Quaestio 35

hic oritur quaestio etc postquam magister determinavit de divinae voluntatis efficatia nunc circa dicta movet quaedam dubia et dividitur in duas partes 2m quod duas movet quaestiones nam primo quaerit magister utrum deus velit aliquod bonum firi quod non eveniat arogmo utrum aliquod mabi noliter quod tamen ficit tunc 2a pars incecipit ibi Ioque Cum conscet etc prima pars dividitur in 2 partes natura primo magister arguit auctoritate dia voluntatem non semper adimpleri mo docet qualiter huius auctoritatibus potest responderi tunc 2a pars incipit ibi sed audiamus solutionem et tunc sequitur 2a pars principalis ioque cum constet et dividitur in et partes nam primo magister recitat duplicem oppinione 2o uni consenciendo ponit sua delectionem tunc 2a pars incipit in si quis diligentir aliae partes patebunt

utrum dicimur velle frustrabile quodlibet possibile bonum et solum tale possit efficere et arguitur primo quod non quia velle divinum non est in frustabile igitur quaestio falsa consequentia patet antecedens arguitur tum primo quia 2m augustinum 12 de civitate dei vitium est contra deum et tamen sit 2o quia causa quo impediri neccessario producit suos effectus 3o quia deus vult omnem hominem salvum si et non salvantur 2o ad thy capitulo 3 igitur alias verum 2o si principaliter des non potest possibile quodlibet efficere igitur quaestio falsa conclusio nota alio arguitur tam primo quia possibile non est possibile a divina voluntate qui si nullus deus esset hoc non implicaret haedictionem ho potest cre

¶ 2o quia de quuno potest infinitum producere 3o quia noi potest infitam delectationem in mente peter tare quia aliter posset petrus in aqu citra deium beatificari quod est falsum igitur alias verum quam de cusne solum potest bonum efficere sed aeqiam minimum igitur quaestio falsa patet conclustio e alio est articulo tam pro quia omne verum de compotest facere pecitum et veum igitur ti

¶ 2o quia de coscit peccatum prohibere potest et non prohibes igitur est causa peccati tum n caret scrupulo alienae conscientiae quiaito facinori dsuit obiectivare

¶ 3o quia deus est causa omnis motionis nostre puod augustinum 3 d trinia capitulo 6 sed multemotiones sunt peccata igitur talium deus est causa

¶ In oppositum argu ex dictis magistri in ista 46 distinctione et 4a dbet in multis capitulis

¶ prima conclusio omne ymaginale vel intelligibile vere posset i per aliquam potentiam potest fi per voluntatem divinam promo istam primo ratione sic attributa divina sunt aequalia igitur tantum deu est b nolitivus quantum est ymaginativus vel intellectivus consequentia cum haec sint divina attributa et aio est verum propter umpatatem adintra divinam tunc ultra tam deus est ad extra fectius quid est volitivus igitur sequitur conclusio vera

¶ 2o ymagi si potest fieri vel a potentia finita vel infinita sed omne quod potest fieri per potentiam finita potest firi per divinam voluntate et omne ymagibile si per potentiam infinitam potest fieri per voluntate divinam cum nulla infita eni sola voluntas divina igitur conclusio vera

¶ 3o arguo auc tibus primo magistri distinctione 9a voluntas dei in expleta esse non potest

¶ 2o per augustinum enchidion 12 neccesse est fi voluerit deus Et in fra oprs in amentis velle non potest quod cumque voluerit 3o enchion capitulo 3 dei o opoerats voluntas semper nncta contra istam conclusionem primo contra modum loqudi quia nulla ymaginatio sine ymaginatitas cadit nec est in deo sed hoc poosis igitur maiae

¶ 2o yia ginabile et intelligibile est per potentiam siu a voluntate divina igitur etc

¶ 3o d posset ymagiseri vel intentie quantum potest efficere et non potest ymaginari quno pri abeo esse cogitater igitur non sequitur quod non sit ad invice aeuantlis latitiis immense et per consequens cntr conclusione

/ Ad primum dico quod summo ymaginationem non 2m quod convenit creaturis sed large probant consititur cum memorari et inteletie et sic recipio eam pro memorativa potentia probant est ydea et ymago habitualis omnem et sic enon dicit inperfectione sed perfectione

