Quaestio 32

Utrum praedestinato aeternaliter ac existenti in caritate Deus possit certitudinaliter suam damnationem revelare; utrum existenti in caritate ac praedestinato aeternaliter Deus possit revelare suam damnationem certitudinaliter.

Quod non quia nullus praedestinatur aeternaliter, ergo. Antecedens probatur tum quia potest aliquis incipere esse praedestinatus, tum quia sequitur quod numerus praedestinatorum esset auctus non posset, tum quia sequitur quod quilibet praedestinatus esset scriptus in libro vitae indelebiliter. Patet consequentis falsitas per illud Psalmus 64, "deleantur de libro viventium". Consequentia patet quia omne aeternum est immutabile.

Secundo, principaliter repugnat praedestinatum dampnari finaliter, ergo. Antecedens probatur quia sequeretur quod talis esset praedestinatus et non praedestinatus. Tum secundo quia Deus esse videretur mutatus cum voluerit eum salvare et non salvat. Tum tertio quia sequitur quod Scriptura Sacra foret falsa quae dicit praedestinatum fore salvandum. Confirmatur per Augustinum, VIII De civitate Dei, capitulo 51, dicentem, ""quos enim praescivit et praedestinavit fieri conformes imagini Filii sui" ex eis perire nullus potest".

Tertio principaliter, existenti in caritate ac praedestinato non potest fieri talis revelatio, ergo. Antecedens probatur tum quia tunc sua aeterna damnatio necessario eveniret. Tum quia Deus desperandi materiam et occasionem sibi daret. Tum quia tunc clare videns Deum summum bonum doleret seu dolere posset.

In oppositum, arguitur quia praedestinatus potest dampnari, ergo eius damnatio sibi potest revelari et clare ostendi. Consequentia tenet, et antecedens patet per Magistrum, distinctione 40 primi.

Prima conclusio: quaelibet a Deo praedestinative et gratuite electum Deus aeternaliter praeparavit multiplicem gratiae et gloriae effectum. Patet per Apostolum, Ephesios primo, "praedestinavit in adoptionem filiorum, secundum propositum voluntatis suae in laudem gloriae gratiae suae". Item, per Augustinum, in Praedestinatione, capitulo 12, "praedestinatio est gratiae praeparatio". Item, confirmatur quia praedestinatio divina est causa salvationis praedestinati, ergo est causa eorum quae sunt requisita ad illum finem consequendum. Sed praedestinatio est et praeparatio seu volitio aeternalis, ut praedestinatus in tempore iustificetur, praeservetur, obediat, credat, et perseveret, et hoc maxime verum est de adultis.

Primum corollarium: sicut impossibile est Deum aliquid ad esse futurum nunc primo determinare, sic est impossibile Deum incipere praedestinare. Patet quia aeternaliter praedestinat. Confirmatur quia, si inciperet etc., sequitur quod erat a ante illud instans, et per consequens est futurum in hoc instanti, immo in quolibet praecedenti.

Secundum corollarium: licet Deus possit plura futura praescire quam praescit futura esse, non tamen potest plura quam scit scire, nec proprie potest numerum scitorum, praescitorum, vel praedestinatorum augere. Prima patet supposito quod numerus futurorum sit certus et finitus quia potest ultra praescita aliqua futura velle esse futura et scire esse futura. Secunda pars probatur quia Deus est omnium scibilium notitia comprehensiva acutalis, ergo non potest plura scire. Tertia pars probatur quia, si sic, haec copulativa posset verificari simul hic, numerus salvandorum continet plures unitates quam prior et prior non continet pauciores, quod est falsum. Patet consequentia quia illud est proprie numerum augeri, ergo patet quod, sicut numerus scibilium non potest augeri, sic nec numerus electorum potest intendi.

Tertium corollarium: liber vitae infallibilis est scripturae indelebilis. Patet Daniel 12, "salvabitur meus omnis qui scriptus fuerit in libro vitae". Item, Isaias, "sanctus vocabitur omnis qui scriptus est in vita in Ierusalem".

