Librum 1, Quaestio 10 [Clm 26711 Transcription]

Nunc de veritate sive proprietate etc Ista est distinctio 8 primi sententiarum quae continuatur ad praecedentem per istum modum postquam magister ostendit in divinis veram esse generationem nunc in ista ponit veram proprietatem divinae naturae significantem eius perfectionem et dividitur in 3 partes quia primo magister de dei aeterna entitate 2o de eius vera in commutabilitate 3o de eius sincera simplicitate tunc 2a pars est ibi dei etiam 3a ibi eademque etc prima principalis dividitur in tres partes nam primo ostendit qualiter hoc nomen essentia deo est proprium 2o ex dictis ieromi movet dubium 23o respondet ad ipsum tunc 2a incipit ibi hic diligenter 3a ibi illud igitur quod tibi secunda pars principalis remanet indivisa sed 3a principalis quae incipit ibi Sademque sola dividitur in duas partes quia in prima magister ostendit divinae naturae simplicitatem sinceram per respectum et comparationem ad quas 4o per respectum et comparationem ad intra tunc 2a pars est ibi hic diligenter notandum est sed partes ulterius possunt dividi sed patebunt in legendo et haec est saufficientia in generali

Utrum sola essentia divina sint summe simplex et necessita simpliciter quod non quia aliquod citra deum est simpliciter neccessariam igitur quaestio falsa tenet consequentia et antecedens est doctoris sancti in summa contra gentiles libro 2o capitulo 29 ubi post plura verba sic in quid ille igitur res in quibus vel non est materia vel si est non est possibilis ad aliam formam non hbent potentiam ad non eas igitur absolute et simpliciter neccesse est esse sed certum est plures tales res citra deum esse igitur assumptum verum

2o sic deus non est summe simplex igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens probatur quia in deo est distinctio formalis ex natura rei 2m quod ponit scotus in pluribus suis dictis

2o qui in deo est distinctio absoluta modalis secundumq uod ponit Jacobus de viterbio qui doctor inventius appellatur 3o quolibet quaestione 7 ubi hanc materiam tractat

3o patet antecedens quia in deo est distinctis conceptibilia virtualis secundum quod tenet alphonsus distinctione ista 8 articulo 2 quaestione 4 et suo corollario sed isti distinctioni summae simplici repugnat igitur etc

3o principaliter ad quaestionem aliquod circa deum est indivisibiliter simplex igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens arguitur primo quia cuilibet gradui essendi cuiuscumque rei correspondet esse punctabile et indivisibile quia indivisibiliter est talis igitur simplex

2o quia si anima sic non simplex igitur habebit partes sui cum sit quaero igitur de illis partibus et de partibus aliarum partium et sic procedam usque ad infinitum quousque adeveniam ad aliquod simplex vel dabitur processus in infinitum in partibus et sic anima erit plus composita eius quia plures partes ipsam essentialiter sunt componentes ut videtur

3o quia tunc sequetur quod esset infinitae perfectionis quia habet partes infinitas

In oppositum est magister in littera praesentis distinctionis et patet per apostolum prim ad thimoteum quia solus habet immortalitatem Et augustinus 5o de trinitate capitulo 3o de magis 7 de parvis "solus deus non mutatur nec potest mutari"

Primo conclusio solus estest solus deus simpliciter necessario existens et ipse esse non ipsum est dependenter indigens probatur quo ad primam partem quia ipse solus est immutabilis simpliciter omni specie mutationis igitur solus est simpliciter neccessarius consequentia nota quia ex opposito consequenter sequeretur oppositum antecedentis antecedens non solum patet in theologia Sed etiam in philosophia 2a pars probatur quia ab ipso dependet caelum et tota natura secundum philosophum

primum corollarium latitudo neccessitatis est eset simpliciter inpossibilis probatur omnis latitudo ex confluxi graduum consurgit igitur si latitudo talis foret possibils possent esse plura neccesse esse quod est falsum 2 contra conclusionem

2m corollarium solus deus sibi sufficit ut sic et ut bene patet quia solet ipse est neccesse esse esse nullius alterius indigens et omne non ipsum ab ipso dependdens

3m corollarium causa neccesse est quodlibet citra deum immense possibile contingens quam neccesse est deus sibi sufficiens et nullius indigens probatur corollarium quia quam neccesse est deus sibi sufficiens causa necesse est cuiuslibet citra ipsum ad esse vel ad non esse determinare potens igitur corollarium verum

Contra ista arguo et primo contra conclusionem per argumenta doctoris sancti ubi supra est dictum primo sic divina perfectio exigit quod producatur sibi simile quantum non repugnat sed necesse esse creaturae igitur divina bonitas sic eam producti maior videtur nota minor probatur quia si creaturae repugnaret neccesse esse videtur ex eo quod est ex alio sed hoc non est igitur etc.

