Quaestio 36

voluntas quippe dei semper efficax est Ista distinctione ad praecedentia continuatur postquam magister determinavit de voluntate divina divisione nunc in ista parte incipit tractae positive et dividitur in 2a partes quia primo ostendit divinae voluntatis efficatiam 2o docet voluntatis creatae ad divinam concordiam et tunc 2a pars incipit in 48 distinctionis sciendum quoque quod aliquando prima dividitur in 3 partes quia primo magister ostendit divinae voluntatis efficaciam 2o movet quaestionem dubiam et 3o ponit solutionem quaestionis veram tunc 2a pars incipit ibi hiis verbis 3a ibi verum ut supra et tunc sequitur 2a pars principalis et dividitur in 3 partes nam primo magister ostendit quod non si ex hoc quod homo vult illud quod deus voluntas est bona

¶ 2o quod non semper ex hoc quod non vult illud quod deus est ma 17 Et 3o obicit et solvit quaedam contraria tunc 2a pars ibi illud quoque non est praeterinittendum 3a ibi sed ad hoc opponitur et haec est sententia in generali

utrum voluntas rationalis actus sive sui conformitate ad quolibet velle divini possit esse in stus et rectus quod non quia intellectus sine Conformitate suae regule non potest esse rectus igitur nec voluntatis actus antecedens apparet quia inpossibile est intellectum esse rectum et ipsum non habere conformi tatem ad intellectus divinum et consequentia a pparet a simli ut videtur 2o sic nullus actus potest esse iustus et rectus nisi sit divinae voluntati gratuite acceptus igitur quaestio falsa consequentia patet quia nullus est deo actus acceptus nisi conformis suo velle et antecedens et apostoli ad Roman non est curentis neque volentis sed omnipotentis dei misentis igitur antecedens verum ¶hoemo sic rectudo voluntatis rationalis non potest esse sine conformitate ad divinum velle igitur quaestio falsa patet consequentia cum omnis actus iustus et rectus rectitudinem ipsius voluntatis includat et antecedens habetur ex dictis augustini 22 contra faustum pecctum est dictum vel factum contra velle dei

¶ In oppositum arguitur quia aliquis potest licite velle quod deus non vult sed omnis actus licitus potest esse iustus et rectus igitur quaestio vera maior nota per beatum augustinum enchion non ubi loquitur de beno filio qui licite potest patrem suum vellere vivere quam scit deum velle non vine et minor est vera igitur et quaestio

¶ prima conclusio licet aliqua vera rectitudo intellectus in arte primam mensuativam non referatur omnis tamen a prima forma regulatur et aru te vera exemplatur prima pars contra magistrum hugolinus quaestione 1 prologi in declara tione 3ae particle descriptionis veri in complexi ubi dicit inpossibile est evidenter nosse ante a sit verum aurum nisi sciatur evidenter quod est muta trium divini exemplars secundum gradum vel ydeam quo vel quam creata est essentia anm contra hoc probo primam particum lam conclusionis ex tribus primo sequitur si sic est quod nullus philosophus negans huius exemplar naturam novit alicuius rei incomplexe quod est falsum

2o sequitur quod quilibet amerisabis habens evidentem notitiam quod a fit verum aurum cogitat actualiter exemplum suum creativum quod est falsum

¶ 3o sequitur quod non titia cuiuslibet formaliter prius esset intellectu quam sensu contra philosophum primo positis et primo physicorum et contra experientiam et patet consequentia quia prius requitur notitia huius ex exemplaris quae sensu haberi non potest igitur prima pars vera 2a pars est augustinum libro dei mortalitate animae capitulo 18 siquidem veritatem ea dicimus qua vera sunt omnia quaecum quod sunt et super paecir prima veritate quae des est vera sunt et 6 de trinitate capitulo 6 de magnis sed primam particula arguitur ex verbis avicenti li suo de anima per te prima capitulo 5 licet magister iste non adduceret anima nostra duas habet facies unam deorsum ad corpus a quo oportet nllatenus accipere aliquam affectionem generis debiti corporis et aliam facie sursu usus principia altissima a quibus oportet seper recipere aliquid et affici abeo et subdit ex eo igitur quod est super eam generantur in ea sapientiae et concludit patet infra cum oinctus fuerit intellectus quaestio est inpotentia cum isto intellectu qui semper est in actu aliquo modo communictionis inprimetur in ea 2m aliquod modum formalidi ab extrinseco Ex quibus videtur sequi contra primam conclusionis partem Ad istud primo satis faciliter dici potest 2m quaerer ea dicta sunt in prologo et habetur extense in summa heunris parte prima articulo primo quaestione 4 quod s intena vere fuit istius oppinionis sed non dixit verum