Secunda conclusio: licet omnis reprobatus possit finaliter salvari, tamen non omnis praedestinatus potest finaliter dampnari seu poenae aeternae deputari. Prima pars patet quia in sensu diviso est concedenda secundum Magistrum. Confirmatur quia Deus contingenter reprobat reprobatos, ergo potest eos non reprobare vel reprobasse. Secunda pars probat quia Christus est praedestinatus, et tamen non potest dampnari seu in aeterna poena deputari, ergo. Antecedens probatur per Apostolum, "praedestinatus est Filius Dei in virtute". Ex quo patet quod nisi dictum Hugonis restringeretur ad supposita creata non haberet veritatem, ubi dicit quod "quilibet qui est beatus potest non esse electus". Constat enim quod Christus est electus sicut praedestinatus, iuxta illud Canticum, "electus ex milibus" quod secundum Glossam de Christo intelligitur.

Primum corollarium: aliquid quod Deus nunc vult potest numquam velle vel voluisse sine sui mutatione intrinsece. Patet quia nunc praedestinatur elective potest numquam ipsum praedestinasse.

Secundum corollarium: verba diversorum temporum dicta de Deo non notant tempus mensurans Dei actum, sed significant in dis?tem praesentiam aeternitatis ad omnem temporis fluxum. Patet quia aliter in divino actu electivo vel praedestinativo ac reprobativo foret praeteritio aut futuritio, quod est falsum.

Tertium corollarium: quod verum est aliquem hominem praedestinatum esse quem Deus non potest non praedestinasse. Patet de supposito Christi.

Tertia conclusio: sicut praedestinatio est bonorum electiva ad perpetuae gloriae felicitatem sic praedestinatio est malorum reprobativa ad perpetuae miseriae calamitatem. Prima patet de se et per Magistrum. Secunda per Augustinum, 22 vel 21 De Civitate, capitulo 24, dicentem quod, "aliqui in hac vita praedestinati sunt in ignem aeternum ire cum diabolo". Item, super illo verbo Iohannis 17o "nemo periit ex hiis nisi filius perditionis", "filius perditionis, inquit Augustinus et traditor christi perditioni praedestinatus". Item, Anselmus, "non solum praedestinatio bonorum, sed etiam malorum dici potest". Item, Augustinus, Enchiridion, capitulo 80, dicit, "Deus aliquos iuste praedestinavit ad poenam et aliquos benigne ad gratiam".

Primum corollarium: licet praedestinatus possit videre in verbo se dampnandum finaliter, tamen si hoc sibi reveletur, contingenter dampnabitur et non aliter. Prima patet quia ex conclusione aliquis praedestinatus dampnabitur sumendo praedestinationem large. Secundo, probatur illa pars in sensu diviso quia praedestinatus ad gloriam potest dampnari cum eius salvari sit contingens. Sed quod posset revelari patet quia non repugnat praedestinato plus revelari poenam suam quam culpam, sed de facto Christus Iudae et Petro suam culpam, ergo Iudae potuit revelare suam poenam, et per consequens suam aeternam damnationem. Sed posset dici quod non est simile quia damnatio non repugnat praedestinationi, licet repugnet alicui effectui damnationis, scilicet gratiae. Sed poena infernalis repugnat propter eius proprietatem non solum effectui praedestinationis sed etiam ipsi praedestinationi quia istae sunt incompossibiles, Sortes est praedestinatus, et sortes aeternaliter cruciabitur. Ideo forte diceretur quod non sequitur, Deus potest revelare culpam. ergo poenam. Sed contra hoc arguitur quod perserverantia finalis in peccato mortali de directo repugnat praedestinationi, et Deus tamen illam revelavit Iudaeis, scilicet dicens, "in peccatis vestris moriemini", Iohannis VIII. Item, Iohannis VI, "unus ex vobis diabolus est". Item, "bonum erat ei si natus non fuisset", etc. Confirmatur, desertio Dei finalis est nolle misereri vel non velle misereri. Sed decedere finaliter in culpa est maxima pars damnationis, sed illam potest Deus revelare, ut patet per textus praemissos. Secunda pars corollarii probatur quia Dei dicere seu revelare evidens adextra non plus necessitat eventum rei futurum, quam eius dicere adintra immense evidens et certum. Sed tale dicere adintra non necessitate, ut patet per Magistrum, ergo. Maior nota, et minor distinctione 38.

