Lectio 14, de Fide [Palatine Transcription]

In alia lectione fuit tactum qualiter fides habet roborare intellectum augere eius activitatem et illuminare quantum ad exire in actum in tantum intellectus sit intus potest devenire in actum unde ad cognitionem articulorum fidei uno modo per media extrinseca Alio modo per media intrinseca per media intrinseca scilicet illa quae habent ordinem per modum processus scientifici a principiis ad conclusiones scilicet per media eiusdem generis cum conclusionibus et ex terminis consimilibus terminis conclusionum per media extrinseca secundum quod prius dictum fuit de triangulo vel quia ab auctoritate quia dicitur quod euclides demonstravit vel etiam licet aliquando exivi et pro nunc non occurrit medium recordatum quod alias demonstravi et tunc arguerem sic quidquid est scitum a me alias vel demonstratum mihi alias est verum sed etiam igitur etc Ita potest esse de articulis fidei primo quod aliqui sunt qui realiter non relucent in creatura ut est de articulo incarnationis Alii sunt qui habent habitudinem necessariam ad creaturam tamquam causa ad effectum sicut deum esse quia est habitudo creaturae ad deum et ergo potest ex creaturis concludi deum esse et potest concludi non ut currit respectu productionis creaturarum ut essentia sed ut trinitas et ideo effectus habet habitudinem ad causam tamquam ad causam trinam Et ideo rationaliter dicitur quod articulus fidei relucet in natura ita quod lumen naturale adiutum fide potest de ducerededucere articulum sic quod intellectus adiutus lumine fidei potest roborari id est quantum ad eius activitatem dico ista solum probabiliter et credo quod non debeat alicui imputari ad malum si loquatur solum probabiliter nichilnihil asserendo cum sobrietate et humilitate

Restat adducere media extrinseca ex quibus habet probari fides primum medium quod tangit wilhelm parisiensis in libro Nam ab initio mundi ante sufficientem promulgationem fidei fuerunt facta miracula in attestationem veritatis fidei et duraverunt miracula apud iudaeos quam diu non recesserunt a lege unde cristus "non solu veni solvere legem sed ad implere" Sed postquam recesserunt a fide non fuerunt per eos facta miracula et illa miracula apud nos sunt continuata quam diu fides indiguit et quam diu non fuit satis promulgata

Doctor subtilis in prologo suo ponit octo media quae debent merito movere quod ista fides sit saluberrima

primum medium firma prophetia evidentium quia multa dyxeruntdixerunt prophetae quae postea facta est evidentia

2m per istam concordia doctorum distantium ab invicem distantia locali sibi secuti sunt per moysen et concorditer locuti sunt quantumcumque distarent omnes de christo nostro salvatore quamvis aliqui obscurius et aliqui clarius et erat tota expectatio in deorum et quando venit refutaverunt

3m auctoritas scribentium si videamus quales fuerunt in vita et moribus etc Unde aliqui exposuerunt se morti ergo bonitas morum excludit fallaciam seductionis ergo non erant suspecti de mendacio Aristotelis quarto ethycorum "omne mendacium de se pravum" 2o mendacium est totius religionis subversivum et ideo nephandissimumnefandissimum est et ideo non potuerant stare in hominibus bonorum morum mendacium impedit optimam conditionem hominum inditam homini scilicet quod unus credat alteri

4m simplicitas promulgantium si per magnos philosophos et rethores secus si esse quia forte imputaretur prudentiae sed hoc non per simplices utque de facto petro qui fuit grossus antiquus piscator promulgavit coram potentibus et sapientibus ita quod ceperit ignaros ad fidei altissime demulgationem ergo signum quod ille deus fuit ex quo tales simplices ita illustravit

Quintum medium sollicitudo recipientium quia spiritu sancto docente erant multi libri scripti resecati

Sextum edium lympiditaslimpiditas miraculorum et de ista tactum est in principio

Si obicitur de miraculis gentilium lactantius bene respondet dicit enim quod daemones libenter seducunt genus humanum iam aliquando faciunt miracula ut adorentur Et sicut legitur in legenda sancti anthonii ipsi scivit applicare aliqua laesiva et postea removeret illa et sic videntur curare 2o licet aliquando apud gentiles fuerint visa miracula tamen non ad fidem sed ad alium finem etiam semper fuerunt facta per malos Dico nominaliter mirabilia