¶ 2o possum dicere si sut in primo affici informi recipere ab in tellectu qui semper est in actu causaliter causative vel formative sic concedo si antem formaliter et perceptibiliter immutative vel reunpum repraesentative terminative sic est falsum

¶ primum corollarium quamvis rectus actus assensus ex viator ratione possit haberi et mere naturalibus non tamen in est asensus moraliter bonus et meritorius prima pars patet ex prima parte conclusionis et 2a est apostoli et Corinthios 3 non sumus sufficientes ex nobis taquod existentabs sed contra istud corollarium est sententia istius doctoris libo 2o distinctione 257 quaestione 3 articulo primo conclusione prima quia si corollarium est verum sequitur quod ex puris naturalibus esset dictaen huius rectum vel esse posset deus est semper diligendus cuius oppositum probat ibidem primo ex dictis tonalii nullenita cr 5 concludenter utrumque donum dei est et scientiae quid facere debeamus et diligere ut faciamus 2o per beatum augustinum 3o de libero arbitrio capitulo 39 misit homo scire quid rectum sit et ab hac poena non liberatur nisi ex dono dei

¶ 3o primo re tractationeum capitulo 9 admisiam iuste dapnationis ptinet ignorant qua patitur omnis homo

¶ Ad istud dico sicut tangit corollarium quod actu assensus esse rectum potest tripliciter accipi uno modo absolute in esse naturali non falso alio modo in esse moraa virtualiter bono 3o modo inesse supernatuali gratuito et meritorio sequendo viam gregorius de actu moraliter bono dicem quod auctoritates essent intelligende 2o et 3o modis sed sequendo viam qua credo esse veram dico quod intelligendae sunt de 3o modo scilicet quod talis assensus vel tale dictaem non potest ex naturalibus gratuite recitudinem habere et merito riae per hoc tamen nolo dicere quod solo 2a non sit bona nec quod via gregorius non sit vera licet multi ad sensum falsum thant ipsam sicut plenius videbit libro 2o et etiam habetur invepiis meis

¶ 2m corollarium quod sequitur ex hiis est quamvis nullum falsum sit alio falsto intensius tamen al in recitudine potest esse intensius et extessuus pro gratiae sus primum verobo quia falsum incomplexe sumptum nichil est igitur unum non est alio intensius 2m partem probo quia super rectitudinem naturalem potest rectitudo her rectitudine moralem et supntra lem in quarum qualibet sunt gradus sine statu igitur corollarium et sequitur etiam ex conclusione

¶ Contra istud corollarium arguitur quia diceret recti aequaliter competit omnibus rectis igitur corollarium falsum Confirmatur nam sicut nulla tmnea recta in rectitudine aliam excedit sic similiter videtur esse in assertionibus rectis et dictaminibus rectis

¶ Ad ista potest responderi conformiter ad dicta primo potest negari consequentia diffinitio rectitudinis aequaliter omnibus conpetit igitur non est intensio inter eas patet iustantia de qualitatibus intensionem et remissionem suscipientibus