¶ ad 2m dico quod difformitas non dicitur proprie si cum nichil fit sic sed est potius defieri 3o dico quod probant sit non proprie fit ab aliqua potentia sed poon cius iipostetio cum posse peccare non sit potentiae sed inpotentiaesecundum quod dicit magister super distinctionem 42

¶ ad 3m dico quod deus non yma ginatur nec ymaginari potest tam perfectum fectibile cui non perfectius facere potest sit non ymaginatur quantum ymanari et no plus intelligere potest et hoc quo adterminum vel obiectum extrinsecae licet enim ipse sit in ultimo intellectionis sui ipsius quia actualissie et summus actus notante potest tam perfectum intelligibile ab extra intelicitur vel velequi possit perfectius velle similiter et facere Et in hoc diceret ab ymaginativis poteneiis creatis quae licet non possuit ymaginari et facere adaequate potest tamen deus hoc perfecte ratio quia idem est deus ymaginativus in tellectius et factivus

¶ primum corollarium one ymaginabile per aliquam potentiam atra ipsum possibile eveniere potest deus infrustrbiliter impedir probatur ex conclusione quia quodlibet tale potest efficaciter velle sed ex conclusione prima praecedentis conclusionis aequa in differentia sibi proponitur ad velle et non velle igitur sicut efficaciter potest vellere evenire infrustrabiliter potest illud inpedire sed contra istud corollarium est ratio tactain littera dem et scribit mathaeus 23 Qnociens volu cogregare filios tuos et noliusti Et ad idm est ratio tacta prima in primo principali quia vitium est contra deum igitur videtur quod corollarium non sit verum Ad primum respondet magister in littera non quod christus voluerit et non poterit sed quociens voluit et fecit ea nolente fecit vide exposi?ionem in littera

¶ Ad dictum beati augustini dico quod ideo augustinus dixt vitium esse contra deum quia est contra eius praeceptum quasi voluntas signum et hunc secundum apperit augustinus quia statim post verba dicta scilicet quod natua non est contra deum se vitium dicit malos immucari deo quia inmutatur eius imprio

¶ 2m corollarium sicut impossibile est aliquid non evenire deo volunte sic inpossibile est aliquid evenire deo non sinente prima pars patet ex conclusione et 2a ex corollario igitur etc Et confirmatur per beatum augustinus enchidion 10 4 ubi inInt augustinus operti bona quam facile quod non vult esse non sivere tam facite est quod vult esse facere et ponit consequensam istius etiam sed contra istud corollarium sunt duae rationes tacte inprimo principali primo quia tunc voluntatis effectus neccessario evenieret quia causa qui non potest impediri neccessario producit effectus suos

¶ 2o quia deus vult omnis homines et

¶ Ad primum istorum respondet dominus Egadius dbet infra 47 quaestione prima ad ultimum principale dicens quod res relatae in divinam voluntate quandam neccessitate contahabent nec tamen contingentiaa removet ab eis sed haec solutio non valet tamen primo liberius sunt res in voluntae divina quod in causa 2a in tu

2o sequitur quod idem erit contingens et neccessaria intrinsece tamen 3o contingentiam et libertas est participatio quaedam libertatis divinae igitur si non est in voluntate dei respectu voliti non erit in respectu agentis 2a qIaestio dictio quod causam impedie dupliciter contingit extrinsece ab alio intrinsece a se ipso modo si intelligi utroque modo sic dico quod verum est si autem primo sic falsum est nam causa quae nec extrinsece ab alio nec intrinsece a se ipsa potest re thi ab actu neccessario producit ipase sed sc non est de deo quia potest libere ab actu cessare vel se quodamodo inpedire non tamen proprie dicitur se paertalem modum inpedire sed satis et multum inproprie et sic de 2o de 2o modo divionis potest etiam concedi scilicet quod deus potest se totaliter ut dictum est impedie id est potest actum non producere vel a productione cessar Sed creatura for e nadn posset se intrinsece inpedire et ideo dicitur contingiitu deus et non neccessario agere suos effectus

