Quaestio 33

Utrum praedestinationis ac reprobationis aeternalis sit aliquod aeternale motivum aut ratio causalis?

Quod sic quia aliquis potest mereri alteri primam gratiam, ergo eadem ratione finalem et ultimam, sed illa videtur esse ratio causalis praedestinationis, ergo. Antecedens patet de stante orante pro Paulo. Confirmatur, si nulla daretur causa, sequitur Deum esse acceptorem personarum contra scripturam.

Secundo, reprobatio alicuius est, et non a se, ergo ab aliqua causa, et non a Deo, igitur. Quod non a Deo probatur quia vel esset volente Deo, ut dicit Gregorius, et hoc non quia tunc oppositum esset impossibile. Nec eo volente quia tunc Deus vellet malum culpae vel praecise eo non volente, ut dicit Hugolinus, et hoc non quia tunc reprobatio futura non differet a mere possibili futuro. Confirmatur quia Deus rationabiliter agit reprobando, ergo reprobationis est assignanda causa et non Deus, ergo aliquod demeritum temporale vel homo, et habetur propositum.

Tertio principaliter, Deus reprobat praescitos et praedestinatos praedestinat propter aliquid quod non est ei aeternum et est ergo temporale. Patet consequentia, et antecedens probatur quia aliqua est ratio causalis in communi vel generali, scilicet ut reluceat divinae misericordiae largitas et iustitiae aequitas, ut dicit Sanctus Thomas et Aegidius Noster in hac distinctione. Tum secundo quia datur causa sine qua non reprobationis et praedestinationis, ut dicit Henricus Gandavensis 4 Quolibet, distinctio 19. Tum tertio quia usus malus liberi arbitrii finaliter duraturus a Deo praescitus est ratio causalis reprobationis, ut dicit Thomas de Argentina, in hac distinctione, articulo primo, et similiter Clienton, quaestione, igitur.

In oppositum est Magister in littera.

Item, Augustinus, De fide ad Petrum, 35 capitulo, "illi soli cum Christo regnabunt quos gratuita voluntate sua praedestinavit ad regnum".

Prima conclusio: licet non quilibet gradus caritatis vel gratiae sit praedestinationis effectus, tamen divina praedestinatio est causa cuiuslibet meritorii actus. Nota tamen quod hic voco meritorium actum pro quo dabitur in patria aliquis gradus gloriae. Prima pars probatur quia aliquis praedestinatus potest habere gratiam seu habet de facto, sed talis gratia non est de facto causaliter vel effective a sua praedestinatione, cum sit reprobatus, ergo illa pars vera. Consequentia bona, et antecedens patet de Iuda et pluribus praescitis qui quandoque fuerunt et sunt in caritate. Secunda pars probatur quia quidquid est causa alicuius finis est causa eorum quae sunt ad illum finem necessario requisita. Sed praedestinatio est causa salvationis, ergo praedestinatio erit causa meriti necessario requisiti ad salutem, ergo conclusio vera tota. Confirmatur dicto Christi "elegi vos praedestinando, scilicet ut eatis et fructum afferatis", ubi notanter praeponit praedestinationem electivam tamquam fructus meritorii effectivam. Etiam patet per Magistrum de ista.

Primum corollarium: nullus praesciti actus proprie est meritorius gloriae. Patet quia praedestinatio divina ut sic non est illius causa.

Secundum corollarium: non quilibet usus liberi arbitrii est productivus actus meritorii. Patet de arbitrio praesciti.

Tertium corollarium: licet praescitus possit salvari, tamen numerus electorum de communi lege non potest augeri. Prima pars patet quia quilibet praedestinatus contingenter salvabitur. Secunda pars patet per Augustinum, de correptione commune et gratia, capitulo 61, dicentem, "certus est numerus electorum ut non addatur eis quiquam nec minuatur ab eis". Confirmatur quia, si posset augeri, ponatur quod per a augeatur, tunc sic a est de numero electorum et prius non fuit de eorum numero, igitur a incepit esse de numero illorum. Consequens est falsum quia quilibet electus fuit ab aeterno electus.

Secunda conclusio: sicut ratio causalis divinae praedestinationis est divinum propositum merendi praedestinato finaliter, sic non propositum finaliter ad iuste esse et bene acceptandi respectu reprobationis se habet causaliter. Probatur conclusio per Augustinum super apostolum, cuius vult miseretur et quem vult indurat, non inquit Augustinus ut ab illo aliquid irrogetur quo sit homo deterior, sed tantum quo sit homo melior non erogatur. Ex quibus patet conclusio. Confirmatur ratio cum non est currentis neque volentis sed Dei miserentis.

Primum corollarium: sicut reprobatio per propositum non miserendi vel per nolle misereri non bene exprimitur, sed per solum non propositum vel per velle non misereri insufficienter describitur. Prima pars probatur quia tam propositum quia velle se habent positive, sed Deus respectu reprobationis non se habet positive, ergo. Secunda pars probatur quia per solum non propositum non distinguitur reprobatus vel reprobatio a mere possibili non futuro, ergo per illud insufficienter describitur reprobatio. Consequentia tenet, et antecedens probatur quia ratio distinctiva futuri positivi a mere possibili est determinatio divinae voluntatis. Item, Deus habet non propositionem seu non velle respectu Chimaerae.