¶ Aliter potest dici ne gauto assumptum sicut patet ex distinctione srius data Et tunc ad confirmationem dico quod placet michi quod ista sit iundicamunbus rectis sicut et lineis rectis quo ad aliqua non tamen quo ad omnia nram omnis liea cum alia est aequaliter recta sicut livea aurea recta aliter esset recta quam ferrea sic in proposito sic respondi magistri ohai de Calore sed iudico modo hoc est concedere propositum quia licet non sit rectitudo aequaliter bona ibi est tamen 2m concessum aequalis rectitudo in esse rectitudinis et sic intenditur in esse bonitatis non rectitudinis Ro dico quod non est simile delineis et dicta rectis ratio quia quod linea sit recta hoc non habet ab aliquo extrinseco tamquem obiecto cuum magis et magis possit conformai sicut dcamem rectum quare pronint non videtur esset in hic uibi

¶ 3m corollarim quamvis omnis creata rectitudo sit rectitudo contingentis non tamen potest esse sine sui conformitate ad incommutabilem preaunitem in qua relucet exemplaiter prima pars patet quia non sufficit sibi ut sit nec ut recti sit 2a pars patet ex 2a parte conclusionis Confirmatur per beatum augustinum 4o musice vitas nocatur arueus dei sumum quae veritas omnium est etc et in de vera religione capitulo 15 proprie principium Et sic patet quid dicendum de difficultate tacta in primo principali o conclusio quais veritas intellectus sit generaliter inconformitate sui intellectum inceato tamen bonitis voluntatis non generaliter consistit in conformitate sui nolito divinio prima pars patet ex dictis in prima conclusione et 2a probatur quia 2m beatum dinysium de divinis nomibus capitulo 4 bonum est ex causa integra et secundum philosophum 2o ethiorum opportet omnis circumstantias simul concurrere in actu morali ad hoc quod bonus sit sed certum est quod esse confrmime divino nolito non est omnes circumstantiae quare non sufficit ad bonitatem moralem voluntatis et peo sequitur quod conclusio sit vera sed contra istam inter infinite dissimilia ac distantia nulla potest esse conformitas sed sic est de intellectu ceato et increato similiter de beneplacito igitur conclusio falsa ad istud dicitur conformiter dictis domini Egidii in ista 9usione quaestione prima et doctor solemp parte prima articulo 34 quaestione 3 Conformitas duplex est una naturalis vel proportionalis comensurationis Alia habitudinis et mutationis de prima maior est vera et non de 2a verba sunt satis in propria forma beati ambris libro de incarnatione ubi ubi inquit ambris alia similitudo 2m muta tionem alia 2m nam Secundum nam si lius est simulitudo patris sud mutationem creatura assimilatur nobiliter deo seu catori ex hiis et conclusione sequitur responsio ad primum argumentum principale

¶ primum orollarium stat aliquem mortaliter defice et tamen ipsum hoc quod deus vult velle patet secundum magistrum in littera distinctione 48 et beatum augustinus deus vult vel velle potest bona voluntate et bene quod homo ult mala voluntate et perense igitur corollarium verum

¶ 2m corollarium stat aliquod mortaliter deficere et tamen qualitercumque deus vult ipsum velle facere senu velle probatur quia deus potest habere non velle non nolle circa difformitatem mam sed eam praecise permittere et velle me elemosiam dare et me hoc facere sed tamen non volundo me illud benesa fere igitur corollarium verum

¶ 3m corollarium non sequitur sortes peccat igitur aliqualiter vult qualiter deus vult ipsum non velle nec sequitur iste vult qualitercumque deus vult ipsum velle igitur non peccat patet quia potest peccare peccato respectu cuius deus nec habet velle nec nolle corollarium verum sed contra ista corollaria articulo primo sic si stat sortes peccare et tamen ipsum qualiter cumque deus vult ipsum velle velle secuitur quod stat aliquod peccare et deum velle huc velle vel talem qua licercumque ipse vult quod est falsum quia tunc deus vellet ipsum peccare quod omnino impni est dicere

¶ 2o sic si talis vult qualitecumquae deus vult ipsum velle et deus vult ipsum non peccare igitur ipse non vult peccare et per consequens non peccat

¶ 3o sic nullus peccat habendo conformitatem voluntatis suae ad conformitate divinam sed volens quidquid deus vult et quidquid deus vult ipsum velle habet conformitatem scilicet voluntatis suae ad conformitatem divinam igitur talis non peccant

