de conse distinctione 4a mirlier / tamen mulier non debet baptisare praesente viro nec vir laycus presente clerico nec vix clericus vel in aliis ordinmibus comstitutus presente phtlostprno Sacerdos autem hoc potest presente episcopo quia hoc est officium suum quod nullus alius debet facere nisi in casu necessitatis vel nisi vbi se redderet indignum vt sinon vellet in casu necessitatis baptisa re nisi daretur sibi pecunia / nichil enim sibi debet dari ex pacto 2. q. 1. Sed idem est faciendum ac si nullus sacerdos poiteseuens esset. 1 q. i. baptisandis. Tercio sequitur quod de communi lege quantum cumque malus hereticus vel infidelis potest baptisare dum tamen habeat intentionem faciendi quod ecclesia intendit facere / eciam si nichil credat de veritate sacramenti / tamen a malo ministro scilicet heretico excomuicato vel formicario notori perd o non debent recipi sacramenta nisi in necessitate Tercia conditio ex parte ministri requisita est quod ipse simul abluat et proferat verba Vnde tota forma verborum debet tota proferri ab vno et eciam qui profert verba debet simul abluere et proferre / quia sacramenta ecclesie sunt sacramenta vnitatis et diuidi non debent / de conse distinctione 2. Quia passus Ex quo patet solutio vnius casus qui communiter ponitur scilicet quod si macus debita verba proferat et mutus abluat puer non est baptitus / nam tunc proferens verba diceret falsum. Eciam sacramenta ecclese quo ad illa que sunt necessitatis non recipiunt diuisionem sed bene qua ad ea que sunt solempenitatis etc Quarta conditio ex parte ministri requisita est debita intentio scilicet faciendi quod ecclesia intendit Et secundum scotum non requiritur intentio actualis nec sufficit habitualis sed virtualis hoc est quod baptisans quandoque habuerit intentionem actu alem ex qua descendat actus baptitus

¶ Quarto ex supra dicta diffinitio rene patet que sit persona suscipiens baptismum quia homo viator scilicet vix vel mulier nec actualiter nec habitualiter dissentiens. Scotus vero dicit aliqualiter consentiens velnunquam usus libero arbitrio quia secundum eum in habente usum liberi arbitrii requiritur consensus ymmo dicit quod forte non sufficit consensus habitua lis sine actuali Quicquid tamen sit de hoc certum est quod requiritur in baptizto quod non sit dissensus Vnde circa hoc posunt poni aliquem propositiones Prima est quod si baptisandus sit paruulus non requiritur consensus nec ipsius nec parentum Vnde inuitis pentibus possunt peruulibaptisari non tamen debent baptisari inuitis perentibus alterius secte sicut iudeis vel paganis. Et hoc maxime a persona priuataquia parentes habent ius in filios / quod non de bet eis tolli a persona priuata etc Scotus tamen dicit quod persne pubstatca sicuit princeps si tollet aiudeis filios paruulos et eos faceret baptisari et religiose educari bene faceret dummodo hoc faceret cum bona cautela scilicet ne parentes precognoscentes hoc prius occiderent peruulos ymmo quod est plus quod religiosum esset illos parentes cogere minis et terroribus ad suscipiendum baptismum et ad servandum postea susceptum Et hoc ipse declarat et respondet ad oppositas rationes etc

¶ 2a propositio est quod si baptizandus sit adultus perpetuo furiosus stultus vel insane mentis aut numquam usus libero arbitrio / de ipso est idem iudicium sicut de paruulo

¶ 3a est quod si baptizandus sit adultus furiosus stultus aut in sane mentis qui tamen non fuit semper talis sed habet lucida iterualla tunc requiritur quod aliquando habuerit intentione baptizandi vel saltem quod ante non habuerit contrariam intentionem Et ideo amentes vel dormientes si ante furiam vel sompnum habuerunt contrariam voluntatem non recipiunt sacmentum cum in sompno vel in furia baptizantur Si vero ante innotuit eorum voluntas / possunt in arti. necessitatis baptizari eciam si furiosus tunc contradicat Si autem non sit arti. necessitatis debet in furioso expectare lucidum interuallum.