¶ ad 2m respondet sanctus thomas parte prima quaestione 19 articulo 6 et doctor subtilis libro primo ista distinctione 46 Et Aigidius ead idem quaestione 1 similiter quod auctoritas est intelligenda de voluntate dei et antecedente non quaente sed horum responsiones in probat gregorius in ista distinctione 10 sufficiat solutio beati augustini qua ponit crca finem enchidion et ponit eam Egidius in hac distinctio quaestione 1 et gregorius similiter et habentur verba in textu distinctione t stat solutio in duobus primo quia est distributio accomoda omnes enim vult salvos fi id est uus salus sit nisi velit propositum salnum simud / 2o est distributio pro generibus singulorum non pro singulis generum qunm corollarium sicut divinum velle non est egetis uuerabile sic efficax est immense efficax et infrabile prima pars patet quia se solo sufficit quidquod vult agere 2a paratque ex tconclisiore et corollariis quia ex 3o corollario inpossibile est aliquid non evenire deo volunte et inpossibile est aliquid evenire eo non sivente vel premittente igitur simpliciter est infrustrabile

¶ Ad hoc est augustinusm enthiconioa quidquid vult potest nec volunte cuius pinta creaturae voluntatis omnipotentis inpeditur effectus et Romanos 9 apus vo= luntati eius quis resistit pro isto corollario est argus perisien sed quo dicitur quod deus non potest in effectum causae et 2a sive ipsa error sed contra prima partem et probationem sequitur si corollarium sit verum quod se solo potest care unum celum et se solo fatere meritorie agere paulum

¶ Ad istud potest primo di a 2m viam magistri gregorius quod intelligendum est deincomplexo 2o potest dici et melius 2 rnam magistri hugolinus quod ly solo excludit omne quod non est effectio vel pars effectus et tunc iustantiae non valent quia adhuc deus se soludo potest creare celum et facere meri paulum sicut patet

Ex hiis patet in quibus consistit omninolentia dei quia in hoc quod quidquid vult erit et quidquid non vult non si non erit Simile dicit magister de omnipotentia dei 6 distinctione 4 capitulo 4 ubi dicit omnipotenia apparet in duobus quia omnia facit quae vult et nonm omnio patitur igitur

¶ 2a conclusio quamvis deum sit possibile infinitum in certa specie producere non tamen potest facere omne possibile simul existere prima partem probmo nam ad hoc nichil nullum sequitur inpossibile nec falsum igitur deus potest consequentia tenet per beatum augustinum epa 3a ad volunsianum dicentem dicamus deum aliquid posse quod nos fateatur investigar non posset vitalibus ribius tota ratio sancti est potentia facienter

¶ 2o sic deus producit ad intra infinitum igitur potest producere ad extra infinitum consequentia videtur satis tenere cum non sit ratio quare non possit aeque bene ad extra sicut ad intra haec tamen ratio non multum concludit nisi forte hoc quod deum producere infinitum contradictione non clandit

¶ 3o per beatum augustinum 12 de civitate dei capitulo 18 umnis infinitas est deo finita igitur prima pars conclusionis vera 2a pars probatur tamen primo quia nulla sunt omnia possibila tamen 2o quia posset tunc deus scientiae se tantum posse et non ultra contra dicta in prima conclusione tamn 3o quia posset deus totam suam productiam potentiam evatuare quod est falsum sed contra istam conclusionem articulo et primo contra modum probandi nam ex prima ratione simpliciter prio quam deus potest quodlibet possibile facere simul existe quia ad hoc non sequitur aliquod inconveniens quod non sequatur ad istam / 2o ex 2a deus ad intra producit 2m maximum gradum actitatis igitur et ad atem Et per consequens sed ultimum eius posse quod est falsum quia tunc poneret quodlibet in esse 3o si deo omnis infinitas est finita sequitur quod aliqua sit omnis infinitas finita quod est simpliciter falsum

¶ 4o si deus faceret sic infinitum quaeretur ubi esset et si in aliquo loco igitur non infinitum tamen locus sit ultrmus superficiens cor paris continentis igitur

¶ 5o pars esset aequalis toti et unum infinitum ma nis altero quae omnino videntur falsa 2m quod communiter dicitur in materia ista

¶ 6o contra hoc est ratio in 2o principali tacta quia deus posset facere de lectionem infinitam

¶ ad primum istorum neg simpliciter consequentiam et cum dicitur quod nullum inconveniens sequitur etc nego illud et patet ex probatione 2a partis consequenter Ad 2m inproprie dicitur maximus gradus vel ultrmus posse in deo tamen recipie do ad bonum secundum nego consequentiam quia hoc sonat inperfectionem non primi unde causam in altera natura posse produ cere tantum et non plus pervenit ex in perfectione ex quo apparet quod haec formatem non valet si deus foret agens na le produceret omne producibile et non nunc est minus potens quam tunc igitur nunc potest

