Quaestio 28

PRaedictis adiciendum etc post quam magister determinavit de comparatione proprietatem ad personas quantum ad earum differentiam nunc in ista parte magister determinat de comparatione personae ad divinam essent Et dividitur in duas partes nam primo tractat magister de huius comparationibus 2o continuat se ad tractatum de divinis extrinsecis operationibus Et in distinctione 35 Cumque supra disseremus prima pars dividitur in tres partes nam primo comparationem pertractat 2o quorum dam terminorum habitudines manifestat 3o circa dicta recapitulat tunc 2a pars incipit ibi hic considerandum 3a ibi de sacramento veritatis Et tunc sequitur 2a pars scilicet 35 distinctio quae dividitur in 3 nam primo magister movet quam dam quaestionem 2o recitat circa eam duplicem oppinionem 3o ponit suam determinationem 2a pars est ibi hoc autem 3a ibi Considerari oportet Et haec est sententia in generali

trum divina essentia sui et ipsius et omni aeterna sit mutua notitia suae manifestati perfectio ne adaequata et arguitur quod non quia aliquam sua notitiam praecedunt igitur sua notitia non est aeterna tenet consequentia et antecedens probatur quia prius est esse quam noscere et prius vivere quam intelligere igitur esse et vivere praecedunt in deo intelligere et per consequens scire

¶ 2o sic deus non cognoscit omnis intuitione igitur quaestio falsa consequentia nota et antecedens probatur apparet cum primo quia cognoscit omnia in suo exemplari aeterno 2o eius notitia non terminatur ad res in se

¶ 3o quia eius notitia omni non est solum existentium igitur antecedens verum 3o si quaestio esset vera sequitur quod aeque primum obiectum foret essentia divina et possibilis in deo creatura quod est falsum patet consequentia Cum respectu cuiuslibet esset notitia aeterna et falsitas consequenter apparet probatur quia nullus potentiae actus primus potest esse reflexus

¶ 2o tunc aque primo foret et aeque perfectus actus rectus et reflexus quod est falsum

¶ In oppositum videtur esse magiter in littera distinctione 35 et potest confirmari ex dictis beati augustini 15 de trinitate 13 de magnis et 33 de parvis non aliter sciunt creata quam creanda nec enim eius sapientiae aliquid accessit et infra ita et scriptum est in libro ecclesiastico antquam creantur omnia non sunt illi sic et postquam consummata sunt sic ea nota sunt et non aliter igitur quaestio vera

¶ prima conclusio ratio intelligentis et actus cognitionis in deo sunt idem inmensus simplex gradus eiusdem cum essentia conservationis ista conclusio est expressa sententia beati augustini 15 de trinitate capitulo 13 de mangis et 34 de parvis ubi inquit augustinus quae autem scientia dei est et respondet ipsa est sapientia Et quae sapientia ipsa essentia sive substantia et subdit rationem in illis naturae simp licitate mirabili non est aliud sapere aliud esset et c 14 de magis et 37 de parvis novit itaque omnia deus pater in se ipso novit in filio omnia uliter similiter novit et filius Et infra et omnia quae sunt in eorum scientia et eorum sapientia in eorum essentia unusquisque eorum simul vident non particulatim aut sigillatim velud alternante conspectu hinc illuc et inde illuc Sed ut dixi simul omnia videt quorum nullum quod non semper videt ex quilibet clare sequitur conclusio

¶ Sed contra hanc arguitur primo quia non videtur repugnare quod deus non adaequate sit scientia sicud substantia vel essentia nam albedo potest esse maior similitudo quam in se sic albedo et tamen non propter hoc nec est compositor nec simplicior igitur videtur simplicitati divinae non repugnare quoniam possit esse remissius scientia quam sic substantia

¶ Ad istud respondeo cum augustino negando antecedens et cum probatur de albe dine dico quod non est simile quia esse similem non est esse intrinsecum et essentiale omnino ydemptitatis albedini Sed esse scientiam nullo modo potest esse deo extrinsecum sed naturaliter essentialiter omnimode et omnino modo ydemptitate intrinseco quare neccessario si remissius foret scientia quam essentia se ipsam met excederet essentia divina et sic non summe simplex foret et haec est ratio quam supra praetendit augustinus Sed aliter est in hiis quae deo competunt per denominationem extrinsecam sicut saepius supra dixi

¶ primum corollarium contra doctorem solmpnem 8 quolibet quaestione 3a et 6 quolibet quaestion 3 Et contra doctorem profundum li primo capitulo 13 nostros divina possibile non prius possibilitat quam ipsum possibile sit vel existitat et intellectus divinus intelligat probatur primo ex conclusione quia aliter intelligibile et actus intellectionis non esset cum essentia eiusdem commensura tionis quod est falsum Confirmatur quia aliter voluntas divina esset causa quare peccatum foret possibile quod est falsum quia ad modum loquendi augustini 15 de trinitate capitulo 14 de magnis et 35 de parvis potenter talia non potest nec est infinitas sed fini tas