¶ 4a propositio est quod si baptizandus sit adultus sane mentis et de facto vtens libero arbitrio requritur quod non sit in eo dissensus nec actualis nec habitualis Et hoc est certum ymmo secundum scotum requiritur consensus aliquis Et sicut dicit holkot in tali requiritur intentio et fides et voluntas sacramentum recipiendi absoluta vel condicionata. Vnde si quis omnino cogeretur ita quod simpliciter esset coactio nichil fieret. Si tamen sit voluntarium mixtum / sicut si per metum inducitur tunc recipit sacramentum sed non rem sacramenti Ex hiis patet quid dicendum de eo qui ficte accedit ad baptismum

¶ Vnde de hoc sit haec 5a propositio quod ficte accedens ad baptismum sic quod ostendit se velle recipere baptismum eo modo quo ecclesia intendit eum conferre et tamen oppositum habet in animo nec sacramentum recipit nec rem sacramenti.

¶ Sexta propositio sit haec quod ficte accedens ad baptismum sic quod ostendit se dispositum ad recipiendum illud sacramentum et tamen est indispositus / vt vel per infidelitatem vel per aliquod mortale peccatum de quo non penitet / non recipit rem sacramenti scilicet graciam quia ponit in se obicem modo sicut dicit augustinus qui creauit te sine te non iustificabit te sine te Si autem talis habeat infidelitatem respectum articuli de baptismo vt quia credit baptismum non prodesse tunc nec sacramentum reci pit nec rem sacramenti et recedente fictione est rebaptizandus Si autem habeat veram fidem respectum articuli de baptismo et habeat infidelitatem respectu alterius articuli inpertinentis ad illum vel eciam habeat quodcumque aliud peccatum tunc recipit sacramentum et recedente fictione scilicet per penitentiam recipit rem sacramenti et non est rebaptizandus Et de hac vltima fictione loquuntur sancti Vnde dicit augustinus de baptismo paruulorum Tunc valere incipit baptismus ad salutem cum illa fictio verati confessione recesserit que in corde malicia perseuerante peccatorum ablutione non sinebat fieri Sic ergo ex diffinitione bap tisimi supraposita patet quod sit materia et quod forma baptismi eciam quod sit persona conferens et quid persona suscipiens baptismum

¶ Sed adhuc iuxta hanc materiam solent poni a doctoribus multi casus dubii quorum plures ex iam dictis sunt soluti Ponam tamen aliquos et quam magis videntur difficiles ad soluendum. Primus casus sit iste. Pone quod aliquis habens puerum pagani vel iudei in custodia vldens ipsum periclitari morte baptiset ilum sub tali conditione Ego te baptiso etc / si pater tuus cras consentiat numquid talis est baptisatus Vno modo potest dici quod si puer ate conditionem impleta transeat non erit baptisatus / quia tunc non erit capax baptismi eo quod non exrit de foro ecclesie militantis nec est contra hoc illud capstum Aet nobis Exuam de smnimntia excotonis. Vbi habetur quod mortui sententia excoicationis ligantur et soluuntur / et sic videntur esse de foro ecclesie militantis Nam hoc solum tenet in iurisdictionibus non in sacramenus / ilud est euciam propter facta praecedentia quibus hocur meruerunt alias non Et ad hoc est augustinus decura pro mortuis agenda Sed non sic in proposito quia iste peruulus nichil omino meruit Aio modo tamen potest dici quod nullum sacrament recipit conditionem / nisi de praesenti vel de proaedsato propter er titudinem sacramenti