¶ ad 3m nego consequentiam quia omnis pars cotivum est finita deo cognita igitur aliqua pars est omnis pars deo cognita consequentia non valet sic in proposito similiter est dicendum

¶ Ad 4m dico quod non est inpossibile infinitam magnitivem vel etiam multioem loco contineri sed tunc non esset ibi assignare ultimum superficieri nec ultima superficiens vel potest dici 2m quod dicit magister thomas de argustinum in ista materia quod posset ponere hic in scolis quia potest facere 2o corollaria in eodem loco et 3a et 4a et fit infinita et non plus occuparet de loco quam primum Ad 3m tale infinitum secundum quod infinitum non haberet proprie partem 2m consequens in eodem articulo non est inpossibile secundum doctoris istam viam tenentes

¶ Ad ultimum concedent aliqui qunsqus et cum hoc quod tantum delectaretur tali delectatione sicut in deo net tamen beatificaretur sic diceret rosecus

¶ Cinconcedent consequens sed negarent quod tantum delectaretur sicut in deo ne etiam beatificaretur sic diceret clentione de hoto deo dant circa 4m

¶ primum corollarium nifi initum creatum potest se plures infinitum irgitur quia nullum tale tortam possibilem latitudinem suae speciei actualiter includit igitur deus poterit ipsum intensius vel extensius infinitare

¶ 2m corollarium quamvis omne possibile incomplexum deus possit efficere tamen possibile ut sic a deo nullum capit esse prima pars patet ex praemiseindus 2a pars probatur quia hoc est possibile quod non inplicat contradictionem esse et non est sed si nullus deus esset adhuc aliquid esse non inpli cauaretur contradictionem igitur corollarium verum et per hoc patet ad primam rationem tactam in 2o principali

¶ 3m corollarium quamvis volledi vinuim non potest quodlibet enuctiabile complexum sicut nec quod libet incomplexum simul in esse ponere potest tam infinitum grane adomnem differentiam ponis modovis move prima pars patet ex dictis et 2a etiam Et confirmo eam partem quia posset deus finitum quam infinitum genere facere igitur corollarium verum patet eadem pars ex solutione 4ae rationis supera contra conclusionem istam 2am

¶ 3a concla quamvis voluntas creata in facta possit mabum sive ratione existentis vel appraesentis boni appetere voluntas tamen dei perfecta non potest nisi bene et bonum velle primam partem proo quia duo bus bonis propositis scienter possum melius respvere et minus eliger 2m argisitlis sed hoc nullam habet rationem boni igitur illa pars vera

¶ 2o aliquis scientiaer contra conscieniam peccat peccato non delecta bili nec utili seu honesto igitur illa pars vera patet consequentia antecedens apparet descienter nmundo contra eum qui scit se nocere non posse

¶ 3o aliquis appetit facere quod non est bonum nec apparet sibi teconclusi vera antecedens patet de mecientibus sola me ciendi libidine ut habetur in Ca e quaestione 2 et li sententiarum 3 distinctionem 35 Item ad hoc est argumentum de obstinatis qui volunt malum sub ratione nali Item arguunt aliqui quia intellectus intelligit subi ratione falsum saiceti falsum sed hanc rationem non reputo primo quia forte assumpa est falsum quamvis intellectus intelligat falsum te falsum

¶ 2o quia non est similis habitudo voluntatis et sui obiecti sicut intellectus et obiecti sui 4o ad hoc est expressa sententia ysus 2o de summo bono capitulo 2o ei gloss super illud Iohannes 5 adio habuerunt me graetis 2a patet magistrum et per alium articulum denovellis dapnatis per dominum probtum christius9 et duodecius sunt ad idem scilicet quod potstatem deus vult peccare error Ad idem est augustinum 83 quaestione 9uasti et super illud pars ut non loquatur oset meum opera hominum Et circa mediumliber de perfectione iustitiae et quasi uipique in suis libris hoc asserit Et omnes catholici cum eo saltem per maiori parte Et tamen oppositum huius arguit doctor profundus in hac parte plus confusus quam profundus libro primo summe suae 3 et 34 clipi et aliis multis locis per rationes tac tas in 3o principali primo quia peciats est verum 2o deus non impedit cum possit 3o quia est causa omnium motionum quae rum multe sunt male Et potest confirmari deus omnis boni est causa sed malum esse est bonum igitur conclusio falsariuitur nota minor est augustinus enchium 26 iudicat melius de malis beneface quam mala nulla esse