¶ Sed contra hoc potest argui ex dictis doctoris profundi ab 11 primi usque ad 14 capitulum ibidem multis ratio nibus quarum haec est una quod habet causam posterius est eo quod non habet causam sed intelligibile et possibile habet causam ut si igitur etc

¶ Ad istud dicitur quod maior est falsa sumendo causam large quia filius non est posterior patre qui tamen habet causam causam large summendo quantum quod graeci recipiunt causam quod dico quia primum dixi supra causam in divinis non debere admitti quod verum est proprie recipiendo causam

¶ 2o minor est falsa quia haec nullam habent causam in sic esse sicut forte alias patebit

¶ 2m corollarium contra eundem doctorem eodem primo capitulo 27e divinam scientiam nichil praecedeit nec aliquid ei causa existat patet hoc corollarium primo ex conclusione 2o quia in divinis non est causa 3m praedicta 3o secundum eum quia v aeternitas aeterni tati non est simplicius sed hoc 4ti scientia dei mensuratur igitur corollarium verum

¶ Contra illud 2a sua ratione ibidem et 3a sic illa scita sunt priora scientiae divinae quae eius sunt causa sed intellectus divinus est causa scientiae divinae igitur etc Ad illud respondeo sicut prius negando maiorem et minoris quia si dicitur potentia est prior quam suus actus dico quod verum est hic non eset sic quare etc

¶ 3m corollarium contra doctorem subtilis libro ymmo distinctione 43 divinus intellectus nullus habet talem influxum quare possibile intelligibile sit verum probatur ex conclusione et confirmatur quia aliter aequaliter posset dici quod esset causa inpossibilitatis quod etiam brauwardin concedit sed hoc est falsum Cum deus non sit causa quare non esset sic inpossibile quia aliter deus esset prius impossibili sui non esse quod est falsum et si repperitur iudas ansehlmi vel aliorum quod omnis in possibilitas et possibilitas subiact deo sive divinae voluntati dicendum est quod verum est de inpossibilitate causae secundae et in ferioris non autem simpliciter secundum quod docet alanus de magnis theologiae regulis multis coniuntis commentis earum Ex hiis patet ad primum principale argumentum in primo quaestionis factum quia antecedens est falsum

¶ 2a conclusio est ista primi simpliciter intellectus scientia est notitia simpliciter omni calre et infallibilis intuitiva Ista conclusio satis patet ex dictis augustini adductis in prima conclusione et posset probari ex dictis doctoris solempnis parte prima articulo 38 conclusione prima quia scientia dei verissime est universalissima quia in se cognoscit omnia

¶ Ad idem est apostolus ad hebraeos 4 omnia nuda et aperta sunt oculis eius pro hac conclusione sunt duae propositiones alexandri in de memoria rerum difficilium po 16 qua dicit substantia simplex et inpermixta omnium est cognitiva 2o 31 ubi dicitur quanto substantia est simplicior tanto perspicatius intuetur rerum rationes Ex quibus et aliis veris assumptis scilicet quod essentia divina est substantia simplex et impermixta sequitur conclusio evidenter vera

¶ Contra ista conclusionem quia tunc sequitur quod deus omnis partes continui cognoscet quod est falsum quia tunc sicud cognoscit posset dividere eas et sic vel staret vel ad divisibiliia vel ad indivisibilia si ad divisibilia dio non est evacuata Si ad indivisibilia hoc est falsum et contra philosophum 6 physicorum hic dicit magister gregorius libro primo distinctione 25 per quamdam distinctionem quam ponit quidam antiquus doctor huius scolae Iacobus de appamis in divisibile potest sive dupliciter uno modo simpliciter res carens partibus

¶ Alio modo quod licet habeat pars quaelibet harum actualiter ab alia est divisa ita quod non aliquo modo est divisibile in aliquam in quam actualiter non sit divisa Et sic 2o mdo concedit quod talis si scivit ad individualia non autem primo non Et sequitur ipsum magistrum hugolinum in ista 35 distinctione articulo 2o concedens quod deus videt omnes partes continui eo quod aliquae sunt omnes sed salva reverentia tantorum doctorum ipis illud dictum ex propriis dictis destrunt nam primo magister gregorius concedit istam divisio sic continuo infinita sunt haec

¶ Et ne gant istam duo sunt hoc vel tres sunt haec et sic de aliis quod non videtur rationaliter dictum magister vero hugolinus statim in eodem articulo negat istam aliquae sunt quodcumque et concedit istam aliquae sutn omnes quod etiam non videtur michil consequenter dictum licet propter ignorantiam in eam

¶ quaestio dico aliter si intelligitur sic consequens quod deus intelligat omnes partes continui nego tunc consequentiam quia millae sunt omnes si autem intelligitur sic omnis cognoscit id est nulla est quam non cognoscat Sic concedo et tunc nichil contra conclusionem et haec sufficiant pro veri tate conclusionis scilicet quod ei scientia et cognitio fit de re sicut natura rei se habet et sic est in proposito nostro primum corollarium contra gregorium libro primo distinctione 3 articulo primo non omnis notitia rei in specie et propria similitudine non ad rem terminative est abstractiva proprie probatur quia aeternaliter novit et noscit intuitive res in se ipso earum exemplari arte igitur corollarium verum