2o sic nam si tales substantiae de quibus ipse loquitur posset esse hoc maxime esset quia deus subtraheret eis suam influentiam sed hoc est inpossibile quia igitur etc probat minorem quia sua bonitas mutaretur si deus hoc faceret quod est inpossibile

3o sic per rationem factam in principio quovis quia substantiae separatae non haben materiam nec potentiam passivam subiectivam praenomi igitur non possunt non esse consequentia patet cum haec sit ratio contingentiae et corrumptionis in creaturis igitur conclusio videtur falsa

// Contra primum corollarium latitudo contingentiae est intensibilis et remissibilis igitur est dare latitudinem necessitatis vel impossibilitatis per quarum admixtionem et deprivationem latitudo contingentiae intendatur vel remittatur assumptum patet et probatur infra

//contra 2m corollarum et consequentia tenet ex dictis commentatoris 5 philosophorum commento 19 dicentis quod albedinem non sit minus albedinem nisi ex commixtione contrarii et eodem libro commento 45 dei intellectum in omni genere est di??mtrum ex contrarie commixtione igitur si contingentia intendatur fit per commixtionem neccessitatis et non neccessitatis in summo igitur in aliquo eius gradu et per consequens eius est latitudo

// Contra 2m corollarium arguo sic aut esse neccessario correspondet esse praecise punctuale aut esse quantum si esse praecise punctuale igitur non immense tale Si quanti?m igitur sicut omni quanto dat minus quantum si neccessitati poterit minor dari

Confirmatur sic si corollarium esset verum sequeretur totam latitudinem possibilium fore contingentem et si aequaliter staret ipsam esse sicud non esse et per consequens poterit tota poni in esse quod est falsum

Contra 3m corollarium si ipsum esset verum sequeretur quod unum contingens non est magis nec minus contingens quam aliud et quodlibet infinite contingens sed consequens falsum quia hos est magis contingens quam materia prima et lapis quam caelum igitur primum consequens falsum sed consequens falsum probatur etiam quia tota latitudo possibilitatis et contingentiae in utroque extremo terminatur patet quia qualis est eius distantia ab inpossibile sicut a neccessitati vel igitur terminatur ad ista vel ad contingentiam non ad contingentiam quia tunc non fuisset tota contingentia significata cum supra eam foret contingentia et infra eam foret contingentia igitur sequitur quod sic terminata quod erat probandum

ad istas rationes respondeo et primo ad rationes doctoris ubi nota quod non videtur consequenter fuisse locutus in summa contra gentiles ubi est dictum et in prima parte quaestione 19 articulo 3 et 9 quia in summa contra gentiles dicit res huius esse necessitatis absoluta hic vero dicit eas neccessarias non absolute sed solum ex suppositione credo tamen bene quod intellectus suus fuerit bonus et verus utrobique satis posset collegi ex dictis suis ibidem

Sed tamen quia rationes contra me sunt dico ad primam cum arguitur divina bonitas vel perfectio exigit ut producatur sibi simile consequenter etc / ad istam simpliciter nego causa maiorem quam minorem Cum primo quia maior est falsa cum 2o qui est simpliciter inpossibilis cum 3o quia est minor etiam falsa et cum probatur quia si neccesse esse repugnaret creatae etc dico quod non solum sibi repugnat ex eo quod est ex alio Sed ex eo quod est contingenter et libere de nullo et non esse ex aliquo alio quid a se ipso quod ipsum ad esse producit

ad 2am rationem concedo maiorem et nego simpliciter minorem quia non solum est falsa ut sonat Sed nec est tu?? quia eadem ratione probaretur quod omne futurum neccessario eveniret Et cum arguitur quod divina bonos mutaretur nego simpliciter consequentiam

Ad 3am rationem dicitur cum arguitur quia non habent materiam etc negatur consequentia nec in philosopho nec theologo est formalis non quid philosopho patet de accidentibus et lumine producto in aliquo numero communis autem katholicus habet simpliciter eam negare ut patet

2o dico et si non hunc materiam habent cum nichil suum possibile quasi numerum et hoc sufficit

//Ad rationem contra primum argumentum corollarium dico primo negando istam consequentiam istam cum dicitur latitudo contingentiae est intensibilis igitur est dare etc et cum probatur per commentatorem quia intensio habet fieri etc dico pro nunc quod verum est summendo contrarium negative contradictoriae non autem positive contrariae