¶ Qud aut mrsionum admittit contractum de futuro / non est quia sacramentale sed quia contractus siue pactum Et adhsic talis contractus non est mimoum nec sacramentum sed sponsalia. ideo nec incasum nosto est baptismus dicit tamen adam quod in casu vbi hoc pie ageretur vt verbi gratia / si seruus christianus alicuius paganinon audens absolute hoc facere in princia aliorum seruorum agat vt dictum est credibile est quod fides serui cum tali opere pare uulo subueniret Ego at dico simpliciter et absolute quod in casu isto non est baptismus nec aliquid quod paruulo valeat ad salutem. quia condicio adiecta sicut dicit holkot repugnat significationi forme sacramentalis Nam cum dicitur ego te baptiso denotatur quod ita sit in hoc tempere presenti ita quod baptizet eum et conferat sacramentum Cum autem adiungitur pre¬ dicta conditio illa interemit significa tionem actus exerciti significati prius quia dere si pater vult Et ideo est mutatio forme quantum ad significationem quesemper sacramentum impedit vt supra dictum est quare non fit quod requiritur ad salutem

¶ Secundus casus pone quod duo sunt sacerdotes qui eudem puerum simul subet hac for baptisent Ego te baptiso si nullus alius te baptiset vel eciam pone quod vterque sine aliqua conditione dicat ego te baptiso nunquid puer est baptisatus Ad primam partem casus potest dici quod illa conditio est corruptiua signf ficatinis forme in tali caum vt nunc et ideo est contraria effectui baptismi et non tenet sacramentum / quamuis condicitio sit imple ta / sicut est de matrimonio ex de condi. appo. capitulo vilo Si dicatur ego contrahotecum si semper velis esse adultera etc A dam tamen dicit quod si vterque pie agetet non intendens agere contra communem forma ecclesie nec aliquid sciens de comsocio sed scrupulose hoc faciens vtcaueret ab irregularitate etc et intendens omnino puerum baptisare tunc puer esset baptisatus. Si autem veroque cauillatorie ageret quasi diceret / valeat istud factum quantum solum verba dant tunc puer non esset baptisatus et hoc est probabile Ad 2am partem casus potest dici quod si vturquoe baptisans in tendat princitur baptisare et equa primo baptiset ab vtroque puer est misterialiter baptizatus et dicitur selil solnum baptizatus quia non imprmitur nisi vnus caracter nec aliod gratia datur quam si vnus solus baptine N ec puer vel baptisas est irregularis quia non est interatio sacrment secnum nteligiate illius canon. de conuenendictineo4. quibus Nam illud satur canomnis stagiatua fabciut in penam et dtestantionum volentum interare baptismum Isti aut hoc non intendunt nec reuera est ibi iteratio / sicut in casu quo plures assistentes epo verba simul proferunt consecratoria hostie non est ite ratio et

¶ Tercius casus pone quod sacerdos de plufibus sibi oblatis vnum solum baptizare intendit nec aduertit quod duo sibi offeruntur nec plus habet intentionem super vnum plus quam super alterum sed cogitet in generali volo puerum nuncmichi oblatum baptisare etc Numquid vter quod est baptisatus vel non / potest dici probabiliter quod nullum baptisat quia intentio in casu isto repugnat effectui. Nam qua ratione vnum baptizaret pari ratione vtrumque Et tamen non vtrumque quia intentiocontrariatur in casu Et similiter potest dici de monstro biformi quod si baptisans singulariter et praecise intendat vnum solum baptizare et super neuterum plus intendat quam super reliquum et sint ibi due aime neutra est baptisata Adam tamen dicitit quod si sacerdos non haberet intentionem expresse contrariam et faceret in formaecclesie quod vturque baptisatur eo quod singula re potest se extendere ad plurale Tutius est tamen vt dicit holkot vnum baptisare et postea alium sub conditione dicendo si non fueris etc. Vnde generaliter in hoc casu et aliis dubiis sunt tres regule quas ponit scotus vbi agit de formabaptismi Prima est si positas adest via tutissima est tenenda Secunda si non adest posisitas via tutissima proxima. Tercia cessante impositle caute supplendum est quod impossibilitas prohibebat Quartus casus pone quod sacerdos intendat baptisare masculum et offeratur sibi semina numquid erit baptizata potest dici quod sic quia non requiritur notia distincta persmoae in baptismo sed sufficit quod talis intendat baptisare Et hoc est verum dum tamen iste volendo baptile masculum non hemat expressam intentionem non baptisandi seinam alis non