¶ ad primum istorum nego istam consequentiam sortes vult quali trcumque deus vult ipsum velle igitur deus vult sor velle qualitercumque ipse vult Ratio quia respectu sui difformis velle deus nullum habet nolle

¶ ad 2m nego alteram partem autis supposito quod talis peccet loquendo semper de voluntate dei beneplaciti non sign Et patet haec sententia satis supra distinctione 4 in sive ubi dicit magister quod nec habet velle nec nolle respectu malorum sed tantum non velle non velle et deducit pulci ibidem

¶ ad 3m nego b nam conformmitas volentatis creatae adincreatam voluntatem non conpletivae stat in hiis duobus scilicet quod sortes vellet quidquid sat deus velle et quidquid ipsum velle sicut praetebit in 3a conclusione et corollariis suis

¶ 3a conclusio Conformitas voluntatis creatae contibuliter consistit in hoc et adaequate ut non ad nec aliter velit vel nolit quod vel quam deus deus vult eum velle vel nolle probatur conclusio nam talis conformatas in aliquo consistit et non in noledo quod deus vult nec etiam in noledo quod deus vult me velle sicut patet ex 2a conclusione Et suis corollaris igitur consistit in ista ratione et confirmatur per beatum augustinus supr 3 et 32 Recte cordesutri qui dirigunt corollari 2m voluntatem dei Confirmatur per vnraebilem anselmus primo cur deus homo capitulo 12 omnis voluntas rationalis creaturae subiecta esse debet noluntati dei Et simle notat beatus augustinum 8 super gese capitulo 22 haec conclusio est expressa sententia venerabilis anselmum de simili tudinibus capitulo 153 ubi dicit quod non debemus quod deus vult sed hoc velle debemus quod deus vult nos velle debere sed contra istam conclusionem si esset vera sequitur quod aliquis deberet velleno esse in gratia quod est falsum simpliciter quia tunc posset velle nolentas sua rectitudine carere patet consequentia de peccante et cadente agra infusa quia scienter scit quod deus ipsum gratia praevare et mult spisum hoc idem velle

¶ ad hoc respondet magister thomas de argentinis dicens quod hominem non esse in gratia non est simpliciter nolitum sed sub contraditione Et quandocumque homo potest velle licite oppositum conditionis potest etiam licite velle oppositum noliti sic est in proposito deus nmult michi auffere igita tiam si peccato modo licitum est velle oppositum contraditionis igitur et noliti quia liter respondet gregorius in ista ultera dbtio dicens quod peccans et sciens volentatem dei utique debet velle et sibi placere quod ei deus tunc subthit gratiam quia est iustum in deo benplacitum enim sequitur ex hoc quod ipse debeat velle non esse in gratia quia consequens impertat quod pro quolibet tempore velit non esse in gratia

¶ Aliter respondet magister hun go in ista vultims ditntine quod vitali ab latione grartiaeduo considerantur scilicet prari gratia ut accidens est ipsa gratia et sic est me penale

¶ aliud est indici tas gratiae et repugnantia ad illa et illud est peccati formale et fugnter bile

¶ primum igitur scilicet penam ut praestiu datur a culpa potest ille velle iuste sed indignitatem tenere fugere pro me dicerem sicut supra dicebam de eo cui revelaretur sua dampnatio quod deus potest velle me privari gratia et tamen me velle hoc non velle vel non velle me hoc velle tunc talis potest licite illud non velle iuxta dictali in conclusione

¶ primum corollarium contra magistrum thomam de argustinum ad voluntatis rectitudium nem non requiritur neccessario ut nos omne illud velit quod sine ambigum itate scit deum velle probatur ex dictis nam stat me scire sive ambiguitate quod deus mult me perdere veniarium si per do et tamen nens potest velleme non velle nec debee velle igitur corollarium verum prima pars patet de se et 2a probatur quia si essem in itinere et non haberem aliud licite possem velle habere bremarium meum ne neglem horas sed contra istud corollarium arguit praedictus doctor in ista distinctione articulo 3o per glossa super illo as non adhaesit michi corprii ubi glossa corpii et distortu habet qui non vult illud quod deus mut Et ibidem voluntas dei est reula gni portet nos corformari