/2o dico negando assumptum scilicet quod latitudo contingentiae sit intensibilis 2m quod dicetur in solutione 3i argumenti

// ad rationem contra 2m corollarium cum quaeritur autem necesse esse correspondet esse punctale dico quod praecise esse punctale et indivisibile et cum probatur quod non quia tunc non foret inmensum nego consequentiam quia simul est indivisibils gradus et immensus

//ad confirmationem cum dicitur sequitur quod tota latitudo esset contingens concedo quia quaelibet pars eius et tunc cum arguitur ultra igitur tota poterit ponum esse concedo consequens ex quo apparet quod multae rationes iohannis de marchia fundamentur super falso et per ignorantiam logicae peccant sicut videtur circa principium 2i non enim sequitur tota poterit poni in esse igitur potest poni in esse tota nec sequitur quaelibet pars eius potest in esse igitur possibile est ponere in esse vel poni quemlibet partem eius sed non sequitur quaelibet pars a continui potest videri a sorte igitur sortes potest videre a continui quamlibet partem vel omnes partes sic etiam quilibet gradus perfectionis possibilis potest poni inesse et tamen non est possibilis quod ponatur in esse quilibet gradus perfectionis talis

//ad rationem contra 3m corollarium dico ad primum quod consequens potest dupliciter intelligi vel simpliciter quo ad primam causam vel contracte quo ad 2am si primo modo consequens concedo si 2o modo nego nec sic aliquid est contra me

// ad aliam rationem in eadem sequitur quod quodlibet sic infinite contingens concedo consequens et cum probatur quod non quia latitudo possibilis contingentiae terminatur in utroque extremo dico primo quod consequentia non valet si terminaretur exclusive et termini infinite distarent

// 2o dico quod contingentia non terminatur proprie ad inpossibile cum inpossibile nichil sit

// 3o dico quod ratio non est contra me quia solum probat quod non sit latitudo contingentiae infinita quod oe?do cum hoc tamen stat quodlibet contingens infinite et indivisibiliter esse contingens 2m quod dixi de neccessitate et hoc de prima conclusione

// 2a principalis conclusio quamvis in essentia divina distinguuantur ab invicem sola supposita aeterna tamen in ea nulla omnino est distinctio vel differentia distinguuntur ab invicem sic tenet fides et nulla alia igitur illa pars vera consequentia patet probo 2am partem antecedentis quia si non sequitur quod deus non esset summe simplex quod est falsum 2o quia causa formaliter deus est idem cuilibet perfectionem quam fuit idem cum ipse solus erat sed tunc formaliter deus erat quaelibet perfectio suo igitur et nunc maior nota probo minorem quia tunc unica ratio fuit eis omnibus idem igitur et nunc

/ 3o sic tam formaliter deus est iustitia divina et iustitia divina veritas divina quam formaliter deus est iustus et iustus deus verus deus Sed formaliter deus est iustus et iustus deus verus deus igitur talis prima pars conclusionis vera 2a pars probatur quia differnetia vel distinctio nihil est igitur non est in deo patet consequentia quia omne quod est in deo est aliquid et antecedens patet quia si solus deus et homo essent deus et homo differrent igitur non oportet quod distinctio sit aliquid vel etiam differentia pro eadem conclusione est processus beati augustini 6o de trinitate capitulo 4 dicens magnis et 13 et 14 de penis

// Ex ista 2a parte conclusionis sequitur quo quamvis possit dici vere quod aliqua res distinguantur re intuitione et ratione non tamen proprie dicitur quod sit distinctio realis intentionalis sive etiam rationis patet per rationem conclusionis quia distinctis nichil est igitur non est quod enim omnino nichilem non est

/Pro quo tamen notandum quod aliqui hos modos distinguendi sic dividebant dicebant enim primo res differre re quando diversae res et naturae inportantur sive talia sint simplicia sine composita

2o quando non inportant diversas res sed diversas circumstantias rerum sic loquitur boetius de trinitate capitulo 5 dicens aliae distinctiones de notant res aliae circumstantias rerum