¶ Quintus casus pone quod aliquis faciat se sub conditione baptisari dicendo si non fueris baptisatus etc / et tamen sciat se baptisatum numquid talis peccet et fit irregularis. potest dici quod talis nisi per factum aliquod aut per voluntatem vtatur 2o baptismo tanmquam valido non est irregularis nec 2o baptisatus vere vel interprtatiue quia hoc non est expresse cautum iniure. Si tamen sic vteretur esset interpritatiue 2o baptisatus et esset irregularis Talis tamen quocumque modo sit peccat semper eo quod non debet derisorie aut frustrato rie hoc facere et quia validum et scitum reddit dubium. et sic talis conditionis ap potentia non est concessa nisi vbi est dubita. et vbi nescitur de baptismo praecedente quod talis non seruat ideo peccat nisi forte vbi hoc faceret ex ignoranta et simplicitate

¶ Sextus casus pone quod aliquis non baptisatus credens tamen se baptisatum ordietur in sacerdotem numquid talis si sic decedat dampnatur Item numquid fuit sacerdos. Item numquid consecrauit et absoluit.

¶ Ad primum potest dici quod non si verisimiliter et probabiliter credidit se baptisatum / quia hoc excusat eum et sufficit ad salutem Ailiter quilibet haberet sper dubitare vtrum esset baptizatusm etc

¶ Ad 2m dico quod non quia baptismus est ianua sacramentrum etc Ad 3 dcio quod siut quia bon fide credidicit se esse saradotem ideo concedunt aliqui quod talis licet non fuerit sarudos tamen potuit corpus paet consecre et absolure a peccatis Sed melius dicitur quod ista per eum tanquam per sacerdotem gesta / rata fuerunt sed tamen ea non fecit / sed quod ipse facere credidit summus sacerdos per suam gratiam suppleuit Non pono hic poilores casus quia ex praedictis plures possunt solui

¶ Et hec de primo articulo Sequitur articulus secundus

¶ Quantum ad 2m articulum quo videndum est de principali quesito Primo ponam propositiones concedendas de virtute sermo nis Secundo conclusionem responsalem ad intentionem querentis. Tercio infe tam aliqua correlaria ex dictis

¶ Prima propositio sit ista loquendo de necessitate absoluta nullus baptismus christi est ad salutem necessaris viatori.

¶ Secunda lounud de necessitate de lege communi ordinata nullus baptismus christi est ad salutem necessius viatori Et istas duas probat prima ratio ate oppositum questionis. Ex qui bus patet quod questio est falsa de virtute sed monis

¶ Tercia propositio loquendo de necessitate de lege communi ordinata cuilibet viatori est ad salutem necessarius baptismus christi Vnde pro intellectum istorum sciendum est quod triplex est baptismus silicet baptismus flaminis baptismus fluum minis et baptismus sangumis modo de lege ordinata quilibet istorum suffitit ad salutem Et per consequens nullus istorum requiritur / tamen aliquis istorum. iodeconcedendum est quod nullus baptismus de lege ordinata est ad salutem necessarius viatori / tamen cuilibet viatori aliquis baptismus est necessarius ad salutem delege ordinata. Similiter refert dicecere baptismus est necessarius viatoriet dicere viatori est necessarius baptismus sicut refert dicere oculus est necessarius ad videndum / et dicere / ad videndum necessarius est oculus quia prima est falsa et secunda est vera. Et differentia per logicam patet etc Sed quia sancti et doctores loquentes de baptismo. cor intelligunt de bap tismo fluminis. ideo specialiter videndum est quo ad salutem necessarius sit huiuismodi baptismus de quo ponitur conclusio resnenalis ad intentionem querentis quod cuilibet viatori baptismus est necessara rius ad salutem de lege ordinata et communi Ad istum sensum quod quilibet qui non impleuit praeceptum baptismi fluminis de lege ordinata et communi sub pena perditionis salutis tenetur ad ipsum scilicet affectunsuscipiendi pro loco et tempre et effectu siviator manet quousque possit commode recipere Et hoc probat scotus in quarto vbi querit vtrum iam iustificati teneamtur ad susceptionem baptismi Et facit ad hoc duas rationes que vt credo non concludunt quia nimis difficile esset hoc probare ratione sed bene tamen potest probari auctoritate scripture sicut facit dicens armacaus libro eo de qu. armentiorum ca prae35to Ex praedictis sequuntur aliqua correlaria