Secundum corollarium: Deus non potest solum damnationem alicui revelare conditionaliter, sed etiam potest hoc cuilibet dampnando revelare absolute simpliciter. Patet per primum corollarium.

Tertium corollarium: sicut cum revelati evidentia stat eiusdem contingentia, sic sine dolore et tristitia potest haberi huius revelationis evidentia, vel sic stat aliquam suam damnationem videre et de ipsa nullam displicentiam habere. Prima patet quia cum clara visione beati damnationis futurae stat ipsam contingenter evenire et posse numquam evenire. Secunda pars probatur quia ille cui fiet talis revelatio etiam videret quod illud posset non evenire, saltim deberet hoc credere, et sic posset gratiam Dei sperare nec deberet desperare. Ex quo patet quod, si talis certitudinaliter se dampnandum, licet Deus concurreret ad entitatem actus credendi, non tamen concurreret ad taliter credere effective, licet forte improprie et obiective. Ex dictis patet responsio ad quaestionem quia, licet Deus praedestinatum non possit de damnatione in verbo certificare, tamen potest in verbo suam damnationem clare et certitudinaliter videre. Prima pars quia tunc Deus certitudinaliter faceret credere se esse damnandum, et sic Deus facere posset ipsum peccare, quod est falsum. Secunda pars probatur quia sibi potest ostendere dignitatem vitae aeternae et condignam poenae imputabilitatem, ergo etc.

Contra primam conclusionem, arguitur per Beatum Augustinum super illo Iohannis 14, "vado vobis parare locum", dicentem, non praedestinatos praedestinando, ergo sequitur quod talis gratiae et gloriae praeparatio fieri potest ex tempore et non solum aeternaliter, contra conclusionem.

Secundo contra primum corollarium, aliquis non est praedestinatus et potest esse praedestinatus, ergo potest incipere ese praedestinatus. Similiter posset sic argui, aliquid non est futurum et potest esse futurum, ergo potest incipere esse futurum.

Tertio contra secundum corollarium, si Deus posset plura scire vel praescire, sequitur etiam quod pauciora, et sic sequitur quod mere contingenter et non necessario praesciret futura, cuius oppositum nititur probare Alphonsus, 38 distinctione, ubi arguit sic, non minori necessitate futurum est futurum quam praeteritum sit praeteritum sed necesse est praeteritum esse praeteritum, ergo. Maior patet quia non est maior repugnantia hic quam ibi, cum utrobique idem praedicetur de se ipso. Et minor est nota. Item, Augustinus, II Contra Faustum, responsione 14, dicit, "tam non possunt futura non fieri quam non fuisse facta praeterita".

Quarto contra tertium corollarium, est Psalmus "deleantur de libro viventium". Et item, Exodi 23, "dimitte eis noxam hanc aut dele me de libro vitae".

Contra secundam conclusionem, si praedestinatus posset damnari et finaliter peccare, et similiter praescitus salvari, sequitur quod voluntas creata posset esse causa suae praedestinationis. Consequens est falsum, et patet consequentia quia talis variationis nulla potest esse causa nisi voluntas creata.

Item, si sic, nullus posset per quamcumque revelationem de sua salute certificari. Consequens est falsum, ut patet per dicta superius. Aliunde patet quia tunc nulla esset prophetia quia secundum Cassiodorus, "prophetia est inspiratio vel revelatio divina rerum eventus immobili veritate denuntians". Si enim aliter posset evenire quam prophetatum sit, non denuntiaret immobiliter talem veritatem.

Tertio contra primum corollarium, voluntas Dei et aeterna et immutabilis, ergo nihil quod vult potest non velle. Tenet consequentia quia, si Deus vult a fore et aliquid aliud a Deo potest facere quod a non erit, sequitur quod aliud a Deo potest frustrare voluntatem Dei.