¶ 2o quia 2m plures doctores res cognoscitur in speculo intuitive et tamen in sua ymagine igitur etc

¶ 2m corollarium non omnis notitia intuitiva dependet a re tali noti tia sata vel nota probatur quia scientia divina et notitia in creata a nullo de pendet et tamen scit res et cognoscit eas intuitive igitur corollarium verum

¶ 3m corollarium contra alphonsus in ista 35 distinctione conclusione 4 divina scientia et notitia respectu rerum existentium non solum est intuitiva sed etiam ad res terminativa Istud corollarium sufficienter probat magister hugolinus in ista distinctione articulo 2o et etiam primo ubi probat deum intelligere res extra ipsum existentes quod quidam dicunt philosophum negasse quod non est et hoc satis pulcre ostendit dominus Egidius in tractatu de erroribus philosophorum ubi dicit quod ultra errores articules aliqui habent sibi inponere volebant et male hoc tenet thomas branwardin libro primo 7 13 capitulo usque ad plura alia et aliquibus praecedentibus

¶ Contra hoc corollarium adducit alphonsus dicta augustini 4 super genesem capitulo 8 ab aeterno inquit augustinus creavebat deus ista ne que enim extra se ipsum sicut terminus oculis corpora quae utique non tantum erant Et subdit quo igitur ista creavebat ut ista disponeret quo nisi eo quo solus potest Ad idem adducit eundem augustinum 11 super genesem libro 2o capitulo 7 et 18 Sed haec faciliter solvuntur beatus augustinus non vult aliud nisi quod notitia dei vel scientia a rebus ipsis satis vel notis non causatur nec dependet et hoc est verum et quod ista sit sua intentio satis patet exemplis suis positis ibidem in textu simile supra habuimus in quadam quaestione contra eundem alphonsus Ex quibus patet solutio argumenti 2i principalis

¶ 3a conclusio contra magistrum thomam de argentis in istis 35 distinctione quaestione 4 et contra dominum aegidium in ista 35 distinctione parte quaestione 3 aeque primo obicitur intellectui divino quaelibet entitas 2a in sua exemplari arte sicut essentia divina in suo proprio esse probatur conclusio nam non prius obicitur essentia divina ut in finita quod ut omni tractiva et virtualiter perfecitonis omnis contiva igitur conclusio vera antecedens satis videtur notum et consequentia patet Confirmatur aliter ratio intelligendi et actus intellectionis cum ipsa essentia non foren eiusdem commensurationis quod est contra probata in praesentia conclusione sed contra istam conclusionem arguitur sic omne quod a deo cognoscitur potentiae sua cognitive aliquo modo obicitur sed crea trua sunt huius quare etc Sunt ultra sed non obiciuntur ei ut obiectum primarium igitur ut obiectum secondarium et habentur propositum

¶ Ad istam rationem dicerent primo aliqui et forte satis unde quod nulla ratio nec motiva neque obiectiva coresponderet creaturae respect potentiae cognitivae divinae sed tantum simplex ratio terminativa ideo ratio non valet quia supponit quod de beret probari

¶ Aliter potest dici cum dicitur quod non sunt obiecti primarium potest dupliciter sumi uno modo ut in se alio modo ut in exemplari arte primo modo conceditur sed 2o modo negetur

¶ primum corollarium actus duu intellectus respectu sui ipsius in proprie nec vere dicitur reflexus probatur corollarium quia ubi ide est conpleta ratio cognoscendi se talis cognitio non est reflexa sed summe recta Confirmatur nam aliter deus recte cognosceret creaturas et se reflexe Ex quo patet quod magister thomas in quaestione illius 35 distinctione non sufficienter omnio respondet ad rationem principalem quia in illa reflexionem in divinis admittit

¶ 2m corollarium deus sum sui distinctione cognoscit omnia aeternaliter distincte illud corollarium potest probari ex dictis ipsius algazel in sua metaphysica tractat 3o sententia 3a ubi ait de deo ipse scit se sicuti est quoniam ipse nudus aptus manifestus est sibi certissime sed quod ipse est certitudo vero eius est quod ipse est purum et verm ens fons essendi substantias et accidentia et quidquid ipsa sunt 2m ordinem suum Et potest confirmari corollarim ex multis dictis augustini 12 de civitate dei capitulo 18 ubi istam materiam diffinitione petractat

¶ 3m corollarium est pars a ffirmativa quaestionis scilicet essentia divina sui ipsius et omnium aeterna est et intuitiva notitia suae immensitate scientiae perfectioni adaequata quod sui ipsius aeterna patet ex prima conclusione quodam modo et sui ipsius patet hoc ex 2o corollario istius 3ae conclusionis quod suae inmensitati est scientia ad adaequa ta patet satis ex praedictis Ex quibus patet etiam solutio 3i principalis rationis et haec sufficiant per quaestione ¶