¶ Primum est quod iam iustificati si non fuerint baptisati baptismo fluminis tenentur baptisari. Et hoc verum ad ensum supdictum

¶ Secundum est quod non daptisatus et maxtirisatus si postea miraculose resurgat tenetur baptisa ri. Et talis baptismus iustificatorum non est frustra quia per eum seruatur obedia diuini praecepti 3m est quod beata vergo et apostoli christi fuerunt baptisati / licet hoc non legatur expresse / quia ad hoc tenebantur nisi cum eis fuerit dispensatum Nam erant in tempore quo baptismus flumis erat promulga tus per modum praecepti et non apparet quare christus cum eis dispensauerit ymmo nonc istud fuisset conueniens / quia existo christi ipsi debuerunt facere quod docebant.

¶ Sed contra conclusionem arguitur primo quia sola fides sufficit ad salutem Vnde apostolus Arbitramur iustificari hominem per fidem sine operibus legis. Et iterum Corde creditur ad uisticiam etc Et multa similia habentur in scriptura. Igitur ad salutem non requiritur baptismus fluminis etc

¶ Secundo sicut in noua lege precipitur vaptismus ita in antiqua praecipiebatur circumcisio. gen. 17o Sed multi non circumcisi tunc saluabantur sic iob etc. Ita et in noua cum sit mitior etc.

¶ Tercio christus dicit io. vio. Nist manducaueritis carnem filii hominis etc / non habebitis vitam / vbi ita expresse et in verbis similibus affirmatur necessitas sumptionis sacramenti eucharistie sicut in fagfus tercio praecedente affirmatur necessitas baptismi / sed sine eu charistia saluantur multi igitur etc 4o videtur quod ad mius illi qui numquam audierunt loqui de lege evangetia christi non tenentur baptizari sicut forte aliqui sunt in aliquibus insulis. Et ad hoc est illud christi io. xvio Si non veni se et locuius eis non fuisse peccatum non habecent

¶ Quintovidetur quod si parentes infantem baptizare laborant et praeuenitur morte antequam valeat baptizari quod fides paresntum et sufficiat ad salutem. Tum quia talis fides videbatur sufficere paruulis in lege nature. Tum eciam quia paruuli ab herode occisi vt inter eos chritus occideretur salua ti fuerunt / cum ecclesia teneat eos esse martieres / sed in illis paruulis nulla causa salutis reperiri potest / aut non tanta quanta in proposito / vbi est fides parentum etc.

¶ Sexto impositia homiens etiam adultos excusat a susceptione baptismi. igitur paruuli natu raliter impotentes si moriantur a te baptismum legittime excusantur. in gitur non dampnantur sed saluantur eti

¶ Ad primum dico quod fides que percaritatem operatur est principum sufficiens ad salutem dum tamen habens eam / legem obseruet. ideo hacnens eam baptisari tenetur cum lex hoc pricipiat. Et sic intelligenda sunt omnia similia.

¶ Ad secundum dico quod lex circumcisionis solum data erat abrahe et semini eius. vt patet ex textu scripture vbi datur illa lex / sed preceptum baptismi datur omnibus igitur etc Ad tercium dico quod illud dictum in telligitur de sumptione seu maduca tione spirituali per fidem / et sic est necessitatis etc. Et tamen si de sumptione corporali acciperentur esset intelligendum cum modificatione sicut eciam obseruatie aliorum precepto rum affirmatiuorum / sic scilicet nisi rationalis et legittima causa excuset. Ideo illa duo quatenus sunt precepta necessitatem habent. non dipo tamen parem vel equalem.