Quarto, si posset non velle quod vult, sequitur a simili quod posset facere Abraham non fuisse, virginem non peperisse, Christum genus humanum non redemisse. Consequens est falsum quia hoc solo privatur Deus, ut faciat de praeterito non praeteritum, secundum Anselmum.

Contra tertiam conclusionem, arguitur per Magistrum, distinctione 40, ubi dicit quod "praedestinatio tantum de bonis est", ergo non dicitur respectu malorum seu praescitorum.

Secundo contra primam partem primi corollarii, Deus potest absolute revelare praescito suam damnationem finalem existenti in gratia, ergo etiam potest praedestinato elective damnationem revelare. Consequentia tenet quia revelatio plus repugnat praedestinationi ut sic quam abitio gratiae.

Tertio, aut talis revelatio licite potest orare pro aut non. Si sic, sequitur quod licite posset contra Dei voluntatem sibi notam. Si non, sequitur quod Deus erit causa suae desperationis et peccati sui.

Quarto, sequitur quod Deus posset aliquem decipere. Consequens est falsum. Patet consequentia quia, si Deus revelet alicui suam damnationem vel aliquam futuram veritatem, ipse causabit in illo assensum et credulitatem illius, et tamen oppositum poterit evenire, quo facto sequitur ipsum deceptum esse et non nisi a Deo revelante et assensum causante, ergo.

Ad primam, dicitur quod praedestinatio sumitur dupliciter. Uno modo inquantum est in se aeterna praeparatio. Secundo modo inquantum huius praeparationis effectus et operatio, et sic Augustinus loquitur primo modo non secundo.

Ad secundam, negatur consequentia.

Ad tertiam, conceditur consequens et consequentia. Et ad probationem, negatur maior si intelligitur de re dicti quia praeteritum necessario est praeteritum necessitate consequentiae, et illa non est tanta sicut alia. Secundo, dicitur quod, si illa propositio sit de dicto, adhuc negatur quia tunc valeret illam, sicut haec est necessaria praeteritum est praeteritum, ita haec futurum est futurum, et hoc est falsum quia ipsa est simpliciter contingens. Et cum probatur, quia non est maior repugnantia etc., dicitur quod arguitur a pluribus causis veritatis ad unam, ideo consequentia non valet. Nam haec propositio futurum non est futurum potest habere duas causas veritatis, una est futurum est et non est futurum, et haec est falsa. Alia causa est ista futurum non est nec aliquid est futurum, et potest haec esse.

Ad Augustinum, dicitur quod loquitur in sensu composito non diviso ibi et in similibus. Unde vult dicere quod, sicut impossibile est praeteritum non fuisse, sic impossibile est Deum velle futurum et illud non evenire.

Ad illud Psalmus, "deleantur de libro viventium", id est, numquam scripti ostendantur quia scripti in hac vita videbantur.

Ad aliud dicitur quod, licet illud Moyses petierit, tamen non sequitur quod illud possibile fuerit quia etiam secundum Philosophum, "voluntas est impossibilium, hoc tamen non voluit absolute".

Ad primam contra secundam conclusionem, dicitur primo quod sumendo praedestinationem pro praescientia et praeparatione beneficii futuri, sic negatur consequens et consequentia. Si autem sumeretur praedestinatio pro effectu praedestinationis, sic conceditur consequens et consequentia quia voluntas creata potest mereri aliquem effectum suae praedestinationis et reprobationis, et eadem distinctio in virtute posita est superius.

Ad secundam, negatur consequentia quia, licet posset creare illud vel aliud futurum et ostendere, tamen non potest effective certificare de illo.

Secundo, dicitur pro materia argumenti quod talis erit certificatus per talem revelationem, ita quod talis certitudo adhaesionis excludet omnem dubitationem, tamen non erit certus certitudine demonstrationis vel necessitatis. Et quando dicitur quod, tunc prophetia non enuntiaret veritate immobili futura, hic dicitur quod, si sumatur immobile pro eo quod nullo modo potest moveri, conceditur, sic consequens. Si vero pro eo quod non movebitur, sic negatur consequentia, et sic loquitur Cassiodorus. Nota tamen quod quaedam est prophetia secundum praescientiam quaedam secundum communicationem quae non semper impletur secundum sonum verborum, Clienton.

