Quaestio 34

iam de voluntate dei etc Ista distinctio continuatur ad praecedentia postquam magister de dei scientia et dei potentia tractavit nunc incipit tractare de voluntate sua et dividitur in 3 partes nam primo ostendit quid sit voluntas divina 2o ostendit qualiter ipsa sit rerum causa et 3o quot modis dicatur ipsa tunc 2a pars est ibi hicita que summe etc 3a ibi non est praetunt tendum

utrum voluntas divina per se et immeriae regulet cunctas creaturarum motiones ad suum honorem et universi decorem perfecte quod non sic voluntas divina nichil ad extra re gulat in mediate igitur quaestio falsa patet consequentia et assumptum arguitur cum primo quia inmediatius se habet exmum summi quanm exempli adexemplatam applica trivum sed intellectus est exempiar sanum voluntas huius exempli applicatitvum igitur tamen 2o quia tunc posito tali regulatione cum sit sufficiens poneretur effectus tamen 3os tunc superflueret quae cumque alia regulatio quod est falsum igitur et quaestio

¶ 2o sic voluntas divina non est fectivma mocoum igitur nec regulativa consequentia nota antecedens atits tm primo quia non voluntas signi tamen 2o quia non voluntas beneplaciti tamen 3o quia non voluntas efficax ut videtur igitur quaestio falsa

¶ 3o sic divina voluntas non regulat omneo motiones creatuarum ad suum homnorem et universi decorem perfecte igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens arguitur tum primo aliqua sumit propter dei voluntatem 2m magistrum infra distinctione 47

¶ cum 2o quia vel continientis vel neccessario sed nullum istorum tamen 3o quia motiones malias non regulat ad unisi decorem et suum honorem perfecte patet quia melius esset talia non esse quod esse igitur quaestio falsa In oppositum arguitur per illud apostoli ad Romano 11 Ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia et primo Cortto 12 operat omnia in omnibus et augustinus enchiridion 11 us omnipotens non nisi volens quid quam facit igitur quaestio vera

¶ prima conclusio sit haec quodlibet extentum a dia voluntate volitum vel nolitum aequa indifferentia intrinseca est sibi propositinm probatur conclusio sic nullum extrinsece habet rationem volibilis vel nolibilis monentem a priori divinam voluntatem magis quod aliud utipum sit volitu vel nolitum igitur conclusio vera patet consequentia satis maitate et antecedens probatur quia si sic voluntas divina vilesceret ymo perderet gradum aliquam suae immense libertatis quod est inpossibile

¶ cuntra istam conclusionem argui primo nam in ipsa est vera sequitur quod quidquid immediatem potest nolle quod hoc inmediate potest velle sed hoc est falsum quia tunc vel poterit pesitum velle in mediante vel non poteit nolle ipsum immediate et utrmque est falsum igitur et primum consequens et consequentia videtur nota quia ex quo aequa est era aequaliter poterit se ad utrumque determinare igitur omne quod potest nolle potest velle et econverso

¶ 2o sequitur aliqueod deo verificari et conpetere sibi consequens falsum quia sic aliqua contingentia esset in deo patet consequentia quia velle divinum est deo intrinsecum et mmeisa indifferentia patet se respectu illius ad extra igitur conclusio falsa

¶ 3o sequitur quod velle intrinseco dei nulla omnino causalitas ad extra correspondet probatur sic nam nulla perfectio immensa correspondet velle divino ad extra causali tas ad extra est immensae perfectionis in deogius velle divino non correspondet causalitas ad ext minor non maior probatur quia tamen quodcumque velle ad extra possit non esse ideo si diceret perfectionem deo intrinsecam ut sic possit infinita perfectio deo de esse quod est falsum igitur et conclusio sta

¶ ad ista quod nis non appareat informias continent tamen haec dicta laquieos propter quos doctrinam Iohannes de marchia pro hibita fuit quia aliqua ipsum sequi voluntes hoc concesserunt et alia plura magis malesonantia

¶ Iaestio dico ad primi primo possem dicere negndo consequentiam cilicet quid ex cnclusionem sequatur quod quidquid potest immediate nolle quod hoc possit inmediate velle ad extra ratio quia gradus et ratio indifferenter non terinatur nec respicit pro ex mis contraria sed potius contradicto modo certum est quod nolle et velle non sut contradcto rum consraeia quare non sequitur ad conclusionem istam consequens illatum