¶ 2o sic anstens iusti deus est causa peccatum est huius igitur minor habetur ex dictis augustini 5 contra Iulianum crt hrisum 9aetione gregorius super ezech omni 3 syisuus de summo bono libo et capitulo 19 ubi habetur quod unum peccatum alterius est causa et poena in ad primum is torum respondet magister in ista 46 didus quod est indignum solutione quare dicit branwardini quod indigno soluit dictus thomas dicit quaestionbus de veritate quaestione 6 quod est fallcia accdent quod non videtur cum medium non variaeum in aliquo ideo respondetur aliter negatio maiorem scilicet istam omne verum est a deo Et si doctores sicut sanctus ambso dicunt oppositum intelligendi sunt de veritatibus incomplexis suc i respondet Iohannes Clenkoc et aliquod alii pro me ego in telibus formis ne garem semper minoris summendo verum non pro signo veri nec pro dictio sed pro re dicti unde licet haec sit vera sortes peccat tamen haec difformitas formatus peccare non dicitur verum Et patet quid dicendum Et ad 2m dico quod licet permittat tamen iudico suo occulto nec credo quod hus rationum causa potest assigi nisi quod 2m alteritudinem suam multiplicat filios hominum id pecctores dapravatos 2m augustinum

¶ Ad 3m potest dici quod augustinus recipit causam large pro eo quod est causa cae sive ut sit sine ut causa sit et sic est verum quia in bonis est causa ut sit et ut causa sit in malis solum est causa ut sit noquid ut causa sit

¶ ad 4m et ad nllum simul potest dici similes propositiones scilicet peccatum esse est bonum iustum utilen et pulchrum et huius distinguere vel intelligit sic quod peccatum in se fit a liquid bonum et hoc est falsum vel sic quod aliquod iustum vel bonum sequitur peractides ad ipsum et tunc est verum et si sic uni formaitr recipitur maior negaretur tales propositiones omnes quia false sunt quia non omne aliquod per accidens sequitur aliquod iustum vel bonum deus vult

¶ primum corollarium nullius mali vel culpae est causale antecedens divinum velle probatur quia aliter velet malum contra dicta

¶ 2m corollarium non omne possibile ut possibile nec omne futurum ut futurum est a deo autem volitum patet quia tunc qualitercumque esset futurum taliter esset a deo audentis volitum et tunc facerem minoris sed ut culpa est est futurum vel possibile igitur ut sic est volitu a deo Ex quo patet quod fuga illa non valet depossibili 2m quod possibile vel inquantum possibile et in quantum malum patet quia distinctio nulla est nam si possibile quodlibet est a deo in esse possibli et futuri quodlibet in esse futuri et malum ut malum est futurum igitur deus esset causa mali et sic patet quod distinctio nichil valet

¶ 3m corollarium Qmis nali culpae rationalis creaturae in quantum culpa homo vel creatura non deus est causa principalis atedentis et causative patet quia neccessario habebit causam principalem et non deum igitur creaturam Ex quibus omnibus sequitur responsio adquesitum scilicet pars quaestionis affirmativa vernoa scilicet quod divinum velle infrustrabile quodlibet possibile bonum et solum tale potest efficere patet quia divinum velle est infrustrabile ex dictis in prima conclusio e et potest quodlibet bonum possibile sive fiinitum sive infinitum efficere ex dictis in 2a conclusione et non potest nisi bonum velle ex 3a igitur sequitur tota quaestio vera ex qua sequitur etiam quod deus sicut non est causa malorum sic nec est auctor et sicut non est auctor sic nec causa contra malum loquendi eruicani in libro de quaestionibus ermenorum patet hoc et per consequentiam quam facit magister libro primo distinctione 38 capitulo primo dicens si praescientia esset causa malorum esset auctor per quam consequentiam sufficienter habetur quod di esse causam esse mali esset ipsum esse auctorem nali quod 2m dicta in quaestione et etiam eum est neandum et per consequens etiam neadum erit deum esse causam mali culpae secundum quod est dictum Sequitur voluntas