Ad tertiam, negatur consequentia quia volitio Dei respectu futuri contingentis est quaedam relatio quae potest fieri non relatio nulla mutatione in Deo facta sed per solam mutationem in alio, sicut columna potest fieri dextra et sinistra.

Ad quartam, diceret Clienton quod possibile est per divinam potentiam quod Abraham et alia praeterita non fuerit quia apud Deum nihil praeteriit, vide eius rationes. Sed posset negari consequentia quia non est simile eo quod veritas aliquorum dependet a futuro.

Ad primam contra 3am conclusionem, primo dicitur quod magis est assentiendum Augustino quam Magistro. Secundo, dici potest quid ibi Magister sumit stricte praedestinationem et proprie, et sic non est contra corollarium nec Augustinum quia sumit large praedestinationem.

Pro quo nota quod praedestinatio quandoque sumitur large et generaliter pro ordinatione vel praeparatione seu praevisione cuiuscumque futuri, sic capit Augustinus, Contra Pelagium, libro 2, capitulo 9.

Secundo sumitur praedestinatio specialiter pro praeordinatione divinae voluntatis aut praescientiae aut praevisione in ordine ad creaturas rationales humanas vel angelicas, et sic sumit eam Augustinus ubi fuit allegatus supra. Item, capitulo 8, "Deus aliquos iuste praedestinavit ad poenam et aliquos benigne ad gratiam". Item, Isidorus, libro 2, 6 capitulo, "gemina est praedestinatio, scilicet electorum ad requiem et reproborum ad mortem".

Tertio modo sumitur praedestinatio proprie pro praeordinatione bonorum respectu creaturae rationalis, et sic describitur praedestinatio est aeterna praeparatio a divina voluntate gratiae finalis in via et gloriae perennis in patria. Patet per Augustinum in Praedestinatione sanctorum, capitulo 12, dicentem, "praedestinatio est gloriae praeparatio quod debet intelligi de gratia finali quia multi habent gratiam qui finaliter cadunt ab ea".

Ex quo patet quod non quaelibet gratia gratificans est divinae praedestinationis effectus sumendo primo vel secundo in omnis praedestinationem. Patet quia omne tale procedit a divina voluntate aeternaliter praeordinate illud se dare, etc.

Notandum in super quod revelatio quandoque sumitur pro ostensione facta alicuius rei futurae tantum, et sic loquitur hic. At talis revelatio fit quandoque per visionem corporalem, quandoque vero fit per spiritualem, sicut fuit visio Pauli in raptu. Item, notandum quod revelare aliquid proprie est intellectum creatum in assentiendo alicui vero de futuro inducere cui talis intellectus non asserit. Ex quo patet quod nulla creatura potest revelare alteri nisi illud quod eidem revelatum. Patet quia nulla creatura potest scire futura nisi Deus ei revelaverit.

Ad secundam, negatur consequentia sumpto consequente in sensu composito. Ratio est quia damnatio non tam formaliter repugnat gratiae sicut praedestinationi propter perpetuitatem miseriae et gloriae quae sunt incompossibilia.

Ad tertiam, dicitur quod sic quia, licet Deus vellit ipsum, damnari, tamen potest hoc numquam voluisse nec vult istum hoc velle. Secundo, dicitur quod talis debet hoc credere firmiter quod propter istam revelationem Deus non obligat ipsum ad volendum suam damnationem. Tertio, dicitur quod numquam videt suam damnationem ita clare quin videat oppositum Deum facere posse, et tamen licite potest credere se finaliter damnandum.

Ad ultimam, negatur consequentia. Secundo, posset dici quod est impossibile quod Deus causet omnem assensum in illo respectu revelati et quod oppositum eveniat stante tali revelatione. Tertio, dicitur quod causare aliquem assensum Deus posset respectu alicuius revelati quo assensu stante habens potest causare alium assensum circa idem propter quod esset deceptus, et talis deceptio non esset a Deo nec propter Deum.

Ad rationes in oppositum, patet quid sit dicendum ex supra dictis, etc. Sequitur textus.