¶ 2o potest dici consequens sumendo conversm quidquid potest velle potest nolle slicet ad extra concedo unde um eosdet contrado ulterius non tamen debere consequenti hanc quidquid potest velle immediante potest nolle igitur quidquid potest nolle potest velle ratio quia quidquid potest velle potest non vel le ad extra Et quidquid potest non vel le potest nolle igitur una conceditur et altera negatur quia non quidquid potest non velle potest velle Et haec difficultas male poterit solvi a negatibus nolle in deo

¶ ad 2m distinc vo consequens quod potest dupliciter intelligi scilicet aliquod deo intrinsecum immensa indifferentia conpetit deo quia vel intelligitur intrinsetce et entitative et tunc negatur vel extrinsece phihosophiu diem respectivam de nominative et sic conceditur sed hoc non est po nere contingentiam in deo nisi recipietur contingentia pro ratione indifferenter libertatis secundum quod credo eos recepisse qui eam in deo posuerunt

¶ ad 3 dico negando consequens quamvis illi concedant et ad rationem nulla immensa etc nego aionem et probationem quia quodlibet talem velle cum sit liberum potest non esse nego hoc sed bene potest denomiari non velle cum hoc vult ad extra nec ex hoc sequitur propositum ut videtur sprimum corollarium divinum velle omnia existentia aequaliter attingit immediante ad intra libere contingentem ad extra productive existentis probatur corollarium sicut enum adintra quodlibet possibili aequali in differentia divinae volunta est propositum ita ad extra ad quodabet existens per se spraecise inmediate est determinatum patet nam aliter fle esset sibi quodlibet adintra propositum si non aequali tra ad extra per suum velle posset ex re in actum

¶ 2m corollarium aeque primo immediate ex quo concurrit ad omnem effectum ad extra intellectus ydealiter raespeontans et nos fective applicans patet quia 2m augustinum 11 conf capitulo qa non aliter facit quodcumque facit quam dicendo Et gense primo dixit et facta sunt sed tale dicere aeque primo competit Et facta sunt utraque potentiae simul consuative praectite igitur corollarium verum Et sequitur informa ex corollarium primo haec dicto

¶ 3m corollarium sicut vello diinum principale est omnium efficiens sic inmediate causaliter illative est est omnem effectum omnino indistan ter attingens prima pars est beata anus primo de trinitate capitulo 15 ubi dicit non est ulla natura etiam in ex trinis in finus quod bestialibus quam non ille constituit a quo est omnis motus omnis ordo omnis species sive quibus nichil rerum inveniri autm ex cogi tari potest Et 3o de trinitate capitulo 6 voluntas dei est summa causa omnium motivi atque specieruulte sunt ad hoc auctoritates scripturae non solum christianorum sed etiam philosophorum 2a pars patet expraemissius quia ex quo aequpimo se habet respectu cuilibet ad extra sed aliquid attingit immediate causaite illative igitur et omnem effectum quia aliter non aeque immediate se haberet respectu omnium causaliter productorum quod est contra dicta igitur corollarium verum proutque parte

¶ Sed contra ista corollaria sunt rationes tatte in primo principali quia primo 2m quod tenet votferedus quia exemplar fcimum immediatius attingit 2a cum voluntas sit aeterna et sufficiens sequitur effectum semper fuisse

¶ 3a quaelibet a lia causa superfluit Et confirmatur primo ex intentione doctoris solempn 19 quolibet quaestione prima quia potentia ex etuntiva divina immediatius se habet quam intellectus et voluntas igitur corollaria falsa patet consequentia et antecedens arguit tamen primo quia deus mundm semper in telligit et vult et non efficiet tamen 2o quia sic est in nobatum 3o quia dicit hugolinus libro primo parte 2a capitulo 6 quod ad omnem actu concrunt sapientia potentia et bonitas et capitulo 5 igitur quod voluntate pente noluit potestate sub sequente implenit