7m rationabilis contentorum quia ista lex nichilnihil praecepit nisi rationale et prohibet omne malum

Advertendum quod difficultas credendorum est inpertinens ad agibilia si credamus in particulari quod deus est aeternus et unus qui sic ponit uno cultu colit essentiam et trinitatem istud non est contra moralia et ideo contra quodcumque philosophum apparetur fides nostra Avicenna in libro suo ultimo metaphysicae dicit quod felicitatem corporis optime tradidit machametus propheta michimihi felicitatem anima alterius theologi machametus praedicavit voluptates sed naturalis philosophus non Et dici avicenna quod evitando et faciendo contra legem corporis anima efficitur quodammodo saeculum intelligentiae et reputatum totius universi et sic avicenna videtur dicere de nostris theologis licet non ita expresse

Octavum est stabilitas ecclesiae unde ipsa fuit introducta quando potentia fuit maxima maiores unde exiit edictum a cesare augusto et fuit introducta per simplices

Item in materia morali non semper oporteret habere demonstrationem Secundum alphorabium multi sunt modi probandi fidem per testes actuum primo vobis michimihi testes per legem sicut christus met arguit contra dyabolum Scriptum est non temptabis divinum etc per pactum permenentum per veritatem Affectio vehemens ad bona temporalia tollit affectionem spiritualium

magister henricus de eucha dicit quod theologia est supra fidem Sed dico quod habitus fidei est nobilior et debet poni superior

dicitur tamen contra quod habitus theologiae est clarior et declarabilior igitur tenet consequentia quia quanto in aliqua latitudine aliquid magis appropinquat ad summum tantae est altioris speciei modo ista est clarior et alia scilicet fides est aenigmatica Respondetur quod aliquae sunt perfectiones essentiales et quaedam modales modales quae non habent se tamquam proprie passiones illae non communicantur proportionaliter sicut essentiales et stat bene quod denominatio modalis communicetur inferiori speciei et sic theologia quantum ad aliquam materialem denominationem magis imitatur deum ergo est superioris speciei negatur consequentia

Eutha dicit quod theologia est scientia et tamen praesupponit fidem istud non stat quia nulla conclusio potest esse evidentior principiis ex quibus etc quia si sic conclusio demonstrata vel credatur et aliquod principium est dubium conclusio non erit scita

ergo si theologia praesupponit fidem vel in modo arguendi semper supponit unum articulum non habebit maiorem evidentiam Contra aureolum dicentem quod est falsum solum habitus declarativus et non adhaesivus Contra alios dicentes quod theologia non est nisi una notitia consequentiarum ita quod non est nisi habitus quo unus scit consequenter loqui istud est falsum quia tunc non esset una pars logicae scilicet ars obligatoria et sic theologus nichilnihil cognosceret assensive Etiam claudianus fuisset theologus et hoc non quia fuit paganus dicit multa de christo

Circa textum conclusio Spiritus sanctus non procedit prius aut posterius a patre quam a filio unde posset aliquis ymaginariimaginari quod pater produceret mediate filio ex quo est ibi ordo dicitur licet quod pater est priori ordine quia producit filium tamen pater et filius respectu spiritus sancti habent se aequae aeve ita quod unus non prius aut posterius ulterius notandum est pro intellectu aliquarum conclusionum sequentium in textu quod filius dei procedere a patre per modum naturae et spiritus sanctus dicitur procedere vel spirari per modum voluntatis unde generare est procedere et spirari est procedere Item spiritus sanctus procedit a patre non quomodo natus sed quomodo datus aliud vero procedit per modum generationis

Alia conclusio spiritus sanctus non dicitur fieri quia non generatur

Alia conclusio quidquid nascitur procedit primus dicit spiritum sanctum ingenitum pro quo notandum quod ingenitum capitur uno modo quod est non genitum Alio modo capitur prout inportat quandam proprietatem positivarum et sic solum convenit patri