¶ Ad quartum dico cum apostolo Ro. 1o Quomodo inuocabunt in quemnon crediderunt / aut quomodo credent ei quom non audierunt Et sequitur statim Sed dico / nunquid non audierunt. Etquidem. In omnem terra exiuit sonus eorum etc. Vndede hn tentione apostoli et scripture in pluribus locis videtur esse quod predicatio legis christi exiuit in omnem terram ideo ad eam seruandam omnes tenentur. quare etc

¶ Ad quintum dico quod fides parentum non sufficit ad salutem paruulorum nec vnquam suffecit ante legem sine sacrificiis quoniam omni tempore ab origine mundi fide les deo sacrificia offerebant vt placerent / vt patet gen. quarto. et deinceps per scripturam et hec erant prosua et filiorum salute. Ad illud quod dicitur de paruulis ab herode occisus dicit dominus armacanus libro supra dicto ca. 37 quod paruuli non circumcisi qui fuerunt occisi non fuerunt saluati quia caruerunt sacramento salutis. nec erant innocentes sed peccatoes et eorum saluti manifeste obuiat illud Masculus cuius prae pucii caro etc. circumcisi autem innocentes erant Et ideo congrue festum eorum festum innocentium vocatur Nec videtur iuxta scripturam nobis traditam quod illi circumcisi occisi ampliorem beatitudinem acceperunt quam ceteri circumcisi non occisi aut quam baptisati infantes communiter morientes / licet quodammodo martires dici possint. Nisi forte deus occulto suo iudicio eis aliquid amplius dederit quod nec negare nec temere affirmare praesumendum est / quia hoc non habetur ex scriptura Istud autem videtur bene durum quia ad minus videtur quod circumcisio sanguinis suffecerit ad salutem sine circumcisione carnis / sicut baptismus sanguinis sine baptismo fluminis in paruulis et cetera. Ad sextum dico quod veram est quod primo infertur scilicet quod impotentia in infantibus eos excusat ab obseruantia precepti debaptismo habendo. Et ideo eis non imputatur ad culpam nouam quod non fuerunt baptisati et ita de circumcisione sed non recte infertur vlterius / ergonon dampnantur etc. quia sola anima christiana saluabitur et que pactum dei seruauerit / quod non est in istis / ideo dampnantur non quia culpam incurrerint ex non obseruantia sed quia pactum non seruauerunt. et ita dicerem de ignorantibus legem et nomen christi si alicubi essent aliqua scilicet quod lex illa siue praeceptum baptismi eos non artat nec illam seruate tenentur sed de eius non obseruantia per ignorantiam excusantur / tamen penam legis iuste subire compelluntur. Exemplum de latrone qui hanc legem quod latro suspendatur seruare non tenetur / quia non debet esse homicida sui / et tamen penam legis per iudicem iuste compellitur sustinere. Et hoc de secundo articulo

¶ Quantum ad tercium articulum in quo videndum est vtrum per baptismi institutionem euacuata fuerit circumcisio

¶ Primo videndum quando fuerit baptismi institutio Secundo videndum quando fuerit circumcisionis euacuatio.

¶ De primo puncto sit prima propositio quod baptismus non fuerit institutus quando christus fuit baptisatus a iohanne / quia ille non fuit baptismus christi id est forma / sed forma iohannis tamen christus tunc dedicauit aquam tanquam materiam ydoneam Secunda propositio quod nec illo verbo iohanis 3o / dicto ad nicodemum nisi quis natus fuerit denuo etc Qui a non est verisile tam necessariam sacamentum clam et cum persona priuata quae non debuit esse praecoillius institutionis institutum fuisse Tercia propositio quod baptismi instituio non differebatur vsque ad illud tempus quo dictum est mlicite. vielo Euntes ergo etc Nam discipuli christi ante baptizabant vt patet io. 4o

¶ Quarta propositio quod precisa hora institutionis baptismi non legitur in euantio / tamen bene conuincitur tempus institutionis fuisse ante tempus illud quo discipuli baptizabant

¶ De 2o puncto sit prima propostio quod institutio baptismi precessit promulgationem et t promulgatio obligationem Primum patet quia non promulgatur lex nisi primo sit a legislatore determianta etc ium patet quia nullus tenetur ad aliquod diuinum priceptum nisi per aliquem auctenticum et ydoneum etc sit promulgatum / iuxua illud io. xvio Si non venissem et locutus eis non fuissem etc Et hoc verum est delege positiua cuiusmodi fuit praeceptum baptismi.