¶ 2o potest argui ex dictis thomae de argustinum in ista 45 distinctione quaestione ua articulo 2o 9nasio 2a nam positio actu voluntatis ponitur effectus non autem sic est de intellectu igitur immediatius se habet voluntas quod intellectus /¶ Ad ista possem primo ad primum dicere quod exemplar divinum ut sic fectivum non esset ideo ratio falsum supponit

¶ 2o supposito quod tale exemplar fecimum esset non sequitur tamen quod applica tantum foret magis immediatum licet non magis principale vel primum

¶ ad 2m posset primo dici quod licet divina voluntas sit aeterna causa non tamen post effectum esse Et hoc est propter libertatem causae

¶ Aliter potest dici quod licet ta aeterna non tamen aeterna causa ad extra et sic patet consequentiam sfactam non valere

¶ Ad 3m negatur consequentia ratio id quia non est praecisa sed concausa ideo aliae non sunt frustra

¶ A d confirmationem doctoris selempe ad primum dicerent aliqui uerendo minoris quia deus 2m eos continue facit res sed de hoc in 2o 2o nego consequentiam quia non propter hoc portet ponere aliam potentiam sed su fficit aliis modus sive respectus ardem potentiarum

¶ ad 2m consequentia non valet sicut cuilibet potest esse notum sic est in nobis igitur sic est in deo

¶ Ad 3m ad verba hugolinui dico quod loquitur ibi ad modum qui est in nobis volens ex hoc in auducere admistium trinitatis ubi omnino talis similitudo est per aegna secundum quod ipse met hugolinus dicit in prologo angelite yeris

¶ Ad rationem thomae nego consequentiam

¶ 2o modo possem dicere quod actus intellectus diui est actus potentiae volitive Iero in proprie dicitur ibi diversitas activudesse in deo Io actus intellectus sub ratione causali creaturae si ponitur ita unde ponitur effectus sicut positio actu voluntatis igitur etc

¶ 2a conclusio sicut divino praecepto vel alterisigno non correspondet ratio intrinseca electiva sic divinae permissioni non correspondet ratio causalis seu effectiva prima pars patet quia aliter praeceptum nmqua violaretur et patet haec pars etiam in littera istius distinctioneis 4 et communiter conceditur Etia pars est contra doctorem profundum libro primo capitulo 3 per totum probatur autem haec pars quia aliter deus haberet rationem talem respectu difformitatis peccati cuius oppositum probatur ibidem capitulo sequenti et patet consequentia cum deus peccata fi permit tat sicut patet satis experientia commun et uiersali

¶ sed contra istam conclusionem potest arguitur ex dictis istius eodem libro capitulo 2 et etiam 3 quia respectu ccucumque prmissi deus a liquod habet actum voluntatis et non noli tionis igitur volitionis Et cum omni volitioni divinae corudeat ratio causalis sequitur quod conclusio sit falsa maior probatur 12 capitulo quia ali non scaipientissime nec perfectissime nec decentissus disponeret uninsus Et minor patet quia aliter non posset permissum evenie sicut probat eodem libro capitulo 0

¶ Ad istud dico negando maiorem vel primam partem autem et cum probatur quia non aliter scipientissime igitur nego consequentiam quia non minus sapienter guligenaret universuam si nullum foret peccatum

¶ 2o non minus est certus depermissioni circumstantia num non velle qua pnolle quare non secuntur quae in fert

¶ primum corollarium non cuicumque correspondet ratio operativa vel non litera eidem correspondet ratio causalis effectiva patet quia 2m quod dicit magister hic per missioni correspondet ratio operativa probant ex tendit se ad facere et permittere et tamen non corespondet bi ratio causalis effectia igitur patet corollarium verum per hoc corollarium et dictum magistri in littera solvuntur auctoritates quas btra vardiin pro se adducit tam 32a quadm 3 capitulo libi primo

¶ 2m corollarium contra scotu a primo distinctione 47 quamvis nullum divinum velle citraefficax sit executorium permissio tamen de se non debet dici velle remissum patet primo quia licet sibi competat esse velle non tamen proprie 2o quia hoc sonat inperfectione quia remissio inperfectione dicit igitur est vitandum