¶ Ad istud n primo quod glossa non dicit quod non mult omne quod deus nult sed quod non vult iblud quod deus vult moctum est quod inter haec est differentia

¶ 2o dico quod glossa non est intelligenda sit nnde sicut iacet aliter pvere infans bapium haberet cor distortu

¶ 3o dico quod debem nos hinc regulae conformitate 2m quod dictum est in conclusione 4o dico quod intelligenda est glossa quod non mult illud taliter sicut velle debet

¶ 2m corollarium contra magistrum gregorius et hugolinus in ista distinctione non quilibet tenetur voluntatem suam in nuillo difformare nolunm tati die probatur ex dictis nam aliquis tenetur velle oppositum illius quod deus multgis corollarium verum patet consequentia et antecedens habetur expresse et manifeste ex dictis quoniam etiam 2m eos quilibet tenetur velle quod deus vult ipsum velle sed in cas possibili deus vult alique velle oppositum illius quod ipse ult igitur corollarium verum saed contra hec ipsi argu ut volentis iipore alphonsus et significanter magister hugolinus sic si corollarium esset verum sequetur quod aliquis tenetur velle contra legem dei aeternam consequens falsum quia omnis sic volens peccata ret est difformais igitur corollarium verum consequentia patet per beatum augustinum 22 contra faustum lex aeterna est ratio vel nos divina

¶ Ad illud respondeo negando consequentiam quia non sequitur teor voluntatem in eam in aliquo nolito voluntati divinae difformare et quod consequentia non valet deducio ex dictis istorum dictorum nam in ista eadem quaestione sic supra dixi gregorius negat istam consequentiam teneor velle pvari gratia ita in forma nego sibi istam teneor velle oppositum voluntatis divine in hoc volito igitur teneor velle oppositum voluntatis divinae

¶ Item e dictis magistri hugolini unde volunde solvere rationes diui alphonsus dicit sic in forma non est idem te velle difformitur in hoc b nolito quam deus neat circa b et te velle difformiter voluntati simpliciter complacentiae Ex quo apparet vel quod conclusio sua est falsa vel quod nichil ponit contra alphosus quod tamen dicit 2o pateret quod consequentia sua qua facit solvitur per ipsum quia non valet

¶ 3m corollarium quamvis alicuius quod deus vult possim licite vellea liquid licite quod divinae voluntatis non sit obiectum patet ex conclusione quia nichil possum licite velle nisi deus ne t me illud velle sed quidquid deus vellit me velle est divinae voluntatis obiectum igitur corollarium verum sedm 3o s contra istud corollarium si hoc est verum sequetur quod deus mult opposita quod est falsum simpliciter quia illud qoc ego noio eius nolitatis est obiectum sed hoc est oppositum illius quod ipse mult igitur oppositum illius quod ipsemult suae voluntatis est obiectum sed quodlibet tale nult igitur oppositum illius quod ipse mult quod erat probandum

¶ Ad istud nego primam consequentiam ad probationem cum probatur quia illud quod nolo eius quod nult est oppositum et tamen suae voluntatis est obiectum concedo igitur habet opposita obiectia concedo igitur opposita vult negatio consequentiam pro quo noto quod aliquid esse obiectum volentis divinae potest esse dupliciter vel in se vel in suo actum modo quod ego nolo est obiectum volentatis divinae non quod in se inmediate sed in suo actu scilicet in velle mo modopornet quod respect omnis talis sit propriis actus vel si est actus non erit oppositus actus respectu actus oppoio siti obiecti sicut patet Ex quibus omnibus patet pars quaestionis vera scilicet quod non rationalis actus sive sui conformitante ad quodlibet ullae dominum potest esse iustus vel rectus quam rectitudinem nobis concedat rectitudo illa qua neutra pvelle banilat et pater aeternus insplendoribus sanctorum extntogenerat ihesus christus dei et filius virginis filius benedictus amen Explicit liber Sub anno domini 1401