/3o quando aliquid ex natura rei non est formaliter aliud licet sit ydemptice et substantialiter idem distinctionem intensibilem sic subdividebant / nam dicitur quando intentio realis et accidentalis super addita dispositio sit loquitur commentator 4o et 18 metaphysicae de ente et uno 2o dividitur intentio aliquis modus ex parte rei quem intellectus non efficit circa rem sed percipit in se qui quidem modus non dicit aliam naturam ut illud idem secundum alium modum aut 2m aliam considerationem haec non sit illud ad idem est processus boetii libro de trinitate capitulo 4 diffuse et damascenus libro primo capitulo ii ubi ostendit quod aliud est consideratam rem re aliud rationem aliud intellectu scilicet differre secundum nullam istarum distinctionem iii deo est ponenda secundum eu ibidem nec aliqua in deo dicenda sunt et sic differre partis supposita divina quae realiter distinguitur licet forte non sit dicendum ea differre et haec ut videtur propter verbum damasceni eodem libro capitulo 5o ubi dicit si vero differentia est meis ubi est perfectio quasi velit dicere quod gradus differre denuit aliquem gradum perfectionis in re altera vel utraque quae ab invicem differre dicuntur

// Contra ista potest argui et primo contra conclusionem per auctoritates primo augustini contra maximinum haereticum ubi dicut si potes deum patrem concedere simplicem et tamen esse sapientem bonum etiam quae nu emimerat ibi augustinus quinto magis unus deus potest esse sipmlex et tum trinitas haec ratio vel consequentia nihil valeret nisi foret aliqua distinctio inter tales perfectiones et per consequens non solum supposita divina essentia aeterna distinguuntur

2o potest argui per auctoritatem damasceni libro primo capitulo 3 Quaecumque dicimus de deo affirmare non necessariam ipsius sed ea quae sunt circa eius natauram ostendunt et enim si bonum si iustum et si sapiens et si quaecumque dixeris non naturam dicis dei sed ea quae sunt circa naturam

// 3o ad idem arguitur auctoritate augustini 8 de trinitate capitulo primo ubi probat quod duae personae non aliquid maius quam una quia non sunt aliquid verius quam una quae consequentia nulla videretur si non esset aliqua distinctio ex natura rei inter manitudinem et vitatem

// Contra primum corollarium si deus foret inmense simplex aut igitur divisibiliter aut indivisibiliter non potest dici quod divisibiliter et quia tunc haberet partes sua simplicitas et per consequens non inmense simplex Si indivisibiliter contra igitur deus solum per indivisibile distaret anichilo et sic infinite minus iusta distaret anichilo essentia divina quam creatura quod est falsum

// Contra primam partem illius corollarii quia sapientia in communi non est iustitia in communi igitur nec sapientia infinita iustitia infinita patet consequentia quia infinitas non tollit diffinitionem propriam rei alicuius ut videtur

// Contra 2m corollarium arguitur primo ex dictis iacobi de viterbio 3o quodlibet quaestio 7 quae non sunt sinonima significant diversas res vel eandem 2m diversos modos significandi sed sic est de iustitia et misercordia bonitate et veritate in deo igitur etc sed non significant diversas res igitur diversos modos igitur distinctis modalis in deo Item contra idem si prima pars esset vera sequitur quod nolitiva divina formaliter esset intellectiva et econverso sed consequens falsum quia tunc quidquid esset obiectum unius esset obiectum alterius sed hoc falsum cum deus malum culpae intelligat et nullo modo velit

// 3o contra idem ex dictis Alponsi in ista distinctione quaestione una articulo 2o conclusionis 4e corollario quae necessitant intellectum ad actus essentialiter distinctos distinguuntur 2m rationem sive conceptibiliter sed perfectiones divinae sunt huius igitur etc

// Contra 3m corollarium sapientiae divinae ut sic non repugnat non iustitia igitur aliundo igitur sapientia aliquo modo non est eadem cum iustitia sed sapientiae divinae repugnat simpliciter alius deus igitur etc de aliis rationibus videbitur in principiis

// Ad ista respondeo et primo ad auctoritates et primo ad primam dico primo si reciperetur ad unguoem probaretur non solum distinctio formalis sed etiam realis

2o dico quod vult dicere 2m formam vocis videntur aliqua significare circa essentiam divinam sic respondet gregorius

dico 3o quod non loquitur de significiatione Sed de modo significationis sic respondet alphonsus ad alias auctoritates dico quod tantum sunt contra cum sicud contra me quia consimiliter probaretur quod tanta vel maiore esset distinctio perfectionem sicud suppositorum consimiliter autem intelligatur ostendit thomas de argentis distinctione 6 quod prima Et gregorius in ista distinctione et alphonsus similiter

Ad rationem contra primum corollarium cum quaeritur aut per indivisibile vel divisibile distat etc posset primo dici quod divisibilitas non tamen divisibilitate intrinseca sed extrinseca scilicet omnium creaturarum possibile vel actualem

2o potest dici negando istam consequentiam distant indivisibiliter igitur infinite minus quia distat per indivisibile quod est inmensus etc