¶ 3m corollarium quamvis in deo sit unicum simplex velle 2m tamen alium et alium rescriptum est ef scivum entitatis producte obiecli catorium mentis rationalis creaturae prima pars patet quia est unicus simplex deus 2a probatur quia est obiecti gatorium ut praeceptum et non est effecti num ut praeceptum igitur corollarium verum sed contra istud corollarium quia videtur repungnare dictis in prima conclusione quia ibi ponis velle et nolle hic posonis praecise unicum velle igitur repugnantia

¶ Ad istud dico quod haec non repugnat sed stat simul quia non pono quod velle et nolle sit duo actus quod est ide est idem actus praecise pluribus nominibus propter varis effectus et diversos respectus nominatus nec hoc est inconveniens tam illi qui negat esse nolle in deo ponat eadem potentiam dici liberam et neccessaiam propter varios respectus igitur eadem ratione potest idem velle propter resptu nolle dici sed contra hoc quia ri tunc sequitur quod male poni contra docttorem solempe in conclusione praecedenti quia tunc eadem ratione potest una et eadem potentia activa et passiva dici Ad istud dico quod non est iule tamen quia passiva potentia sonat qua dam inperfectionem tamen 2o quia talis potentia sibi repugnat 3o quia talis respectu non solum consurgit ab extrinseco sed intrinsece 2m ipsum sed hic non est sic quare hoc non valet contra dicta et ex hiis patet ad 2m principale cum suis argumentis quid dicendum

¶ 3a conclusio quamvis nullum malum si sit bonum simple et per se tamen deus omnia libere ad ex tra ordinat ad suum homnorem de cent et perfecte prima pars potest probari nam 2m augustinum in multis locis malum est praevatio boni igitur non est bonum si mala Confirmatur ex dictis dioysium 4c de divinis nomine bus quia mala fi vel operari non est perficere in aliquid bonum sed est defice a bono igitur illa pars vera

¶ 2a pars patet per magistrum in littera distinction e istius in illo capitulo permissio autem etc igitur conclusio vera Contra istam conclusionem videtur esse expressa littera voctis 4 de consolis ubi inquid boetius aodus divinus quod ad bonum digens cuncta disponit ipsa propettio malorum sive mali si rationem boni habet

¶ Ad istud dico quod non est contra conclusionem quia dico in conclusione quod non est bonum per se et simpliciter mais si cum hoc stat quod popetratio malorum rationem boni habeat non quiduem per se et simpliciter sed 2m accidens et 2m quod ordina a deo in executione suae iustitiae et equtatis

¶ primum corollarium per se ratio naturalis non facit ad decorem universi probatur primo ex conclusione quia si sit per se bonum esset malum si quod est falsum 2a quia mabum non servat nam sesleced viciat eam 3o quia solum hoc per se facit ad detcorem unsi quod rationem ne aliqum comprehendit sed tale non est malum 2m augustinum enchidion multis capitulis igitur corollarium verum Iustantia et solutio posset si ex dictis boem ubi supra so dimitto

¶ 2m corollarium quamvis melius foret numeram esse malum tamen in isto dei iudicio malo culpae et pene prpetue decorat universum prima pars patet quia aliter status post lapsum foret perfectior ratione status in se quam ante lapsum quod est falsum et patet consequentia quia tunc nullum fuisset malum et dico notanter in ratione et arguo ratio status in se quia si universus et stats inepius est perfectior propter deum hominem fanctum vel equiam propter alias causas hoc non est ratione status in se

¶ 2am partem probat beatus augustinum 22 de civitate dei 7 capitulo 6 usque ad 24m carium Et confirmatur quia iusto dei iudicio unum peccatum alterius propereterna erit poena 2m gregorius igitur corollarium verum

¶ 3m corollarium voluntas divina per se et immediate regulat cunctas creatuarum motiones ad suum honorem et unisi decore perfecte prima pars per prima et 2am conclusiones patet et 2a pars sequitur ex dictis in ista conclusione 3a maise graecis sed tunc restat respondere ad 3m principale cum dicebatur quod deus non sic regulat ut dicti corollarium primo quia aliquam potetr eius voluntate sumit

¶ 2o aut contra gunt regulat aut neccessario

¶ 3o quia non re gulat malas motiones dico simul ad haec quod libere contingent res absolute regulat bona et mala sine fiant 2m eius voluntate sive contra eius voluntatem sicut patet ex dictis igitur etc