Secundum corollarium: lege stante haec est bona consequentia, a est reprobatus, ergo erit aliqua culpa maculatus. Patet quia sequitur, a est reprobatus, ergo Deus aeternam poenam sibi praeparavit, sed non sine culpa, ergo.

Tertium corollarium: licet Deus aeque primo sit culpae et poena praesciti clara visio et cognitio, tamen respectu poenae et culpae Deus non est aeque primo causalis volitio. Patet quia Deus vult et praeparat poenam sed non culpam.

Tertia conclusio: sicut nulli merito viatore correspondet ratio distinctiva vel electiva praedestinationis, sic praedestinationis ac reprobationis aeternalis nulla est ratio causalis temporalis. Prima patet quia tota ratio distinctiva et electiva correspondet praecise determinationi divinae voluntatis. Secunda pars patet quia solum divinum suppositum vel non propositum miserendi est ratio causalis praedestinationis et reprobationis, sed illud est aeternum non temporale, ergo.

Primum corollarium: sicut non datur causa vel ratio in speciali quare Petrus praedestinatur et Iudas damnatur nisi aeternalis, sic nec datur causa nisi in generali quare aliqui reprobantur et alii praedestinantur nisi voluntas divinalis. Patet quia, si esset aliqua etc., hoc esset propter relucentiam divinae bonitatis et aequitatis quia Dei bonitas et aequitas sufficienter relucent in aliis effectibus, ergo.

Secundum corollarium: sicut divina praedestinatio est causa meritoriae operationis, sic liberi arbitrii usus non est causa praedestinationis. Patet quia est posterior illa, ergo.

Tertium corollarium: licet possit aliquis aliquo modo esse causa suae obdurationis, tamen nullus potest esse causa suae aeternae reprobationis. Prima patet quia demeritum potest esse causa obdurationis aliquo modo, ut dicit Gregorius et Magister. "Obdurationis, inquit Magister, meritum invenimus". Secunda patet per conclusionem Ex dictis sequitur negativa pars quaestionis.

Contra primam conclusionem, arguitur per Beatum Augustinum in fine libri De praedestinatione sanctorum, dicentem praedestinationem, non solum in Apostolis sicut Pelagiani ponunt, ponimus sed in omnibus Deo digne servientibus. Sed existens in caritate est serviens Deo digne, ergo omnis talis est praedestinatus, et per consequens omnis gradus caritatis vel gratiae est praedestinationis effectus.

Secundo, si non, sequitur quod aliquis esset dignus vita aeterna, cui Deus nollet eam dare sed poenam. Consequens est falsum quia tunc non omne iustum esset a Deo volitum. Consequentia patet quia existens in gratia vel caritate est dignus vita aeterna.

Tertio, sequeretur quod aliquis posset esse effectus ad aliquem gradum certum ad quem Deus eum aeternaliter non elegisset eum. Falsitas consequentis patet per Augustinum, super illo verbo Ad Ephesios, "elegit nos ante mundi constitutionem ut essemus sancti". Augustinus ideo, facti sumus et non aliter quia nos elegit et non econverso.

Quarto, sequeretur quod esset in potestate non praedestinati ex suis naturalibus et gratia sibi data facere se praedestinati. Consequens est falsum, et patet consequentia quia mediante auxilio gratiae sibi datae posset vitare quodlibet peccatum mortale futurum et perseverare finaliter in gratia, quod, si faceret, salvaretur, et per consequens esset praedestinatus.

Quinto, per Augustinum, De haeresibus, et allegat ipsum Magister, libro 2, distinctione 28, "nullus potest implere mandata" etc., ergo quilibet talis habet gratiam praedestinationis.

Sexto, nullus sententiatus a Deo ad supplicium aeternum est vita aeterna dignus, ergo nullus sic sententiatus habet gratiam vel caritatem. Tenet consequentia cum habere caritatem vel gratiam arguat dignitatem habendi vitam aeternam. Antecedens probatur quia quilibet ad tale supplicium sententiatus est tali supplicatio et morte aeterna dignus.

Contra secundam conclusionem, parvuli non baptizati non sunt reprobati nisi propter usum liberi arbitrii primorum parentum, ergo non solum non propositum acceptandi ad gloriam est causa reprobationis. Tenet consequentia, et antecedens patet per Augustinum, libro V Contra Iulianum, capitulo 3, dicentem, "nulla esset poena nisi peccatum praecessisset".

Secundo contra secundam partem primi corollarii, non propositum finaliter acceptandi ad gloriam est causa reprobationis, ergo per solum non propositum finaliter miserendi reprobatio sufficienter describitur. Antecedens est secunda conclusio, igitur illa repugnat corollario, et per consequens alterum illorum male ponitur.