// Ad rationem contra primam partem primi corollarii sapientia in communi non est iustitia in communi igitur nec sapientia infinita iustitia infinita quamvis argumentum reduci posset contra oppinionem oppositam respondeo tamen negando consequentiam rationes negationis allibi dicentur causa principiis quam rationibus aliis

// Ad rationem 2m corollarium cum arguitur quod non sunt sinomina etc concesso toto antecedente non sequitur propositum nam non sequitur haec res diversis modis significatur igitur hoc res diversis modis est possibile namque est propositum omnino significantium una sit vera alia sit falsa sicut iste antichristus est antichristus potest esse et tamen non sequitur quod significatum sit verum et falsum

// ad 2am rationem contra idem cum arguitur quod si esset verum etc sequitur quod intellectiva divina formaliter esset volitiva divina concedo consequens et cum arguitur quod non quia tunc obiectum unius esset obiectum alterius concedo simpliciter et cum probatur quod non quia deus intelligitur malum culpae et non vult malum culpae concedo sed tunc consequentia non valet igitur voluntas non est actus respectu sortis peccare vel mali culpae

// ad 3m contra idem corollarium nego tam maiorem quam minorem quia non esset quod omne illud quod necessitat ad conceptus etc quod haec sit conceptibiliter distinctum nisi velimus vocabulo ab uti nec etiam perfectio divina necessita ad dispositionem conceptus

// Ad rationem contra 3m corollarium nego simpliciter maiorem quia sapientia divina non est omnis perfectio formaliter et omne quod est melius esse quam non esse simpliciter sub uno intellectu

// 3a conclusio solus deus est simplex in fine simplicitatis carens omni modo compositionis probatur praeiacens istius quia semper simplex praeponendus est compositum et minus compositum magis composito 2m augustinum de quantitate animae capitulo 12 igitur illa praeiacens vera

Ad idem est Brinli 5 ad Eugenium dicens inter omnia quae unum dicuntur artem tenet unitas divinae trinitatis

Ad idem est hugo in commento caelestis Ierarchiae capitulo 6 ubi ostendit quod unitas divina non solum debet dici monas sed evas etiam quod sonat unitatem veram eiusdem substantiae sub simplicitate subsistentis ut dicit ibidem commento est informa doctoris sollempnis parte prima articulo 29 quaestio 8 Et domini Aegidii in ista distinctione 8 quaestione 2a quia de ratione simplicitatis sunt indivinitas immutabilitas et per se actualitas sed haec omnia creaturae convenire non possunt quare etc

// primum corollarium quascumque formas vel species datas potest deus eas facere in superioremaliquam unitive confluere patet cum quaelibet talis non sit inmutabilitatis esse sumi

// 2m corollarium inpossibile est aliquam speciem totam sui generis vel aliquod individuum totam suae speciei perfectionem unitive continuere patet quia tunc non posset cum alia vel cum alio in superiorem semper confluere unitive

// 3m corollarium impossibile est aliquam speciem causa simplicem esse quod actui elicito vel habitui infusio subiective non possit sub esse patet quia sic solus deus simplex esse potest Ista omnia dicta saltem in virtute conforma sunt domini Aegidii in ista distinctione et hugolinis in eadem

// contra ista simul arguo per auctoritates aliquas quas recitat dominus Aegidius contra se in ista distinctione prima propositione 7 de casis ubi dicitur intelligentia est substantia quae non dividitur

// 3o de anima dicitur intellectus est simplex per mixtus inmaterialis

// 3a conclusio haec est ratio principalis 3a quae fundatur super dictis damasceni libro 2o capitulo 12 ut dicit Aegidius

ad primam auctoritatem dicitur quod intelligentia non dividitur verum est quantum ad partes naturae quia non habet partes vel quantum ad durationem quia est tota simul vel 3o quantum ad numerum quia non sunt plures numero in specie

// ad 2am auctoritatem dicit ipse quod intellectus est simplex etc verum est primo quia non est virtus organica et hoc noluit philosophus 2o simplex aliquo modo non tamen simpliciter cum omnis creatura sit aliquo modo composita

// Ad 3am rationem quae fuit facta in principio quaestionis cum dicitur quod aliquod citra deum sit simplex si intelligitur omnino nego assumptum et tunc ad probationem quia correspondet esse punctale igitur nego consequentiam

// Ad 2m si anima non simplex est sequitur quod habet per eos consequentia non est formalis quia solum ex hoc dicitur res omnino simplex quia non habet partes per hoc patet quid dicendum ad probationem et per consequens ad totam quaestionem