¶ Secunda propositio quod congruufuit promulgationem baptismi primo fieri per modum consilii / deinde per modipraecepti. Tum primo quia lex perfectissima non debuit praecipitanter imponi Tum io quia lex vetus cum non esset mala non debuit subito repelli sed debuit syna goga cum honore sepeliri etc

¶ Tercia proposotio quod promulgatio baptismi et generaliter promulgatio cuiuscumque per modum consilii diuim obligat omnes ad quos legittime venit ad non o contempnendum / promulgatio autem per¬ modum praecepti obligat ad obseruandum Secundum notum est / sed primum patet quia qui contempnit consilium contempnit consulentem inquantum consulentem. ideo vt bene dicit scotus. caueat sibi mordentes paupertatem euangelicam mendicantium fratrum etc.

¶ Quarta propositio quod baptismus solum habuit duo tempora / primum quo erat sub consilio quod durauit a princitio ex quo predicatum fuit euangelium vel baptismus a christo et apostolis usque ad predicationem solempnem eiusdem post ascensionem christi / secundum tempus quo erat sub praecepto quod incepit secundum scotum in diepenthos in ihoelum / quia usque ad illum diem non praedicauerunt apostoli publice. iuxta illud. vos autem sedete inciuitate donec induamini virtute ex alto Consequenter vero ad alias cuitates et loca secundum ordinem cuilibet incipiebat secundum tempus quando ibi publice et solempuiter praedicabatur lex evagetia. Et ita quae busdam incepit illud secundum tempus per mensem post penthio. quibusdam perannum / quibusdam per decenium et ita deinceps Quare patet quod non eque cito aposod omnes fuerit baptismi obligatio sed diuersis temperibus

¶ De tercio punctoit hec prima propositio quod quantum ad circumcisio nem distinguenda sunt quatuor tempora. primum / pro quo fuit nec essaria. secundum pro quo fuit vtilis non necessaria. tercium pro quo nec vtilis nec necessaria tamen non mortifera quartum pro quo omninon mortifera et illicita.

¶ Secunda propositio quod primum tempus circumcisio nis precessit vtrumque tempus baptisml¬ Quia ex quo consulebatur baptismus non fuit circuncisio necessaria volentibaptizari

¶ Tercia propositio est quod secundum tempus concomitabatur primum tempus baptismi quia quamdiumi baptismus fuit sub consilio licuit eligere quod cumque placuit vel circumcidi vel baptizari et vtrumque erat vtile nullum necessarium Quarta propositio quod tercium tem pus circumcisionis concurrit cum secundo tempore baptismi et hoc quo ad iudeos usque ad illud tempus pauli quando dicit ad galathas quanto. Si circuncidi mini christus nichil vobis prodest. ymmo veresimile est quod bene ultra et multo post videbantur fratres ihero sol imis approbare obseruantiem legis et de ea consulere paulo Quia propositio quom quartum temptis circumcisio nis concurrit cum secundo tempore baptismi et hoc quo ad gentiles conuersos ad fidem saltem post illud tempus quo paulus ascendit iherosolimam ad seniores super illa questione de qua habetur actuum decimoquinto Ita quod se cundum tempus baptismi a principio sui totaliter fecit circumcisione illicitanquantum ad gentes conuersos vel saltem post tempus tercii concilii in iheroso limis de quo tactum est et in quo seniores determinabant legem non de bere imponi gentibus conuersis. Sexta propositio quod quantum ad iudeos conuersos secundum temprus baptismi nec a principio sui nec post tercium concilium apostolorum excludit omnino circumcisionem tanquam illicitam nec alia legalia sed multo tempore post licite seruabantur Nec legimus in scriptura quando fuerit circuncisio iudeis conuersis simpliciter prohibita quia hystoria scripture non produci tur ultra quitum annum neronis scilicet non ultra xxx. annum a passione christi et toto tempore illo iudei conuersi obseruabant legem quod eis licuit Veresimile est tamen quod deus perapostolos vel illorum successores tem pore determinato simpliciter prohibuit legalia obseruari licet de hoc non habeatur in scriptura quia aliter ec clesia non teneret esse hereticum dicem re legalia currere cum lege euangelica. vt extra de baptismo et eius effectum c. maiores / nisi deus hoc specialiter reuelasset et cetera