Tertio contra secundum corollarium, quia dato quod nulla esset culpa et quod Deus nollet misereri, stat aliquem esse indignum vita, ergo ad esse reprobatum non sequitur aliquem culpa maculandum. Prima consequentia patet, et antecedens probatur quia Deus posset praeservare. Vide Hugolinum, quaestione secunda, huius distinctionis, articulo secundo.

Quarto contra idem corollarium, si hoc sit bona consequentia, Sortes est reprobatus, ergo etc., sequitur quod Deus esset causa peccati Sortis. Consequens est falsum. Patet consequentia quia quidquid est causa antecedentis est causa consequentis. Sed Deus est illius antecedentis causa, ergo. Item, in bona consequentia antecedens est causa consequentis.

Contra tertiam conclusionem, arguitur per Glosam Genesim 25 "depraecatus est Isaac Deum pro uxore, eo quod esset sterilis", ubi dicit Glosa, "in Isaac facta est promissio sed sanctorum precibus adiuvanda est Dei praefinitio".

Secundo, quia aliter sequitur Deum actorem esse personarum.

Tertio, quia Deus rationabiliter praedestinat unum et alium reprobat, ergo propter aliquam certam causam. Tenet consequentia quia, si nulla esset, sequitur quod irrationabiliter, quod dicendum non est.

Ad primam, dicitur primo quod aliquis non praedestinatus est dignus vita aeterna.

Secundo, dicitur quod Augustinus loquitur de finaliter Deo servientibus meritorie cum gratia, et verum est omnes tales esse praedestinatos.

Ad secundam, conceditur consequens. Et ad probationem, negatur consequentia quia tali dare vitam aeternam non est iustum, licet sit dignus pro tunc seu secundum praesentem iustitiam.

Ad tertiam, negatur consequentia.

Ad quartam, negatur consequentia. Ad probationem dicitur quod, licet non praedestinatus sit in gratia, tamen finaliter perdet eam, ita quod non est possibile ipsum perserverare in gratia et non esse praedestinatum.

Ad quintam, dicitur quod Augustinus loquitur de impletione finali cum perserverantia quia finaliter nullus potest illa implere nisi sit praedestinatus.

Ad sextam, negatur antecedens, Deus enim vult dampnare aliquem vita aeterna dignum.

Ad primam contra secundam conclusionem, negatur antecedens, nec reprobatio est poena sed praeparatio poenae, ideo dictum Augustini non probat.

Ad secundam, dicitur quod in reprobatione duo sunt attendenda, scilicet esse futurum rei et repudium Dei. Modo Deus se habet positive respectu esse futuri ipsius reprobati quia per hoc, quod Deus vult ipsum fore, distinguitur reprobatus a mere possibili non futuro. Sed quoad repudium ipsius Deus non se habet positive sed negative, et in hoc est ratio completiva reprobationis.

Ad tertiam, dicitur quod talis subductio culpae non est de lege Dei ordinata, ideo non est contra corollarium quia ponitur lege stante.

Secundo, dicitur quod cum tali subductione culpae stat indignitas aeternae vitae

Ad quartam, negatur consequentia, et ad probationem similiter negatur consequentia. Et datur instantia, Sortes poenitet de peccatis, ergo fuit in peccatis. Sed Deus vult et est causa antecedentis, non tamen consequentis.

Secundo, dicitur quod non semper antecedens est causa consequentis in bona consequentia quia sequitur, Sortes est, ergo Deus est, et tamen Sortes esse non est causa quare Deus est. Item, potest dici quod, si sumitur antecedens primae consequentiae cum toto ambitu suo, id est cum principali significato et cogitato, quod Deus non est causa totalis ipsius. Si autem intelligatur praecise cum principali significato sine inclusione deformitatis connotatae, tunc vult antecedens et non consequens, et sic consequens includitur in antecedente, licet primo modo bene includatur.

Ad primam contra tertiam conclusionem, dicitur quod illud et similia dicta intelliguntur de executione effectus partialis praedestinationis, non de totali, nec de principali ratione praedestinationis. Nam effectus praedestinationis quantum ad positionem ipsorum inesse possunt iuvari sanctorum precibus et orationibus, Deus enim ordinavit ut sanctorum mediantibus precibus hi pro quibus orant recipiant gratiam in praesenti et gloriam in futuro. Ideo Glosa non loquitur ibi de praedestinatione in se et secundum se consideratam sed in ordine ad executionem et effectuum inesse positionem.

Ad secundam, negatur consequentia si intelligitur quod accipit personas secundum earum statum vel dignitatem. Si autem intelligitur quod sit acceptor personarum, id est personas acceptans propter ipsius gratuitam misericordiam, sic non est contra Scripturam concedere consequens.

Ad tertiam, dicitur quod nulla est ratio praeter eius voluntatem.

Ad rationes in oppositum, quando dicitur aliquis potest alteri mereri primam gratiam, igitur finalem, negatur consequentia. Secundo posset dici quod prima gratia et gratia praedestinationis quam nullus meretur nec potest mereri.

Ad alias, patet quid sit dicendum per dicta in positione.