¶ Contra illud quod hic dictum est de exclusionem circuncisionis quo ad iudeos et cetera videtur sensisse apostolus ad galathas 2o vbi dicit se reprehendisse petrum. Et hoc videtur ex eo quod obseruabat legem que reprehensio facta fuit satis cito post illud tercium concilium supradictum quare et cetera. De isto facto petri si errauerit vel non / videtur controuersia inter duos esgregios apostolos petrum et paulum et postea inter duos egregios doctores augustinum et iheronimum de hoc tamen pono propositiones

¶ Prima sit hec quod petrus illo facto errauit / patet quia licet apostoli in factis vel dictis potuerunt errasse non tamen inquantum scriptores alicu ius partis scripture cum ergo paulus in epistola ad galathas que est pars scripture canonice scribat quod petrus reprehensibilis erat et non recte ambu¬ lans ad veritatem euangelii. sequitur t et cetera.

¶ Secunda propositio petrus in illo facto non errauit quia legem seruauerit / quia post illud factum paulus circumcidit thimotheum. et tota multitudo conuersa in iudea obseruabat legem. Actu. duodecio. quare et cetera.

¶ Tercia propositio est quod petrus in illo facto errauit vel quia in illo actu obseruabat legem subtrahendo se a gentibus in cibo et potu et quod illud non erat faciendum videtur prius sibi fuisse monstratum. Actuum decimo. de cornelio. vel quia non obseruans legem coram gentibus postea venientibus iudeis eam obseruabat. Et vtrumque istorum potest poni multipliciter sicut declarat scotus in quo videndum est de hoc plenius

¶ Quarta propositio est quod ille error petri fuit peccatum veniale / qui a melius est hoc dicere dummodo possint saluari verba pauli. Nec illud factum petri potest excusari propter scandalum vitandum in iudeis quia non erat ibi materia scandali perfectis aut paruulis. sed solum pharise is de quo non erat curandum exem plo christi. Matt sexto de commestione manibus non lotis et cetera.

¶ Ad rationes ante oppositum. Ad primum patet quid dicendum.

¶ Ad secundum dico quod baptisati a iohane in formabaptismi christi quam forte sciuit vel adifcipulis christi vel alias non erant rebaptisandi

¶ Ad terciam dico primo quod christus in nullo soluit legem / quo ad spiritualem sensum qui viuificat / sed bene quo ad litteram que¬ occidit iuxta verba apostoli. dico se cundo quod circumcisio data fuit in fedus sempiternum vel in se vel in equiua lenti / modo christus non euacuauit circumcisionem quo ad fructum eius. quia dedit sacramentum equiualentis fructus / ymmo maioris

¶ Dicotercio quod quantum ad gentiles conuersos / preceptum de circumcisione fuit reuocatum in tercio concilio auctoritate petri et iacobi ymmo spiritus sacti / quia ibi dicitur / visum est spiritui sancto et nobis et cetera. quantum vero ad iudeos supponitur reuocata aliquando. licet tempus reuocationis non legatur in scriptura Quod autem dicitur christum circumcisionem obseruasse soluitur per hoc quod lex vetus non debuit statim dimitti / sed ipsa in morte christi causaliter expira uit quando dictum est / consummatum est / non tamen pro tunc realiter et sim pliciter / sed pro tempore publicatio nis huius cause et noue legis. Et ideo usque ad mortem decuit christum illa cerimonialia obseuare.

¶ Et hec de questione.

¶ Sequitur alia questio.